1لە ساڵی یەکەمی داریوشی مادی، لەگەڵی وەستام تاکو پشتگیری لێ بکەم و بیپارێزم.
پاشاکانی باشوور و باکوور
2«ئێستاش ڕاستیت پێ دەڵێم: سێ پاشای دیکە لە فارس پەیدا دەبن، پاشان چوارەمیان لە هەموویان دەوڵەمەندتر دەبێت. سامانەکەی بۆ بەدەستهێنانی هێز بەکاردەهێنێت، هەمووان لە دژی شانشینی یۆنان دەورووژێنێت. 3ئینجا پاشایەکی بە توانا پەیدا دەبێت و زۆر زاڵ دەبێت، چی پێ خۆش بێت دەیکات. 4بەڵام ئیمپراتۆریەتەکە لەوپەڕی هێزیدا تێکدەشکێت و بەسەر چوار لای زەویدا دابەش دەبێت، بەڵام نەک بۆ نەوەکانی، بەڵکو بۆ خەڵکی دیکە دەبێت، دەسەڵاتی پێشتری نامێنێت، چونکە ئیمپراتۆریەتەکەی بنبڕ دەبێت.
5«دوای ئەمە پاشای باشوور11:5 پاشای باشوور: مەبەستی لە پاشای میسر. بەهێز دەبێت، بەڵام یەکێک لە میرەکانی لەو بەهێزتر دەبێت و بە دەسەڵاتێکی گەورەوە زاڵ دەبێت. 6پاش چەند ساڵێک پەیمان دەبەستن، کچی پاشای باشوور بۆ پەیمان بەستنەکە دێتە لای پاشای باکوور، بەڵام کچەکە هێزی نامێنێت، پاشای باشووریش نە خۆی و نە هێزی بەردەوام نابن. لەو کاتەدا کچەکە و باوکی و ئەوانەی هێنایان و لەگەڵ ئەوەش کە پشتگیری دەکرد بە دەستەوە دەدرێن.
7«ئینجا یەکێک لە بنەماڵەی کچەکە لە شوێنی ئەو هەڵدەستێتەوە. بەر لە سوپای پاشای باکوور دەگرێت و دەچێتە ناو قەڵاکەی، لێیان دەدات و سەرکەوتوو دەبێت. 8بت و پەیکەرە داڕێژراوەکان و قاپوقاچاغە بەنرخەکانیان کە لە زێڕ و زیو دروستکرابوون دەباتە میسر. دوای ئەمە ماوەی چەند ساڵێک واز لە پاشای باکوور دەهێنێت. 9ئینجا پاشای باکوور هێرش دەباتە سەر شانشینی پاشای باشوور، بەڵام دەگەڕێتەوە خاکەکەی خۆی. 10کوڕەکانی دەوروژێن و ئاپۆرەی سوپایەکی گەورە کۆدەکەنەوە کە وەک لافاوێکی بەهێز ڕادەماڵێت، بڵاو دەبێتەوە و بەردەوام دەبێت، هەتا شەڕ دەهێنێتە سەر قەڵای پاشای باشوور.
11«ئیتر پاشای باشوور ڕقی هەڵدەستێت و هێرش دەکاتە سەر پاشای باکوور، کە وا خەریکە سوپایەکی زۆر گەورەی کۆدەکاتەوە، بەڵام دەشکێنرێت. 12کاتێک سوپاکە ڕادەماڵرێت، پاشای باشوور بەفیز دەبێت و دەیان هەزار دەکوژێت، بەڵام سەرناکەوێت، 13چونکە پاشای باکوور دەگەڕێتەوە، سوپایەکی زۆرتر لەوەی جاری یەکەم کۆدەکاتەوە، پاش چەند ساڵێک بە سوپایەکی گەورە و چەک و تفاقێکی زۆرەوە پێشدەکەوێت.
14«لەو کاتەدا خەڵکانێکی زۆر لە دژی پاشای باشوور ڕادەپەڕن، بۆ بەدیهێنانی بینینەکە توندڕەوەکان لە گەلەکەت یاخی دەبن، بەڵام دەکەون. 15ئینجا پاشای باکوور دێت و مەتەرێزێک لێدەدات و شارە قەڵابەندەکە داگیر دەکات. هێزەکانی باشوور لەبەردەمیدا خۆیان ڕاناگرن، تەنانەت باشترین سەربازیشیان بەرگە ناگرێت. 16پاشای باکوور ئەوەی بیەوێ دەیکات، کەسیش نابێت بەرەنگاری بێتەوە. لەناو خاکە دڵگیرەکەدا11:16 مەبەستی لە خاکی ئیسرائیلە. ڕادەوەستێت و هەمووی لەژێر دەستی ئەودا دەبێت. 17مکوڕ دەبێت لەسەر ئەوەی بە هەموو دەسەڵاتی پاشایەتییەکەیەوە بێت و پەیمان لەگەڵ پاشای باشوور ببەستێت. کچەکەی دەداتێ بۆ ئەوەی پاشایەتی باشوور تێکبدات، بەڵام پیلانەکانی سەرناکەون و سوودمەند نابن. 18پاشان ڕوو دەکاتە کەنارەکان و زۆریان داگیر دەکات، بەڵام فەرماندەیەک کۆتایی بە لووتبەرزییەکەی دەهێنێت، بەڵکو لووتبەرزییەکەی بەسەر خۆیدا دەداتەوە. 19ئینجا دەگەڕێتەوە قەڵاکانی خاکەکەی خۆی، بەڵام ساتمە دەکات و دەکەوێت، ئیتر نامێنێت.
20«جێنشینەکەی باجگرێک دەنێرێت بۆ بەردەوام بوونی شکۆمەندی پاشایەتییەکەی. لە ماوەیەکی کورتدا تێکدەشکێت، بەڵام نە بە تووڕەیی و نە بە جەنگ.
21«ئینجا ناکەس بەچەیەک شوێنی دەگێڕێتەوە کە شکۆمەندی پاشایەتی نەدراوەتێ. کاتێک خەڵکی بە ئاسوودەیی دەژین لەناکاو دێت و بە فێڵ دەست بەسەر پاشایەتییەکەدا دەگرێت. 22چەندین سوپای زەبەلاح لە بەرامبەر ئەو تێکدەشکێن و ڕادەماڵرێن، هەروەها میری پەیمانیش. 23هەرکە پەیمانێک دەبەستێت، فێڵ لە هاوپەیمانەکەی دەکات، بە خەڵکێکی کەمەوە دەگاتە دەسەڵات. 24کاتێک هەرێمە دەوڵەمەندەکان لە ئارامیدان بەسەریاندا دەدات، ئەوە دەکات کە نە باوک و نە باپیرانی کردوویانە. تاڵانی و دەستکەوت و سامان بەسەر شوێنکەوتووانیدا دابەش دەکات. پیلان بۆ داگیرکردنی قەڵاکان دادەڕێژێت، بەڵام تەنها بۆ ماوەیەک دەبێت.
25«بە سوپایەکی گەورە و بە ئازایەتییەوە هێزەکەی لە دژی پاشای باشوور دەوروژێنێت، پاشای باشووریش بە سوپایەکی گەورە و بەهێزەوە خۆی بۆ جەنگ ئامادە دەکات، بەڵام بەرگە ناگرێت، چونکە پیلان لە دژی دەگێڕن. 26ئەوانەی لە خواردنە خۆشەکانی دەخۆن، دەیشکێنن و سوپاکەی ڕادەماڵرێت، زۆر کەس دەکوژرێن. 27ئەم دوو پاشایەش دڵیان لەلای خراپەیە، لەسەر یەک مێز دادەنیشن و درۆ بۆ یەکتری دەکەن، بەڵام سەرناکەون، چونکە کۆتایی لە کاتی دیاریکراودا دێت. 28پاشای باکوور بە دەستکەوتێکی زۆرەوە دەگەڕێتەوە خاکەکەی خۆی، بەڵام لە دڵەوە لە دژی پەیمانە پیرۆزەکەیە. دژایەتییەکە دەکات، ئینجا دەگەڕێتەوە خاکەکەی خۆی.
29«لە کاتی دیاریکراودا دەگەڕێتەوە و هێرش دەباتەوە بۆ باشوور، بەڵام ئەم جارەیان وەک جاری یەکەم نابێت. 30لە کەنارەکانی ڕۆژئاواوە کەشتییەکان دێنە سەری، ئینجا کۆڵدەدات. دەگەڕێتەوە و لە پەیمانە پیرۆزەکە تووڕە دەبێت، ئەوانەش پاداشت دەکات کە وازیان لە پەیمانە پیرۆزەکە هێناوە.
31«سوپاکەی ئەو دێن و پیرۆزگای قەڵابەند گڵاو دەکەن، قوربانی ڕۆژانە دادەماڵن و قێزەونی وێرانکەر دادەنێن. 32ئەوانەی پەیمان دەشکێنن بە فێڵ هەڵیاندەخەڵەتێنێت، بەڵام ئەو گەلەی خودای خۆیان دەناسن بەهێز دەبن و دژایەتی ئەو دەکەن.
33«تێگەیشتووان خەڵکێکی زۆر فێر دەکەن، هەرچەندە بۆ ماوەیەک بە شمشێر و ئاگر دەکوژرێن یان تاڵان و ڕاپێچ دەکرێن. 34کاتێک دەکەون بە کەمی یارمەتی دەدرێن، زۆر کەسیش بەبێ دڵسۆزی دەچنە ڕیزیان. 35هەندێک لە تێگەیشتووان ساتمە11:35 پێ هەڵکەوتن یان تووشبوون بە بەڵایەک کە لە کەوتن نزیکیان بکاتەوە. دەکەن، بۆ پوختەبوون و پاکبوونەوە و بێ لەکە بوونیان هەتا کاتی کۆتایی، چونکە لە کاتی دیاریکراو دێت.
ئەو پاشایەی خۆی بە گەورە دەزانێت
36«پاشا بە ویستی خۆی دەکات. خۆی بە گەورە و بە زل دەزانێت لەسەر هەموو خودایەک، کفری ترسناک لە دژی خودای خودایان دەکات. هەتا کاتی تەواوبوونی تووڕەییەکە سەرکەوتوو دەبێت، چونکە ئەوەی بڕیاری لەسەر دراوە هەر دەبێت پیادە بکرێت. 37نە گوێ بە خوداوەندەکانی باوباپیرانی دەدات و نە بەوەی ژن دایهێناوە11:37 لەوانە مەبەستی لە تەمووزی خوداوەند بێت، کە لە ئەندێشەی ئەو سەردەمە ئەو خوداوەندە توانای منداڵ بەخشینی هەبووە بە ژنان.، گوێ بە هیچ خوداوەندێک نادات. بەڵکو خۆی لە هەموویان بە گەورەتر دەزانێت. 38لە جیاتی ئەوان ڕێز لە خوداوەندی قەڵاکان دەگرێت، خوداوەندێکە کە باوباپیرانی نەیانناسیوە، بە زێڕ و زیو و بەردی گرانبەها و دیاری بە نرخ ڕێزی لێ دەگرێت. 39بە یارمەتی ئەو خوداوەندە بێگانەیە پەلاماری قەڵا پتەوەکان دەدات. زۆر ڕێز لەوانە دەگرێت کە دەچنە ژێر باڵی. دەیانکاتە فەرمانڕەوای خەڵکێکی زۆر، خاکەکە بە پاداشت دابەش دەکات.
40«لە کاتی کۆتاییدا پاشای باشوور جەنگی لەگەڵدا بەرپا دەکات، پاشای باکووریش بە گالیسکە و سوار و بە کەشتیگەلی زۆرەوە وەک ڕەشەبا لە دژی هەڵدەکات. پەلاماری چەندین وڵات دەدات، وەک لافاو ڕایاندەماڵێت. 41هەروەها پەلاماری خاکە دڵگیرەکە دەدات. زۆر کەس دەکوژرێن، بەڵام ئەدۆم و مۆئاب و میرەکانی عەمۆنییەکان لە دەستی دەرباز دەبن. 42دەسەڵاتی خۆی بەسەر زۆر وڵاتدا بڵاو دەکاتەوە، میسریش ڕزگاری نابێت. 43دەست بەسەر گەنجینەکانی زێڕ و زیو و هەموو سامانی میسردا دەگرێت، لیبییەکان و کوشییەکانیش ملکەچی دەبن. 44بەڵام چەند هەواڵێکی ترسناکی لە ڕۆژهەڵات و باکوورەوە پێ دەگات و ئەو دەهەژێنێت، بە تووڕەییەکی زۆرەوە بەڕێدەکەوێت بۆ کاولکردن و قڕکردنی خەڵکانێکی زۆر. 45چادری شاهانەی لەنێوان دەریاکان و کێوی دڵگیری پیرۆز هەڵدەدات. بەڵام دەگاتە کۆتایی خۆی، کەسیش یارمەتی نادات.
پادشاهی مصر و سوريه
1سپس آن فرستادهٔ آسمانی گفت: «من همان كسی هستم كه فرستاده شدم تا داريوش مادی را در سال اول سلطنتش تقويت و حمايت كنم. 2اما حال می‌خواهم به تو نشان دهم چه وقايعی در آينده رخ خواهد داد: در مملكت پارس سه پادشاه ديگر به سلطنت خواهند رسيد. پس از آن، پادشاه چهارم روی كار خواهد آمد كه از همه ثروتمندتر خواهد بود و به‌وسیله ثروتش، قدرت كسب كرده همه را بر ضد يونان تحريک خواهد كرد.
3«سپس پادشاه نيرومندی11:3 منظور از «پادشاه نيرومند» اسکندر مقدونی است که قلمرو سلطنتش بين چهار سردارش تقسيم شد. روی كار خواهد آمد. قلمرو سلطنت او وسيع خواهد بود. او هر چه بخواهد انجام خواهد داد. 4اما در اوج قدرت، سلطنتش از هم خواهد پاشيد و به چهار سلطنت ضعيفتر تقسيم خواهد شد. فرزندی از او به پادشاهی نخواهد رسيد، زيرا سلطنت او از ريشه كنده شده، به ديگران داده خواهد شد.
5«پادشاه مصر11:5 منظور از «پادشاه مصر» بطلميوس، يکی از چهار سردار اسکندر است که بر مصر حکومت می‌کرد. قدرت كسب خواهد كرد، ولی يكی از سردارانش بر ضد او شورش نموده، سلطنت را از دست وی خواهد گرفت و با قدرت بيشتری سلطنت خواهد كرد.
6«چند سال پس از آن، بين پادشاه مصر و پادشاه سوريه11:6 منظور از «پادشاه سوريه» آنتيوخوس دوم است که بطلميوس دوم، پادشاه مصر، دخترش را به عقد او درآورد و به اين وسيله قرار داد صلح بين دو مملکت بسته شد. پيمان صلح بسته خواهد شد و برای تحكيم اين پيمان، دختر پادشاه مصر به عقد پادشاه سوريه در خواهد آمد. ولی اين پيمان بزودی گسسته خواهد شد و آن دختر با پدر و افرادی كه همراهش بودند كشته خواهند شد. 7سپس يكی از بستگان آن دختر به سلطنت مصر خواهد رسيد و بر ضد پادشاه سوريه لشكركشی خواهد كرد و وارد قلعهٔ او شده، او را شكست خواهد داد. 8او بتها و ظروف گرانبهای طلا و نقرهٔ سوريه را با خود به مصر خواهد برد. پس از آن، چند سال صلح برقرار خواهد شد. 9سپس، پادشاه سوريه به مصر حمله خواهد كرد، ولی مجبور به عقب‌نشينی خواهد شد.
10«پسران پادشاه سوريه، لشكر بزرگی تشكيل خواهند داد و مثل سيل وارد مصر خواهند شد و تا قلعهٔ پادشاه مصر پيشروی خواهند كرد. 11آنگاه پادشاه مصر با خشم فراوان به جنگ پادشاه سوريه خواهد رفت و لشكر عظيم او را شكست خواهد داد. 12پادشاه مصر از اين پيروزی مغرور شده، هزاران نفر از دشمنان خود را نابود خواهد كرد، اما قدرت او دوام نخواهد يافت.
13«چند سال بعد، پادشاه سوريه با لشكری عظيم و مجهزتر از قبل، باز خواهد گشت 14در آن زمان عدهٔ زيادی بر ضد مصر قيام خواهند كرد و حتی آشوبگرانی از قوم يهود به آنان خواهند پيوست تا پيشگويی‌ها را عملی سازند، ولی شكست خواهند خورد. 15آنگاه پادشاه سوريه خواهد آمد و شهر حصاردار مصر را محاصره خواهد كرد و آن را خواهد گرفت. لشكر مصر يارای مقاومت نخواهد داشت و حتی سربازان قوی آنها كاری از پيش نخواهند برد. 16پادشاه سوريه طبق خواست خود عمل خواهد نمود و كسی يارای مقاومت در برابر او را نخواهد داشت. او وارد سرزمين زيبای اسرائيل خواهد شد و آن را ويران خواهد نمود. 17او برای فتح تمام مصر نقشه خواهد كشيد و برای اين منظور با پادشاه مصر پيمان خواهد بست و يكی از دخترانش را به عقد او در خواهد آورد، ولی نقشه‌اش عملی نخواهد شد. 18آنگاه متوجه حكومتهای ساحلی خواهد گرديد و بسياری از آنها را فتح خواهد كرد. ولی سرداری او را شكست خواهد داد و او با خفت و خواری عقب‌نشينی خواهد كرد. 19پادشاه سوريه در راه بازگشت به وطن خود از پای در خواهد آمد و اثری از او باقی نخواهد ماند.
20«پادشاه ديگری پس از او روی كار خواهد آمد كه برای حفظ شكوه سلطنتش مأموری خواهد فرستاد تا از مردم باج و خراج بگيرد. اما طولی نخواهد كشيد كه آن پادشاه كشته خواهد شد، ولی نه در جنگ يا آشوب.»
پادشاه شرور سوريه
21آن فرستادهٔ آسمانی ادامه داد: «پادشاه بعدی سوريه، شخص شروری11:21 منظور از «شخص شرور» آنتيوخوس اپيفانس است که پس از قتل برادرش، به ياری روميان به تخت سلطنت نشست. خواهد بود كه بدون اينكه حق سلطنت داشته باشد، به طور ناگهانی خواهد آمد و با حيله و دسيسه سلطنت را به چنگ خواهد آورد. 22او قدرت كاهن اعظم و تمام مخالفان خود را در هم خواهد شكست. 23او ابتدا با مردم پيمان خواهد بست، سپس آنان را فريب خواهد داد و به كمک عدهٔ كمی به قدرت خواهد رسيد. 24او با يک حملهٔ غافلگيرانه وارد حاصلخيزترين ولايتها خواهد شد و كاری خواهد كرد كه قبلاً هيچيک از اجدادش انجام نداده بودند. او غنايم جنگی را بين افرادش تقسيم خواهد كرد؛ سپس برای تسخير قلعه‌ها نقشه‌ها خواهد كشيد، اما نقشه‌هايش عملی نخواهد شد.
25«بعد به خود دل و جرأت خواهد داد و لشكر بزرگی برای جنگ با مصر فراهم خواهد كرد. پادشاه مصر نيز با لشكری بسيار بزرگ و قوی به جنگ او خواهد رفت، ولی در اثر توطئه‌ای شكست خواهد خورد. 26نزديكان پادشاه باعث سقوط او خواهند شد و عدهٔ زيادی از سربازانش تار و مار گشته، كشته خواهند شد. 27سپس اين دو پادشاه11:27 منظور از «اين دو پادشاه» احتمالاً آنتيوخوس چهارم (اپيفانس) و بطلمیوس چهارم می‌شد. در حالی كه برای يكديگر توطئه چيده‌اند سر يک سفره خواهند نشست و به هم دروغ خواهند گفت. اما هيچيک كاری از پيش نخواهند برد، زيرا هنوز موعد مقرر فرا نرسيده است. 28پس پادشاه سوريه با غنايم فراوان، رهسپار مملكت خود خواهد شد. او در راه بازگشت، از اسرائيل عبور خواهد كرد و ويرانی‌هايی در آن ايجاد خواهد نمود؛ سپس به مملكت خود باز خواهد گشت.
29«بعد در وقت مقرر، يكبار ديگر به مصر لشكركشی خواهد كرد، ولی اين بار نتيجهٔ كار طور ديگری خواهد بود. 30-31زيرا كشتی‌های جنگی روم او را تهديد خواهند كرد و او ترسيده، عقب‌نشينی خواهد نمود. پادشاه سوريه كه از اين عقب‌نشينی سخت به خشم آمده، دوباره اورشليم را مورد تاخت و تاز قرار خواهد داد و سربازانش خانهٔ خدا را آلوده خواهند نمود.11:30و31 آنتيوخوس اپيفانس با قربانی کردن يک خوک در خانه خدا، آن را آلوده نمود. اين واقعه در سال ۱۶۸ ق.م. اتفاق افتاد. او مانع تقديم قربانیهای روزانه خواهد شد و بتی در خانهٔ خدا بر پا خواهد نمود. او از يهوديانی كه ايمان اجدادی خود را ترک كرده‌اند حمايت خواهد نمود 32و با حيله‌گری، آنان را به سوی خود خواهد كشيد. ولی كسانی كه از خدا پيروی می‌كنند به شدت با او مخالفت خواهند كرد.
33«در آن زمان حكيمان قوم، بسياری را تعليم خواهند داد، ولی برخی از آنان در آتش انداخته خواهند شد و برخی ديگر با شمشير كشته و بعضی نيز زندانی و غارت خواهند گرديد. 34اما در اين ميان به پيروان خدا كمكهايی خواهد شد. سپس بسياری از خدانشناسان با نيرنگ به آنها خواهند پيوست. 35عده‌ای از حكيمان كشته خواهند شد، اما اين باعث خواهد گرديد كه قوم پاک و طاهر شوند. اين وضع همچنان ادامه خواهد يافت تا زمان مقرر خدا فرا رسد.
36«پادشاه سوريه هر چه بخواهد انجام خواهد داد. او خود را بالاتر و بزرگتر از هر خدايی خواهد دانست و به خدای خدايان كفر خواهد گفت. او به اين كار ادامه خواهد داد تا زمان مجازاتش فرا رسد؛ زيرا آنچه خدا مقدر فرموده است واقع خواهد شد. 37او نه به بت اجداد خود توجه خواهد كرد، نه به بتی كه محبوب زنان است11:37 منظور از «بتی که محبوب زنان است» احتمالاً بت تموز می‌شد؛ نگاه کنيد به حزقيال 8:14. و نه به هيچ بت ديگری، بلكه خود را از همهٔ اينها برتر خواهد پنداشت. 38تنها بتی كه او خواهد پرستيد، بتی است كه از قلعه‌ها محافظت می‌كند. به اين بتی كه اجدادش آن را نمی‌شناختند، طلا و نقره، سنگهای گرانبها و هدايای نفيس تقديم خواهد كرد. 39او با توكل به اين بت بيگانه به قلعه‌های مستحكم حمله خواهد برد و كسانی را كه مطيع او شوند به قدرت و حكومت خواهد رساند و به عنوان پاداش، سرزمين را بين ايشان تقسيم خواهد كرد.
40«در زمان آخر،11:40 از اين آيه به بعد دربارهٔ وقايعی پيشگويی شده که در زمانهای آخر اتفاق خواهد افتاد، و منظور از پادشاه سوريه احتمالاً دجال است که مانند آنتيوخوس اپيفانس عليه قوم خدا عمل خواهد کرد. پادشاه مصر به جنگ پادشاه سوريه خواهد آمد و او نيز با عرابه‌ها و سواران و كشتی‌های زياد مثل گردباد به مقابله او خواهد رفت. پادشاه سوريه سيل‌آسا به سرزمینهای زيادی يورش خواهد برد 41و آنها را تسخير خواهد كرد و سرزمين زيبای اسرائيل را نيز مورد تاخت و تاز قرار خواهد داد. ولی از بين اين قومها، ادومی‌ها و موآبی‌ها و اكثر عمونی‌ها جان به در خواهند برد، 42اما مصر و سرزمينهای بسيار ديگر به اشغال او در خواهند آمد. 43او تمام خزانه‌های طلا و نقره و اشیا نفيس مصر را غارت خواهد كرد، و اهالی ليبی و حبشه خراج‌گزاران او خواهند شد.
44«ولی از مشرق و شمال اخباری به گوش او خواهد رسيد و او را مضطرب خواهد ساخت، پس با خشم زياد برگشته، در سر راه خود بسياری را نابود خواهد كرد. 45بين اورشليم و دريا اردو زده، خيمه‌های شاهانهٔ خود را بر پا خواهد كرد، ولی در همانجا اجلش خواهد رسيد و بدون اينكه كسی بتواند كمكش كند، خواهد مرد.»
