خۆشویستن و پاراستنی فەرمانەکانی یەزدان
1یەزدانی پەروەردگارتان خۆشبوێت و داواکاری و فەرز و یاسا و فەرمانەکانی هەمیشە بەجێبهێنن. 2بزانن کە پەیامەکەم بۆ ئێوەیە، نەک بۆ منداڵەکانتان کە ئەزموونی تەمبێکردنی یەزدانی پەروەردگاریان نییە. ئێوە کە مەزنێتی و دەستی پۆڵایین و بازووە بەهێزەکەی ئەوتان بینیوە؛ 3نیشانە و کارەکانی کە لە میسر بە فیرعەونی پاشای میسر و بە هەموو خاکەکەی کرد، 4ئەوەی بە ئەسپ و گالیسکەکانی سوپای میسری کرد کاتێک بەدواتان کەوتن، بە شەپۆلەکانی دەریای سووری پێچایەوە و بە تەواوی لەناوی بردن. 5هەروەها منداڵەکانی ئێوە نەبوون، بەڵکو ئێوە بوون کە بە چاوی خۆتان ئەوەتان بینی کە لە دەشتودەر بۆی کردن هەتا هاتنە ئەم شوێنە و 6ئەوەی بە داتان و ئەبیرامی کرد، دوو کوڕەکەی ئەلیابی ڕەئوبێنی، کاتێک لەناوەندی هەموو ئیسرائیلدا زەوی دەمی کردەوە و بە ماڵەکانیان و چادرەکانیان و هەموو ئەو شتە زیندووانەی هی ئەوان بوون هەڵیلووشی. 7ئێوە بە چاوی خۆتان هەموو کردارە مەزنەکانی یەزدانتان بینی کە کردی.
8هەموو ئەو فەرمانانە بپارێزن کە ئەمڕۆ فەرمانتان پێ دەکەم، بۆ ئەوەی بەهێز بن و بچنە ناوەوە و دەست بەسەر ئەو خاکەدا بگرن کە ئێوە لە ڕووباری ئوردونەوە بۆی دەپەڕنەوە هەتا ببنە خاوەنی، 9هەروەها بۆ ئەوەی تەمەن درێژ بن لەسەر ئەو خاکەی یەزدان سوێندی بۆ باوباپیرانتان خوارد بیانداتێ، بۆ خۆیان و نەوەکانیان، خاکێک شیر و هەنگوینی لێ دەڕژێت. 10ئەو خاکەی کە ئێوە دەچنە ناوی هەتا دەستی بەسەردا بگرن، وەک خاکی میسر نییە کەوا بەجێتان هێشت، ئەو شوێنەی تۆوتان لێ دەچاند و بە پێیەکانتان ئاوتان دەدا11:10 لە میسردا بۆ ئاودێری زەوی و زار، لە جۆگەکانەوە یان کەنداوەکانەوە بەهۆی زنجیرەیەک جەنجەڕی ئاو هەڵێنجانەوە بووە، کە بەهۆی پێیەکانیانەوە دەیانسووڕاندەوە. وەک باخی سەوزەوات. 11بەڵکو ئەو خاکەی ئێوە لە ڕووباری ئوردونەوە بۆی دەپەڕنەوە هەتا دەستی بەسەردا بگرن، خاکی چیا و دۆڵە، لە بارانی ئاسمان ئاو دەخواتەوە. 12خاکێک یەزدانی پەروەردگارتان بایەخی پێدەدات؛ چاوەکانی یەزدانی پەروەردگارتان لە سەرەتای ساڵ هەتا کۆتایی بە بەردەوامی لەسەریەتی.
13جا ئەگەر گوێڕایەڵی فەرمانەکانم بوون کە من ئەمڕۆ فەرمانتان پێ دەکەم هەتا یەزدانی پەروەردگارتان خۆشبوێت، پڕ بە دڵ و لە ناخەوە بیپەرستن، 14ئەوا بارانی زەوییەکەتان، پاییزە باران و بەهارە باران لە وەرزی خۆیدا دەدەم، ئێوەش دانەوێڵە و شەرابی نوێ و زەیتەکەتان کۆدەکەنەوە. 15لە کێڵگەکانتان گیا بۆ ئاژەڵەکانتان دابین دەکەم، ئێوەش هەمیشە خۆراکی پێویستتان دەبێت و تێر دەبن.
16بۆیە ئاگاداربن نەوەک دڵتان بخەڵەتێت و لابدەن و خودای دیکە بپەرستن و کڕنۆشی بۆ ببەن. 17جا تووڕەیی یەزدان لێتان دەجۆشێت و ئاسمان دادەخرێت و باران نابارێت و زەوی بەروبووم نادات، ئێوەش بە خێرایی لەو خاکە چاکەی یەزدان پێتانی دەدات لەناودەچن. 18جا ئەم وشانەم لەسەر دڵ و گیانتان دابنێن و وەک نیشانە لەسەر دەستتانی ببەستن و با گوڵنگ بن بە ناوچەوانتانەوە. 19منداڵەکانیشتان فێر بکەن و پێی بدوێن کاتێک لە ماڵەکانتان دادەنیشن و کاتێک بە ڕێگادا دەڕۆن و کاتێک دەخەون و کاتێک هەڵدەستن، 20لەسەر چوارچێوەی دەرگاکانی ماڵەکەت و لەسەر دەرگاکانی حەوشەکەت بینووسە، 21بۆ ئەوەی ڕۆژانی خۆت و منداڵەکانت زیاد بکات لەسەر ئەو خاکەی یەزدان سوێندی بۆ باوباپیرانت خوارد بیانداتێ هەروەک بەردەوامی ئاسمان بەسەر ڕووی زەویدا.
22ئەگەر هۆشیار بوون و هەموو ئەو فەرمانانە بپارێزن کە من فەرمانتان پێ دەکەم هەتا بیکەن، بۆ ئەوەی یەزدانی پەروەردگارتان خۆشبوێت و هەموو ڕێگاکانی بگرنەبەر و دەستی پێوە بگرن، 23ئەوا یەزدان هەموو ئەو گەلانە لەبەردەمتان دەردەکات و ئێوە دەبنە میراتگری گەلانی لە خۆتان گەورەتر و بەهێزتر. 24هەر شوێنێک لەپی پێتان لێ دانا دەبێتە هی ئێوە، سنوورتان لە دەشتودەر و لوبنانەوە، لە ڕووبارەکەوە، ڕووباری فورات هەتا دەریای ڕۆژئاوا دەبێت. 25هیچ کەس ناتوانێت لە دژتان بوەستێت، یەزدانی پەروەردگارتان ترس و سامتان دەخاتە سەر هەموو ئەو زەوییەی پێی لێ دەنێن، هەروەک بەڵێنی پێدان.
26بڕوانە، من ئەمڕۆ بەرەکەت و نەفرەت لەبەردەمتان دادەنێم: 27بەرەکەتە، ئەگەر گوێڕایەڵی فەرمانەکانی یەزدانی پەروەردگاری خۆتان بن کە من ئەمڕۆ فەرمانتان پێ دەکەم؛ 28نەفرەتە، ئەگەر گوێڕایەڵی فەرمانەکانی یەزدانی پەروەردگاری خۆتان نەبن و لەو ڕێگایەی کە من ئەمڕۆ فەرمانتان پێ دەکەم لاتان دا هەتا بەدوای خودای دیکە بکەون کە نەتانناسیوە. 29جا کاتێک یەزدانی پەروەردگارت تۆی هێنایە ئەو خاکەی کە تۆ دەچیتە ناوی هەتا دەستی بەسەردا بگریت، ئەوا بەرەکەتەکان لەسەر کێوی گەریزیم ڕابگەیەنە و نەفرەتەکانیش لەسەر کێوی عێبال. 30وەک دەزانن ئەم کێوانە لەوبەری ڕووباری ئوردونەوەن، لە ڕۆژئاوای ڕێگاکە بەرەو خۆرئاوابوون، لە خاکی کەنعانییەکانی کە لە عەراڤادا نیشتەجێن، بەرامبەر گلگال لەتەنیشت دار بەڕووەکانی مۆرە، 31چونکە ئێوە خەریکن لە ڕووباری ئوردون دەپەڕنەوە هەتا بچنە ناو ئەو خاکەی یەزدانی پەروەردگارتان پێتان دەدات و دەستی بەسەردا بگرن. کاتێک دەستتان بەسەردا گرت و تێیدا نیشتەجێ بوون، 32ملکەچی هەموو ئەو فەرز و یاسایانە بن کە من ئەمڕۆ لەبەردەمتانی دادەنێم هەتا بیکەن.
Aimer l’Eternel et obéir à ses commandements
1Tu aimeras donc l’Eternel ton Dieu, et tu obéiras en tout temps à ce qu’il t’a ordonné : à ses lois, ses ordonnances, et ses commandements. 2Contrairement à vos enfants qui n’en savent rien et qui n’ont pas vu tout cela, vous qui êtes là aujourd’hui, vous savez ce que l’Eternel vous a appris : sa grandeur, ses déploiements de puissance, 3ainsi que les signes miraculeux et les œuvres qu’il a accomplies en Egypte contre le pharaon, roi d’Egypte, et contre tout son pays. 4Vous avez vu comment il a traité l’armée égyptienne, ses chevaux et ses chars, comment il a fait déferler sur eux les eaux de la mer des Roseaux, lorsqu’ils vous poursuivaient, et comment il les a fait disparaître pour toujours11.4 Voir Ex 14., 5et vous savez tout ce qu’il a fait pour vous dans le désert jusqu’à votre arrivée en ce lieu ; 6comment il a traité Datan et Abiram, fils d’Eliab, de la tribu de Ruben, quand la terre s’est fendue sous leurs pieds et les a engloutis avec leurs familles, leurs tentes et tous leurs partisans en Israël11.6 Voir Nb 16.. 7Oui, c’est de vos propres yeux que vous avez vu toutes les œuvres extraordinaires que l’Eternel a accomplies. 8Obéissez donc à tous les commandements que je vous prescris aujourd’hui, alors vous serez forts et vous pourrez conquérir le pays dans lequel vous êtes sur le point d’entrer, pour en prendre possession, 9et vous prolongerez vos jours sur la terre ruisselant de lait et de miel que l’Eternel a promis par serment de donner à vos ancêtres et à toute leur descendance.
La bénédiction dans le pays
10Le pays où tu vas pénétrer pour en prendre possession ne ressemble pas à l’Egypte d’où vous êtes sortis ; là-bas, après avoir fait vos semailles, vous deviez irriguer vos champs en actionnant des norias11.10 L’Egypte était un pays plat et aux rares pluies. L’irrigation devait donc se faire par des moyens artificiels, au moyen de roues mues au pied et des rigoles ouvertes ou fermées au pied. avec vos pieds comme dans un jardin potager. 11Par contre, le pays où vous vous rendez pour en prendre possession est un pays de montagnes et de vallées arrosé par la pluie du ciel. 12C’est un pays dont l’Eternel ton Dieu prend lui-même soin et sur lequel il veille continuellement du début à la fin de l’année.
13Si vous obéissez aux commandements que je vous donne aujourd’hui, en aimant l’Eternel votre Dieu et en lui rendant un culte de tout votre cœur et de tout votre être11.13 Pour les v. 13-17, voir Lv 26.3-5 ; Dt 7.12-16 ; 28.1-14., 14je répandrai11.14 Texte hébreu traditionnel. Le Pentateuque samaritain, l’ancienne version grecque et la Vulgate ont : il répandra. sur votre pays la pluie au temps opportun, la pluie d’automne et la pluie de printemps11.14 Le pays d’Israël connaît deux saisons de pluies : en automne, lorsque la terre est préparée pour les semailles, et au printemps, lorsque le grain commence à mûrir. La fertilité du sol dépend de ces deux saisons de pluies (voir Gn 41.28-30 ; 1 R 17.1)., et vous aurez de belles récoltes de blé, de vin nouveau et d’huile. 15Je ferai croître l’herbe dans vos prés pour votre bétail et vous mangerez à satiété.
Se garder de l’idolâtrie
16Gardez-vous bien de vous laisser séduire et de vous détourner vers des dieux étrangers pour leur rendre un culte et vous prosterner devant eux. 17L’Eternel se mettrait en colère contre vous, il fermerait le ciel pour qu’il ne pleuve pas, la terre ne produirait plus ses récoltes et vous ne tarderiez pas à disparaître de ce bon pays que l’Eternel vous donne. 18Gravez donc bien ces ordres que je vous donne dans votre cœur et au tréfonds de votre être, qu’ils soient attachés comme un signe sur vos mains, et comme une marque sur votre front11.18 Pour les v. 18-20, voir Dt 6.6-9.. 19Vous les enseignerez à vos enfants et vous leur en parlerez, chez vous dans votre maison et quand vous marcherez sur la route, quand vous vous coucherez et quand vous vous lèverez. 20Vous les inscrirez sur les poteaux de votre maison et sur les montants de vos portes11.20 Voir note 6.9.. 21Alors vos jours et ceux de vos enfants dans le pays que l’Eternel a promis par serment de donner à vos ancêtres dureront aussi longtemps que le ciel restera au-dessus de la terre.
Le don du pays
22Car si vraiment vous obéissez à tous ces commandements que je vous ordonne d’appliquer, en aimant l’Eternel votre Dieu, en suivant tous les chemins qu’il vous a prescrits et en vous attachant à lui, 23il dépossédera en votre faveur tous ces peuples étrangers, et vous prendrez ainsi possession du territoire de peuples plus grands et plus puissants que vous. 24Tout endroit sur lequel vous poserez le pied vous appartiendra, votre territoire s’étendra du désert jusqu’au Liban, et de l’Euphrate jusqu’à la mer Méditerranée11.24 Pour les v. 24-25, voir Jos 1.3-5.. 25Personne ne pourra vous résister : comme il vous l’a dit, l’Eternel votre Dieu sèmera devant vous la terreur et la panique dans tout le territoire que vous traverserez.
La bénédiction ou la malédiction
26Ecoutez, je propose aujourd’hui à votre choix la bénédiction et la malédiction : 27la bénédiction si vous obéissez aux commandements de l’Eternel votre Dieu, ceux que je vous donne aujourd’hui ; 28ou la malédiction, si vous n’obéissez pas aux commandements de l’Eternel votre Dieu, et si vous vous écartez de la voie que je vous trace moi-même aujourd’hui, pour vous rallier à d’autres dieux que vous ne connaissez pas.
29Quand l’Eternel votre Dieu vous aura fait entrer dans le pays où vous vous rendez pour en prendre possession, vous prononcerez la bénédiction sur le mont Garizim et la malédiction sur le mont Ebal11.29 Deux montagnes abruptes dominant, au sud et au nord, l’étroite vallée où est construite la ville de Sichem. L’ordre est répété 27.1-13. Jos 8.30-35 en rapporte l’exécution.. 30Ces deux sommets se trouvent au-delà du Jourdain, de l’autre côté de la route de l’occident11.30 A 30 kilomètres à l’ouest du Jourdain., au pays des Cananéens qui habitent dans la plaine de la vallée du Jourdain, face à Guilgal11.30 Probablement un village à une dizaine de kilomètres au nord-ouest de Béthel (voir 2 R 2.1) et non le Guilgal, mentionné dans Jos 4.19, situé près du Jourdain (voir Gn 12.6)., près des chênes de Moré. 31Car vous allez bientôt franchir le Jourdain pour aller à la conquête du pays que l’Eternel votre Dieu vous donne. Vous en prendrez possession et vous y habiterez. 32Vous vous appliquerez à obéir à toutes les ordonnances et toutes les lois que je vous donne aujourd’hui.
