پاشماوەیەک بە نیعمەت هەڵبژێردراون
1لێرەدا دەپرسم: ئایا خودا گەلەکەی خۆی ڕەتکردەوە؟ نەخێر! منیش ئیسرائیلیم، لە نەوەی ئیبراهیم لە هۆزی بنیامین. 2خودا گەلەکەی خۆی کە پێشتر ناسیویەتی ڕەتی نەکردەوە. ئایا نازانن نووسراوە پیرۆزەکە لەبارەی ئەلیاس چی دەفەرموێ؟ چۆن لەلای خودا لە دژی ئیسرائیل دەپاڕێتەوە: 3﴿ئەی یەزدان، پێغەمبەرەکانی تۆیان کوشتووە، قوربانگاکانی تۆیان وێران کردووە. من بە تەنها ماومەتەوە، ئەوانیش بەدوامدا دەگەڕێن هەتا بمکوژن.﴾11:3 یەکەم پاشایان 19:10،14. 4بەڵام خودا چۆن وەڵامی دایەوە؟ ﴿حەوت هەزار پیاوم بۆ خۆم هێشتووەتەوە، ئەوانەی چۆکیان بۆ بەعل نەچەماندووەتەوە.﴾11:4 یەکەم پاشایان 19:18. 5لەم سەردەمەی ئێستاش، پاشماوەیەک هەیە بە نیعمەت هەڵبژێردراون. 6بەڵام ئەگەر بە نیعمەت بێت، ئیتر بە کردار نییە. ئەگینا ئیتر نیعمەت نیعمەت نییە.
7کەواتە چی؟ ئەوەی ئیسرائیل هەوڵی بۆ دەدا دەستی نەکەوت، بەڵکو هەڵبژێردراوان دەستیان کەوت، ئەوانی دیکەش دڵڕەق بوون، 8وەک نووسراوە:
﴿خودا ڕۆحی خەوی قووڵی داونەتێ،
چاوی داونەتێ پێی نەبینن و
گوێی داونەتێ پێی نەبیستن، تاکو ئەمڕۆش.﴾11:8 دواوتار 29:4، ئیشایا 29:10.
9داودیش دەڵێت:
﴿با خوانەکەیان ببێتە داو و تەڵە،
کۆسپ و سزا بۆیان.
10با بەرچاویان تاریک بێت تاکو نەبینن،
هەمیشە پشتیان چەماوە بێت.﴾11:10 زەبوورەکان 69:22،23.
ڕزگاربوونی ناجولەکەکان
11دیسان دەپرسم: ئایا جولەکەکان ساتمەیان کرد تاکو بکەون و هەڵنەستنەوە؟ حاشا! بەڵکو بە گوناهی ئەوان ڕزگاری بۆ نەتەوەکان هاتە کایەوە، تاکو ببێتە مایەی وروژاندنی ئیرەیی گەلی ئیسرائیل. 12جا ئەگەر گوناهی ئەوان دەوڵەمەندی بێت بۆ جیهان و دۆڕاندنیان دەوڵەمەندی بێت بۆ نەتەوەکان، ئاخۆ دەبێت گەڕانەوەیان بە تەواوەتی چ دەوڵەمەندییەک لەگەڵ خۆی بهێنێت؟
13ئەی نەتەوەکان، قسەتان بۆ دەکەم: شانازی بە خزمەتەکەمەوە دەکەم، چونکە نێردراوم بۆ نەتەوەکان، 14تاکو ئیرەیی هاوڕەچەڵەکەکانم بجوڵێنم و هەندێکیان ڕزگار بکەم، 15چونکە ئەگەر ڕەتکردنەوەیان ئاشتبوونەوەی جیهان بێت، ئەی پەسەندکردنیان چی دەبێت، ئەگەر ژیانەوەی مردووان نەبێت؟ 16ئەگەر یەکەمین بەرهەمی هەویرەکە کە پێشکەش کرابێت پیرۆزە، ئەوا هەموو هەویرەکەش پیرۆزە. ئەگەر ڕەگەکە پیرۆز بێت، ئەوا لقەکانیش.
17بەڵام ئەگەر هەندێک لق بڕانەوە، تۆش لە دارەکە موتوربە کرایت کە زەیتوونێکی کێویت و بەمە لە ڕەگ و شیری زەیتوونەکە بەشدار بوویت، 18شانازی بەسەر لقەکانەوە مەکە. ئەگەر شانازی دەکەیت، بزانە کە تۆ ڕەگەکە هەڵناگریت، بەڵکو ئەوە هەڵتدەگرێت. 19ئیتر دەڵێی: «لقەکان بڕانەوە تاکو من موتوربە بکرێم.» 20ڕاستە. ئەوان لەبەر بێباوەڕی بڕانەوە، تۆش بە باوەڕ جێگیر بوویت. لەخۆبایی مەبە، بەڵکو بترسە، 21چونکە ئەگەر خودا بەزەیی بە لقە سروشتییەکاندا نەیەتەوە، ئەوا بەزەیی بە تۆشدا نایەتەوە.
22لەبەر ئەوە نەرمونیانی و توندی خودا لەبەرچاو بگرە: توندی بۆ ئەوانەیە کە کەوتن، بەڵام نەرمونیانی بۆ تۆیە ئەگەر لە نەرمونیانییەکەی جێگیر بیت، ئەگینا تۆش دەبڕدرێیتەوە. 23ئەوانیش ئەگەر لە بێباوەڕی جێگیر نەبن موتوربە دەکرێنەوە، چونکە خودا دەتوانێت موتوربەیان بکاتەوە. 24ئەگەر تۆ بەگوێرەی سروشت لە دار زەیتوونێکی کێوی بڕابیتەوە و بە پێچەوانەی سروشت لە دار زەیتوونێکی چاک موتوربە کرایت، ئاخۆ چەند زیاتر ئەوانەی بەگوێرەی سروشت لە دار زەیتوونەکەی خۆیان موتوربە دەکرێن.
بەزەیی خودا بۆ هەمووانە
25ئەی خوشک و برایان، نامەوێت ئەم نهێنییە نەزانن، نەوەک خۆتان بە دانا بزانن: کەللەڕەقی بەشێک لە ئیسرائیلی گرتەوە هەتا تەواوی نەتەوەکان بێنە ناوەوە. 26بەم شێوەیە هەموو ئیسرائیل ڕزگاری دەبێت، وەک نووسراوە:
﴿ڕزگارکەر لە سییۆنەوە دێت،
خوانەناسی لە یاقوب دووردەخاتەوە.
27ئەمەش پەیمانی منە لەگەڵ ئەوان
کاتێک گوناهەکانیان دادەماڵم.﴾11:27 ئیشایا 59:20،21 و 27:9 و یەرمیا 31:33،34.
28بەگوێرەی پەیامی ئینجیل لە پێناوی ئێوەدا دوژمنن11:28 دوژمنی خودان.، بەڵام بەگوێرەی هەڵبژاردن لە پێناوی باوکاندا خۆشەویستن، 29چونکە بەخشینەکانی خودا و بانگکردنەکەی بێ پەشیمانییە. 30هەروەک چۆن ئێوە پێشتر گوێڕایەڵی خودا نەبوون، بەڵام ئێستا بەهۆی گوێڕایەڵ نەبوونی ئەوان ئێوە بەر بەزەیی کەوتن، 31ئەوانیش ئێستا گوێڕایەڵ نین، تاکو بەو بەزەییەی بۆ ئێوە بوو ئەوانیش بەر بەزەیی بکەون. 32خودا هەمووانی لە گوێڕایەڵنەبووندا بەندکرد، تاکو بەزەیی بە هەموواندا بێتەوە.
33ئای لە قووڵی دەوڵەمەندی و دانایی و زانیاری خودا!
حوکمەکانی لە سەرووی تێگەیشتنەوەیە و
ڕێگاکانی لە سەرووی وردبوونەوەیە.
34﴿کێ بیری یەزدانی زانی؟
یان کێ بووە ڕاوێژکاری؟﴾11:34 ئیشایا 40:13.
35﴿کێ شتێکی پێ بەخشیوە
تاکو پێی بدرێتەوە؟﴾11:35 ئەیوب 41:11.
36چونکە هەموو شتەکان لە ئەوە و بەهۆی ئەوە و بۆ ئەوە.
هەتاهەتایە شکۆمەندی بۆ ئەوە! ئامین.
The Israelites Who Are Faithful
1So here is what I ask. Did God turn his back on his people? Not at all! I myself belong to Israel. I am one of Abraham’s children. I am from the tribe of Benjamin. 2God didn’t turn his back on his people. After all, he chose them. Don’t you know what Scripture says about Elijah? He complained to God about Israel. 3He said, “Lord, they have killed your prophets. They have torn down your altars. I’m the only one left. And they are trying to kill me.” (1 Kings 19:10,14) 4How did God answer him? God said, “I have kept 7,000 people for myself. They have not bowed down to Baal.” (1 Kings 19:18) 5Some are also faithful today. They have been chosen by God’s grace. 6And if they are chosen by grace, then they can’t work for it. If that were true, grace wouldn’t be grace anymore.
7What should we say then? The people of Israel did not receive what they wanted so badly. Those Israelites who were chosen did receive it. But the rest of the people were made stubborn. 8It is written,
“God made it hard for them to understand.
He gave them eyes that could not see.
He gave them ears that could not hear.
And they are still like that today.” (Deuteronomy 29:4; Isaiah 29:10)
9David says,
“Let their feast be a trap and a snare.
Let them trip and fall. Let them get what’s coming to them.
10Let their eyes grow dark so they can’t see.
Let their backs be bent forever.” (Psalm 69:22,23)
Two Kinds of Olive Branches
11Again, here is what I ask. The Israelites didn’t trip and fall once and for all time, did they? Not at all! Because Israel sinned, the Gentiles can be saved. That will make Israel jealous of them. 12Israel’s sin brought riches to the world. Their loss brings riches to the Gentiles. So then what greater riches will come when all Israel turns to God!
13I am talking to you who are not Jews. I am the apostle to the Gentiles. So I take pride in the work I do for God and others. 14I hope somehow to stir up my own people to want what you have. Perhaps I can save some of them. 15When they were not accepted, it became possible for the whole world to be brought back to God. So what will happen when they are accepted? It will be like life from the dead. 16The first handful of dough that is offered is holy. This makes all of the dough holy. If the root is holy, so are the branches.
17Some of the natural branches have been broken off. You are a wild olive branch. But you have been joined to the tree with the other branches. Now you enjoy the life-giving sap of the olive tree root. 18So don’t think you are better than the other branches. Remember, you don’t give life to the root. The root gives life to you. 19You will say, “Some branches were broken off so that I could be joined to the tree.” 20That’s true. But they were broken off because they didn’t believe. You stand only because you do believe. So don’t be proud, but tremble. 21God didn’t spare the natural branches. He won’t spare you either.
22Think about how kind God is! Also think about how firm he is! He was hard on those who stopped following him. But he is kind to you. So you must continue to live in his kindness. If you don’t, you also will be cut off. 23If the people of Israel do not continue in their unbelief, they will again be joined to the tree. God is able to join them to the tree again. 24After all, weren’t you cut from a wild olive tree? Weren’t you joined to an olive tree that was taken care of? And wasn’t that the opposite of how things should be done? How much more easily will the natural branches be joined to their own olive tree!
All Israel Will Be Saved
25Brothers and sisters, here is a mystery I want you to understand. It will keep you from being proud. Part of Israel has refused to obey God. That will continue until the full number of Gentiles has entered God’s kingdom. 26In this way all Israel will be saved. It is written,
“The God who saves will come from Mount Zion.
He will remove sin from Jacob’s family.
27Here is my covenant with them.
I will take away their sins.” (Isaiah 59:20,21; 27:9; Jeremiah 31:33,34)
28As far as the good news is concerned, the people of Israel are enemies. This is for your good. But as far as God’s choice is concerned, the people of Israel are loved. This is because of God’s promises to the founders of our nation. 29God does not take back his gifts. He does not change his mind about those he has chosen. 30At one time you did not obey God. But now you have received mercy because Israel did not obey. 31In the same way, Israel has not been obeying God. But now they receive mercy because of God’s mercy to you. 32God has found everyone guilty of not obeying him. So now he can have mercy on everyone.
Praise to God
33How very rich are God’s wisdom and knowledge!
How he judges is more than we can understand!
The way he deals with people is more than we can know!
34“Who can ever know what the Lord is thinking?
Or who can ever give him advice?” (Isaiah 40:13)
35“Has anyone ever given anything to God,
so that God has to pay them back?” (Job 41:11)
36All things come from him.
All things are directed by him.
All things are for his praise.
May God be given the glory forever! Amen.
