ئیسحاق و ڕڤقە
1ئیبراهیم پیر بوو و چووە ساڵەوە. یەزدانیش ئیبراهیمی لە هەموو شتێکدا بەرەکەتدار کرد. 2ئینجا ئیبراهیم بە خزمەتکاری گەورەی ماڵەکەی گوت کە هەموو شتێکی ئەوی لەژێر دەستدا بوو: «دەست بخەرە ژێر ڕانم. 3سوێندت دەدەم بە یەزدان، خودای ئاسمان و خودای زەوی، کە هیچ ژنێک لە کچانی کەنعانییەکان بۆ کوڕەکەم ناخوازیت، کە خۆم نیشتەجێی نێوانیانم. 4بەڵکو دەچیتە خاکەکەم بۆ لای کەسوکارەکەم و لەوێ ژنێک بۆ ئیسحاقی کوڕم دەهێنیت.»
5خزمەتکارەکەش پێی گوت: «ئەی ئەگەر ئافرەتەکە نەیویست دوام بکەوێت بۆ ئەم زەوییە؟ ئایا کوڕەکەت بگەڕێنمەوە ئەو خاکەی لێوەی هاتوویت؟»
6ئیبراهیمیش پێی گوت: «ئاگاداربە کوڕەکەم نەگەڕێنێتەوە ئەوێ. 7یەزدانی پەروەردگاری ئاسمان، ئەوەی لە ماڵی باوکم و لە خاکی لەدایکبوونمەوە منی هێنایە دەرەوە، ئەوەی قسەی لەگەڵ کردم و سوێندی بۆ خواردم و فەرمووی: ”ئەم زەوییە بە نەوەی تۆ دەبەخشم.“ ئەو فریشتەی خۆی لەپێشتەوە دەنێرێت و لەوێ ژنێک بۆ کوڕەکەم دەهێنیت. 8خۆ ئەگەر ئافرەتەکەش نەیویست لەگەڵت بێتەوە، ئەوا گەردنت ئازاد دەبێت لەم سوێندەی من. تەنها نەکەیت کوڕەکەم ببەیتەوە ئەوێ.» 9ئینجا خزمەتکارەکە دەستی خستە ژێر ڕانی ئیبراهیمی گەورەی و لەسەر ئەمە سوێندی بۆ خوارد.
10ئیتر خزمەتکارەکە دە وشتری لە وشترەکانی گەورەکەی و هەموو شتە باشەکانی ئەوی لەگەڵ خۆی برد و چوو بۆ میسۆپۆتامیا24:10 میسۆپۆتامیا: عیبری (ئارامی دوو ڕووبار) بە واتای وڵاتی ئارام کە دەکەوێتە نێوان دجلە و فورات. بۆ شارۆچکەکەی ناحۆر. 11دەمەو ئێوارە ئەو کاتەی کچەکان دەهاتنە دەرەوە بۆ ئاوکێشان، لە دەرەوەی شارۆچکەکە، لەلای بیرێک24:11 لەبەر ئەوەی ئاوی کانییەکە نەما پێویست بوو کە بیرێک لێ بدەن بۆ ئەوەی بگەنە ئاوەکە. وشترەکانی خست.
12ئینجا گوتی: «ئەی یەزدان، خودای ئیبراهیمی گەورەم، ئەمڕۆم بۆ ئاسان بکە و چاکە لەگەڵ ئیبراهیمی گەورەم بکە. 13من وا لەلای ئەم کانییە ڕاوەستاوم و کچانی خەڵکی شارۆچکەکە دێنە دەرەوە بۆ ئاوکێشان. 14با ئەو کچەی کە پێی دەڵێم: ”گۆزەکەتم بۆ لار بکەرەوە با ئاو بخۆمەوە،“ ئەویش بڵێت: ”بخۆرەوە، هەروەها وشترەکانیشت ئاو دەدەم.“ با ئەوت بۆ ئیسحاقی خزمەتکارت هەڵبژاردبێت. بەمەش دەزانم کە چاکەت لەگەڵ گەورەکەم کردووە.»
15پێش ئەوەی لە داواکارییەکەی ببێتەوە، ڕڤقە بە گۆزەکەی سەرشانییەوە هاتە دەرەوە. ڕڤقە کچی بتوئێلی کوڕی میلکە بوو، کە ژنی ناحۆری برای ئیبراهیم بوو. 16کچێکی زۆر جوان بوو، پاکیزە بوو، دەستی هیچ پیاوێکی بەرنەکەوتبوو. هاتە خوارەوە بۆ لای کانییەکە و گۆزەکەی پڕکرد و سەرکەوتەوە.
17خزمەتکارەکەش ڕایکرد بۆ لای و گوتی: «تۆزێک ئاوم لە گۆزەکەت بدەرێ.»
18ئەویش گوتی: «بخۆرەوە گەورەم.» ئیتر بە پەلە گۆزەکەی لەسەر دەستی داگرت و ئاوی دایێ.
19دوای ئەوەی ئاوی دایێ و گوتی: «هەروەها وشترەکانیشت ئاو دەدەم، هەتا تێر دەخۆنەوە.» 20ئینجا بە پەلە گۆزەکەی بەتاڵ کردە ناو ئاخوڕەکە و بە ڕاکردن گەڕایەوە لای بیرەکە تاکو ئاو هەڵبکێشێتەوە، ئیتر ئاوی دایە هەموو وشترەکان. 21پیاوەکەش بە بێدەنگی لێی ورد دەبووەوە تاکو بزانێت ئاخۆ یەزدان ڕێگاکەی سەرکەوتوو کردووە یان نا.
22کاتێک وشترەکان لە ئاوخواردنەوە بوونەوە، پیاوەکە خەزێمێکی زێڕی هێنا کە کێشەکەی نیو شاقل24:22 نیو شاقل: نزیکەی مسقالێک یان 5,5 گرام. بوو لەگەڵ دوو بازنی زێڕ کە کێشیان دە شاقل بوو. 23ئینجا لێی پرسی: «تۆ کچی کێیت؟ دەتوانیت پێم بڵێی ئایا لە ماڵی باوکت شوێن هەیە بۆمان کە شەو تێیدا بمێنینەوە؟»
24ئەویش وەڵامی دایەوە: «من کچی بتوئێلی کوڕی میلکە و ناحۆرم.» 25پێشی گوت: «کا و ئالیکی زۆرمان لەلایە، هەروەها شوێنیش بۆ مانەوە.»
26ئیتر پیاوەکە چۆکی دادا و کڕنۆشی بۆ یەزدان برد، 27ئینجا گوتی: «ستایش بۆ یەزدان، خودای ئیبراهیمی گەورەم کە وازی لە خۆشەویستییە نەگۆڕ و دڵسۆزییەکەی لەگەڵ ئیبراهیمی گەورەم نەهێنا. یەزدان لە گەشتەکەمدا بەرەو ماڵی براکانی گەورەکەم ڕێنمایی کردم.»
28کچەش ڕایکرد و ئەم شتانەی بە ماڵی دایکی ڕاگەیاند. 29ڕڤقە برایەکی هەبوو بە ناوی لابان، ئیتر لابان ڕایکردە دەرەوە بۆ لای پیاوەکە، کە لە لای کانییەکە بوو. 30هەرکە خەزێم24:30 لووتەوانە. و بازنەکانی دەستی خوشکەکەی بینی و گوێی لە قسەکانی ڕڤقەی خوشکی بوو کە گوتی: «پیاوەکە ئاوا قسەی لەگەڵ کردم،» هاتە دەرەوە بۆ لای پیاوەکە، بینی وا لەلای وشترەکان لەسەر کانییەکە ڕاوەستاوە. 31ئینجا گوتی: «فەرموو، ئەی ئەوەی یەزدان بەرەکەتداری کردوویت، بۆ لە دەرەوە ڕاوەستاویت؟ من ماڵم بۆ تۆ و شوێنیشم بۆ وشترەکان ئامادە کردووە.»
32ئیتر پیاوەکە هاتە ماڵەوە، باری وشترەکانی کردەوە و کا و ئالیکی دایە وشترەکان، ئاو بۆ شوشتنی پێی و پێی ئەو پیاوانەی لەگەڵی بوون. 33ئینجا نان خرایە بەردەمی بۆ ئەوەی بیخوات، بەڵام گوتی: «نان ناخۆم هەتا قسەی خۆم نەکەم.»
لابانیش گوتی: «قسە بکە.»
34ئینجا گوتی: «من خزمەتکاری ئیبراهیمم. 35یەزدان گەورەکەمی زۆر بەرەکەتدار کردووە و دەوڵەمەند بووە. ئەو مەڕ و مانگا و زێڕ و زیو و خزمەتکار و کەنیزە و وشتر و گوێدرێژی پێ بەخشیوە. 36سارای ژنی گەورەکەم لە کاتی پیریدا کوڕێکی بۆ گەورەم بووە، کە هەرچییەکی هەیە داویەتییە ئەو. 37گەورەشم سوێندی دام و گوتی: ”هیچ ژنێک بۆ کوڕەکەم لە کچانی کەنعانییەکان نەخوازیت، کە خۆم نیشتەجێی خاکەکەیانم. 38بەڵکو دەچیتە ماڵی باوکم بۆ لای کەسوکارەکەم و ژن بۆ کوڕەکەم دەخوازیت.“
39«منیش بە گەورەمم گوت: ”ئەی ئەگەر ئافرەتەکە لەگەڵ من نەیەتەوە؟“
40«ئەویش پێی گوتم: ”یەزدان، ئەوەی دۆستایەتی دەکەم، فریشتەی خۆیت لەگەڵ دەنێرێت و ڕێگاکەت سەرکەوتوو دەکات، بۆ ئەوەی لە کەسوکارەکەم و ماڵی باوکم ژنێک بۆ کوڕەکەم بخوازیت. 41ئەگەر بێتو بچیتە لای کەسوکارەکەم و ئەوان ژنت نەدەنێ، ئەوا سوێندەکەم بەتاڵ دەبێتەوە. ئینجا گەردنت ئازاد دەبێت لە سوێندەکەم.“
42«جا ئەمڕۆ کە هاتمە لای کانییەکە، گوتم: ”ئەی یەزدان، خودای ئیبراهیمی گەورەم، ئەگەر ڕێگاکەم سەرکەوتوو دەکەیت کە لەسەری دەڕۆم، 43ئەوەتا من لەسەر ئەم کانیاوە ڕاوەستاوم، با ئەو کچەی کە دێتە دەرەوە بۆ ئاوکێشان و پێی دەڵێم: ’تۆزێک ئاوم لە گۆزەکەت بدەرێ.‘ 44ئەویش پێم دەڵێت: ’تۆ بخۆرەوە، هەروەها بۆ وشترەکانیشت ئاو دەکێشم.‘ ئەوە ئەو کچە بێت کە یەزدان بۆ کوڕی گەورەکەمی هەڵبژاردووە.“
45«ئەوە بوو هێشتا قسەکەم لە دڵی خۆمدا تەواو نەکردبوو کە ڕڤقە هاتە دەرێ و گۆزەکەی لەسەر شانی بوو. ئیتر هاتە خوارێ بۆ لای کانییەکە و گۆزەکەی پڕکرد. منیش پێم گوت: ”ئاوم بدەرێ.“
46«ئەویش بە پەلە گۆزەکەی سەر شانی خۆی داگرت و گوتی: ”تۆ بخۆرەوە، هەروەها وشترەکانیشت ئاو دەدەم.“ منیش خواردمەوە، هەروەها وشترەکانیشی ئاو دا.
47«پرسیارم لێکرد و گوتم: ”تۆ کچی کێیت؟“
«ئەویش گوتی: ”کچی بتوئێلی کوڕی ناحۆرم، ئەوەی لە میلکەیە.“
«خەزێمەکەم لە لووتی کرد و بازنەکانیشم لە دەستی کرد. 48منیش چۆکم دادا و کڕنۆشم بۆ یەزدان برد. ستایشی یەزدانم کرد، خودای ئیبراهیمی گەورەم، کە ڕێنمایی کردم بۆ سەر ڕێگای ڕاست بۆ ئەوەی کچەزای براکەی گەورەکەم بۆ کوڕەکەی بهێنم. 49ئێستاش ئەگەر چاکە و وەفاداری لەگەڵ گەورەکەم دەکەن، ئەوا پێم بڵێن، ئەگەر ناشیکەن، هەر پێم بڵێن، بۆ ئەوەی بزانم ڕوو لە ڕاست یان لە چەپ بکەم.»
50لابان و بتوئێل وەڵامیان دایەوە: «ئەم کارە لە یەزدانەوەیە، ناتوانین نە بە خراپ و نە بە چاک هیچت پێ بڵێین. 51ئەوە ڕڤقە لەبەردەمتە، بیبە و بڕۆ، با ببێتە ژنی کوڕی گەورەکەت، هەروەک یەزدان فەرمووی.»
52ئیتر کە خزمەتکارەکەی ئیبراهیم گوێی لە قسەکانیان بوو، کڕنۆشی بۆ یەزدان برد. 53ئینجا خزمەتکارەکە قاپی زیو و قاپی زێڕ و جلوبەرگی دەرهێنا و پێشکەشی ڕڤقەی کرد، هەروەها دیاری گرانبەهای پێشکەشی دایک و براکەی کرد. 54ئیتر خۆی و ئەو پیاوانەی کە لەگەڵی بوون خواردیان و خواردیانەوە و شەو لەوێ مانەوە.
کە بەیانی لە خەو هەستان، خزمەتکارەکە گوتی: «بمنێرنەوە بۆ لای گەورەکەم.»
55بەڵام دایک و برای ڕڤقە گوتیان: «با کچەکە بە لایەنی کەمەوە دە ڕۆژ لەلامان بمێنێتەوە، پاشان بەڕێ بکەوێت.»
56ئەویش پێی گوتن: «دوام مەخەن کە یەزدان ڕێگای بۆ سەرکەوتوو کردووم. بمنێرنەوە و دەچمەوە لای گەورەکەم.»
57ئەوانیش گوتیان: «کچەکە بانگ دەکەین و پرسیاری لێ دەکەین.» 58ئیتر ڕڤقەیان بانگکرد و لێیان پرسی: «لەگەڵ ئەم پیاوە دەڕۆیت؟»
ئەویش گوتی: «دەڕۆم.»
59ئیتر ڕڤقەی خوشکیان و دایەنەکەی و خزمەتکارەکەی ئیبراهیم و پیاوەکانییان بەڕێکرد. 60داوای بەرەکەتیان بۆ ڕڤقەش کرد و پێیان گوت:
«خوشکمان،
پتر بن هەزار لەسەر هەزار،
با نەوەکانیشت
ببنە میراتگری دەروازەی ناحەزانیان.»
61ئینجا ڕڤقە و کەنیزەکانی هەستان و سواری وشترەکان بوون و دوای پیاوەکە کەوتن. ئیتر خزمەتکارەکە ڕڤقەی برد و ڕۆیشت.
62ئیسحاق کە لە خاکی نەقەب نیشتەجێ بوو، لە ڕێگای بیری لەحەی ڕۆئییەوە هاتبووەوە. 63ئیسحاق دەمەو ئێوارە چووە دەرەوە بۆ ناو کێڵگەکە و نوقومی بیرکردنەوە بوو، کە چاوی هەڵبڕی، بینی وا هەندێک وشتر بەرەو ڕووی دێن. 64ڕڤقەش چاوی هەڵبڕی و ئیسحاقی بینی. ئیتر لە وشترەکە دابەزی. 65بە خزمەتکارەکەی گوت: «ئەم پیاوە کێیە وا لە کێڵگەکەدا بۆ لامان دێت؟»
خزمەتکارەکەش گوتی: «ئەوە گەورەکەمە.» ئەویش بە ڕووپۆشەکەی خۆی داپۆشی.
66ئیتر خزمەتکارەکە هەرچی کردبوو بۆ ئیسحاقی گێڕایەوە. 67ئیسحاقیش ڕڤقەی بردە ناو چادرەکەی سارای دایکی و هاوسەرگیری لەگەڵ کرد. ئیتر بوو بە ژنی و خۆشیویست و بووە مایەی دڵنەوایی ئیسحاق لەدوای مردنی دایکی.
亞伯拉罕為以撒娶妻
1亞伯拉罕已經年邁，耶和華在一切的事上都賜福給他。 2亞伯拉罕對他的老總管說：「請你把手放在我大腿底下， 3我要你憑耶和華——掌管天地的上帝起誓，你不會找這迦南的女子做我兒子的妻子。 4你要回到我的家鄉，在我的親族中為以撒物色妻子。」 5老總管問他：「如果那女子不肯跟我到這裡來，我要把你兒子帶回你的家鄉嗎？」 6亞伯拉罕說：「你千萬不可帶我的兒子回那裡！ 7因為帶領我離開父家和本鄉的耶和華——天上的主，曾經向我說話，起誓應許把這片土地賜給我的後代。祂必派天使在你前面引路，幫助你在那裡為我兒子找到妻子。 8如果那女子不肯跟你來，你也算履行了你向我起的誓，只是你不可帶我兒子回那裡。」 9於是，老總管就把手放在他主人亞伯拉罕的大腿底下，為這事向他起誓。
10老總管帶著主人的十匹駱駝和各種上好的禮物，啟程前往美索不達米亞，來到拿鶴住的城。 11黃昏，婦女們出來打水的時候，他讓駱駝跪在城外的井旁， 12然後禱告說：「我主人亞伯拉罕的上帝耶和華啊，求你施恩給我家主人亞伯拉罕，讓事情今天能夠成就。 13現在，我站在這泉水旁，城裡的少女正出來打水。 14如果我對哪個少女說『請放下你的水罐，讓我喝點水』，如果她說『請喝，我也打水給你的駱駝喝』，願那女子做你為自己的僕人以撒選定的妻子。這樣，我可以知道你施恩給我的主人了。」
老總管井旁遇利百加
15老總管的話還沒有說完，就有一位名叫利百加的少女肩上扛著水罐走出來。她是彼土利的女兒，彼土利是亞伯拉罕的兄弟拿鶴和密迦所生的兒子。 16利百加長得非常美麗，是個處女，沒有男人親近過她。她下到井旁，把水罐盛滿了水後上來。 17老總管跑上前去對她說：「求你給我一點水喝。」 18她回答說：「我主，請喝！」說完，立刻放下水罐，托在手上讓他喝。 19等他喝完以後，利百加又說：「我再為你的駱駝打些水來，讓牠們喝個飽。」 20於是，她馬上把水罐裡的水倒進水槽裡，又跑到井邊為所有的駱駝打水。 21當時，老總管在一旁靜靜地注視著利百加，要看看耶和華是否使他此行順利。
22駱駝喝過水以後，老總管拿出一隻約六克重的金環和一對約一百一十克重的金鐲給利百加， 23對她說：「請問你是誰的女兒？你父親家裡有地方讓我們住宿嗎？」 24利百加回答說：「我是彼土利的女兒，我父親是拿鶴和密迦的兒子。 25我家裡有充足的糧草，也有地方讓你留宿。」 26老總管聽了，就俯伏敬拜耶和華， 27說：「我主人亞伯拉罕的上帝耶和華當受稱頌，因為祂一直以慈愛和信實對待我的主人，引導我一路走到我主人兄弟的家裡。」
28利百加跑回家中，把這事告訴了母親和家人。 29利百加有個哥哥名叫拉班。 30他看見妹妹的金環和手上的金鐲，聽了她敘述老總管的話，就跑到井旁，見老總管跟駱駝仍然站在那裡， 31便對他說：「你這蒙耶和華賜福的人，請到我家。為什麼站在外面呢？我已經為你預備好了房間，也為駱駝預備了地方。」 32老總管就到了拉班的家裡，拉班卸下駱駝背上的東西，給駱駝餵上草料，打水給老總管和隨行的人洗腳。 33他們備好了晚餐給他吃，老總管卻說：「不，等我說明來意後再吃。」拉班說：「請說。」
34老總管說：「我是亞伯拉罕的僕人。 35耶和華賜給我主人極大的福氣，使他非常富有。耶和華賜給他牛群、羊群、金子、銀子、男女僕婢、駱駝和驢。 36我主人的妻子撒拉在晚年生了一個兒子，主人把所有的財產都給了他。 37主人要我起誓，他說，『你不可以給我的兒子娶迦南女子為妻， 38你要到我家鄉的親族中為我兒子物色妻子。』 39我問我的主人，『如果那女子不願意跟我回來怎麼辦？』 40他說，『我一向事奉的耶和華必會派天使與你同行，使你一路順利，為我兒子在家鄉的親族中物色妻子。 41你去就是履行了你向我起的誓，如果我的親族不肯把女子交給你，你也算履行了你向我起的誓。』
42「所以，今天我來到井旁時曾禱告說，『我主人亞伯拉罕的上帝耶和華啊，求你使我一路順利。 43我現在站在井旁，有女子出來打水的時候，我會向她要水喝， 44如果她說，請喝，我也打水給你的駱駝喝，就讓她做你為我家主人的兒子預備的妻子吧。』
45「我心中的話還沒有說完，就看見利百加肩上扛著水罐到井旁打水。我上前向她要水喝， 46她就連忙放下肩上的水罐，說，『請喝，我也打水給你的駱駝喝。』我喝了，她又打水給駱駝喝。 47我問她是誰家的女兒，她說，『是拿鶴和密迦的兒子彼土利的女兒。』我就替她戴上金鼻環和金手鐲， 48然後俯伏敬拜耶和華——我主人亞伯拉罕的上帝，因為祂引導我走正確的路，找到了主人兄弟的孫女兒給主人的兒子做妻子。 49現在，你們若願意以慈愛和信實對待我的主人，答應這門親事，請告訴我；如果不答應，也請告訴我，好讓我知道應該怎麼辦。」
50拉班和彼土利回答說：「既然是耶和華的安排，我們不能再多說什麼。 51你看，利百加就在這裡，你可以照耶和華的話，把她帶回去給你主人的兒子做妻子。」 52亞伯拉罕的僕人聽見這話，就俯伏在地上敬拜耶和華， 53然後拿出金銀首飾和衣裳送給利百加，又把貴重的禮物送給她的哥哥和母親。 54老總管和隨行的人用過晚飯以後，在那裡住了一夜。第二天早晨，老總管說：「請讓我返回我主人那裡。」 55但利百加的哥哥和母親說：「讓利百加和我們住上十來天再去吧！」 56可是，老總管說：「既然耶和華已經使我一路順利，請你們不要挽留我，請讓我回到我主人那裡。」 57他們說：「我們問問利百加的意見吧。」 58他們就叫來利百加，問她：「你願意跟這個人同去嗎？」利百加說：「我願意！」 59於是，他們讓利百加和她的奶媽跟老總管及隨行的人一同離去， 60並為利百加祝福，說：
「我們的妹妹啊，
願你成為千萬人之母！
願你的後代戰勝仇敵！」
以撒與利百加成婚
61於是，利百加和她的婢女們準備妥當，騎上駱駝，跟著老總管離去。
62那時，以撒住在南地，他剛從庇耳·拉海·萊回來。 63傍晚的時候，以撒來到田間默想，他抬頭一看，見一隊駱駝迎面而來。 64利百加抬頭看見以撒，就從駱駝上下來， 65問老總管：「那從田間來迎接我們的是誰？」老總管說：「是我的主人！」利百加聽了就蒙上面紗。 66老總管向以撒講述整個事情的經過。 67以撒就帶利百加進入他母親撒拉的帳篷，娶她為妻，並且很愛她。自從母親去世後，以撒這才得到安慰。
