باوەڕی سەرپەلێک
1لەدوای ئەوەی عیسا لە وتەکانی بووەوە بۆ ئەو خەڵکەی کە گوێیان لێدەگرت، چووە ناو کەفەرناحوم. 2سەرپەلێک7:2 وشە یۆنانییەکە مەبەست لە سەرکردەی سەد سەربازە لە سوپای ڕۆم. کۆیلەیەکی هەبوو زۆری خۆشدەویست، نەخۆش بوو و لە سەرەمەرگدا بوو. 3کاتێک سەرپەلەکە هەواڵی عیسای بیست، پیرانی جولەکەی ناردە لای بۆ ئەوەی داوای لێ بکەن کە بێت و کۆیلەکەی چاک بکاتەوە. 4ئەوانیش هاتنە لای عیسا و بە دڵ لێی پاڕانەوە و گوتیان: «شایانی ئەوەیە کە ئەمەی بۆ بکەیت، 5چونکە گەلی ئێمەی خۆشدەوێت و کەنیشتی بۆمان دروستکردووە.» 6عیساش لەگەڵیان چوو.
بەڵام زۆری نەمابوو بگاتە ماڵەکە کە سەرپەلەکە هاوڕێکانی نارد پێی بڵێن: «گەورەم، ئەزیەت مەکێشە، شایانی ئەوە نیم خۆت بێیتە ماڵەکەم، 7لەبەر ئەوە خۆمم بە شایانی ئەوە نەزانی کە بێمە لات. تەنها وشەیەک بفەرموو، خزمەتکارەکەم چاکدەبێتەوە، 8چونکە منیش خۆم کەسێکم لەژێر فەرماندام، سەربازیشم لەژێر دەستدایە. بەمە دەڵێم: ”بڕۆ،“ دەڕوات؛ بەوی دیکەش دەڵێم: ”وەرە،“ دێت؛ بە کۆیلەکەشم دەڵێم: ”ئەمە بکە،“ دەیکات.»
9کاتێک عیسا گوێی لەمە بوو، پێی سەرسام بوو، ئینجا ئاوڕی لەو خەڵکە دایەوە کە دوای کەوتبوون، فەرمووی: «پێتان دەڵێم، لە ئیسرائیلدا باوەڕێکی بەهێزی ئاوام نەدیوە.» 10ئەوانەی نێردرابوون گەڕانەوە ماڵەکە، بینییان کۆیلەکە چاک بووەتەوە.
زیندووکردنەوەی مردوو
11بۆ ڕۆژی پاشتر، عیسا بۆ شارێک چوو ناوی نایین بوو، قوتابییەکانی و خەڵکێکی زۆری لەگەڵ چوون. 12کاتێک لە دەروازەی شارەکە نزیک بووەوە، تەرمێکی بینی بەسەر شانی خەڵکەوە، ئەویش کوڕە تاقانەی بێوەژنێک بوو، خەڵکێکی زۆری شارەکەی لەگەڵ بوو. 13کاتێک مەسیح ژنەکەی بینی، دڵی پێی سووتا و پێی فەرموو: «مەگریێ.»
14ئینجا هاتە پێشەوە و دەستی لە دارەمەیتەکە7:14 دارەبازە. دا، هەڵگرانی ڕاوەستان. فەرمووی: «ئەی کوڕی گەنج، پێت دەڵێم، هەستە!» 15مردووەکە ڕاستبووەوە و دەستی کرد بە قسەکردن، عیساش دایەوە دەست دایکی.
16هەموو ترسیان لێ نیشت، ستایشی خودایان کرد و گوتیان: «لەناوماندا پێغەمبەرێکی مەزن دەرکەوتووە، خوداش گەلەکەی خۆی بەسەرکردەوە!» 17ئەم هەواڵەی ئەو لە هەموو یەهودیا و هەموو ناوچەکانی دەوروپشت بڵاو بووەوە.
عیسا و یەحیا
18قوتابییەکانی یەحیا هەموو ئەمانەیان بە یەحیا ڕاگەیاند. ئەویش دووان لە قوتابییەکانی بانگکرد و 19ناردنی بۆ لای مەسیحی خاوەن شکۆ بۆ ئەوەی لێی بپرسن: «ئایا تۆی ئەوەی کە دێت، یان چاوەڕێی یەکێکی دیکە بکەین؟»
20پیاوەکان هاتنە لای عیسا و گوتیان: «یەحیای لەئاوهەڵکێش ئێمەی بۆ لات ناردووە، دەڵێت: ”ئایا تۆی ئەوەی کە دێت، یان چاوەڕێی یەکێکی دیکە بکەین؟“»
21لەو کاتەدا عیسا زۆر کەسی لە نەخۆشی و دەرد و ڕۆحە پیسەکان چاککردەوە، بینایی بە چاوی زۆر لە کوێرەکان بەخشی. 22ئینجا لە وەڵامدا پێی فەرموون: «بڕۆن چیتان بینی و بیستتان بە یەحیای ڕابگەیەنن، کوێر دەبینێت، شەل دەڕوات، گەڕوگول پاک دەبێتەوە، کەڕ دەبیستێت، مردوو هەڵدەستێتەوە و هەژار مزگێنی پێدەدرێت. 23خۆزگە دەخوازرێ بەوەی گومانم لێ ناکات.»
24کاتێک نێردراوانی یەحیا ڕۆیشتن، عیسا ڕووی لە خەڵکەکە کرد و سەبارەت بە یەحیا فەرمووی: «بۆ بینینی چی چوونە چۆڵەوانی؟ قامیشێک کە با دەیجوڵێنێتەوە؟ 25ئەی بۆ بینینی چی چوون؟ مرۆڤێک کە جلوبەرگی گرانبەهای پۆشیوە؟ نەخێر، ئەوانەی جلوبەرگی گرانبەها دەپۆشن و خۆش ڕادەبوێرن لە کۆشکەکان دەژین. 26ئەی بۆ بینینی چی چوون؟ پێغەمبەرێک؟ بەڵێ، پێتان دەڵێم، لە پێغەمبەریش مەزنتر. 27یەحیا ئەو کەسەیە کە دەربارەی نووسراوە:
«﴿من نێردراوی خۆم لەپێشتەوە دەنێرم،
ئەوەی ڕێگات بۆ ئامادە دەکات.﴾7:27 مەلاخی 3:1
28من پێتان دەڵێم: لەنێو ئەوانەی لە ژن لەدایک بوون، کەس لە یەحیا پایەبەرزتر نییە، بەڵام بچووکترینی ئەوەی لە شانشینی خودایە لەو پایەبەرزترە.»
29هەموو ئەوانەی گوێیان لێبوو، تەنانەت باجگرانیش دانیان بە دادپەروەری خودا نا، چونکە بە دەستی یەحیا لە ئاو هەڵکێشرا بوون. 30بەڵام فەریسی و تەوراتناس خواستی خودایان دەرهەق بە خۆیان ڕەتکردەوە، چونکە لەسەر دەستی ئەو لە ئاو هەڵنەکێشرابوون.
31عیسا بەردەوام بوو و فەرمووی: «ئەم نەوەیە بە چی بەراورد بکەم؟ لە چی دەچن؟ 32لەو منداڵانە دەچن کە لە بازاڕدا دانیشتوون و یەکتری بانگ دەکەن و دەڵێن:
«”زوڕنامان بۆ لێدان و هەڵنەپەڕین،
شینمان بۆ گێڕان و نەگریان.“
33یەحیای لەئاوهەڵکێش هات، نە نان دەخوات و نە شەراب دەخواتەوە، دەڵێن: ”ڕۆحی پیسی تێدایە.“ 34کوڕی مرۆڤ هات، دەخوات و دەخواتەوە، دەڵێن: ”ئەمە کابرایەکی نەوسن و مەیخۆرە، هاوڕێی باجگران و گوناهبارانە.“ 35بەڵام دانایی ڕاستەقینە لە بەرهەمیەوە دەردەکەوێت.»
لێخۆشبوون و خۆشەویستی
36یەکێک لە فەریسییەکان داوای لە عیسا کرد نانی لەگەڵ بخوات، ئەویش چووە ماڵی فەریسییەکە و لەسەر خوان دانیشت. 37لە شارەکە ئافرەتێکی گوناهبار هەبوو، زانی عیسا لە ماڵی فەریسییەکە دانیشتووە، بوتڵێکی ئەلەباستەریی7:37 لە بەردی ئەلەباستەر دروستکرابوو، ئەم جۆرە بەردە لە میسر هەیە بۆ تاشین ئاسانە و ڕەنگەکەی قاوەییە. بۆنی هێنا، 38لە دواوە بە گریانەوە لەلای پێی ڕاوەستا، پێیەکانی بە فرمێسک تەڕ کرد و بە قژی بۆی سڕییەوە، پێیەکانی ماچکرد و بە بۆنەکە چەوری کردن.
39ئەو فەریسییەی کە عیسای داوەت کردبوو، کاتێک ئەمەی بینی، لە دڵیدا گوتی: «ئەگەر ئەمە پێغەمبەر بووایە، دەیزانی ئەم ئافرەتەی دەستی لێدەدات کێیە و چییە، چونکە گوناهبارە.»
40عیسا وەڵامی دایەوە: «شیمۆن، دەمەوێ شتێکت پێ بڵێم.»
گوتی: «بفەرموو مامۆستا.»
41«کابرایەک قەرزی دابوو بە دوو کەس، بە یەکێکیان پێنج سەد دینار7:41 یەک دینار کرێی ڕۆژانەی کرێکارێک بووە.، ئەوەی دیکەیان پەنجا. 42هیچ کامیان نەیانبوو بیدەنەوە، کابرا لە هەردووکیان خۆشبوو. کامیان زیاتر کابرای خۆشدەوێت؟»
43شیمۆن وەڵامی دایەوە: «لەو باوەڕەدام ئەوەی پارە زۆرەکەی لەلابوو.»
پێی فەرموو: «حوکمەکەت ڕاستە.»
44ئینجا ڕووی کردە ئافرەتەکە و بە شیمۆنی فەرموو: «ئەم ئافرەتە دەبینیت؟ هاتمە ماڵەکەت و ئاوت نەدامێ بۆ ئەوەی پێیەکانم بشۆم، بەڵام ئەم بە فرمێسک پێی تەڕ کردم و بە قژی سڕییەوە. 45تۆ ماچت نەکردم، بەڵام ئەم لەو کاتەوەی هاتوومەتە ژوورەوە لە ماچکردنی پێیەکانم نەوەستاوە. 46تۆ زەیتت لە سەرم نەدا، بەڵام ئەم بە بۆن پێیەکانمی چەورکرد. 47لەبەر ئەم هۆیە پێت دەڵێم، گوناهە زۆرەکانی بەخشران و ئاوا خۆشەویستییە زۆرەکەی دەردەبڕێت7:47 خۆشەویستی ئافرەتەکە لە ئەنجامی لێخۆشبوونی گوناهەکانی بوو.. بەڵام ئەوەی کەم بەخشراوە، کەم خۆشەویستی دەردەبڕێت.»
48ئینجا بە ئافرەتەکەی فەرموو: «گوناهەکانت بەخشران.»
49ئەوانەی لەگەڵی دانیشتبوون لە دڵی خۆیاندا گوتیان: «ئەمە کێیە تەنانەت گوناهیش دەبەخشێت؟»
50عیسا بە ئافرەتەکەی فەرموو: «باوەڕت ڕزگاری کردیت. بڕۆ بە سەلامەت.»
Вера римского воина
(Мат. 8:5-13)
1Закончив говорить народу, Иса отправился в Капернаум. 2Там у одного римского офицера был болен и лежал при смерти раб. Офицер очень дорожил этим своим рабом, 3и когда он услышал об Исе, то послал к Нему иудейских старейшин с просьбой прийти и исцелить его раба. 4Старейшины пришли к Исе и стали горячо просить Его:
– Этот человек заслуживает Твоей помощи, 5потому что он любит наш народ, и это он построил нам молитвенный дом.
6Иса пошёл с ними. Он уже подходил к дому, когда офицер послал к Нему друзей передать:
– Господин, не утруждай Себя, так как я не достоин, чтобы Ты вошёл под крышу моего дома, 7потому я и не осмелился прийти к Тебе. Но скажи слово, и мой слуга выздоровеет. 8Ведь и сам я подчиняюсь приказам, и у меня в подчинении тоже есть воины. Я говорю одному: «Ступай!» – и он идёт, другому: «Ко мне!» – и тот приходит. Рабу моему говорю: «Сделай это!» – и он делает.
9Иса, услышав это, удивился и, обернувшись к толпе, шедшей за Ним, сказал:
– Говорю вам, что даже в Исраиле Я не встречал такой сильной веры.
10Когда посланные возвратились в дом, они нашли раба здоровым.
Воскрешение сына вдовы
11Вскоре после этого Иса пошёл в город, называемый Наин, и с Ним были Его ученики и много других людей. 12Когда Он подходил к воротам города, из них выносили умершего, единственного сына у матери, а она была вдовой. Вместе с ней из города выходила большая толпа. 13Когда Повелитель увидел эту женщину, Он сжалился над ней.
– Не плачь, – сказал Он ей.
14Затем Он подошёл и прикоснулся к носилкам. Те, кто нёс их, остановились, и Иса сказал:
– Юноша, говорю тебе: встань!
15Умерший сел и начал говорить, и Иса передал его матери7:15 Ср. 3 Цар. 17:23.. 16Всех, кто там был, охватил страх, и люди прославляли Аллаха:
– Великий пророк появился среди нас! Аллах посетил Свой народ!
17И молва об Исе распространилась по всей Иудее и в окружающих её землях.
Вопрос пророка Яхии и ответ Исы аль-Масиха
(Мат. 11:2-6)
18Ученики Яхии рассказали ему обо всех этих событиях. 19И тогда Яхия позвал к себе двоих из них и послал их к Повелителю спросить:
– Ты ли Тот, Кто должен прийти7:19 То есть долгожданный Масих., или нам ожидать кого-то другого?
20Они пришли к Исе и сказали:
– Пророк Яхия7:20 Букв.: «Яхия Погружающий»; также в 7:33; 9:19. послал нас к Тебе спросить: Ты ли Тот, Кто должен прийти, или нам ожидать кого-то другого?
21Иса как раз в это время исцелил множество людей от болезней, недугов, от одержимости злыми духами и многим слепым даровал зрение. 22И Он ответил посланным:
– Пойдите и расскажите Яхии о том, что вы увидели и услышали: слепые прозревают, хромые ходят, прокажённые очищаются, глухие слышат, мёртвые воскресают и бедным возвещается Радостная Весть7:22 См. Ис. 29:18; 35:5-6; 61:1.. 23Благословен тот, кто не усомнится во Мне.
Свидетельство Исы аль-Масиха о пророке Яхии
(Мат. 11:7-19)
24Когда посланцы Яхии ушли, Иса начал говорить народу об Яхии:
– Что вы ходили смотреть в пустыню? Тростник, колеблемый ветром?7:24 Этот риторический вопрос можно понять либо буквально («Любоваться тростником»), либо в переносном смысле («Смотреть на безвольного человека»). 25Тогда что же вы ходили смотреть? Человека, одетого в роскошные одежды? Нет, те, кто одевается в дорогую одежду и живёт в роскоши, находятся в царских дворцах. 26Тогда что же вы ходили смотреть? Пророка? Да, и говорю вам, что больше, чем пророка. 27Он тот, о ком написано:
«Вот впереди Тебя (аль-Масиха) посылаю Я вестника Моего,
который приготовит Твой путь перед Тобой»7:27 Мал. 3:1..
28Говорю вам, среди всех, кто когда-либо был рождён на земле, нет более великого, чем Яхия. Но наименьший в Царстве Аллаха – больше его7:28 Яхии выпала великая роль возвещать приход аль-Масиха, но даже самый малый последователь Исы имеет огромное преимущество перед всеми людьми, жившими до пришествия аль-Масиха, даже самыми великими из них.. 29И весь народ, и даже сборщики налогов, услышав слова Яхии, признали путь Аллаха правым, пройдя у него обряд погружения в воду7:29 Или: «обряд омовения»; также в ст. 30.. 30Блюстители же Закона и учители Таурата, отказавшись пройти у него обряд погружения в воду, тем самым отвергли волю Аллаха7:29-30 Согласно другому толкованию эти стихи являются вставным комментарием Луки на слова Исы. В таком случае, эти слова можно было бы заключить в скобки, а ст. 29 перевести следующим образом: «И весь народ, и даже сборщики налогов, услышав слова Исы, признали путь Аллаха правым, так как они прошли обряд погружения в воду у Яхии»..
31– С кем тогда Мне сравнить людей этого поколения? – продолжал Иса. – На кого они похожи? 32Они как капризные дети, которые сидят на площади и кричат друг другу:
«Мы играли вам на свирели,
а вы не плясали;
мы пели вам погребальные песни,
а вы не плакали».
33Смотрите, вот пришёл пророк Яхия, не ест хлеба и не пьёт вина, и вы говорите: «В нём демон». 34Пришёл Ниспосланный как Человек, ест и пьёт, и вы говорите: «Вот обжора и пьяница, друг сборщиков налогов и грешников». 35Но мудрость Аллаха видна в её приверженцах7:35 Букв.: «И мудрость оправдана всеми детьми её». Существует ещё несколько вариантов перевода этого места, например: 1) «Правота мудрости видна в жизни тех, кто следует ей»; 2) «Но истинная мудрость не противоречит сама себе». Кроме того, некоторые толкователи полагают, что мудростью здесь назван Сам Иса (ср. Мудр. 8:22-23; 1 Кор. 1:24)..
Помазание Исы аль-Масиха дорогим ароматическим маслом
(Мат. 26:6-13; Мк. 14:3-9; Ин. 12:1-8)
36Один из блюстителей Закона пригласил Ису к себе на обед. Иса пришёл к нему в дом и возлёг у стола. 37В это время одна женщина из этого города, которая была известна как грешница, узнав, что Иса обедает в доме блюстителя Закона, принесла туда алебастровый кувшин, в котором было очень дорогое ароматическое масло. 38Женщина встала сзади у ног Исы и, плача, обливала Его ноги слезами. Она стала вытирать Ему ноги своими волосами, целовала их и натирала ароматическим маслом. 39Когда блюститель Закона, пригласивший Ису, увидел это, он подумал: «Если бы Этот Человек действительно был пророком, то Он знал бы, что женщина, которая к Нему прикасается, – грешница». 40Тогда Иса сказал ему:
– Шимон, Я хочу тебе что-то сказать.
– Говори, Учитель, – ответил тот.
41– Два человека были должны одному и тому же заимодавцу, – начал Иса. – Один должен был пятьсот серебряных монет7:41 Букв.: «пятьсот динариев». Динарий – римская монета, примерно равная дневному заработку наёмного работника (см. Мат. 20:2)., а другой – пятьдесят. 42И тому и другому было нечем вернуть долг, и кредитор простил долг им обоим. Кто из них, по-твоему, будет больше любить его?
43Шимон ответил:
– Я думаю, тот, кому был прощён больший долг.
– Ты правильно рассудил, – сказал Иса. 44И, повернувшись к женщине, сказал Шимону:
– Ты видишь эту женщину? Я пришёл в твой дом, и ты не дал Мне даже воды, чтобы вымыть ноги, а она омыла Мои ноги слезами и вытерла своими волосами! 45Ты даже не поцеловал Меня при встрече, а эта женщина, с тех пор как Я вошёл в дом, не перестаёт целовать Мне ноги. 46Ты не помазал Мне голову маслом, а она драгоценным ароматическим маслом помазала Мне ноги. 47Поэтому Я говорю тебе: прощены ей грехи её, которых было немало, из-за этого она и возлюбила так сильно. А тот, кому мало прощено, и любит мало.
48Потом Иса сказал женщине:
– Твои грехи прощены.
49Но другие гости, возлежащие за столом, подумали про себя: «Кто Он такой, что даже грехи прощает?»
50Иса же сказал женщине:
– Твоя вера спасла тебя, иди с миром.
