پێشەکی: ئامانج و بابەت
1پەندەکانی سلێمانی کوڕی داود، پاشای ئیسرائیل،
2بۆ زانینی دانایی و تەمبێکردن،
بۆ پەیبردن بە وشەکانی تێگەیشتن،
3بۆ وەرگرتنی تەمبێکردن و وریایی،
ڕاستودروستی و دادپەروەری و ڕاستەڕێیی،
4بۆ بەخشینی ژیری بە ساویلکە،
بە لاویش زانیاری و سەلیقە1:4 سەلیقە: کارکردن بە لێکدانەوە و ئارامی. هەروەها ڕازگری و پاراستنی نهێنی.،
5(دانا گوێی لێ دەگرێت و فێربوونی زیاد دەبێت،
تێگەیشتووش ڕاوێژی باشی دەست دەکەوێت،)
6بۆ تێگەیشتنی پەند و نموونە،
قسەی دانایان و مەتەڵەکانیان.
7لەخواترسی سەرەتای زانیارییە،
بەڵام گێلەکان سووکایەتی بە دانایی و تەمبێکردن دەکەن.
هاندان بۆ دەستگرتن بە دانایی
ئاگادارکردنەوە لە دژی فریودان
8ڕۆڵە، گوێ لە تەمبێکردنی باوکت بگرە و
فێرکردنی دایکت پشتگوێ مەخە،
9چونکە تاجەگوڵینەی نیعمەتن بۆ سەرت،
گەردانەن بۆ ملت.
10ڕۆڵە، ئەگەر گوناهباران فریویان دایت،
ڕازی مەبە.
11ئەگەر گوتیان: «لەگەڵمان وەرە،
بۆسە بۆ خوێنڕشتن بنێینەوە،
بەبێ هۆ بۆ بێتاوانێک خۆمان مات بکەین،
12وەک جیهانی مردووان بە زیندووێتی هەڵیانلووشین و
بە ساغی وەک ئەوانەی لە گۆڕ دەنرێن.
13هەموو گەنجینەیەکی بەهادار دەدۆزینەوە و
ماڵمان پڕ دەکەین لە دەستکەوت.
14پشکی خۆت هەڵبدە ناومان،
بە هەموومان یەک کیسەمان دەبێت.»
15ڕۆڵە، لەگەڵیان بە ڕێگادا مەڕۆ،
پێیەکانت قەدەغە بکە لە ڕێڕەوەکانیان،
16چونکە پێیەکانیان بەرەو خراپە ڕادەکەن،
بۆ خوێنڕشتن پەلە دەکەن.
17بێ سوودە دانانەوەی تۆڕ
لەبەرچاوی هەموو باڵدارێک.
18بۆ خوێنی خۆیان بۆسەیان ناوەتەوە،
خۆیان تەنها بۆ گیانی خۆیان ماتداوە.
19ئاوایە ڕێچکەی هەموو ئەوانەی بەدوای دەستکەوتی ناڕەواوەن،
سەری خاوەنی دەخوات.
ئاگادارکردنەوە لە ڕەتکردنەوەی دانایی
20دانایی لە کۆڵان هاوار دەکات،
لە گۆڕەپانەکان دەنگ بەرز دەکاتەوە،
21لە شەقامە قەرەباڵغەکاندا بانگ دەکات،
لە دەروازەی شارەکاندا قسەی خۆی دەکات:
22«هەتا کەی ئەی ساویلکەکان حەز لە ساویلکەیی دەکەن؟
هەتا کەی گاڵتەجاڕان بە گاڵتەکردن دڵخۆش دەبن،
گێلەکانیش ڕقیان لە زانیاری دەبێتەوە؟
23بگەڕێنەوە کاتێک سەرزەنشتتان دەکەم!
ئینجا ڕۆحی خۆمتان بەسەردا دەڕێژم،
وشەکانی خۆمتان پێ دەناسێنم.
24بەڵام بانگهێشتم کردن، ڕەتتان کردەوە،
دەستم درێژکرد، کەس گوێی پێنەدا،
25هەموو ڕاوێژێکی منتان پشتگوێ خست،
سەرزەنشتی منتان وەرنەگرت،
26جا منیش لە کارەساتتان پێدەکەنم.
گاڵتە دەکەم کە ترستان لێ نیشت،
27کە ترستان وەک گەردەلوول لێ نیشت و
وێرانیتان وەک ڕەشەبا هاتە سەر و
تەنگانە و ناخۆشی بەسەرتانی دادا.
28«ئینجا بانگم دەکەن، بەڵام من وەڵام نادەمەوە،
بە پەرۆشییەوە بەدوامدا دەگەڕێن بەڵام نامدۆزنەوە.
29لەبەر ئەوەی ڕقیان لە زانیاری بووەوە،
لەخواترسییان هەڵنەبژارد،
30لەبەر ئەوەی ڕاوێژی منیان وەرنەگرت،
بە سووکییەوە تەماشای هەموو سەرزەنشتەکانی منیان کرد،
31بۆیە لە بەرهەمی ڕێگای خۆیان دەخۆن،
لە بەری پیلانەکانیان تێر دەبن،
32چونکە هەڵگەڕانەوەی ساویلکەکان دەیانکوژێت،
بێباکی گێلەکان لەناویان دەبات.
33بەڵام ئەوەی گوێ لە من بگرێت بە ئاسوودەیی نیشتەجێ دەبێت،
لە ترسی خراپە دەحەسێتەوە.»
1
箴言の目的と主題
1ダビデ王の子、イスラエルの王ソロモンの教え。
2-3ソロモン王がこの教訓を書いたのは、
人々がどんな時にも物事を正しく判断し、
公正であってほしいと考えたからです。
4「未熟な人たちが賢くなってほしい。」
「若い人が正しい生活を送るように注意したい。」
5-6「賢い人には、
これらの知恵のことばの深い真理をもっと探究し、
より賢くなり、
人々を指導できるようになってほしい。」
それが彼の願いでした。
序文――知恵を求め、悪者には警戒しなさい
7-9では、どうしたら賢く
なれるのでしょう。
まず主を信じ、主を大切にすることです。
愚かな人は主の教えをさげすみます。
両親の忠告に従いなさい。
そうすれば、あとになって
人々にほめられるようになります。
10もし悪い仲間が、「われわれの仲間に入れ」
と言っても、きっぱり断りなさい。
11「待ち伏せして人を襲い、
身ぐるみ巻き上げ、殺そう、
12正しい者も悪い者も見境なく。
13盗んだ物はわれわれのものだ。
あらゆる物が！
14さあ、仲間に入れ。山分けしよう」と誘われても、
15決してその誘いにのってはいけません。
そんな者たちには近寄らないようにしなさい。
16彼らは悪いことをするだけが生きがいで、
人殺しは彼らの専売特許なのです。
17鳥は罠が仕掛けられているところを見れば、
近寄りません。
18ところが、彼らは自分で自分を罠にかけているのです。
愚かなことに、罠をかけて
自分のいのちをつけねらっているのです。
19暴力をふるったり人殺しをしたりする者たちは、
みなこうなるのです。
彼らには悲惨な死が待っています。
知恵の勧め
20知恵は町の中で叫んでいます。
21大通りの群衆や法廷の裁判官、
そして国中の人に呼びかけます。
22「愚か者よ、いつまで聞き分けがないのか。
いつまで知恵をさげすみ、素直に真実を認めないのか。
23さあ、わたしの言うことを聞きなさい。
あなたに知恵の霊を注ぎ、賢くしよう。
24わたしは何度も呼んだのに、
あなたがたはそばに来ようともしなかった。
嘆願までしたのに、知らん顔をしていた。
25わたしの忠告にも叱責にも、耳を貸そうとしない。
26あなたがたには、いつか災いが起こる。
そのとき、わたしはあなたがたを笑う。
27災いが嵐のように襲いかかり、
恐れや苦しみに打ちのめされそうになるとき、
28そのときになって助けてくれと言っても、
わたしはあなたがたを助けない。
わたしを懸命に捜しても、もう遅い。
29それはあなたがたが真実から目をそむけ、
主を信頼せず、
30わたしの忠告を聞かずに、
やりたいことをやっていたからだ。
31あなたがたは、その報いを受けなければならない。
自分で選んだ道なのだから、十分苦しみ、
恐ろしい思いをするがいい。
32わたしをきらうとは、全く愚かな人たちだ。
一歩一歩死に近づいているのも知らずに、
いい気になっている。
33しかし、わたしに聞き従う人は、
何の心配もなく、毎日を平和に暮らす。」
