1And when the queen of Sheba heard of the fame of Solomon, she came to prove Solomon with hard questions at Jerusalem, with a very great company, and camels that bare spices, and gold in abundance, and precious stones: and when she was come to Solomon, she communed with him of all that was in her heart. 2And Solomon told her all her questions: and there was nothing hid from Solomon which he told her not. 3And when the queen of Sheba had seen the wisdom of Solomon, and the house that he had built, 4And the meat of his table, and the sitting of his servants, and the attendance of his ministers, and their apparel; his cupbearers also, and their apparel; and his ascent by which he went up into the house of the LORD; there was no more spirit in her.9.4 cupbearers: or, butlers 5And she said to the king, It was a true report which I heard in mine own land of thine acts, and of thy wisdom:9.5 report: Heb. word9.5 acts: or, sayings 6Howbeit I believed not their words, until I came, and mine eyes had seen it: and, behold, the one half of the greatness of thy wisdom was not told me: for thou exceedest the fame that I heard. 7Happy are thy men, and happy are these thy servants, which stand continually before thee, and hear thy wisdom. 8Blessed be the LORD thy God, which delighted in thee to set thee on his throne, to be king for the LORD thy God: because thy God loved Israel, to establish them for ever, therefore made he thee king over them, to do judgment and justice. 9And she gave the king an hundred and twenty talents of gold, and of spices great abundance, and precious stones: neither was there any such spice as the queen of Sheba gave king Solomon. 10And the servants also of Huram, and the servants of Solomon, which brought gold from Ophir, brought algum trees and precious stones.9.10 algum…: also called, almug trees 11And the king made of the algum trees terraces to the house of the LORD, and to the king’s palace, and harps and psalteries for singers: and there were none such seen before in the land of Judah.9.11 terraces: or, stairs: Heb. highways 12And king Solomon gave to the queen of Sheba all her desire, whatsoever she asked, beside that which she had brought unto the king. So she turned, and went away to her own land, she and her servants.
13¶ Now the weight of gold that came to Solomon in one year was six hundred and threescore and six talents of gold; 14Beside that which chapmen and merchants brought. And all the kings of Arabia and governors of the country brought gold and silver to Solomon.9.14 governors: or, captains
15¶ And king Solomon made two hundred targets of beaten gold: six hundred shekels of beaten gold went to one target. 16And three hundred shields made he of beaten gold: three hundred shekels of gold went to one shield. And the king put them in the house of the forest of Lebanon. 17Moreover the king made a great throne of ivory, and overlaid it with pure gold. 18And there were six steps to the throne, with a footstool of gold, which were fastened to the throne, and stays on each side of the sitting place, and two lions standing by the stays:9.18 stays: Heb. hands 19And twelve lions stood there on the one side and on the other upon the six steps. There was not the like made in any kingdom.
20¶ And all the drinking vessels of king Solomon were of gold, and all the vessels of the house of the forest of Lebanon were of pure gold: none were of silver; it was not any thing accounted of in the days of Solomon.9.20 pure: Heb. shut up9.20 none were of silver: or, there was no silver in them 21For the king’s ships went to Tarshish with the servants of Huram: every three years once came the ships of Tarshish bringing gold, and silver, ivory, and apes, and peacocks.9.21 ivory: or, elephants’ teeth 22And king Solomon passed all the kings of the earth in riches and wisdom.
23¶ And all the kings of the earth sought the presence of Solomon, to hear his wisdom, that God had put in his heart. 24And they brought every man his present, vessels of silver, and vessels of gold, and raiment, harness, and spices, horses, and mules, a rate year by year.
25¶ And Solomon had four thousand stalls for horses and chariots, and twelve thousand horsemen; whom he bestowed in the chariot cities, and with the king at Jerusalem.
26¶ And he reigned over all the kings from the river even unto the land of the Philistines, and to the border of Egypt.9.26 river: that is, Euphrates 27And the king made silver in Jerusalem as stones, and cedar trees made he as the sycomore trees that are in the low plains in abundance.9.27 made silver: Heb. gave silver 28And they brought unto Solomon horses out of Egypt, and out of all lands.
29¶ Now the rest of the acts of Solomon, first and last, are they not written in the book of Nathan the prophet, and in the prophecy of Ahijah the Shilonite, and in the visions of Iddo the seer against Jeroboam the son of Nebat?9.29 book: Heb. words 30And Solomon reigned in Jerusalem over all Israel forty years. 31And Solomon slept with his fathers, and he was buried in the city of David his father: and Rehoboam his son reigned in his stead.
Mibisita ang Rayna sa Sheba kang Haring Solomon
(1 Hari 10:1-13)
1Sa dihang nadunggan sa rayna sa Sheba ang kabantog ni Solomon, miadto siya sa Jerusalem aron sulayan ang kaalam ni Solomon pinaagi sa malisod nga mga pangutana. Miabot siya sa Jerusalem uban ang daghan niyang mga sakop ug mga kamelyo nga kargado sa mga gasa nga pahumot, bulawan nga labihan kadaghan, ug mahalong mga bato. Sa nagkaatubang na sila si Solomon, gipangutana niya kini sa tanang anaa sa iyang hunahuna. 2Gitubag ni Solomon ang tanan niyang mga pangutana ug wala gayoy butang nga dili ikasaysay ni Solomon kaniya. 3Sa dihang napamatud-an sa rayna sa Sheba ang kaalam ni Solomon, ug sa dihang nakita niya ang katahom sa palasyo nga gipatukod niini, 4nakadayeg gayod siya. Mao usab ang iyang gibati sa dihang nakita niya ang pagkaon sa lamisa sa hari, ang pagkadumala sa iyang mga opisyal, ang pag-alagad sa iyang mga sulugoon ug mga tigsilbi sa bino nga may matahom nga mga uniporme, ug ang mga halad nga sinunog nga iyang gihalad sa templo sa Ginoo.
5Miingon siya sa hari, “Tinuod gayod diay ang nadunggan ko didto sa akong nasod bahin sa imong mga binuhatan ug kaalam. 6Wala ako motuo niini hangtod nga mianhi ako ug nakita ko kini mismo. Ang tinuod, wala gani diay sa katunga ang akong nadunggan bahin kanimo. Ang imong kaalam labaw pa kay sa akong nadunggan. 7Pagkabulahan sa imong katawhan! Pagkabulahan sa mga opisyal nga nagaalagad kanimo kay kanunay silang makadungog sa imong kaalam. 8Dalaygon ang Ginoo nga imong Dios, nga nalipay kanimo ug nagbutang kanimo sa trono aron maghari alang kaniya. Tungod sa gugma sa imong Dios alang sa Israel ug sa iyang tinguha nga molungtad kini nga nasod hangtod sa kahangtoran, gihimo ka niyang ilang hari, aron mapatunhay mo ang hustisya ug katarong.”
9Gihatagan sa rayna sa Sheba si Haring Solomon ug lima ka toneladang bulawan, daghan kaayong mga pahumot, ug mahalong mga bato. Wala gayoy nakatupong sa kadaghan sa pahumot nga gihatag sa rayna sa Sheba ngadto kang Haring Solomon.
10Ang mga tawo ni Haring Solomon ug ni Hiram nga nagdalag bulawan gikan sa Ofir, nagdala usab ug daghang kahoy nga almug ug mahalong mga bato. 11Gigamit sa hari ang mga kahoyng almug sa paghimog mga hagdanan alang sa templo sa Ginoo ug sa palasyo, ug ang uban gihimong mga harpa ug mga lira alang sa mga musikero. Wala gayoy sama niadto nga makita sa Juda.
12Gihatag ni Haring Solomon sa rayna sa Sheba ang tanan nga gipangayo niini. Mas daghan pa ang gihatag ni Solomon kaniya kaysa iyang gidala. Pagkahuman mipauli ang rayna sa iyang dapit uban sa iyang mga tawo.
Ang Bahandi ni Solomon
(1 Hari 10:14-29)
13Matag tuig magdawatan si Solomon ug 23 ka toneladang bulawan, 14walay labot sa mga buhis nga gikan sa mga negosyante. Maghatagan usab kaniyag mga bulawan ug pilak ang tanang hari sa Arabia ug ang mga gobernador sa Israel.
15Nagpahimo si Haring Solomon ug 200 ka dagkong mga taming nga hinimo sa sinalsal nga bulawan. Mga pito ka kilong bulawan ang nagamit alang sa matag usa. 16Nagpahimo usab siyag 300 ka gagmayng mga taming nga hinimo sa sinalsal nga bulawan. Mga tulo ka kilong bulawan ang nagamit alang sa matag usa. Gipabutang niya kining tanan didto sa bahin sa palasyo nga gitawag ug Kalasangan sa Lebanon.
17Nagpahimo usab ang hari ug usa ka dakong trono nga hinimo gikan sa bangkil sa elepante, ug gihaklapan kinig purong bulawan. 18May unom ka ang-ang ang trono, ug gibutangan kinig tungtonganan sa tiil nga hinimo sa bulawan. May tungtonganan sa bukton ang kada kilid sa trono, ug tapad niini, adunay estatuwa sa liyon nga nagtindog. 19Adunay estatuwa sa liyon sa kada kilid sa matag ang-ang. 12 tanan ka estatuwa sa liyon sa unom ka ang-ang. Wala gayoy sama niini sa bisan asa nga gingharian. 20Ang tanang imnanan ni Haring Solomon pulos bulawan, ug ang tanang kagamitan sa bahin sa palasyo nga gitawag ug Kalasangan sa Lebanon pulos usab bulawan. Walay mga butang nga hinimo gikan sa plata kay wala kaayoy bili ang plata sa panahon ni Solomon. 21May mga barko usab si Solomon nga magbiyahian sa Tarshish uban sa mga tawo ni Hiram. Modunggo kini kausa sa kada tulo ka tuig, dala ang mga bulawan, pilak, bangkil sa elepante, ug mga unggoy.
22Si Haring Solomon nahimong labing adunahan ug labing maalamon sa tanang mga hari sa kalibotan. 23Ang tanang hari sa kalibotan nagtinguha nga ikaatubang si Solomon aron makapamati sila sa kaalam nga gihatag sa Dios kaniya. 24Ug matag tuig, ang matag usa nga mobisita kaniya magdalag mga gasa—mga butang nga hinimo sa plata ug bulawan, mga bisti, mga armas, mga pahumot, mga kabayo, ug mga mula.
25Adunay 4,000 ka mga kuwadra si Solomon alang sa iyang mga kabayo ug mga karwahe. Aduna siyay 12,000 ka mga kabayo9:25 mga kabayo: o, tigkabayo. nga gibutang niya sa mga lungsod nga butanganan sa mga karwahe, ug ang uban didto duol kaniya sa Jerusalem. 26Gisakop niya ang tanang mga hari gikan sa Suba sa Eufrates hangtod sa yuta sa mga Filistihanon ug sa utlanan sa Ehipto. 27Sa panahon nga siya ang hari, ang plata daw sama kaabunda sa mga bato didto sa Jerusalem, ug ang mga kahoyng sedro sama kaabunda sa mga kahoyng sikomoro sa kabungtoran sa kasadpan.9:27 kabungtoran sa kasadpan: sa Hebreo, Shefela. 28Ang mga kabayo ni Solomon naggikan pa sa Ehipto ug sa uban nga mga nasod.
Ang Pagkamatay ni Solomon
(1 Hari 11:41-43)
29Ang uban pang sugilanon bahin sa paghari ni Solomon, gikan sa sinugdan hangtod sa kataposan, nahisulat sa Libro ni Propeta Natan, sa Mga Panagna ni Ahia nga taga-Shilo, ug sa Mga Panan-awon ni Propeta Iddo, nga nagasugilon usab bahin sa paghari ni Jeroboam nga anak ni Nebat. 30Sa Jerusalem nagpuyo si Solomon samtang naghari siya sa tibuok Israel sulod sa 40 ka tuig. 31Sa dihang namatay siya, gilubong siya sa lungsod sa iyang amahan nga si David. Ug si Rehoboam nga iyang anak ang mipuli kaniya ingon nga hari.
