نموونەی جوتیارێک
1هەر لەو ڕۆژەدا عیسا لە ماڵ هاتە دەرەوە و لە کەناری دەریاچەی جەلیل دانیشت. 2خەڵکێکی ئێجگار زۆر لێی کۆبووەوە، هەتا وای لێهات چووە ناو بەلەمێک دانیشت، هەموو خەڵکەکەش لە کەنارەکە ڕاوەستان. 3بە نموونە باسی زۆر شتی بۆ کردن و فەرمووی: «جوتیارێک چووە دەرەوە تۆو بکات. 4کە تۆوی دەوەشاند، هەندێکی کەوتنە سەر ڕێگا، باڵندەش هاتن و خواردیانن. 5هەندێکیش کەوتنە سەر زەوییەکی بەردەڵان کە خۆڵی کەم بوو، خێرا سەریان دەرکرد، چونکە زەوییەکەی قووڵ نەبوو. 6بەڵام کە ڕۆژ هەڵهات سووتان و وشک بوون، چونکە ڕەگیان نەبوو. 7هەندێکیشیان کەوتنە نێو دڕکان، دڕکەکان گەورە بوون و خنکاندیانن. 8بەڵام هەندێکی دیکەیان کەوتنە سەر زەوییەکی باش و بەرهەمیان دا، هەندێک یەک بە سەد و هەندێک یەک بە شەست و هەندێکیش یەک بە سی. 9ئەوەی گوێی هەیە، با ببیستێت!»
بۆچی عیسا بە نموونە دەدوێت؟
10قوتابییەکان هاتن و لێیان پرسی: «بۆچی بە نموونە قسەیان بۆ دەکەیت؟»
11وەڵامی دانەوە: «لەبەر ئەوەی بە ئێوە دراوە نهێنی شانشینی ئاسمان بزانن، بەڵام بەوان نەدراوە، 12چونکە ئەوەی هەیەتی، پێی دەدرێت و لێی دەڕژێ، بەڵام ئەوەی نییەتی، تەنانەت ئەوەی هەشیەتی لێی دەسەنرێتەوە. 13لەبەر ئەوە بە نموونە قسەیان بۆ دەکەم:
«چونکە سەیر دەکەن، بەڵام نابینن،
گوێ دەگرن، بەڵام نابیستن و تێناگەن.
14پێشبینییەکەی ئیشایا لەواندا هاتە دی، کە دەفەرموێ:
﴿ئێوە هەمیشە دەبیستن بەڵام هەرگیز تێناگەن،
ئێوە هەمیشە سەیر دەکەن بەڵام هەرگیز نابینن،
15چونکە دڵی ئەم گەلە ڕەق بووە و
گوێیان قورس بووە،
چاویان نوقاندووە،
نەوەک بە چاویان ببینن و
بە گوێیان ببیستن،
بە دڵیان تێبگەن و بگەڕێنەوە،
منیش چاکیان بکەمەوە.﴾13:15 ئیشایا 6:9-10
16بەڵام ئێوە، خۆزگە دەخوازرێت بە چاوتان، چونکە دەبینن، بە گوێتان، چونکە دەبیستن. 17ڕاستیتان پێ دەڵێم: زۆر پێغەمبەر و پیاوچاک بە ئاواتەوە بوون ئەوە ببینن کە ئێوە دەیبینن بەڵام نەیانبینی، ئەوەش ببیستن کە ئێوە دەیبیستن، بەڵام نەیانبیست.
ڕوونکردنەوەی نموونەی جوتیارەکە
18«کەواتە گوێ لە واتای نموونەی جوتیارەکە بگرن: 19هەرکەسێک پەیامی شانشین ببیستێت و تێینەگات، شەیتان13:19 یۆنانی: خراپەکارەکە. دێت و ئەوەی لە دڵیدا تۆوکراوە دەیڕفێنێت. ئەمانە ئەو تۆوانەن کە کەوتنە سەر ڕێگاکە. 20ئەوانەی کەوتنە سەر بەردەڵانەکە، ئەو کەسانەن کە پەیامەکە دەبیستن و دەستبەجێ بە خۆشییەوە وەریدەگرن. 21بەڵام لەبەر ئەوەی کە ڕەگیان نییە و کاتین، کاتێک لەبەر پەیامەکە تووشی تەنگانە و چەوسانەوە دەبن، یەکسەر دەکەون. 22ئەوانەش کە کەوتنە نێو دڕکەکان، ئەو کەسانەن کە پەیامەکە دەبیستن، بەڵام خەمی ژیان و فریوخواردنی دەوڵەمەندی پەیامەکە دەخنکێنن، ئیتر بێ بەرهەم دەبن. 23بەڵام ئەوانەی کەوتنە سەر زەوییە باشەکە، ئەو کەسانەن کە پەیامەکە دەبیستن و لێی تێدەگەن و بەرهەم دەدەن، یەک بە سەد و یەک بە شەست و یەک بە سی.»
نموونەی گەنم و زیزان
24نموونەیەکی دیکەی بۆ هێنانەوە و فەرمووی: «شانشینی ئاسمان لە مرۆڤێک دەچێت، تۆوی چاک لە کێڵگەکەی بچێنێت. 25بەڵام کاتێک خەڵک لە خەودا بوون، دوژمنەکەی هات و لەناو گەنمەکەدا زیزانی چاند و ڕۆیشت. 26کاتێک گەنمەکە ڕوا و گوڵی دەرکرد، زیزانەکەش دەرکەوت.
27«کۆیلەی خاوەن ماڵ هاتن و پێیان گوت: ”گەورەم، مەگەر لە کێڵگەکەتدا تۆوی چاکت نەوەشاند، ئیتر ئەم زیزانە لەکوێوە هات؟“
28«ئەویش وەڵامی دانەوە: ”دوژمن ئەمەی کردووە.“ کۆیلەکانیش پێیان گوت: ”دەتەوێ بچین زیزانەکان بژار بکەین؟“»
29گوتی: «”نەخێر، نەوەک لەگەڵ بژارکردنی زیزان، گەنمیش هەڵبکێشن. 30هەتا کاتی دروێنە لێگەڕێن با بەیەکەوە پێبگەن، جا لە کاتی دروێنەدا بە سەپانەکان دەڵێم، یەکەم جار زیزانەکە بژار بکەن و بیانکەنە مەڵۆ بۆ ئەوەی بسووتێنرێن، بەڵام گەنمەکە لە ئەمبارەکەم کۆبکەنەوە.“»
نموونەی دەنکە خەرتەلە
31نموونەیەکی دیکەی بۆ هێنانەوە و فەرمووی: «شانشینی ئاسمان وەک دەنکە خەرتەلەیەک13:31 گیایەکی یەک ساڵەیە و چەندین جۆری هەیە. جۆرێکی لە وڵاتی ئیسرائیل هەیە کە بەرزییەکەی دەگاتە نزیکەی 3 بۆ 4 مەتر. وایە، کە یەکێک بیهێنێت و لە کێڵگەکەیدا بیچێنێ، 32هەرچەندە لە هەموو تۆوەکانی دیکە بچووکترە، بەڵام کاتێک گەشە دەکات، ڕووەکێکی گەورەی لێ دەردەچێت و دەبێتە درەخت، تەنانەت باڵندەی ئاسمانیش دێن و لەسەر لقەکانی هێلانە دەکەن.»
نموونەی هەویرترش
33نموونەیەکی دیکەی بۆ هێنانەوە: «شانشینی ئاسمان لە هەویرترشێک13:33 هەویرترش: هەوێن، خومرە. دەچێت، ئافرەتێک هێنای و کردییە ناو سێ پێوانە13:33 یۆنانی: سێ ساتا، واتا 22 لیتر. ئاردەوە، هەتا هەمووی هەڵهات.»
34عیسا هەموو ئەم بابەتانەی بە نموونە بۆ خەڵکەکە باسکرد، بەبێ نموونە قسەی بۆ نەدەکردن، 35تاکو ئەوەی خودا لە ڕێگەی پێغەمبەرەکەوە فەرموویەتی بێتە دی:
﴿بە نموونە دەمم دەکەمەوە،
ئەوەی لە دامەزراندنی جیهانەوە شاراوەیە ڕایدەگەیەنم.﴾13:35 زەبوورەکان 78:2
ڕوونکردنەوەی نموونەی زیزان
36ئینجا خەڵکەکەی بەڕێکرد و گەڕایەوە بۆ ماڵ. قوتابییەکانی هاتنە لای و گوتیان: «نموونەی زیزانی ناو کێڵگەکەمان بۆ لێکبدەوە.»
37وەڵامی دایەوە: «ئەوەی تۆوە چاکەکەی چاند، کوڕی مرۆڤە. 38کێڵگەکەش جیهانە، تۆوە چاکەکەش ڕۆڵەکانی شانشینن، زیزانەکەش ڕۆڵەکانی شەیتانن، 39دوژمنەکەش کە تۆوی کردن ئیبلیسە، دروێنەکەش کۆتایی زەمانە13:39 مەبەست هاتنەوەی مەسیحە کاتێک لەسەر زەوی حوکم دەکات.، سەپانەکانیش فریشتەکانن.
40«هەروەک چۆن زیزانەکە بژارکرا و بە ئاگر سووتێنرا، لە کۆتایی زەمانیشدا وا دەبێت. 41کوڕی مرۆڤ فریشتەکانی دەنێرێت و هەموو هۆکارێکی گوناه و خراپەکاران لە شانشینییەکەی کۆدەکەنەوە و 42فڕێیان دەدەنە ناو کوورەی ئاگرەوە، جا گریان و جیڕەی ددان لەوێ دەبێت. 43ئەوسا ڕاستودروستان لە شانشینی باوکیاندا وەک ڕۆژ دەدرەوشێنەوە. ئەوەی گوێی هەیە، با ببیستێت!
نموونەی گەنجینە و مرواری
44«شانشینی ئاسمان لە گەنجینەیەک دەچێت لە کێڵگەیەکدا شاردرابێتەوە. کەسێک دەیدۆزێتەوە و دیسان دەیشارێتەوە، ئینجا لە خۆشییان دەچێت و هەرچیی هەیە دەیفرۆشێت و ئەو کێڵگەیەی پێ دەکڕێت.
45«هەروەها شانشینی ئاسمان لە بازرگانێک دەچێت کە بە شوێن مرواری نایابدا دەگەڕێت. 46کاتێک مروارییەکی گرانبەها دەدۆزێتەوە، دەچێت هەرچیی هەیە دەیفرۆشێت و مروارییەکەی پێ دەکڕێت.
نموونەی تۆڕ
47«هەروەها شانشینی ئاسمان لە تۆڕێک دەچێت فڕێدرابێتە دەریاچەوە، لە هەموو جۆرەکانی ماسی کۆدەکاتەوە. 48کاتێک تۆڕەکە پڕ بوو، ماسیگرەکان ڕایانکێشایە کەنار، باشەکانیان لە سەبەتەدا کۆکردەوە و خراپەکانیشیان فڕێدا. 49کۆتایی زەمانیش ئاوا دەبێت: فریشتەکان دێن و بەدکاران لەناو ڕاستودروستاندا دەردەهێنن و 50فڕێیان دەدەنە ناو کوورەی ئاگرەوە. جا گریان و جیڕەی ددان لەوێ دەبێت.»
51عیسا لێی پرسین: «ئایا هەموو ئەمانە تێگەیشتن؟»
وەڵامیان دایەوە: «بەڵێ.»
52جا پێی فەرموون: «لەبەر ئەوە هەر مامۆستایەکی تەورات کە بووەتە قوتابی لە شانشینی ئاسمان، لە خاوەن ماڵێک دەچێت لە گەنجینەکەیدا لە کۆن و نوێ دەربهێنێت.»
ڕەتکردنەوەی عیسا
53کاتێک عیسا ئەم نموونانەی تەواو کرد، لەوێ ڕۆیشت. 54هاتەوە شارەکەی خۆی، لە کەنیشتەکەیان دەستی کرد بە فێرکردنیان، هەتا ئەوەی سەرسام بوون و گوتیان: «ئەمە ئەم دانایی و پەرجووانەی لەکوێ بوو؟ 55ئایا ئەمە کوڕی دارتاشەکە نییە؟ ئەی دایکی ناوی مریەم نییە؟ یاقوب و یوسف و شیمۆن و یەهوزا برای نین؟ 56ئەوە نییە خوشکەکانی هەموویان لەلامانن؟ ئەی ئەمە هەموو ئەمانەی لەکوێ بوو؟» 57جا ڕەتیان کردەوە.
بەڵام عیسا پێی فەرموون: «پێغەمبەر بێ ڕێز نییە، تەنها لە شار و ماڵی خۆی نەبێت.»
58لەوێ پەرجووی زۆری نەکرد، لەبەر بێباوەڕییان.
撒种的比喻
1当天，耶稣离开房子，坐在湖边。 2有一大群人聚集到祂周围，祂只好上船坐下，众人都站在岸上。 3祂用比喻给他们讲许多道理，说：“有一个农夫出去撒种。 4撒种的时候，有些种子落在路旁，被飞鸟吃掉了； 5有些落在石头地上，因为泥土不深，种子很快就发芽了，然而因为没有根， 6被太阳一晒，就枯萎了； 7有些落在荆棘丛中，荆棘长起来便把嫩苗挤住了； 8有些落在沃土里，就结出果实，收成多达三十倍、六十倍、一百倍。 9有耳朵的，都应当听。”
用比喻的目的
10门徒上前问耶稣：“你为什么要用比喻来教导他们呢？”
11耶稣回答说：“天国的奥秘只让你们知道，不让他们知道。 12因为凡有的，还要给他更多，他就丰富有余；凡没有的，连他仅有的也要夺去。 13我用比喻教导他们是因为他们视而不见，听而不闻，闻而不悟。 14以赛亚的预言正应验在他们身上，
“‘你们听了又听，却不明白；
看了又看，却不领悟。
15因为这些人心灵麻木，
耳朵发背，眼睛昏花，
以致眼睛看不见，耳朵听不见，
心里不明白，无法回心转意，
得不到我的医治。’
16“但你们的眼睛是有福的，因为看得见；你们的耳朵也是有福的，因为听得见。 17我实在告诉你们，以前有许多先知和义人曾渴望看见你们所看见的，听见你们所听见的，却未能如愿。
解释比喻
18“所以，你们应当留心这撒种的比喻。 19种子落在路旁，是指人听了天国的道理却不明白，魔鬼乘虚而入，把撒在他心里的夺走了； 20种子落在石头地上，是指人听了道后，立刻欢喜地接受了， 21但因为他心里没有根基，不过是暂时接受，一旦为道遭受患难或迫害，就立刻放弃了信仰； 22种子落在荆棘丛中，是指人虽然听过道，但生活的忧虑和钱财的迷惑把道挤住了，以致不能结出果实。 23种子落在沃土里，是指人听了道，并明白了道，就结出果实来，有的多达一百倍，有的六十倍，有的三十倍。”
毒麦的比喻
24耶稣又给他们讲了一个比喻，说：“天国就像一个人，将好种子撒在田里。 25人们睡觉的时候，仇敌过来把毒麦撒在他的麦田里，就走了。 26当麦子长苗吐穗时，毒麦也长起来了。 27奴仆看见了就来问主人，‘主人啊！你不是把好种子撒在田里了吗？从哪里来的毒麦呢？’
28“主人回答说，‘这是仇敌做的。’奴仆问道，‘要我们去拔掉它们吗？’
29“主人说，‘不用了，因为拔毒麦会连麦子一起拔掉。 30让它们跟麦子一起生长吧，到收割的时候，我会吩咐收割的工人先把毒麦收集起来，扎成捆，留着烧，然后将麦子存入谷仓。’”
芥菜种和面酵的比喻
31耶稣又给他们讲了一个比喻：“天国就像一粒芥菜种，人把它种在田里。 32它虽然是种子中最小的，却长得比其他蔬菜都大，并且长成一棵树，天空的飞鸟也来栖息。”
33祂又给他们讲了个比喻：“天国就像面酵，妇人拿来掺在三斗面里，使整盆面都发起来。”
34耶稣总是用比喻对众人讲这些事，祂每次对他们讲话时都用比喻。 35这是要应验先知的话：“我要开口讲比喻，道出创世以来隐藏的事。”
解释毒麦的比喻
36后来，耶稣离开人群，进到屋里。门徒也跟着进去，对耶稣说：“请为我们解释毒麦的比喻。”
37耶稣说：“那撒下好种子的就是人子， 38麦田代表整个世界，那些好种子就是天国的子民。毒麦就是那些属于魔鬼的人， 39撒毒麦的仇敌就是魔鬼。收割的日子便是世界的末日，收割的工人就是天使。
40“毒麦怎样被拔出来丢在火里烧，同样，在世界末日的时候， 41人子也将派天使把一切引人犯罪和作孽的人从祂国里挑出来， 42丢进火里。那时，他们将在那里哀哭切齿。 43那时，义人要在他们天父的国度像太阳一样发出光辉。有耳朵的，都应当听。
宝藏与珍珠的比喻
44“天国就像藏在地里的宝贝，有人发现了，就把它埋好，然后欢然变卖他所有的财产去买那块地。
45“天国就像一个四处搜购贵重珍珠的商人。 46他找到一颗极贵重的珍珠，就变卖了一切的产业，把它买下来。
撒网的比喻
47“天国就像一张渔网，撒在海里捕到了各种鱼。 48网满了，人们把网拉上岸，然后坐下来挑选，好的就收起来，不好的就丢掉。 49世界末日的时候也是这样。天使必把恶人从义人中拣出来， 50丢在火炉里，让恶人在那里哀哭切齿。 51你们明白这些事了吗？”
他们回答说：“我们明白了。”
52耶稣说：“律法教师成为天国的门徒后，就像一个家的主人，能从他的库房里拿出新的和旧的东西来。”
拿撒勒人厌弃耶稣
53耶稣讲完了这些比喻，就离开那里， 54回到自己的家乡拿撒勒，在会堂里教导人。人们很惊奇，说：“这个人从哪里得到如此的智慧和神奇的能力呢？ 55这不是那木匠的儿子吗？祂母亲不是玛丽亚吗？祂的弟弟不是雅各、约瑟、西门和犹大吗？ 56祂的妹妹们不也是住在我们这里吗？祂究竟从哪里得来这一身本领呢？” 57他们就对祂很反感。
耶稣对他们说：“先知到处受人尊敬，只有在本乡本家例外。” 58因为他们不信，耶稣就没有在那里多行神迹。
