1And it came to pass, that, as he was praying in a certain place, when he ceased, one of his disciples said unto him, Lord, teach us to pray, as John also taught his disciples. 2And he said unto them, When ye pray, say, Our Father which art in heaven, Hallowed be thy name. Thy kingdom come. Thy will be done, as in heaven, so in earth. 3Give us day by day our daily bread. 4And forgive us our sins; for we also forgive every one that is indebted to us. And lead us not into temptation; but deliver us from evil. 5And he said unto them, Which of you shall have a friend, and shall go unto him at midnight, and say unto him, Friend, lend me three loaves; 6For a friend of mine in his journey is come to me, and I have nothing to set before him? 7And he from within shall answer and say, Trouble me not: the door is now shut, and my children are with me in bed; I cannot rise and give thee. 8I say unto you, Though he will not rise and give him, because he is his friend, yet because of his importunity he will rise and give him as many as he needeth. 9And I say unto you, Ask, and it shall be given you; seek, and ye shall find; knock, and it shall be opened unto you. 10For every one that asketh receiveth; and he that seeketh findeth; and to him that knocketh it shall be opened. 11If a son shall ask bread of any of you that is a father, will he give him a stone? or if he ask a fish, will he for a fish give him a serpent? 12Or if he shall ask an egg, will he offer him a scorpion? 13If ye then, being evil, know how to give good gifts unto your children: how much more shall your heavenly Father give the Holy Spirit to them that ask him?
14¶ And he was casting out a devil, and it was dumb. And it came to pass, when the devil was gone out, the dumb spake; and the people wondered. 15But some of them said, He casteth out devils through Beelzebub the chief of the devils. 16And others, tempting him, sought of him a sign from heaven. 17But he, knowing their thoughts, said unto them, Every kingdom divided against itself is brought to desolation; and a house divided against a house falleth. 18If Satan also be divided against himself, how shall his kingdom stand? because ye say that I cast out devils through Beelzebub. 19And if I by Beelzebub cast out devils, by whom do your sons cast them out? therefore shall they be your judges. 20But if I with the finger of God cast out devils, no doubt the kingdom of God is come upon you. 21When a strong man armed keepeth his palace, his goods are in peace: 22But when a stronger than he shall come upon him, and overcome him, he taketh from him all his armour wherein he trusted, and divideth his spoils. 23He that is not with me is against me: and he that gathereth not with me scattereth. 24When the unclean spirit is gone out of a man, he walketh through dry places, seeking rest; and finding none, he saith, I will return unto my house whence I came out. 25And when he cometh, he findeth it swept and garnished. 26Then goeth he, and taketh to him seven other spirits more wicked than himself; and they enter in, and dwell there: and the last state of that man is worse than the first.
27¶ And it came to pass, as he spake these things, a certain woman of the company lifted up her voice, and said unto him, Blessed is the womb that bare thee, and the paps which thou hast sucked. 28But he said, Yea rather, blessed are they that hear the word of God, and keep it.
29¶ And when the people were gathered thick together, he began to say, This is an evil generation: they seek a sign; and there shall no sign be given it, but the sign of Jonas the prophet. 30For as Jonas was a sign unto the Ninevites, so shall also the Son of man be to this generation. 31The queen of the south shall rise up in the judgment with the men of this generation, and condemn them: for she came from the utmost parts of the earth to hear the wisdom of Solomon; and, behold, a greater than Solomon is here. 32The men of Nineve shall rise up in the judgment with this generation, and shall condemn it: for they repented at the preaching of Jonas; and, behold, a greater than Jonas is here. 33No man, when he hath lighted a candle, putteth it in a secret place, neither under a bushel, but on a candlestick, that they which come in may see the light. 34The light of the body is the eye: therefore when thine eye is single, thy whole body also is full of light; but when thine eye is evil, thy body also is full of darkness. 35Take heed therefore that the light which is in thee be not darkness. 36If thy whole body therefore be full of light, having no part dark, the whole shall be full of light, as when the bright shining of a candle doth give thee light.
37¶ And as he spake, a certain Pharisee besought him to dine with him: and he went in, and sat down to meat. 38And when the Pharisee saw it, he marvelled that he had not first washed before dinner. 39And the Lord said unto him, Now do ye Pharisees make clean the outside of the cup and the platter; but your inward part is full of ravening and wickedness. 40Ye fools, did not he that made that which is without make that which is within also? 41But rather give alms of such things as ye have; and, behold, all things are clean unto you. 42But woe unto you, Pharisees! for ye tithe mint and rue and all manner of herbs, and pass over judgment and the love of God: these ought ye to have done, and not to leave the other undone. 43Woe unto you, Pharisees! for ye love the uppermost seats in the synagogues, and greetings in the markets. 44Woe unto you, scribes and Pharisees, hypocrites! for ye are as graves which appear not, and the men that walk over them are not aware of them.
45¶ Then answered one of the lawyers, and said unto him, Master, thus saying thou reproachest us also. 46And he said, Woe unto you also, ye lawyers! for ye lade men with burdens grievous to be borne, and ye yourselves touch not the burdens with one of your fingers. 47Woe unto you! for ye build the sepulchres of the prophets, and your fathers killed them. 48Truly ye bear witness that ye allow the deeds of your fathers: for they indeed killed them, and ye build their sepulchres. 49Therefore also said the wisdom of God, I will send them prophets and apostles, and some of them they shall slay and persecute: 50That the blood of all the prophets, which was shed from the foundation of the world, may be required of this generation; 51From the blood of Abel unto the blood of Zacharias, which perished between the altar and the temple: verily I say unto you, It shall be required of this generation. 52Woe unto you, lawyers! for ye have taken away the key of knowledge: ye entered not in yourselves, and them that were entering in ye hindered. 53And as he said these things unto them, the scribes and the Pharisees began to urge him vehemently, and to provoke him to speak of many things: 54Laying wait for him, and seeking to catch something out of his mouth, that they might accuse him.
Nagtudlo si Jesus Parte sa Pangamuyo
(Mat. 6:9-13; 7:7-11)
1Isa sadto ka adlaw, sang pagkatapos pangamuyo ni Jesus, ang isa sang iya mga sumulunod nagpalapit sa iya kag nagsiling, “Ginoo, si Juan nga manugbautiso nagtudlo sa iya mga sumulunod sa pagpangamuyo. Tudlui man kami magpangamuyo.”
2Gani nagsiling si Jesus sa ila, “Magpangamuyo kamo pareho sini:
‘Amay, kabay pa nga tahuron ka sang mga tawo.11:2 tahuron ka sang mga tawo: sa literal, tahuron ang ngalan mo.
Kabay pa nga maghari ka diri sa amon.
3Hatagi kami sang amon kinahanglanon nga pagkaon adlaw-adlaw.
4Patawara kami sang amon mga sala,
kay ginapatawad man namon ang tanan nga nakasala sa amon.
Kag indi mo kami pag-ipadaog sa mga pagsulay.’ ”
5Nagsiling pa gid si Jesus sa ila, “Abi kon may amigo ka, kag sa tungang gab-i magkadto ka sa iya balay kag magsiling sa iya, ‘Amigo, pahulama ako anay sang pagkaon,11:5 pagkaon: sa literal, tatlo ka tinapay. 6kay may amigo ako nga bag-o lang nag-abot kag wala gid ako sang ipakaon sa iya.’ 7Dayon magsabat siya sa sulod, ‘Indi na ako pagtublaga. Nasiradhan na namon ang puwertahan kag nagahigda na ako kag ang akon mga bata, gani mabudlay na sa akon ang pagbangon agod hatagan ka.’ 8Pero ang matuod, bisan daw indi siya magbangon kag maghatag sa imo, bisan amigohay pa kamo, magabangon gid siya kag magahatag sang imo ginakinahanglan tungod kay wala ka nagahuyahuya sa pagpilit sa iya. 9Gani ginasilingan ko kamo: Magpangayo kamo sa Dios kag hatagan niya kamo. Pangitaa ninyo sa iya ang inyo ginapangita kag makita ninyo. Magpanuktok kamo kag pagabuksan niya kamo. 10Kay ang tanan nga nagapangayo, nagabaton. Ang mga nagapangita, makakita. Kag ang mga nagapanuktok, pagabuksan. 11Kamo nga mga ginikanan,11:11 ginikanan: sa literal, amay. kon magpangayo ang inyo bata sang isda hatagan bala ninyo sing man-og? 12Kon magpangayo siya sang itlog, hatagan bala ninyo sang iwi-iwi? Siyempre indi! 13Ti kon kamo nga mga tawo nga malaot makahibalo maghatag sang maayo nga mga butang sa inyo mga bata, daw ano pa gid ang inyo Amay sa langit! Ihatag gid niya ang Espiritu Santo sa mga nagapangayo sa iya.”
Si Jesus kag ang Hari sang Malaot nga mga Espiritu
(Mat. 12:22-30; Mar. 3:20-27)
14Isa sadto ka tion nagtabog si Jesus sang malaot nga espiritu nga nagsulod sa isa ka tawo nga nangin kabangdanan sang iya pagkaapa. Sang matabog niya ang malaot nga espiritu, nakahambal dayon ang apa. Natingala gid ang mga tawo. 15Pero may mga tawo didto nga nagsiling, “Nagatabog siya sang malaot nga mga espiritu paagi sa gahom nga ginhatag sa iya ni Satanas11:15 Satanas: sa Griego, Beelzebul. nga amo ang pangulo sang malaot nga mga espiritu.” 16Ang iban didto gusto nga tilawan si Jesus, gani nagpangayo sila sa iya sang milagro halin sa Dios11:16 Dios: sa literal, langit. bilang pamatuod nga ginpadala siya sang Dios. 17Pero nahibaluan ni Jesus ang ila hunahuna, gani nagsiling siya sa ila, “Kon ang mga pumuluyo sang isa ka ginharian magbinahin-bahin kag mag-ilinaway, ina nga ginharian malaglag. Amo man ang matabo sa panimalay kon ang mga nagaestar dira magbinahin-bahin kag mag-ilinaway. 18Gani kon si Satanas kag ang iya mga sakop magbinahin-bahin kag mag-ilinaway, paano makapadayon ang iya ginharian? Kay nagasiling man bala kamo nga nagatabog ako sang malaot nga mga espiritu paagi sa gahom nga ginhatag sa akon ni Satanas nga pangulo sang malaot nga mga espiritu. 19Kon si Satanas ang naghatag sa akon sang gahom para magtabog sang malaot nga mga espiritu, sin-o ang naghatag sang gahom sa inyo mga sumulunod nga nagatabog man sang malaot nga mga espiritu? Ang inyo mga sumulunod mismo nagapamatuod nga sala gid kamo. 20Karon, tungod kay nagatabog ako sang malaot nga mga espiritu paagi sa gahom sang Dios, nagapamatuod ini nga ang paghari sang Dios nag-abot na sa inyo.”
21Ginsugiran sila ni Jesus sang isa pa ka paanggid, “Kon nagaguwardya ang makusog nga tawo sa iya balay, nga kompleto ang armas, indi gid maano ang iya mga pagkabutang. 22Pero kon sulungon siya sang mas makusog pa sang sa iya, mapierdi siya. Ang iya ginasaligan nga mga armas kuhaon sa iya, kag pati ang tanan niya nga mga pagkabutang pamartidahon pa.”
23Pagkatapos nagsiling si Jesus, “Ang wala nagaapin sa akon, kontra sa akon. Kag ang wala nagabulig sa akon sa pagtipon sang mga tawo sa Dios nagapalapta lang.”
Ang Pagbalik sang Malaot nga Espiritu
(Mat. 12:43-45)
24“Kon ang malaot nga espiritu magguwa sa tawo nga iya ginsudlan, nagalibot siya sa mga lugar nga wala sing tubig kay nagapangita siya sang lugar nga iya mapahuwayan. Kon indi siya makakita sang palahuwayan, magahunahuna siya nga magbalik na lang sa iya ginhalinan. 25Kag kon sa iya pagbalik makita niya nga ang iya ginhalinan matinlo na kag nahimos ang tanan, 26malakat siya dayon kag manghagad sang pito pa gid ka espiritu nga mas malaot pa sang sa iya. Magasulod sila sa sadto nga tawo kag didto mag-estar. Kag ang kahimtangan sang tawo mangin grabe pa gid sang sa una.”
Ang Matuod nga Pagkabulahan
27Pagkatapos hambal ni Jesus sadto, may babayi didto sa kadam-an nga nagsinggit sa iya, “Bulahan ang babayi nga nagbusong kag nagpatiti sa imo!” 28Nagsabat si Jesus, “Pero mas bulahan ang mga tawo nga nagapamati kag nagatuman sang pulong sang Dios.”
Ginpangayuan si Jesus sang Milagro
(Mat. 12:38-42; Mar. 8:11-12)
29Samtang nagadamo pa gid ang mga tawo nga nagatilipon kay Jesus, nagsiling siya, “Kamo nga mga tawo sa sini nga henerasyon tama kalaot. Nagapangayo kamo sang milagro bilang pamatuod nga ginpadala ako sang Dios. Pero wala sing milagro nga ipakita sa inyo luwas sa milagro nga pareho sang natabo kay Jonas. 30Subong nga si Jonas nangin tanda sa mga taga-Nineve, ang matabo sa akon nga Anak sang Tawo mangin tanda man sa inyo. 31Sa adlaw sang paghukom, mabanhaw11:31 mabanhaw: ukon, magatindog. Amo man sa bersikulo 32. ang Rayna sang Bagatnan11:31 Rayna sang Bagatnan: Amo ang Rayna sang Sheba suno sa 1 Har. 10. upod sa inyo nga mga tawo sa sini nga henerasyon kag basulon niya kamo. Kay naghalin pa siya sa malayo gid nga lugar11:31 malayo gid nga lugar: sa literal, pinakapunta sang kalibutan. sa pagpamati sa kaalam ni Haring Solomon. Karon may ari diri nga labaw pa kay Solomon, pero wala kamo nagpamati sa iya. 32Sa adlaw sang paghukom, mabanhaw man ang mga taga-Nineve upod sa inyo nga mga tawo sa sini nga henerasyon kag basulon man nila kamo. Kay pagkabati sang mga taga-Nineve sadto sang wali ni Jonas, naghinulsol sila. Karon may ari diri nga labaw pa kay Jonas, pero wala kamo naghinulsol sang nagwali siya sa inyo.”
Ang Suga nga Ara sa Aton
(Mat. 5:15; 6:22-23)
33Nagsiling pa gid si Jesus, “Wala sing tawo nga nagasindi sang suga kag taguon lang niya ini dayon ukon takluban sang sulukban, kundi ginabutang ini sa tulungtungan agod masanagan ang mga nagasulod sa balay. 34Ang aton mata amo ang suga sang aton lawas. Kon masanag ang imo panulok, masanagan ang imo bug-os nga lawas. Pero kon madulom ang imo panulok, madulman ang imo bug-os nga lawas. 35Gani siguruhon mo nga nasanagan ka gid, kay basi nga ang imo ginasiling nga masanag madulom. 36Kag kon ang imo bug-os nga lawas nasanagan kag wala gid sing parte nga nadulman, masanagan ang tanan, pareho sang pagsiga sang suga sa imo.”
Ang mga Ginpanghambal ni Jesus Kontra sa mga Pariseo kag mga Manunudlo sang Kasuguan
(Mat. 23:1-36; Mar. 12:38-40)
37Pagkatapos hambal ni Jesus, may isa ka Pariseo nga nag-agda sa iya nga magkaon sa iya balay. Gani nag-upod si Jesus kag nagkaon. 38Natingala ang Pariseo sang makita niya nga wala nagpanghugas si Jesus antes magkaon suno sa ila ritual. 39Gani naghambal ang Ginoo sa iya, “Kamo nga mga Pariseo, ginahugasan ninyo ang sa guwa lang nga bahin sang tasa kag pinggan bilang ritual, pero ang sa sulod ninyo puno sang kadalok kag kalautan. 40Mga buang-buang! Indi bala nga ang Dios nga naghimo sang guwa nga bahin amo man ang naghimo sang sulod nga bahin? 41Gani agod mangin matinlo kamo, kaluoyi ninyo ang mga imol kag indi ninyo pagdaluki kon ano man ang ila mga kinahanglanon.
42“Kaluluoy kamo nga mga Pariseo! Ginahatag ninyo ang inyo ikanapulo bisan sang inyo mga panakot, pero ginabaliwala ninyo ang paghimo sang matarong sa inyo isigkatawo kag ang paghigugma sa Dios. Maghatag kamo sang inyo ikanapulo pero indi ninyo pag-ibaliwala ang paghimo sang sinang mas importante nga mga butang.
43“Kaluluoy kamo nga mga Pariseo! Kay kon ara kamo sa mga simbahan, gusto gid ninyo magpungko sa mga pulungkuan nga para sa mga dungganon. Kag sa mga lugar nga madamo sang tawo, gusto gid ninyo nga magtahod sila sa inyo. 44Kaluluoy kamo! Pareho kamo sa lulubngan nga wala sing tanda kag ginatapakan lang sang mga tawo nga wala kahibalo nga lulubngan gali ato.”11:44 Sa hunahuna sang mga Judio, kon matandugan nila ang lulubngan, mahigko na sila kag indi na makapalapit sa Dios. Gani ang buot silingon sang sini nga bersikulo, ang mga Pariseo pareho sang mga lulubngan nga nagapahigko sa mga tawo. Ginalatnan nila ang mga tawo sang ila ginahimo nga malain.
45Nagsiling ang isa ka manunudlo sang Kasuguan, “Manunudlo, sa imo panghambal ginainsultuhan mo man kami.” 46Nagsabat si Jesus, “Kamo nga mga manunudlo sang Kasuguan, kaluluoy man kamo! Kay ginapabug-atan ninyo ang mga tawo sa madamo nga mga pagsulundan nga ginadugang ninyo sa Kasuguan, pero kamo mismo wala gani nagatuman. 47Kaluluoy kamo! Nagapakay-o kamo sang mga lulubngan sang mga propeta nga ginpamatay sang inyo mga katigulangan. 48Gani nagapamatuod kamo kag nagakomporme man sang ila mga ginhimo. Kay sila ang nagpamatay sang mga propeta kag kamo ang nagapakay-o sang ila mga lulubngan. 49Amo gani nga suno sa kaalam sang Dios nagsiling siya, ‘Magapadala ako sa ila sang mga propeta kag mga apostoles; ang iban sang akon ipadala pagapatyon nila, kag ang iban hingabuton nila.’ 50Gani kamo nga mga tawo sa sini nga henerasyon pagasilutan man sang Dios tungod sang ila pagpamatay sang mga propeta sang una, halin pa sang pagtuga sang kalibutan— 51halin kay Abel hasta kay Zacarias nga ginpatay sa tunga sang halaran kag sang templo. Huo, nagasiling ako sa inyo, kamo nga mga tawo sa sini nga henerasyon silutan gid tungod sang ila mga ginhimo.
52“Kaluluoy kamo nga mga manunudlo sang Kasuguan! Kay ginatago ninyo ang yabi sa pag-intiendi sang kamatuoran. Indi lang nga wala kamo nagasunod sa kamatuoran, kundi ginabalabagan pa ninyo ang iban nga gusto magsunod.”
53Pagkatapos nga naghalin si Jesus sa balay, ang mga manunudlo sang Kasuguan kag ang mga Pariseo nagsugod na nga magdumot gid sa iya. Sige ang ila pamangkot sa iya parte sa nagkalain-lain nga mga butang 54sa pagdakop-dakop sa iya mga pulong.
