بەنرختر لە چۆلەکە
1لەو کاتەدا کە هەزاران کەس کۆببوونەوە، بە جۆرێک یەکتریان پێشێل دەکرد، لە سەرەتادا عیسا ڕووی کردە قوتابییەکانی و فەرمووی: «ئاگاداری هەویرترشی فەریسییەکان بن، کە دووڕووییە. 2هیچ شتێکی شاردراوە نییە ئاشکرا نەبێت و نهێنی نییە دەرنەکەوێت. 3لەبەر ئەوە هەرچی لە تاریکیدا گوتووتانە، لە ڕووناکیدا دەبیسترێت، ئەوەش کە لە ژوورەوە بە چرپە گوتووتانە، بە دەنگی بەرز لە سەربانان ڕادەگەیەنرێت.
4«دۆستانم پێتان دەڵێم، لەوانە مەترسن کە جەستە دەکوژن و پاش ئەوە هیچی دیکەیان پێ ناکرێت. 5بەڵام ئەوەتان پیشان دەدەم کە دەبێ لێی بترسن، لەوە بترسن کە دەسەڵاتی هەیە پاش کوشتن فڕێتانبداتە ناو دۆزەخ. بەڵێ پێتان دەڵێم، لەمە بترسن. 6ئایا پێنج چۆلەکە بە دوو فلس نافرۆشرێت؟ خودا هیچ یەکێک لەوانی لەبیر ناچێت. 7تەنانەت مووی سەریشتان هەمووی ژمێردراوە. کەواتە مەترسن ئێوە زۆر لە چۆلەکە بەنرخترن.
8«پێشتان دەڵێم: ئەوەی لەبەردەم خەڵک دانم پێدا بنێت، کوڕی مرۆڤیش لەبەردەم فریشتەکانی خودا دانی پێدا دەنێت. 9بەڵام ئەوەی لەلای خەڵک نکۆڵی لە ناسینی من بکات، لەبەردەم فریشتەکانی خودا نکۆڵی لێ دەکرێت. 10ئەوەی قسە بە کوڕی مرۆڤ بڵێت، دەبەخشرێت. بەڵام ئەوەی سەبارەت بە ڕۆحی پیرۆز کفر بکات، نابەخشرێت.
11«کاتێک دەتانهێننە بەردەم کەنیشت و فەرمانڕەوا و دەسەڵاتداران، نیگەران مەبن لەوەی کە چۆن بەرگری لە خۆتان بکەن و چی بڵێن، 12چونکە ڕۆحی پیرۆز هەر لەو کاتەدا فێرتان دەکات پێویستە چی بڵێن.»
نموونەی دەوڵەمەندی بێ مێشک
13یەکێکی ناو خەڵکەکە پێی گوت: «مامۆستا، بە براکەم بفەرموو میراتم لەگەڵ بەش بکات.»
14بەڵام ئەو پێی فەرموو: «کابرا، کێ منی کردووە بە دادوەر یان بەشکەر بەسەرتانەوە؟» 15بە خەڵکەکەی فەرموو: «ئاگاداربن و خۆتان لە هەموو جۆرە چاوچنۆکییەک بپارێزن، چونکە ژیانی مرۆڤ بە زۆری سامانەکەی نییە.»
16ئینجا نموونەیەکی بۆ هێنانەوە: «مرۆڤێکی دەوڵەمەند، زەوییەکەی بەرهەمێکی زۆری دا. 17لە دڵی خۆیدا گوتی: ”چی بکەم کە شوێنم نەبێ بەرهەمەکەمی لێ کۆبکەمەوە؟“
18«جا گوتی: ”وا دەکەم، ئەمبارەکانم تێکدەدەم و گەورەتری دەکەم، لەوێدا هەموو دانەوێڵە و ماڵەکەم کۆدەکەمەوە. 19بە خۆشم دەڵێم: ’ئەی گیانم، ئەوەتا ماڵێکی زۆرت هەڵگرتووە کە بەشی چەندین ساڵ دەکات. بحەسێوە و بخۆ و بخۆوە و دڵشادبە.‘ “
20«بەڵام خودا پێی فەرموو: ”ئەی گێلە، هەر ئەمشەو گیانت دەردەچێت. باشە ئەوەی کۆت کردووەتەوە، بۆ کێ دەبێت؟“
21«بە هەمان شێوە دەبێ ئەو کەسەی گەنجینە بۆ خۆی کۆدەکاتەوە بەڵام لەلای خودا دەوڵەمەند نییە.»
خودا خەممان دەخوات
22بە قوتابییەکانی فەرموو: «خەم بۆ ژیانتان مەخۆن کە چی بخۆن، هەروەها بۆ جەستەتان کە چی بپۆشن. 23ژیان لە خواردن گرنگترە و جەستەش لە جلوبەرگ. 24سەیری قەلەڕەش بکەن کە نە تۆو دەکات و نە دروێنە، نە ئەمباری هەیە و نە کۆگا، بەڵام خودا بەخێوی دەکات. باشە ئێوە چەند لە باڵندە بەنرخترن! 25کێ لە ئێوە ئەگەر خەم بخوات، دەتوانێت یەک کاتژمێر لە تەمەنی خۆی زیاد بکات؟ 26ئەگەر ئەو شتە بچووکانە لە توانای ئێوەدا نەبێت، بۆچی بۆ شتەکانی دیکە خەم دەخۆن؟
27«سەیری گوڵی سەوسەن بکەن چۆن گەشە دەکات، نە خۆی ماندوو دەکات و نە دەڕێسێت. بەڵام پێتان دەڵێم: تەنانەت سلێمانیش لەوپەڕی شکۆمەندیدا وەک یەکێک لەوانەی نەپۆشیوە. 28ئەی کەم باوەڕینە، ئەگەر خودا ئەو گیایەی کە ئەمڕۆ لە کێڵگەیە و بەیانی دەخرێتە تەنوورەوە بەو شێوەیە بپۆشێت، ئیتر چەند زیاتر ئێوە پۆشتە دەکات؟ 29جا گرنگی بەوە مەدەن کە چی بخۆن و چی بخۆنەوە، خەم مەخۆن. 30هەموو ئەمانە بێباوەڕانی جیهان هەوڵی بۆ دەدەن، باوکیشتان دەزانێت پێویستتان بەمانە هەیە. 31بەڵکو داوای پاشایەتی ئەو بکەن، هەموو ئەمانەتان بۆ دابین دەکرێت.
32«مەترسە ئەی مێگەلی بچووک، چونکە باوکتان خۆشحاڵە شانشینەکەتان بداتێ. 33ئەوەی هەتانە بیفرۆشن و بە خێر بیبەخشن. بۆ خۆتان جزدانێک دابین بکەن کە نەفەوتێت، سامانێک لە ئاسمان کە لەبن نایەت. لەوێ نە دز لێی نزیک دەبێتەوە و نە مۆرانە لێی دەدات، 34چونکە سامانت لەکوێ بێت، دڵیشت لەوێ دەبێت.
نموونەی کۆیلە دەستپاکەکان
35«با پشتێنتان بەستراو و چراتان هەڵکراو بێت، 36وەک ئەوانە بن کە چاوەڕێی گەورەکەیان دەکەن تاکو لە شایی بگەڕێتەوە، کە هاتەوە و لە دەرگای دا، دەستبەجێ لێی بکەنەوە. 37خۆزگە بەو کۆیلانە دەخوازرێت کە گەورە دێتەوە دەبینێت ئێشکیان گرتووە. ڕاستیتان پێ دەڵێم، گەورەکە ناوقەدی خۆی دەبەستێت و کۆیلەکان دادەنیشێنێت، دێت و خزمەتیان دەکات. 38جا ئەگەر لە نیوەی شەودا یان نزیکی بەرەبەیان بێتەوە و ئەوان بەو شێوەیە ببینێت، خۆزگە بەو کۆیلانە دەخوازرێت. 39بەڵام ئەوەش بزانن: ئەگەر گەورەی ماڵ بزانێت لە چ کاتژمێرێک دز دێتە سەری، نایەڵێت ماڵەکەی ببڕدرێت. 40ئێوەش ئامادەبن، چونکە کوڕی مرۆڤ لە کاتێکدا دێتەوە کە بیری لێ ناکەنەوە.»
41پەترۆس گوتی: «گەورەم، ئەم نموونەیە بە ئێمە دەڵێی یان بە هەمووان؟»
42مەسیح فەرمووی: «ئەو سەرکارە دڵسۆز و ژیرە کێیە کە گەورەکەی دەیکاتە چاودێری کۆیلەکانی تاکو لە کاتی خۆیدا بەشە خۆراکیان بداتێ؟ 43خۆزگە دەخوازرێت بەو کۆیلەیە، ئەوەی کاتێک گەورەکەی دێتەوە دەبینێت ئاوا دەکات. 44ڕاستیتان پێ دەڵێم: بەسەر هەموو ماڵەکەیەوە دایدەنێت. 45بەڵام وای دابنێ کە ئەو کۆیلەیە لە دڵی خۆیدا دەڵێ: ”گەورەکەم دوادەکەوێت،“ ئیتر دەست دەکات بە لێدانی کۆیلە و کارەکەرەکانی دیکە، هەروەها دەخوات و دەخواتەوە و سەرخۆش دەبێت. 46ئیتر گەورەی ئەو کۆیلەیە لە ڕۆژێکدا دێتەوە کە چاوەڕێی ناکات و لە کاتژمێرێک کە نایزانێت، ئەوسا پارچەپارچەی دەکات و بەشی لەگەڵ بێباوەڕان دەبێت.
47«ئەو کۆیلەیەش کە خواستی گەورەکەی دەزانێت، ئامادە نابێت و بە خواستی ئەو ناکات، زۆری لێ دەدرێت. 48بەڵام ئەوەی نازانێت و کردەوەکەی شایانی لێدانە، ئەوا کەمی لێ دەدرێ. ئەوەی زۆری دراوەتێ داوای زۆری لێ دەکرێت، ئەوەش زۆری لەلا دانراوە داوای زیاتری لێ دەکرێت.
ئاشتی نا بەڵکو دووبەرەکی
49«هاتووم تاکو ئاگر هەڵدەمە سەر زەوی، چەندە خوازیارم پێشوەخت گڕی گرتبێت! 50بەڵام ئازارێکم12:50 پێشبینییە بۆ ئازارکێشان لەسەر خاچ. لە ڕێگایە و دەبێت پێیدا تێبپەڕم، چەند ناڕەحەتم هەتا تەواو دەبێت. 51وا دەزانن من هاتووم ئاشتی بهێنمە سەر زەوی؟ پێتان دەڵێم: نەخێر، بەڵکو دووبەرەکی. 52لەمەودوا لە ماڵێکدا پێنجی تێدا دەبێت جیا دەبنەوە، سێ لە دوو و دوو لە سێ. 53باوک لە کوڕ و کوڕ لە باوک، دایک لە کچ و کچ لە دایک، خەسوو لە بووک و بووک لە خەسوو جیا دەبنەوە.»
54دیسان بە خەڵکەکەی فەرموو: «کاتێک هەورێک دەبینن لە ڕۆژئاواوە بەدەردەکەوێت، خێرا دەڵێن: ”بارانی بەدەمەوەیە،“ هەر بەو شێوەیەش دەبێت. 55کاتێکیش بای باشوور هەڵدەکات، دەڵێن: ”گەرم دەبێت،“ ئاواش دەبێت. 56ئەی دووڕووان، دەزانن ڕووی زەوی و ئاسمان بخوێننەوە، چۆن نازانن ئەم سەردەمە بخوێننەوە؟
57«هەروەها بۆچی بۆ خۆتان بە ڕاستی حوکم نادەن؟ 58کاتێک لەگەڵ ڕکابەرەکەت بە ڕێگاوەی بۆ لای دادوەر، لە ڕێگا هەوڵ بدە کێشەکەت لەگەڵی ببڕێنیتەوە، ئەگینا ڕاتدەکێشێتە لای دادوەر و دادوەریش دەتداتە دەست پۆلیس، پۆلیسیش فڕێتدەداتە بەندیخانە. 59پێت دەڵێم: لەوێ دەرناچی هەتا دوایین فلس نەدەیتەوە.»
警戒門徒
1這時，成千上萬的人聚集在一起，甚至互相踐踏。耶穌先對門徒說：「你們要提防法利賽人的酵，就是他們的偽善。 2掩蓋的事終會暴露出來，隱藏的秘密終會被人知道。 3你們在暗處說的，將在明處被人聽見；你們在密室裡的私語，將在屋頂上被人宣揚。
4「朋友們，我告訴你們，不要懼怕那些殺害人的身體後再也無計可施的人。 5我告訴你們應該懼怕誰，要懼怕上帝——祂有權終結人的生命，並把人丟在地獄裡。是的，我告訴你們，要懼怕祂！
6「五隻麻雀不是只賣兩個銅錢嗎？但上帝連一隻麻雀也不會遺忘。 7其實就連你們的頭髮都被數過了。不要害怕，你們比許多麻雀要貴重！
8「我告訴你們，凡在人面前承認我的，人子在上帝的天使面前也必承認他。 9凡在人面前否認我的，人子在上帝的天使面前也要否認他。 10說話得罪人子的，還可以得到赦免，但褻瀆聖靈的，必得不到赦免！ 11當人押你們到會堂，或到官員和當權者面前時，不要顧慮如何辯解，或說什麼話， 12因為到時候聖靈必指示你們當說的話。」
無知富翁的比喻
13這時，人群中有人對耶穌說：「老師，請你勸勸我的兄長跟我分家產吧。」
14耶穌答道：「朋友，誰派我作你們的審判官或仲裁，為你們分家產呢？」 15接著，祂對眾人說：「你們要小心防範一切的貪心，因為人的生命並不在於家道富足。」
16耶穌又講了一個比喻，說：「有一個富翁，他的田裡大豐收， 17於是心裡盤算，『我儲藏農產的地方不夠了，怎麼辦呢？』 18於是他說，『不如把原有的倉庫拆掉，建幾座更大的，好儲藏我所有的糧食和財物！ 19那時，我就可以對自己說，「你積存這麼多財產，一生享用不盡，現在大可高枕無憂、盡情地吃喝玩樂吧！」』 20但上帝對他說，『無知的人啊！今晚就要取走你的命！你所預備的一切留給誰享用呢？』」
21耶穌說：「這就是那些只顧為自己積財、在上帝面前卻不富足之人的寫照。」
不要為衣食憂慮
22耶穌繼續對門徒說：「所以，我告訴你們，不要為生活憂慮，如吃什麼，也不要為身體憂慮，如穿什麼。 23因為生命比飲食重要，身體比穿著重要。 24你們看，烏鴉不種也不收，沒倉也沒庫，上帝尚且養活牠們，你們比飛鳥不知要貴重多少！
25「你們誰能用憂慮使自己多活片刻呢？ 26既然你們連這樣的小事都無能為力，又何必為其餘的事憂慮呢？ 27看看百合花如何生長吧，它們既不勞苦，也不紡織，但我告訴你們，就連所羅門王最顯赫時的穿戴還不如一朵百合花！
28「野地的草今天還在，明天就要被丟在爐中，上帝還這樣裝扮它們，何況你們呢？你們的信心太小了！ 29你們不要為吃什麼喝什麼憂慮， 30因為這些都是外族人的追求，你們的天父知道你們需要這些。 31你們要尋求祂的國，祂必供給你們的需要。
32「你們這一小群人啊，不要怕！因為你們的天父樂意把祂的國賜給你們。 33要變賣你們的家產去賙濟窮人，要為自己預備永不破損的錢袋，在天上積攢取之不盡的財寶，那裡沒有賊偷，也沒有蟲蛀。 34因為你們的財寶在哪裡，你們的心也在哪裡。
警醒預備
35「你們要束上腰帶，準備服侍，要點亮燈， 36像奴僕們等候主人從婚宴回來。主人回來一叩門，奴僕就可以立即給他開門。 37主人回來，看見奴僕警醒等候，奴僕就有福了！我實在告訴你們，主人必束上腰帶請他們坐席，並親自服侍他們。 38無論主人在深夜或黎明回家，若發現奴僕警醒等候，奴僕就有福了。
39「你們都知道，一家的主人若預先知道賊什麼時候來，一定不會讓賊入屋偷竊。 40同樣，你們也要做好準備，因為在你們意想不到的時候，人子就來了。」
忠僕和惡僕
41彼得問：「主啊！你這比喻是講給我們聽的，還是講給眾人聽的呢？」
42主說：「誰是那個受主人委託管理家中大小僕役、按時分糧食給他們、又忠心又精明的管家呢？ 43主人回家時，看見他盡忠職守，他就有福了。 44我實在告訴你們，主人一定會把所有產業都交給他管理。 45但如果他以為主人不會那麼快回來，就毆打僕婢、吃喝醉酒， 46主人會在他想不到的日子、不知道的時辰回來，嚴厲地懲罰12·46 「嚴厲地懲罰」或作「腰斬」。他，使他和不忠不信的人同受嚴刑。 47明知主人的意思卻不準備，也不遵行主人吩咐的僕人，必受更重的責打。 48但因不知道而做了該受懲罰之事的僕人，必少受責打。多給誰，就向誰多取；多託付誰，就向誰多要。
家庭分裂
49「我來是要把火丟在地上，我多麼希望這火已經燃燒起來。 50我有要受的『洗禮』，我何等迫切地想完成這『洗禮』啊！ 51你們以為我來是要使天下太平嗎？不，我告訴你們，我來是要使地上起紛爭。 52從今以後，一家五口會彼此相爭，三個人反對兩個人，或是兩個人反對三個人， 53父子相爭，母女對立，婆媳反目。」
明辨是非
54然後，祂又對眾人說：「你們看見雲從西方升起，就說，『快下雨了！』果然如此。 55南風一起，你們就說，『天必燥熱』，你們也說對了。 56你們這些偽善的人！既然知道觀察天色、預測天氣，為什麼不知道觀察這個世代呢？ 57你們為什麼不自己明辨是非呢？ 58如果你和控告你的人要去對簿公堂，要盡量在路上跟對方和解，以免被拉到審判官面前，審判官派差役把你關進監牢。 59我告訴你，除非你付清所欠的每一分錢，否則休想出監牢。」
