بەزاندنی مۆئاب و عەمۆن
1پاش ئەوەی مۆئابی و عەمۆنییەکان کە هەندێک مەعونیشیان لەگەڵ بوو، هاتن بۆ ئەوەی لە دژی یەهۆشافات بجەنگن.
2کەسانێک هاتن و بە یەهۆشافاتیان ڕاگەیاند و گوتیان: «سوپایەکی زۆر گەورە لەوبەری دەریای مردووەوە20:2 دەریای مردووەوە: عیبری دەریاوە. لە ئەدۆمەوە بەڕێکەوتوون بێنە سەرت، وا ئێستا لە حەچەچۆن تامارن» (کە کانی گەدی پێ دەگوترێت). 3یەهۆشافاتیش ترسا و بڕیاری دا پرسیار لە یەزدان بکات، ئیتر لە هەموو یەهودا ڕۆژووی ڕاگەیاند. 4خەڵکی یەهودا کۆبوونەوە بۆ نزا و داواکردنی یارمەتی لە یەزدان، هەروەها لە هەموو شارۆچکەکانی یەهوداوە هاتن هەتا ڕوو لە یەزدان بکەن.
5ئینجا یەهۆشافات لەنێو کۆمەڵی یەهودا و ئۆرشەلیم لە پەرستگای یەزدان بەرامبەر بە حەوشە نوێیەکە وەستا و 6گوتی:
«ئەی یەزدان، خودای باوباپیرانمان، ئایا تۆ ئەو خودایە نیت کە لە ئاسمانە؟ تۆ فەرمانڕەوای هەموو پاشایەتی نەتەوەکانیت. هێز و توانا لە دەستی تۆدایە و کەس نییە خۆی لەبەردەمت ڕابگرێت. 7ئەی خودامان، ئایا تۆ نەبوویت کە دانیشتووانی ئەم خاکەت لەبەردەم ئیسرائیلی گەلت وەدەرنا و هەتاهەتایە بە وەچەی ئیبراهیمی دۆستی خۆتت دا؟ 8تێیدا نیشتەجێ بوون و لەناویدا پیرۆزگایەکیان بۆ ناوت بنیاد نا و گوتیان: 9”ئەگەر خراپە بێتە سەرمان، شمشێر و حوکم بەسەردادان و پەتا و قاتوقڕی، لەبەردەم ئەم پەرستگایە و لەبەردەمت ڕادەوەستین، چونکە ئەم پەرستگایە کە هەڵگری ناوی تۆیە و لە تەنگانەماندا هاوارت بۆ دەکەین و گوێت لێ دەبێت و ڕزگارمان دەکەیت.“
10«ئێستاش تەماشا بکە، سوپاکانی عەمۆن و مۆئاب و کێوی سێعیر، ئەوانەی ڕێگات بە ئیسرائیل نەدا پەلاماریان بدەن کاتێک لە خاکی میسرەوە هاتن. ئیتر ئیسرائیلیش خۆی لێیان لادا و لەناویان نەبردن. 11ببینە، چۆن ئێستا ئەوان بە خراپە پاداشتمان دەدەنەوە، لەو موڵکە دەرماندەکەن کە تۆ بە میرات پێتداین. 12ئەی خودای ئێمە، ئایا حوکمیان بەسەردا نادەیت؟ چونکە ئێمە توانامان نییە بەرامبەر ئەو سوپا زۆر گەورەیەی پەلامارمان دەدەن و ئێمە نازانین چی بکەین بەڵام چاومان لە تۆیە.»
13هەموو پیاوانی یەهوداش لەبەردەم یەزدان ڕاوەستابوون، هەروەها ژن و منداڵ و کوڕەکانیشیان.
14ئینجا لەنێو کۆمەڵەکە ڕۆحی یەزدان هاتە سەر یەحەزیێلی کوڕی زەکەریای کوڕی بەنایای کوڕی یەعیێلی کوڕی مەتەنیای لێڤی لە نەوەی ئاساف.
15گوتی: «ئەی هەموو یەهودا و دانیشتووانی ئۆرشەلیم و یەهۆشافاتی پاشا، گوێ بگرن! یەزدان بەم جۆرە بە ئێوە دەفەرموێت: ”مەترسن و ورە بەرمەدەن لەبەردەم ئەو سوپا زۆرە، چونکە جەنگەکە هی ئێوە نییە بەڵکو هی خودایە. 16سبەینێ دابەزنە سەریان، ئەوان وا لە هەورازەکەی زیز سەردەکەون، لەوپەڕی دەربەندەکە لە بەرامبەر چۆڵەوانی یەروئێل دەیاندۆزنەوە. 17پێویست ناکات لەم شەڕە بجەنگن. ئەی یەهودا و ئۆرشەلیم، ڕاوەستن و مەجوڵێن و تەماشا بکەن چۆن یەزدان ڕزگارتان دەکات. مەترسن و ورە بەرمەدەن، سبەینێ بۆ بەرەنگاربوونەوەیان بچن و یەزدان لەگەڵتان دەبێت.“»
18یەهۆشافات کڕنۆشی برد و سەری خستە سەر زەوی، هەموو یەهودا و دانیشتووانی ئۆرشەلیمیش لەبەردەم یەزدان لەسەر ڕوو کەوتن و کڕنۆشیان برد. 19ئینجا لێڤییەکان لە نەوەی قەهاتی و قۆرەحییەکان هەستانەوە بۆ ستایشکردنی یەزدانی پەروەردگاری ئیسرائیل بە دەنگێکی زۆر بەرز.
20بەیانی زوو لە خەو هەستان و چوون بۆ چۆڵەوانی تەقۆعە، لە کاتی بەڕێکەوتنیان یەهۆشافات ڕاوەستا و گوتی: «ئەی خەڵکی یەهودا و ئۆرشەلیم، گوێم لێ بگرن! بڕواتان بە یەزدانی پەروەردگارتان هەبێت، دڵنیابن و بڕواتان بە پێغەمبەرەکانی هەبێت سەرکەوتوو دەبن.» 21لەدوای ئەوەی یەهۆشافات ڕاوێژی بە گەل کرد، گۆرانیبێژی دانا بۆ ئەوەی ستایشی یەزدان بکەن بۆ شکۆی پیرۆزی، کاتێک لەپێش سوپاکە دەڕۆن بڵێن:
«سوپاسی یەزدان بکەن،
چونکە خۆشەویستییە نەگۆڕەکەی هەتاهەتاییە.»
22کاتێک دەستیان بە گۆرانی و ستایش کرد، یەزدان چەند بۆسەیەکی بۆ عەمۆنی و مۆئابییەکان و خەڵکی کێوی سێعیر نایەوە کە هاتبوون بۆ پەلاماردانی یەهودا، ئیتر شکان. 23عەمۆنی و مۆئابییەکان هەڵیانکوتایە سەر دانیشتووانی کێوی سێعیر تاکو قڕیان بکەن و لەناویان ببەن. دوای ئەوەی لە کوشتوبڕی دانیشتووانی سێعیر بوونەوە، بەربوونە یەکتری و یەکترییان لەناوبرد.
24کاتێک پیاوانی یەهودا گەیشتنە شوێنی چاودێریکردن لە چۆڵەوانی، تەماشای ئاپۆرەی سوپاکەیان کرد هەموو لاشەن و لەسەر زەوییەکە کەوتوون و کەس دەرباز نەبووە. 25ئیتر یەهۆشافات و گەلەکەی هاتن بۆ تاڵانکردنی دەستکەوتەکان، جا شتومەک و جلوبەرگ و کەلوپەلی گرانبەهای زۆریان دۆزییەوە، بەڵام هێندە زۆر بوو کە نەیانتوانی باریان بکەن. سێ ڕۆژ خەریکی تاڵان بردن بوون. 26لە ڕۆژی چوارەم لە دۆڵی بەراخا کۆبوونەوە، لەوێش ستایشی یەزدانیان کرد، لەبەر ئەوە شوێنەکەیان ناو نا دۆڵی بەراخا20:26 بەراخا واتا ستایش. کە هەتا ئەمڕۆش بەو ناوەوە ناودەبردرێت.
27ئینجا هەموو پیاوانی یەهودا و ئۆرشەلیم بە ڕابەرایەتی یەهۆشافات بە خۆشییەوە گەڕانەوە بۆ ئۆرشەلیم، چونکە یەزدان بە دوژمنەکانیان خۆشی کردن. 28بە قیسارە و ساز و کەڕەناوە چوونە ناو ئۆرشەلیمەوە بۆ پەرستگای یەزدان.
29بەو شێوەیە ترسی یەزدان لە هەموو پاشایەتی خاکەکانی دیکە نیشت، کاتێک کە بیستیانەوە یەزدان شەڕی لەگەڵ دوژمنەکانی ئیسرائیلدا کردووە. 30ئیتر ئاشتی لەنێو پاشایەتییەکەی یەهۆشافات بەرقەرار بوو، خودا لە هەموو لایەکەوە حەساندییەوە.
کۆتایی پاشایەتی یەهۆشافات
31یەهۆشافات بەم شێوەیە پاشایەتی یەهودای کرد. لە تەمەنی سی و پێنج ساڵی بوو بە پاشای یەهودا، بیست و پێنج ساڵ لە ئۆرشەلیم پاشایەتی کرد، ناوی دایکی عەزوڤای کچی شیلحی بوو. 32ڕێچکەی ئاسای باوکی گرتەبەر و لێی لانەدا، ئەوەی لەبەرچاوی یەزدان ڕاستە کردی. 33بەڵام هێشتا نزرگەکانی سەر بەرزایی تێکنەدران و گەل هێشتا بە تەواوی دڵیان بە خودای باوباپیرانیان نەدابوو.
34ڕووداوەکانی دیکەی پاشایەتی یەهۆشافات لە سەرەتاوە هەتا کۆتایی، لە پەڕتووکی کاروباری ڕۆژانەی یێهوی کوڕی حەنانی تۆمار کراون، ئەوەی لە پەڕتووکی پاشاکانی ئیسرائیل تۆمار کراون.
35پاش ئەمانە یەهۆشافاتی پاشای یەهودا لەگەڵ ئەحەزیای پاشای ئیسرائیلدا کە خراپەکار بوو هاوپەیمانییەتی بەست. 36یەکیانگرت لە دروستکردنی کەشتی بازرگانی و لە عەچیۆن گەڤەر چەند کەشتیگەلێکیان دروستکرد. 37بەڵام ئەلیعەزەری کوڕی دۆداڤاهو کە خەڵکی مارێشا بوو لەسەر یەهۆشافات پێشبینی کرد و گوتی: «لەبەر ئەوەی لەگەڵ ئەحەزیا هاوپەیمانییەتیت بەست، ئەوەی ئێوە دروستتان کرد یەزدان تێکیدەشکێنێت.» ئیتر کەشتییەکان شکان و نەیانتوانی گەشتی بازرگانی بکەن.
Jehoshaphat Wins the Battle Over Moab and Ammon
1After that, the Moabites, Ammonites and some Meunites went to war against Jehoshaphat.
2Some people came and told him, “A huge army is coming from Edom to fight against you. They have come across the Dead Sea. They are already in Hazezon Tamar.” Hazezon Tamar is also called En Gedi. 3Jehoshaphat was alarmed. So he decided to ask the Lord for advice. He told all the people of Judah to go without eating. 4The people came together to ask the Lord for help. In fact, they came from every town in Judah to pray to him.
5Then Jehoshaphat stood up among the people of Judah and Jerusalem. He was in front of the new courtyard at the Lord’s temple. 6He said,
“Lord, you are the God of our people who lived long ago. You are the God who is in heaven. You rule over all the kingdoms of the nations. You are strong and powerful. No one can fight against you and win. 7Our God, you drove out the people who lived in this land. You drove them out to make room for your people Israel. You gave this land forever to those who belong to the family line of your friend Abraham. 8They have lived in this land. They’ve built a temple here for your Name. They have said, 9‘Suppose trouble comes on us. It doesn’t matter whether it’s a punishing sword, or plague or hunger. We’ll serve you. We’ll stand in front of this temple where your Name is. We’ll cry out to you when we’re in trouble. Then you will hear us. You will save us.’
10“But here are men from Ammon, Moab and Mount Seir. You wouldn’t allow Israel to march in and attack their territory when the Israelites came from Egypt. So Israel turned away from them. They didn’t destroy them. 11See how they are paying us back. They are coming to drive us out. They want to take over the land you gave us as our share. 12Our God, won’t you please judge them? We don’t have the power to face this huge army that’s attacking us. We don’t know what to do. But we’re looking to you to help us.”
13All the men of Judah stood there in front of the Lord. Their wives, children and little ones were with them.
14Then the Spirit of the Lord came on Jahaziel. He was standing among the people of Israel. He was the son of Zechariah. Zechariah was the son of Benaiah. Benaiah was the son of Jeiel. Jeiel was the son of Mattaniah. Jahaziel was a Levite. He was from the family line of Asaph.
15Jahaziel said, “King Jehoshaphat, listen! All you who live in Judah and Jerusalem, listen! The Lord says to you, ‘Do not be afraid. Do not lose hope because of this huge army. The battle is not yours. It is God’s. 16Tomorrow march down against them. They will be climbing up by the Pass of Ziz. You will find them at the end of the valley in the Desert of Jeruel. 17You will not have to fight this battle. Take your positions. Stand firm. You will see how the Lord will save you. Judah and Jerusalem, do not be afraid. Do not lose hope. Go out and face them tomorrow. The Lord will be with you.’ ”
18Jehoshaphat bowed down with his face toward the ground. All the people of Judah and Jerusalem also bowed down. They worshiped the Lord. 19Then some Levites from the families of Kohath and Korah stood up. They praised the Lord, the God of Israel. They praised him with very loud voices.
20Early in the morning all the people left for the Desert of Tekoa. As they started out, Jehoshaphat stood up. He said, “Judah, listen to me! People of Jerusalem, listen to me! Have faith in the Lord your God. He’ll take good care of you. Have faith in his prophets. Then you will have success.” 21Jehoshaphat asked the people for advice. Then he appointed men to sing to the Lord. He wanted them to praise the Lord because of his glory and holiness. They marched out in front of the army. They said,
“Give thanks to the Lord.
His faithful love continues forever.”
22They began to sing and praise him. Then the Lord hid some men and told them to wait. He wanted them to attack the people of Ammon, Moab and Mount Seir. They had gone into Judah and attacked it. But they lost the battle. 23The Ammonites and Moabites rose up against the men from Mount Seir. They destroyed them. They put an end to them. When they finished killing the men from Seir, they destroyed one another.
24The men of Judah came to the place that looks out over the desert. They turned to look down at the huge army. But all they saw was dead bodies lying there on the ground. No one had escaped. 25So Jehoshaphat and his men went down there to carry off anything of value. Among the dead bodies they found a large amount of supplies, clothes and other things of value. There was more than they could take away. There was so much it took three days to collect all of it. 26On the fourth day they gathered together in the Valley of Berakah. There they praised the Lord. That’s why it’s called the Valley of Berakah to this day.
27Then all the men of Judah and Jerusalem returned to Jerusalem. They were filled with joy. Jehoshaphat led them. The Lord had made them happy because all their enemies were dead. 28They entered Jerusalem and went to the Lord’s temple. They were playing harps, lyres and trumpets.
29All the surrounding kingdoms began to have respect for God. They had heard how the Lord had fought against Israel’s enemies. 30The kingdom of Jehoshaphat was at peace. His God had given him peace and rest on every side.
Jehoshaphat’s Rule Comes to an End
31So Jehoshaphat ruled over Judah. He was 35 years old when he became Judah’s king. He ruled in Jerusalem for 25 years. His mother’s name was Azubah. She was the daughter of Shilhi. 32Jehoshaphat followed the ways of his father Asa. He didn’t wander away from them. He did what was right in the eyes of the Lord. 33But the high places weren’t removed. The people still hadn’t worshiped the God of Israel with all their hearts.
34The other events of Jehoshaphat’s rule from beginning to end are written down. They are written in the official records of Jehu, the son of Hanani. They are written in the records of the kings of Israel.
35Jehoshaphat king of Judah and Ahaziah king of Israel agreed to be friends. Ahaziah did what was evil. 36Jehoshaphat agreed with him to build a lot of ships. They were built at Ezion Geber. They carried goods that were traded for other goods. 37Eliezer was the son of Dodavahu from Mareshah. Eliezer prophesied against Jehoshaphat. He said, “You have joined forces with Ahaziah. So the Lord will destroy what you have made.” The ships were wrecked. They were never able to sail or trade goods.
