17
1ごちそうがありながら毎日争いごとがある家より、
たった一切れのパンを
仲良く食べる家のほうが幸せです。
2賢い使用人は、主人の恥知らずの息子を監督し、
財産の分け前をもらいます。
3銀や金は火で精錬しますが、
人の心をきよめるのは主です。
4悪人は悪人同士でつき合い、
うそつきはうそつき同士でつき合います。
5貧しい人をさげすむのは、
その人を造った神をさげすむのと同じです。
神は人の不幸を喜ぶ者を罰します。
6孫は老人の無上の栄誉、
子どもの栄誉は彼らの父です。
7神に背く者が真実を言ったり、
王がうそをついたりすることはめったにありません。
8わいろには魔力があり、
だれが使っても効果があります。
9愛のある人は人の誤りを水に流し、
いつまでもこだわる者は親友までも失います。
10理解力ある人は一度しかれば十分です。
それは、聞き分けのない者の背を
百ぺんむち打つよりも効き目があります。
11悪者は何でも逆らって生きるので、
きびしい罰を受けます。
12愚かなことにふける愚か者に会うより、
子を奪われた雌熊に会うほうがよほど安全です。
13よくしてもらいながら、
その好意を裏切る者はのろわれます。
14いったん火のついた争いごとは、
なかなか収まりません。
だから、初めから争いはしないことです。
15間違いを正しいと言い、
正しいことを間違いだと言う者は、主に憎まれます。
16真理を学ぶ気がなければ、
いくら授業料を払っても意味がありません。
17真の友は決して裏切りません。
兄弟は苦しみに会ったときに
助け合うためにいるのです。
18思慮の足りない者は気安く保証人になり、
その人の借金の責任を負います。
19罪人は争いが大好きで、
高ぶる者は問題を探し求めます。
20悪人はだれにでも疑いの目を向け、
いつも災いに陥ります。
21反抗する者の父親には、
生きる楽しみがありません。
22心が陽気になれば体も健康になり、
気がふさげば病気になります。
23買収されて正義を曲げるのはよくありません。
24分別のある人は知恵から目を離さず、
愚か者は遠くをぼんやり眺めています。
25反抗的な子は親泣かせです。
26正しい人を正しさゆえに罰金を科し、
高潔な人を正直さゆえに罰するのは、
なんと愚かなことでしょう。
27-28賢い人は無口で、すぐに怒ったりしません。
だから、愚かな人も黙っていれば賢く見え、
くちびるを閉じていれば得をします。
1Ang kaunting pagkain na pinagsasaluhan nang may kapayapaan ay higit na mabuti kaysa sa maraming pagkain ngunit may alitan.
2Pamumunuan ng marunong na lingkod ang nakakahiyang anak ng kanyang amo at sa kanilang mamanahin makakabahagi pa ito.
3Sinusubok ng Panginoon ang puso ng tao katulad ng pilak at ginto na sinusubok sa apoy kung ito ay tunay o hindi.
4Ang taong masama ay gustong makinig sa kapwa niya masama, at ang taong sinungaling ay gustong makinig sa kapwa niya sinungaling.
5Ang kumukutya sa mahihirap ay inaalipusta ang kanyang Manlilikha. Ang taong nagagalak sa kapahamakan ng iba ay parurusahan.
6Karangalan ng mga loloʼt lola ang kanilang mga apo, gayon din naman, karangalan ng mga anak ang kanilang mga magulang.
7Hindi bagay sa hangal ang magsalita ng mabuti, at lalong hindi bagay sa isang namumuno ang magsinungaling.
8Sa tingin ng iba ang suhol ay parang salamangka na magagawa ang kahit anumang bagay.
9Kung patatawarin mo ang kasalanan ng iyong kaibigan, mananatili ang inyong samahan, ngunit kung patuloy mong uungkatin ang kanyang kasalanan, masisira ang inyong pagkakaibigan.
10Sa isang saway lang natututo ang taong may pang-unawa, ngunit ang taong mangmang ay hindi natututo hampasin mo man ng walang awa.
11Laging naghahanap ng gulo ang taong masama, kaya ipapadala laban sa kanya ang isang taong malupit na magpaparusa sa kanya.
12Mas mabuti pang masalubong mo ang isang osong inagawan ng anak kaysa sa hangal na gumagawa ng kahangalan.
13Kapag kasamaan ang iginanti mo sa kabutihang ginawa sa iyo, palaging may masamang mangyayari sa sambahayan mo.
14Ang simula ng away ay katulad ng butas sa isang dike, kailangang tapalan bago lumaki.
15Kasuklam-suklam sa Panginoon ang taong nagpaparusa sa taong walang kasalanan o nagpapalaya sa taong may kasalanan.
16Walang kabuluhang pag-aralin ang taong hangal sapagkat hindi naman niya hinahangad ang matuto.
17Ang kaibigan ay nagmamahal sa lahat ng panahon, at nagkaroon tayo ng kapatid upang sa kagipitan ay tumulong.
18Ang taong nangakong managot sa utang ng iba ay kulang sa karunungan.
19Ang taong gusto ng kasalanan ay gusto rin ng kaguluhan. At ang taong mayabang ay naghahanap ng kapahamakan.
20Hindi uunlad ang taong baluktot ang pag-iisip, at ang taong sinungaling ay dadanas ng kasawian.
21Ang anak na hangal ay nagdudulot ng kalungkutan at kabiguan sa magulang.
22Ang pagiging masayahin ay parang gamot na nakabubuti sa katawan, ngunit ang pagiging malungkutin ay nagpapahina ng katawan.
23Ang taong masama ay tumatanggap ng suhol upang ipagkait ang makatarungang hatol.
24Ang taong may pang-unawa ay naghahangad pa ng karunungan; ngunit ang isip ng mangmang ay pagala-gala.
25Ang anak na hangal ay nagdudulot ng kapaitan at kalungkutan sa kanyang mga magulang.
26Hindi mabuti na parusahan ang taong matuwid o ang taong marangal.
27Ang taong marunong at nakakaunawa ay maingat magsalita at hindi padalos-dalos.
28Kahit ang mangmang ay parang marunong at nakakaunawa kapag tahimik.
