1ناوبانگی چاک لە دەوڵەمەندی گەورە خوازراوترە،
ڕێزیش لە زێڕ و زیو باشترە.
2دەوڵەمەند و هەژار لەمەدا یەکدەگرنەوە،
دروستکەری هەردووکیان یەزدانە.
3ژیر خراپە دەبینێت و خۆی دەشارێتەوە،
بەڵام ساویلکە مل پێوەدەنێت و سزا دەدرێ.
4پاداشتی بێفیزی و لەخواترسی
دەوڵەمەندی و ڕێزداری و ژیانە.
5چقڵ و تەڵە لە ڕێگای پیاوی خواردایە،
بەڵام ئەوەی خۆی بپارێزێت لێی دوور دەکەوێتەوە.
6منداڵ لەسەر ئەو ڕێگایە ڕابهێنە کە پێویستە بیگرێت،
پیریش بێت لێی لا نادات.
7دەوڵەمەند بەسەر هەژاردا حوکم دەکات،
قەرزاریش کۆیلەی خاوەن قەرزە.
8ئەوەی ناڕەوایی بچێنێت دروێنەی خراپە دەکات،
کوتەکی تووڕەییشی دەفەوتێت.
9ئەوەی چاوتێر بێت بەرەکەتدار دەبێت،
چونکە لە نانی خۆی دەداتە هەژار.
10گاڵتەجاڕ دەربکە، ناکۆکی دەڕوات،
دووبەرەکی و ڕیسواییش نامێنێت.
11ئەوەی حەزی لە دڵپاکی بێت و قسەی شیرین بێت،
پاشا دەبێتە دۆستی.
12چاوی یەزدان چاودێری زانیاری دەکات،
بەڵام قسەی ناپاکان سەرەوژێر دەکات.
13تەمبەڵ دەڵێت: «شێرێک لە دەرەوەیە!
ئەگەر بچمە گۆڕەپانەکان دەکوژرێم!»
14دەمی ژنی بەدڕەوشت چاڵێکی قووڵە،
ئەوەی بەر تووڕەیی یەزدان بکەوێت دەکەوێتە ناوی.
15گێلی بە دڵی منداڵەوە گرێدراوە،
بەڵام گۆچانی تەمبێکردن دووری دەخاتەوە لێی.
16ئەوەی زۆرداری لە هەژار بکات بۆ ئەوەی بۆ خۆی زیاد بکات و
ئەوەی بە دەوڵەمەند ببەخشێت، بێگومان هەردووکیان بەرەو نەبوونییە.
قسەی دانایان
17گوێ شل بکە و قسەی دانایان ببیستە،
دڵت بدە زانیاری من،
18چونکە جوانە ئەگەر لە ناختدا هەڵیبگریت و
تێکڕا لەسەر لێوەکانت بچەسپێن.
19بۆ ئەوەی پشتبەستنت بە یەزدان بێت،
ئەمڕۆ تۆ فێر دەکەم، بەڵێ تۆ.
20ئایا سی پەندم بۆ نەنووسیوی
سەبارەت بە ڕاوێژ و زانیاری،
21بۆ ئەوەی دروستی قسەی ڕاستیت فێر بکەم،
هەتا وەڵامە ڕاستییەکان بدەیتەوە ئەوانەی کە تۆیان ناردووە؟
22هەژار تاڵان مەکە لەبەر هەژارییەکەی و
نەبوون وردوخاش مەکە لە دادگا،
23چونکە یەزدان بەرگری لە کێشەکەیان دەکات و
ئەوانەی تاڵانیان دەکەن گیانیان تاڵان دەکات.
24مەبە برادەری کەسی تووڕە،
هاوڕێیەتی کەسی هەڵچوو مەکە،
25نەوەک لە ڕێچکەی ئەوان ڕابێیت،
خۆت تووشی تەڵە بکەیت.
26لەوانە مەبە کە تەوقە دەکەن22:26 تەوقەکردن بە مەبەستی ڕێککەوتن بەبێ هیچ بەڵگەنامەیەک.،
دەستەبەری قەرزی خەڵک مەکە.
27ئەگەر نەتبوو بیدەیتەوە،
بۆچی نوێنەکەی ژێرت ببردرێت.
28سنووری کۆن مەگوازەوە،
ئەوەی باوباپیرانت دایانناوە.
29ئایا ئەو کەسەت بینیوە بە دەستوبردە لە کارەکەی؟
لەبەردەم پاشاکان ڕادەوەستێت22:29 کارکردن لەنێو دەستەی خزمەتکارانی پاشا.،
نەک لەبەردەم خەڵکی بێ ناوبانگ.
1Доброе имя желаннее великих богатств;
добрая слава лучше серебра и золота.
2Богач и нищий вот чем сродни:
их обоих создал Вечный.
3Разумный увидит опасность – и скроется,
а простаки пойдут дальше – и пострадают.
4Награда за смирение и страх перед Вечным –
богатство, и слава, и жизнь.
5На пути коварных – колючки да западни:
дорожащий жизнью к ним и не подойдёт.
6Наставь ребёнка на верный путь22:6 Или: «Наставь ребёнка в начале его пути». –
он и в старости не собьётся с него.
7Богатые властвуют над бедными,
и должник заимодавцу раб.
8Сеющий беззаконие пожнёт беду,
и его жестокой власти придёт конец.
9Человек щедрый22:9 Букв.: «Имеющий хороший глаз» – фразеологический оборот, обозначающий человека щедрого, в отличие от человека скупого, имеющего «дурной глаз» (см. сноску на 23:6). будет благословен,
так как пищей делится с бедным.
10Прогони глумливого – уйдёт и вражда,
и утихнут раздоры и ругань.
11Кто любит чистоту сердца и говорит любезно,
тому царь будет другом.
12Очи Вечного охраняют знание,
а слова вероломного Он опровергает.
13Лентяй говорит: «На улице лев!
Смерть мне, ежели выйду!»
14Ласковая речь чужой жены – глубокая яма;
прогневавший Вечного упадёт туда.
15Глупость привязана к сердцу ребёнка,
но прогонит её исправляющая розга.
16Притесняющий бедных, чтобы обогатиться,
и дающий богатым подарки обнищают.
Тридцать изречений мудрецов
17Послушай и внемли словам мудрецов;
сердце к учению моему обрати.
18Тебе будет приятно, если сохранишь их в себе,
если все они будут у тебя на устах.
19Чтобы ты мог надеяться на Вечного,
я сегодня учу им тебя, да, тебя.
20Разве я не написал для тебя тридцать изречений,
изречений увещевания и знания,
21чтобы ты научился верным словам истины
и смог принести верный ответ посылавшим тебя?
22Не обирай бедных лишь потому, что они бедны;
не притесняй нуждающихся на суде:
23дело их защитит Вечный,
жизнь отберёт у тех, кто их обирает.
24Не дружи с гневливым,
с раздражительным не общайся,
25чтобы не научиться его путям
и не попасть в западню.
26Не будь одним из тех, кто даёт залог
и поручается за долги;
27когда не найдёшь ты чем заплатить,
даже постель из-под тебя заберут.
28Не посягай на чужую землю, передвигая древнюю межу,
которую поставили твои предки22:28 См. Втор. 19:14; 27:17..
29Видишь искусного в деле своём?
Он будет служить царям,
простым он служить не будет.
