1포도주는 사람을 거만하게 하고 독주는 사람을 떠들어대게 하니 술에 취하는 사람은 지혜롭지 못한 자이다.
2왕의 분노는 사자의 부르짖음 같다. 그러므로 왕을 화나게 하는 것은 자살 행위나 다름이 없다.
3다툼을 피하는 것이 사람의 지혜이건만 미련한 자는 다툼을 일으킨다.
4제철에 밭을 갈지 않은 게으른 농부는 추수 때가 되어도 얻을 것이 없다.
5사람 마음속의 계획은 깊은 물과 같지만 통찰력을 가진 사람은 그것을 길어 낸다.
6많은 사람이 서로 20:6 또는 ‘자기의 인자함을 자랑하니’충성을 다하고 있다고 주장하니 누가 충성된 자를 만날 수 있겠는가?
7정직하고 흠 없이 사는 의로운 아버지를 모신 자녀는 복 있는 자이다.
8재판석에 앉은 왕은 그의 눈으로 죄의 진상을 가려낸다.
9“나는 내 마음을 깨끗하게 하였다. 나는 죄 없이 깨끗하다” 라고 말할 자가 누구인가?
10저울과 되를 속이는 자를 여호와께서는 미워하신다.
11비록 아이라도 그 하는 짓을 보면 그의 행동이 순수하고 정직한지 알 수 있다.
12듣는 귀와 보는 눈은 다 여호와께서 만드신 것이다.
13잠자기를 좋아하면 가난하게 된다. 눈을 뜨고 열심히 일하라. 그러면 먹을 것이 풍족할 것이다.
14물건을 살 때는 좋지 않다고 말하면서도 돌아와서는 그 물건을 자랑하는 것이 사람이다.
15세상에는 금도 있고 진주도 많지만 그보다 더 귀한 보배는 지혜로운 입술이다.
16낯선 사람의 보증을 서는 자에게는 그의 옷을 담보로 잡고 외국인의 보증을 서는 자에게는 그의 몸을 담보로 잡아라.
17남을 속여서 얻은 것이 맛있는 음식처럼 보이지만 그것은 얼마 안 가서 입 안의 모래와 같을 것이다.
18계획을 세우기에 앞서 먼저 다른 사람의 조언을 듣고 전쟁하기에 앞서 먼저 지혜로운 전략가들의 지도를 받아라.
19수다를 떨고 돌아다니는 사람은 남의 비밀을 누설하는 자이다. 그러므로 그런 사람과 사귀지 말아라.
20자기 부모를 저주하는 사람의 최후는 어둠 속에서 꺼져가는 등불과 같을 것이다.
21처음에 급히 얻은 재물은 나중에 복이 되지 않는다.
22너는 네가 직접 복수하겠다는 생각을 버리고 여호와께서 처리하실 때까지 기다려라.
23균일하지 않은 저울추는 여호와께서 미워하시는 것이며 속이는 저울도 좋은 것이 아니다.
24사람의 길은 여호와께서 결정하시는데 우리가 어떻게 자기 길을 알 수 있겠는가?
25신중하게 생각해 보지도 않은 채 무턱대고 하나님께 바치겠다는 약속을 해 놓고 나중에 후회하는 것은 어리석고 경솔한 짓이다.
26지혜로운 왕은 악인을 색출하여 가차없이 처벌한다.
27사람의 영혼은 여호와의 등불과 같아서 그 사람의 깊은 곳까지 다 살핀다.
28왕이 인자하고 정직하며 공정하면 그 왕위가 든든하다.
29젊은이들의 영광은 그들의 힘이요 노인들의 영광은 그들의 백발이다.
30상처가 나도록 때리고 엄하게 벌하면 마음속 깊은 곳에 있는 악도 몰아내게 된다.
1Ang sobrang pag-inom ng alak ay nagbubunga ng panunuya at kaguluhan, kaya ang taong naglalasing ay salat sa karunungan.
2Ang poot ng hari ay parang atungal ng leon. Kapag ginalit mo siya, papatayin ka niya.
3Ang pag-iwas sa gulo ay tanda ng karangalan; hangal lang ang may gusto ng kaguluhan.
4Ang taong tamad mag-araro sa panahon ng pagtatanim ay walang makukuha pagdating ng anihan.
5Ang isipan ng tao ay tulad ng malalim na balon, ngunit mauunawaan ito ng taong marunong.
6Marami ang nagsasabi na sila ay tapat, ngunit mayroon kaya sa kanila ang mapagkakatiwalaan?
7Ang taong matuwid ay walang kapintasan. Mapalad ang mga anak niya kung siya ang kanilang tinutularan.
8Kapag ang hari ay humahatol, tinitiyak muna niya kung sino ang gumawa ng masama.
9Walang sinumang makapagsasabi na ang puso niya ay malinis, na kailanman ay hindi siya nakagawa ng mali.
10Ang madadayang timbangan at sukatan ay kasuklam-suklam sa paningin ng Dios.
11Ang mga ginagawa ng isang kabataan ay nagpapakita ng kanyang tunay na pag-uugali, kung siya ba ay matuwid o hindi.
12Ang taingang nakakarinig at matang nakakakita ay ang Panginoon ang siyang gumawa.
13Kung tulog ka nang tulog maghihirap ka, ngunit kung magsisikap ka, ang iyong pagkain ay sasagana.
14Pinipintasan ng mamimili ang kanyang binibili upang makatawad siya. Pero kung nabili na, hindi na niya ito pinipintasan, sa halip ay ipinagyayabang pa.
15Marami ang ginto at mamahaling bato, ngunit iilan lamang ang nakapagsasalita nang may karunungan.
16Kung may taong nangako na babayaran niya sa iyo ang utang ng taong hindi niya kilala, tiyakin mong makakakuha ka sa kanya ng garantiya, para makatiyak ka na babayaran ka niya.
17Pagkaing nakuha sa pandaraya sa una ay matamis ang lasa, ngunit sa huli ay lasang buhangin na.
18Humingi ka ng payo sa iyong pagpaplano o bago makipaglaban sa digmaan.
19Ang taong masalita nagbubunyag ng sikreto, kaya iwasan mo ang ganyang uri ng tao.
20Mamamatay ang sinumang sumumpa sa kanyang magulang, para siyang ilaw na namatay sa gitna ng kadiliman.
21Ang mana na kinuha ng maaga sa bandang huliʼy hindi magiging pagpapala.
22Huwag kang maghiganti. Magtiwala ka sa Panginoon, at tutulungan ka niya.
23Nasusuklam ang Panginoon sa mga nandadaya sa timbangan. Hindi ito mabuting gawain.
24Ang Panginoon ang nagkaloob nitong ating buhay, kaya hindi natin alam ang ating magiging kapalaran.
25Bago mangako sa Dios ay isiping mabuti, baka magsisi ka sa bandang huli.
26Sa paghatol, tinitiyak ng matalinong hari na malaman kung sino ang gumagawa ng kasamaan at saka niya parurusahan.
27Ibinigay sa atin ng Panginoon ang ating budhi20:27 budhi: o, espiritu. at isipan upang makita ang ating kaloob-looban.
28Ang haring mabuti at tapat ay hindi mapapahamak, at magtatagal siya sa kanyang luklukan.
29Karangalan ng kabataan ang kanilang kalakasan, at karangalan naman ng matatanda ang kanilang katandaan.20:29 katandaan: sa literal, uban.
30Kung minsan ang parusa ay nagdudulot ng mabuti para magbago tayo.
