1And it shall come to pass, if thou shalt hearken diligently unto the voice of the LORD thy God, to observe and to do all his commandments which I command thee this day, that the LORD thy God will set thee on high above all nations of the earth: 2And all these blessings shall come on thee, and overtake thee, if thou shalt hearken unto the voice of the LORD thy God. 3Blessed shalt thou be in the city, and blessed shalt thou be in the field. 4Blessed shall be the fruit of thy body, and the fruit of thy ground, and the fruit of thy cattle, the increase of thy kine, and the flocks of thy sheep. 5Blessed shall be thy basket and thy store.28.5 store: or, dough, or, kneadingtroughs 6Blessed shalt thou be when thou comest in, and blessed shalt thou be when thou goest out. 7The LORD shall cause thine enemies that rise up against thee to be smitten before thy face: they shall come out against thee one way, and flee before thee seven ways. 8The LORD shall command the blessing upon thee in thy storehouses, and in all that thou settest thine hand unto; and he shall bless thee in the land which the LORD thy God giveth thee.28.8 storehouses: or, barns 9The LORD shall establish thee an holy people unto himself, as he hath sworn unto thee, if thou shalt keep the commandments of the LORD thy God, and walk in his ways. 10And all people of the earth shall see that thou art called by the name of the LORD; and they shall be afraid of thee. 11And the LORD shall make thee plenteous in goods, in the fruit of thy body, and in the fruit of thy cattle, and in the fruit of thy ground, in the land which the LORD sware unto thy fathers to give thee.28.11 in goods: or, for good28.11 body: Heb. belly 12The LORD shall open unto thee his good treasure, the heaven to give the rain unto thy land in his season, and to bless all the work of thine hand: and thou shalt lend unto many nations, and thou shalt not borrow. 13And the LORD shall make thee the head, and not the tail; and thou shalt be above only, and thou shalt not be beneath; if that thou hearken unto the commandments of the LORD thy God, which I command thee this day, to observe and to do them: 14And thou shalt not go aside from any of the words which I command thee this day, to the right hand, or to the left, to go after other gods to serve them.
15¶ But it shall come to pass, if thou wilt not hearken unto the voice of the LORD thy God, to observe to do all his commandments and his statutes which I command thee this day; that all these curses shall come upon thee, and overtake thee: 16Cursed shalt thou be in the city, and cursed shalt thou be in the field. 17Cursed shall be thy basket and thy store. 18Cursed shall be the fruit of thy body, and the fruit of thy land, the increase of thy kine, and the flocks of thy sheep. 19Cursed shalt thou be when thou comest in, and cursed shalt thou be when thou goest out. 20The LORD shall send upon thee cursing, vexation, and rebuke, in all that thou settest thine hand unto for to do, until thou be destroyed, and until thou perish quickly; because of the wickedness of thy doings, whereby thou hast forsaken me.28.20 for…: Heb. which thou wouldest do 21The LORD shall make the pestilence cleave unto thee, until he have consumed thee from off the land, whither thou goest to possess it. 22The LORD shall smite thee with a consumption, and with a fever, and with an inflammation, and with an extreme burning, and with the sword, and with blasting, and with mildew; and they shall pursue thee until thou perish.28.22 sword: or, drought 23And thy heaven that is over thy head shall be brass, and the earth that is under thee shall be iron. 24The LORD shall make the rain of thy land powder and dust: from heaven shall it come down upon thee, until thou be destroyed. 25The LORD shall cause thee to be smitten before thine enemies: thou shalt go out one way against them, and flee seven ways before them: and shalt be removed into all the kingdoms of the earth.28.25 removed: Heb. for a removing 26And thy carcase shall be meat unto all fowls of the air, and unto the beasts of the earth, and no man shall fray them away. 27The LORD will smite thee with the botch of Egypt, and with the emerods, and with the scab, and with the itch, whereof thou canst not be healed. 28The LORD shall smite thee with madness, and blindness, and astonishment of heart: 29And thou shalt grope at noonday, as the blind gropeth in darkness, and thou shalt not prosper in thy ways: and thou shalt be only oppressed and spoiled evermore, and no man shall save thee. 30Thou shalt betroth a wife, and another man shall lie with her: thou shalt build an house, and thou shalt not dwell therein: thou shalt plant a vineyard, and shalt not gather the grapes thereof.28.30 gather…: Heb. profane, or, use it as common meat 31Thine ox shall be slain before thine eyes, and thou shalt not eat thereof: thine ass shall be violently taken away from before thy face, and shall not be restored to thee: thy sheep shall be given unto thine enemies, and thou shalt have none to rescue them.28.31 shall not…: Heb. shall not return to thee 32Thy sons and thy daughters shall be given unto another people, and thine eyes shall look, and fail with longing for them all the day long: and there shall be no might in thine hand. 33The fruit of thy land, and all thy labours, shall a nation which thou knowest not eat up; and thou shalt be only oppressed and crushed alway: 34So that thou shalt be mad for the sight of thine eyes which thou shalt see. 35The LORD shall smite thee in the knees, and in the legs, with a sore botch that cannot be healed, from the sole of thy foot unto the top of thy head. 36The LORD shall bring thee, and thy king which thou shalt set over thee, unto a nation which neither thou nor thy fathers have known; and there shalt thou serve other gods, wood and stone. 37And thou shalt become an astonishment, a proverb, and a byword, among all nations whither the LORD shall lead thee. 38Thou shalt carry much seed out into the field, and shalt gather but little in; for the locust shall consume it. 39Thou shalt plant vineyards, and dress them, but shalt neither drink of the wine, nor gather the grapes; for the worms shall eat them. 40Thou shalt have olive trees throughout all thy coasts, but thou shalt not anoint thyself with the oil; for thine olive shall cast his fruit. 41Thou shalt beget sons and daughters, but thou shalt not enjoy them; for they shall go into captivity.28.41 thou shalt not…: Heb. they shall not be thine 42All thy trees and fruit of thy land shall the locust consume.28.42 consume: or, possess 43The stranger that is within thee shall get up above thee very high; and thou shalt come down very low. 44He shall lend to thee, and thou shalt not lend to him: he shall be the head, and thou shalt be the tail.
45Moreover all these curses shall come upon thee, and shall pursue thee, and overtake thee, till thou be destroyed; because thou hearkenedst not unto the voice of the LORD thy God, to keep his commandments and his statutes which he commanded thee: 46And they shall be upon thee for a sign and for a wonder, and upon thy seed for ever. 47Because thou servedst not the LORD thy God with joyfulness, and with gladness of heart, for the abundance of all things; 48Therefore shalt thou serve thine enemies which the LORD shall send against thee, in hunger, and in thirst, and in nakedness, and in want of all things: and he shall put a yoke of iron upon thy neck, until he have destroyed thee. 49The LORD shall bring a nation against thee from far, from the end of the earth, as swift as the eagle flieth; a nation whose tongue thou shalt not understand;28.49 understand: Heb. hear 50A nation of fierce countenance, which shall not regard the person of the old, nor shew favour to the young:28.50 of fierce…: Heb. strong of face 51And he shall eat the fruit of thy cattle, and the fruit of thy land, until thou be destroyed: which also shall not leave thee either corn, wine, or oil, or the increase of thy kine, or flocks of thy sheep, until he have destroyed thee. 52And he shall besiege thee in all thy gates, until thy high and fenced walls come down, wherein thou trustedst, throughout all thy land: and he shall besiege thee in all thy gates throughout all thy land, which the LORD thy God hath given thee. 53And thou shalt eat the fruit of thine own body, the flesh of thy sons and of thy daughters, which the LORD thy God hath given thee, in the siege, and in the straitness, wherewith thine enemies shall distress thee:28.53 body: Heb. belly 54So that the man that is tender among you, and very delicate, his eye shall be evil toward his brother, and toward the wife of his bosom, and toward the remnant of his children which he shall leave: 55So that he will not give to any of them of the flesh of his children whom he shall eat: because he hath nothing left him in the siege, and in the straitness, wherewith thine enemies shall distress thee in all thy gates. 56The tender and delicate woman among you, which would not adventure to set the sole of her foot upon the ground for delicateness and tenderness, her eye shall be evil toward the husband of her bosom, and toward her son, and toward her daughter, 57And toward her young one that cometh out from between her feet, and toward her children which she shall bear: for she shall eat them for want of all things secretly in the siege and straitness, wherewith thine enemy shall distress thee in thy gates.28.57 young one: Heb. afterbirth 58If thou wilt not observe to do all the words of this law that are written in this book, that thou mayest fear this glorious and fearful name, THE LORD THY GOD; 59Then the LORD will make thy plagues wonderful, and the plagues of thy seed, even great plagues, and of long continuance, and sore sicknesses, and of long continuance. 60Moreover he will bring upon thee all the diseases of Egypt, which thou wast afraid of; and they shall cleave unto thee. 61Also every sickness, and every plague, which is not written in the book of this law, them will the LORD bring upon thee, until thou be destroyed.28.61 bring: Heb. cause to ascend 62And ye shall be left few in number, whereas ye were as the stars of heaven for multitude; because thou wouldest not obey the voice of the LORD thy God. 63And it shall come to pass, that as the LORD rejoiced over you to do you good, and to multiply you; so the LORD will rejoice over you to destroy you, and to bring you to nought; and ye shall be plucked from off the land whither thou goest to possess it. 64And the LORD shall scatter thee among all people, from the one end of the earth even unto the other; and there thou shalt serve other gods, which neither thou nor thy fathers have known, even wood and stone. 65And among these nations shalt thou find no ease, neither shall the sole of thy foot have rest: but the LORD shall give thee there a trembling heart, and failing of eyes, and sorrow of mind: 66And thy life shall hang in doubt before thee; and thou shalt fear day and night, and shalt have none assurance of thy life: 67In the morning thou shalt say, Would God it were even! and at even thou shalt say, Would God it were morning! for the fear of thine heart wherewith thou shalt fear, and for the sight of thine eyes which thou shalt see. 68And the LORD shall bring thee into Egypt again with ships, by the way whereof I spake unto thee, Thou shalt see it no more again: and there ye shall be sold unto your enemies for bondmen and bondwomen, and no man shall buy you.
Ang Balos sa Pagkamatinumanon
(Lev. 26:3-13; Deu. 7:11-24)
1“Kon sundon gid ninyo ang Ginoo nga inyo Dios kag tumanon ang tanan niya nga sugo nga ginahatag ko sa inyo subong, himuon niya kamo nga labaw sa tanan nga nasyon diri sa kalibutan. 2Kon sundon ninyo ang Ginoo nga inyo Dios mangin inyo ining tanan nga pagpakamaayo:
3“Pakamaayuhon niya ang inyo mga banwa kag ang inyo mga uma. 4Pakamaayuhon niya kamo sang madamo nga mga kabataan, bugana nga patubas kag madamo nga mga kasapatan. 5Pakamaayuhon niya ang inyo mga patubas kag mga pagkaon. 6Pakamaayuhon niya ang tanan ninyo nga ginahimo. 7Ipapierdi sang Ginoo sa inyo ang mga kaaway nga magsalakay sa inyo. Tingob sila nga magsalakay sa inyo pero lapta sila nga magpalalagyo sa inyo. 8Pakamaayuhon sang Ginoo nga inyo Dios ang tanan ninyo nga ginahimo kag pun-on niya sang mga patubas ang inyo mga bodega. Pakamaayuhon niya kamo sa duta nga ginahatag niya sa inyo. 9Suno sa ginpromisa sang Ginoo nga inyo Dios sa inyo, himuon niya kamo nga iya pinili nga katawhan, kon tumanon ninyo ang iya mga sugo kag magkabuhi kamo suno sa iya mga pamaagi. 10Dayon ang tanan nga katawhan sa kalibutan makahibalo nga ginpili kamo sang Ginoo mismo, kag mahadlok sila sa inyo. 11Pakamaayuhon gid kamo sang Ginoo didto sa duta nga iya ginpromisa sa inyo mga katigulangan nga ihatag sa inyo. Padamuon niya ang inyo mga anak, ang inyo mga kasapatan kag ang inyo mga patubas. 12Padal-an kamo sang Ginoo sang ulan sa husto nga tion halin sa talaguan sang iya manggad sa langit, kag pakamaayuhon niya ang tanan ninyo nga ginahimo. Magapahulam kamo sa madamo nga mga nasyon, pero kamo iya indi magpanghulam. 13Himuon kamo sang Ginoo nga mga pangulo sa mga nasyon, kag indi sumulunod lang. Huo, ara kamo permi sa ibabaw kag indi sa idalom kon tumanon kag sundon lang ninyo sing maayo ang mga sugo sang Ginoo nga inyo Dios nga ginahatag ko sa inyo subong. 14Gani indi ninyo paglapasa ang bisan ano nga ginasugo ko sa inyo subong, kag indi kamo magsunod sa iban nga mga dios kag mag-alagad sa ila.
Ang Balos sa Pagkadimatinumanon
(Lev. 26:14-46)
15“Pero kon indi kamo magtuman sa Ginoo nga inyo Dios kag indi magsunod sing maayo sa tanan niya nga mga sugo kag mga pagsulundan nga ginahatag ko sa inyo subong, maagom ninyo ining tanan nga pagpakamalaot: 16Pakamalauton sang Ginoo ang inyo mga banwa kag mga uma. 17Pakamalauton niya ang inyo mga patubas kag mga pagkaon. 18Pakamalauton niya kamo paagi sa paghatag sa inyo sang diutay nga mga kabataan, patubas kag kasapatan. 19Pakamalauton niya ang tanan ninyo nga mga ginahimo. 20Pasalasalahon kamo kag pagamuhon ang tanan ninyo nga ginahimo hasta nga malaglag kamo kag magkalawala sa gilayon tungod sa malain ninyo nga ginahimo paagi sa pagsikway sa iya.28:20 iya: sa Hebreo, akon. 21Padal-an kamo sang Ginoo sang mga balatian hasta nga magkalalaglag kamo didto sa duta nga inyo sudlon kag panag-iyahan. 22Huo, paantuson kamo sang Ginoo sang makamamatay nga mga balatian, hilanat, palamanog, kag sang mainit nga hangin, malawig nga tingadlaw28:22 tingadlaw: sa Hebreo, espada. kag mga peste sa mga tanom hasta nga magkalawala kamo. 23Ang langit mangin daw sa saway nga indi na maghatag sang ulan kag ang duta magtig-a pareho sa salsalon. 24Imbes tubig ang ihatag sang Ginoo sa inyo bilang ulan, yab-ok ang iya ihatag. Paulanon niya sang yab-ok hasta nga magkalalaglag kamo.
25“Ipapierdi kamo sang Ginoo sa inyo mga kaaway. Tingob kamo nga magsalakay sa ila, pero lapta kamo nga magpalalagyo sa ila. Kangil-aran kamo sang tanan nga ginharian sa kalibutan. 26Ang inyo mga bangkay kan-on sang mga pispis kag sang mapintas nga mga sapat, kag wala sing may magtabog sa ila. 27Paantuson kamo sang Ginoo sang mga hubag nga iya ginpadala sa mga Egiptohanon, kag sang mga tumor, katol kag arikis28:27 tumor, katol kag arikis: Indi mapat-od sa Hebreo kon ano gid nga mga balatian ini. nga indi gid mag-ayo. 28Pabuangon kamo sang Ginoo, bulagon kag pasalasalahon. 29Magapangapkap kamo bisan adlaw pareho sa bulag. Indi kamo magmainuswagon sa bisan ano nga inyo himuon. Piguson kag kawatan kamo permi, kag wala sing may magbulig sa inyo.
30“Ang babayi nga inyo pangasaw-on agawon28:30 agawon: ukon, luguson. sang iban nga lalaki. Magapatindog kamo sang balay pero indi kamo makaestar sini. Magatanom kamo sang mga ubas pero indi kamo makapulos sang mga bunga sini. 31Ihawon ang inyo baka sa inyo atubangan, pero indi kamo makakaon sini. Agawon sa inyo ang inyo asno, kag indi na ini pag-ibalik sa inyo. Kuhaon sang inyo mga kaaway ang inyo mga karnero, kag wala sing may magbulig sa inyo sa pagbawi sini. 32Samtang nagatan-aw kamo, bihagon ang inyo mga anak sang taga-iban nga nasyon, kag adlaw-adlaw kamo nga maghulat sa ila pagbalik, pero wala kamo sing may mahimo. 33Ang mga tawo nga wala ninyo makilal-i amo ang magakaon sang tanan ninyo nga ginpangabudlayan, kag permi lang kamo piguson kag paantuson. 34Kag kon makita ninyo ini tanan, mabuang kamo. 35Patubuan kamo sang Ginoo sang mga hubag nga indi mag-ayo halin sa inyo dapadapa hasta sa ulo.
36“Kamo kag ang inyo pinili nga hari ipabihag sang Ginoo sa nasyon nga wala ninyo makilal-i ukon sang inyo mga katigulangan. Didto magasimba kamo sa iban nga mga dios nga hinimo halin sa kahoy kag bato. 37Kangil-aran kamo, hikayan, kag tamayon sang mga pumuluyo sang mga nasyon nga sa diin kamo ginbihag.
38“Madamo ang inyo itanom pero gamay lang ang inyo anihon, kay kaunon ini sang mga apan. 39Magatanom kamo sang ubas kag atipanon ninyo, pero indi kamo makapamupo sang bunga sini ukon makainom sang iya duga, kay kaunon ini sang mga ulod. 40Magatanom kamo sang madamo nga olibo bisan diin sa inyo lugar, pero wala kamo sing lana nga makuha halin sa sini, kay magkalapulak ang mga bunga sini. 41Makapamata kamo, pero indi sila magpabilin sa inyo kay bihagon sila. 42Kaunon sang mga apan28:42 apan: ukon, sapat-sapat. ang tanan ninyo nga mga kahoy kag mga tanom.
43“Ang mga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo magaamat-amat gamhanan samtang kamo iya magaamat-amat luya. 44Sila ang magapautang sa inyo kag indi kamo ang magapautang sa ila. Sila ang magapangulo sa inyo kag kamo inyo mga sumulunod lang. 45Matabo ining tanan nga pagpakamalaot sa inyo hasta nga magkalamatay kamo kon indi ninyo pagtumanon ang Ginoo nga inyo Dios kag ang iya mga sugo kag mga pagsulundan nga iya ginhatag sa inyo. 46Ini nga mga pagpakamalaot mangin padumdom kag paandam sa inyo kag sa inyo mga kaliwat hasta san-o. 47Tungod kay wala ninyo gin-alagad nga may kalipay kag kasadya ang Ginoo nga inyo Dios sang tion sang inyo kabuganaan, 48itugyan niya kamo sa mga kaaway nga ipadala niya sa inyo kag magaalagad kamo sa ila. Gutumon kamo, uhawon, kulangon sang bayo, kag mawad-an sang bisan ano nga butang. Paantuson niya kamo nga daw sa ginatakdan kamo sang salsalon nga gota hasta nga magkalamatay kamo.
49“Ipasalakay kamo sang Ginoo sa isa ka nasyon nga halin sa malayo gid nga lugar, nga ang ila lingguahe indi ninyo maintiendihan. Salakayon nila kamo pareho sa agila nga nagasulip. 50Mapintas sila kag wala sing kaluoy sa mga tigulang kag mga kabataan. 51Kaunon nila ang inyo mga kasapatan kag ang inyo mga patubas hasta nga magkalamatay kamo. Wala sila sing ibilin sa inyo nga uyas, duga sang ubas, lana, ukon mga kasapatan hasta nga magkalalaglag kamo. 52Salakayon nila ang tanan ninyo nga banwa nga ginahatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios hasta nga magkalarumpag ang mga mataas kag mabakod nga mga pader sini nga inyo ginasaligan.
53“Sa tion nga kibunon kamo sang inyo mga kaaway, kaunon ninyo ang inyo mga anak nga ginhatag sa inyo sang Ginoo nga inyo Dios tungod sa puwerte nga kagutom. 54Bisan pa ang mahinhin kag maluming gid nga tawo wala na sing kaluoy sa iya utod, sa iya pinalangga nga asawa, kag sa iya nabilin nga mga anak. 55Indi niya sila paghatagan sang iya ginakaon nga unod sang iya anak kay nahadlok siya nga maubusan. Amo ina ang matabo sa inyo sa tion nga kibunon na sang inyo mga kaaway ang tanan ninyo nga banwa. 56Bisan pa ang mahinhin kag maluming nga babayi nga halos indi gani maglakat nga nagatiniil, mangin mapintas sa iya pinalangga nga bana kag sa iya mga anak. 57Taguon niya ang iya bata nga bag-o lang gid natawo kag ang inunlan sini agod kaunon niya sa sekreto, kay nahadlok siya nga basi wala na siya sing kaunon samtang ginakibon sang inyo mga kaaway ang inyo mga banwa.
58“Kon indi ninyo pagtumanon sing maayo ining tanan nga sugo nga nasulat sa sini nga libro, kag indi pagtahuron ang halangdon kag makatilingala nga ngalan sang Ginoo nga inyo Dios, 59padal-an niya kamo kag ang inyo mga kaliwat sang makahaladlok nga mga balatian nga puwerte kasakit kag wala sing kaayuhan. 60Ipaagom niya sa inyo ang makahaladlok nga mga balatian nga ginpadala niya sa Egipto, kag magapabilin ini sa inyo. 61Ipaagom man sang Ginoo ang tanan nga klase sang balatian nga wala nasulat sa sining Libro sang Kasuguan, hasta nga magkalamatay kamo. 62Bisan pareho kamo kadamo sang mga bituon sa langit, diutay lang ang mabilin sa inyo kay wala kamo nagtuman sa Ginoo nga inyo Dios. 63Subong nga ginkalipay sang Ginoo ang pagpauswag kag pagpadamo sa inyo, ikalipay man niya ang paglaglag kag pagpamatay sa inyo, hasta nga magkalawala kamo sa duta nga inyo sudlon kag panag-iyahan.
64“Palaptahon kamo sang Ginoo sa tanan nga nasyon, sa punta kag punta sang kalibutan. Kag didto magasimba kamo sa iban nga mga dios nga hinimo halin sa kahoy kag bato, nga wala gani ninyo makilal-i ukon sang inyo mga katigulangan. 65Wala kamo didto sing kalinong kag lugar nga mapahuwayan. Pakulbaan kamo sang Ginoo kag madulaan kamo sang paglaom, kag permi lang kamo masubuan. 66Ang inyo kabuhi mangin ara permi sa katalagman; adlaw-gab-i permi lang kamo ginakulbaan, kag wala sing kasiguruhan ang inyo kabuhi. 67Tungod sa inyo kahadlok sa mga butang nga inyo makita sa palibot, masiling kamo kon aga, ‘Kuntani gab-i na.’ Kag kon gab-i masiling kamo, ‘Kuntani aga na.’ 68Pabalikon kamo sang Ginoo sa Egipto sakay sa barko, bisan nagsiling ako sa inyo nga indi na kamo dapat magbalik didto. Didto ibaligya ninyo ang inyo kaugalingon sa inyo mga kaaway bilang mga ulipon, pero wala sing may magbakal sa inyo.”
