خەونەکانی یوسف
1یاقوب لە خاکی ئاوارەیی باوکی، لە خاکی کەنعان نیشتەجێ بوو.
2ئەمە چیرۆکی نەوەکانی یاقوبە.
یوسف کە هەرزەکارێکی تەمەن حەڤدە ساڵان بوو، لەگەڵ براکانی کە دەکاتە کوڕەکانی بیلهە و زیلپەی دوو ژنەکەی باوکی، شوانایەتی مەڕەکانی دەکرد. یوسف هەڵسوکەوتە خراپەکانی ئەمانی بە باوکی ڕاگەیاند.
3ئیسرائیلیش یوسفی لە هەموو کوڕەکانی دیکەی خۆشتر دەویست، چونکە ئەو منداڵەی لە پیریدا ببوو، کەوایەکی درێژی ڕەنگاوڕەنگیشی بۆ دروستکرد. 4کە براکانی بینییان باوکیان ئەوی لە هەموویان خۆشتر دەوێت، ڕقیان لێی دەبووەوە و سڵاویان لێی نەدەکرد.
5یوسف خەونێکی بینی و بۆ براکانی گێڕایەوە، ئیتر زیاتر ڕقیان لێی بووەوە. 6پێی گوتن: «گوێ لەم خەونە بگرن کە بینیومە: 7لە خەونەکەم لەناو کێڵگە خەریکی مەڵۆ37:7 پڕی باوەشێک لە دەغڵی دووراو. کۆکردنەوە بووین، لەناکاو مەڵۆیەکەی من ڕاست بووەوە و وەستا، مەڵۆیەکانی ئێوەش دەوریان دا و کڕنۆشیان بۆ برد.»
8براکانی پێیان گوت: «ئایا حەز دەکەیت ببیتە پاشامان؟ ئایا فەرمانڕەوایەتیمان دەکەیت؟» ئیتر لەبەر قسە و خەونەکانی، زیاتر ڕقیان لێ بووەوە.
9ئینجا خەونێکی دیکەی بینی و بۆ براکانی گێڕایەوە و گوتی: «گوێ بگرن، خەونێکی دیکەم بینیوە، بینیم خۆر و مانگ و یازدە ئەستێرە کڕنۆشیان بۆم بردووە.»
10کە ئەمەی بۆ باوکی و براکانی گێڕایەوە، باوکی سەرزەنشتی کرد و پێی گوت: «ئەمە چ خەونێکە کە تۆ بینیوتە؟ ئایا من و دایکت و براکانت بێین و کڕنۆشت بۆ ببەین؟» 11براکانیشی بەغیلییان پێ برد، بەڵام باوکی ئەم شتەی لە دڵی خۆیدا هێشتەوە.
فرۆشتنی یوسف لەلایەن براکانییەوە
12براکانی یوسف بۆ لەوەڕاندنی مەڕەکانی باوکیان، چوون بۆ دەوروبەری شەخەم. 13ئیسرائیلیش بە یوسفی گوت: «تۆ دەزانیت کە براکانت لە دەوروبەری شەخەم خەریکی لەوەڕاندنن. وەرە با بتنێرمە لایان.»
ئەویش گوتی: «باشە.»
14ئینجا پێی گوت: «بڕۆ و بزانە براکانت سەلامەتن و مەڕەکانیش سەلامەتن، ئینجا وەرەوە و هەواڵم بدەرێ.» ئیتر یوسفی لە دۆڵی حەبرۆنەوە نارد.
کە یوسف چوو بۆ شەخەم، 15پیاوێک بینییەوە و بینی وا لە چۆڵەوانی ون بووە، پرسیاری لێکرد: «ئەوە بەدوای چیدا دەگەڕێیت؟»
16ئەویش گوتی: «بەدوای براکانمدا دەگەڕێم. پێم بڵێ لەکوێ خەریکی لەوەڕاندنی مەڕەکانن؟»
17پیاوەکەش گوتی: «لێرە ڕۆیشتن، چونکە گوێم لێیان بوو گوتیان: ”با بچینە دوسان37:17 دوسان: شارۆچکەیەک بووە لە باکووری شەخەم..“»
یوسفیش بەدوای براکانیدا چوو، ئەوانی لە دوسان بینییەوە. 18بەڵام لە دوورەوە بینییان و پێش ئەوەی لێیان نزیک بێتەوە، پیلانیان بۆی دانا بۆ ئەوەی بیکوژن.
19ئیتر بە یەکتریان گوت: «وا خاوەنی خەونەکان دێت! 20دەی با ئێستا بیکوژین و فڕێیبدەینە یەکێک لەم ئەمباراوانە و دەڵێین گیاندارێکی دڕندە خواردی. ئینجا با ببینین خەونەکانی چییان لێدێت.»
21کە ڕەئوبێن گوێی لەمە بوو، هەوڵی دا لە دەستیان ڕزگاری بکات. بۆیە گوتی: «با نەیکوژین!» 22ئینجا ڕەئوبێن پێی گوتن: «خوێن مەڕێژن. فڕێیبدەنە ناو ئەم ئەمباراوە کە لە چۆڵەوانییە بەڵام دەستی لێ مەدەن.» ڕەئوبێن ئەمەی گوت بۆ ئەوەی لە دەستیان فریای بکەوێت و بیگەڕێنێتەوە لای باوکی.
23ئیتر کە یوسف هاتە لای براکانی، کەوا درێژە ڕەنگینەکەیان لەبەری دادڕاند، 24ئینجا بردیان و فڕێیاندایە ناو ئەمباراوەکە، کە بەتاڵ بوو و ئاوی تێدا نەبوو.
25دوای ئەوەی کە دانیشتن بۆ نانخواردن، چاویان هەڵبڕی و بینییان وا کاروانی ئیسماعیلییەکان لە گلعادەوە دێت، کە وشترەکانیان باری بەهارات و هەتووان37:25 هەتووان: مەرهەم و ئازارشکێن. و موڕیان37:25 موڕ: ئاوێکی بۆن خۆشە لە گەڵای جۆرە گوڵێک دەردەچێت. پێیە و بەرەو میسر دەڕۆن.
26ئینجا یەهودا بە براکانی گوت: «چ سوودێکی هەیە براکەی خۆمان بکوژین و خوێنەکەی بشارینەوە؟ 27وەرن با بە ئیسماعیلییەکانی بفرۆشین و دەستی لێ نەدەین، چونکە برامانە و لە گۆشت و خوێنمانە.» براکانیشی بە قسەیان کرد.
28کاتێک بازرگانە میدیانییەکان گەیشتن، براکانی یوسفیان لە ئەمباراوەکە هێنایە دەرەوە و بە بیست شاقل زیو37:28 نزیکەی 230 گرام. بە ئیسماعیلییەکانیان فرۆشت. ئەوانیش یوسفیان بۆ میسر برد.
29ئینجا ڕەئوبێن گەڕایەوە لای ئەمباراوەکە و سەیری کرد یوسف لە ئەمباراوەکە نەبوو، ئیتر جلەکانی بەری خۆی دادڕی. 30گەڕایەوە لای براکانی و گوتی: «کوڕەکە لەوێ نەماوە! من بۆ کوێ بچم؟»
31ئەوانیش گیسکێکیان سەربڕی و کەواکەی یوسفیان هێنا و لە خوێنیان هەڵکێشا. 32ئینجا کەوا ڕەنگینەکەیان بۆ باوکیان هێنایەوە و گوتیان: «ئەمەمان دۆزیوەتەوە، لێی وردبەرەوە و بزانە کەوای کوڕەکەتە یان نا؟»
33ئەویش لێی ورد بووەوە و گوتی: «کەوای کوڕەکەمە! گیاندارێکی دڕندە خواردوویەتی، یوسفی پارچەپارچە کردووە.»
34ئیتر یاقوب جلەکانی بەری خۆی دادڕی و جلوبەرگی گوشی37:34 لە کاتی ماتەمگێڕان و تۆبەکردندا جلوبەرگی لە گوش دروستکراویان لەبەرکردووە کە ئەزیەتی پێستیانی داوە. پۆشی و ماوەیەکی زۆر شیوەنی بۆ کوڕەکەی گێڕا. 35ئینجا هەموو کوڕ و کچەکانی هەستان چوونە لای بۆ دڵدانەوەی، بەڵام ئەو ڕەتی کردەوە دڵی بدرێتەوە و گوتی: «بە لاواندنەوە دادەبەزمە لای کوڕەکەم بۆ ناو جیهانی مردووان37:35 عیبری: شیۆل، ئەو شوێنەیە کە لەدوای مردن ڕۆحی مرۆڤ دەچێتە ئەوێ هەتا ڕۆژی لێپرسینەوە..» ئیتر باوکی دایە پڕمەی گریان بۆی.
36هەر لەو ماوەیەدا میدیانییەکان لە میسر یوسفیان فرۆشت بە پۆتی‌فەر، کە کاربەدەستی فیرعەون و سەرۆکی پاسەوانەکان بوو.
Сны Юсуфа
1Якуб жил в той земле, где странником жил его отец, в земле Ханаана. 2Вот повествование о Якубе.
Юсуф, которому было семнадцать лет, пас стада овец вместе со своими братьями – сыновьями Билхи и Зелфы, жён отца своего. Юсуф рассказывал отцу всё, что плохого делали его братья. 3Исраил же любил Юсуфа больше всех других сыновей, потому что он был рождён ему в старости, и он сделал для него богато украшенную одежду. 4Когда братья увидели, что отец любит его больше, чем всех остальных, они возненавидели его и не могли с ним мирно разговаривать.
5Однажды Юсуфу приснился сон. Он рассказал о нём братьям, и те возненавидели его ещё больше.
6Вот что он сказал им:
– Послушайте, какой мне приснился сон. 7Мы вязали снопы в поле, и вдруг мой сноп поднялся и распрямился, а ваши снопы встали вокруг него и поклонились.
8Братья сказали ему:
– Неужели ты будешь царствовать над нами? Неужели мы будем у тебя в подчинении?
И они возненавидели его ещё больше за его сон и за этот рассказ.
9Ему приснился ещё один сон, и он опять рассказал о нём братьям:
– Послушайте, мне приснился ещё один сон: на этот раз мне поклонялись солнце, луна и одиннадцать звёзд.
10Он рассказал сон не только братьям, но и отцу, и отец упрекнул его:
– Что это за сон тебе приснился? Неужто я, твоя мать и твои братья действительно придём и поклонимся тебе до земли?
11Братья завидовали ему, но отец запомнил этот случай.
Братья продают Юсуфа
12Братья ушли пасти отцовские отары в окрестностях Шехема, 13и Исраил сказал Юсуфу:
– Ты знаешь, что твои братья пасут отары близ Шехема; я хочу послать тебя к ним.
– Я готов, – ответил Юсуф.
14Отец сказал ему:
– Иди, посмотри, всё ли благополучно с твоими братьями и с отарами, и принеси мне ответ.
Он дал ему этот наказ в долине Хеврона, и Юсуф отправился в Шехем. 15Там он блуждал в полях, пока не повстречал его прохожий и не спросил его:
– Что ты ищешь?
16Он ответил:
– Я ищу моих братьев. Прошу тебя, скажи мне, где они пасут свои отары?
17– Они ушли отсюда, – ответил прохожий. – Я слышал, как они говорили: «Пойдём в Дотан».
Юсуф пошёл следом за братьями и нашёл их у Дотана. 18Они увидели его издалека и, прежде чем он подошёл к ним, сговорились его убить.
19– Вон идёт этот сновидец! – сказали они друг другу. – 20Давайте убьём его и бросим в пересохший колодец, а отцу скажем, что его сожрал дикий зверь. Тогда посмотрим, что выйдет из его снов.
21Но Рувим услышал и спас его от них, сказав:
– Нет, не будем лишать его жизни.
22Он добавил:
– Не проливайте крови. Бросьте его в этот колодец здесь, в пустыне, но не поднимайте на него руки.
Рувим хотел спасти его от них и вернуть отцу.
23Когда Юсуф подошёл к братьям, они сорвали с него одежду – ту самую богато украшенную одежду, что была на нём, – 24и бросили его в колодец. Колодец был пустой, без воды. 25Они сели за еду и тут увидели караван исмаильтян, идущий из Галаада. Их верблюды были нагружены специями, бальзамом и миррой37:25 Мирра (смирна) – приятно пахнущая смола растущего в Аравии растения., которые они везли в Египет.
26Иуда сказал братьям:
– Какая нам польза, если мы убьём нашего брата и утаим это? 27Лучше продадим его исмаильтянам и не станем поднимать на него руки, ведь он наш брат, наша плоть и кровь.
Братья согласились с ним.
28Когда мадианские купцы проходили мимо, братья вытащили Юсуфа из колодца и продали исмаильтянам за двести сорок граммов37:28 Букв.: «двадцать шекелей». серебра. Исмаильтяне взяли его в Египет.
29Вернувшись к колодцу, Рувим увидел, что Юсуфа там нет, и с горя разорвал на себе одежду. 30Он вернулся к братьям и сказал:
– Мальчика там нет! Куда мне теперь деваться?
31Тогда они взяли одежду Юсуфа, закололи козла и вымазали одежду в крови. 32Затем они отнесли богато украшенную одежду отцу и сказали:
– Вот что мы нашли. Посмотри, не одежда ли это твоего сына?
33Он узнал её и воскликнул:
– Это одежда моего сына! Его сожрал дикий зверь! Конечно, Юсуф был растерзан на куски.
34Якуб разорвал на себе одежду, оделся в рубище и много дней оплакивал сына. 35Все его сыновья и дочери пришли утешать его, но он отказывался от утешений, говоря:
– Нет, я так, скорбя, и сойду в мир мёртвых, к моему сыну.
Так отец оплакивал своего сына.
36А мадианитяне тем временем продали Юсуфа в Египте Потифару, сановнику фараона, который был у него начальником стражи.
