14
ユダの王アマツヤ
1イスラエルの王ヨアシュの第二年に、アマツヤがユダの王となりました。 2アマツヤは二十五歳で王位につき、二十九年間エルサレムで治めました。母親はエホアダンといい、エルサレム出身でした。 3彼は先祖ダビデほどではありませんでしたが、主の目にかなった良い王で、父ヨアシュのようにふるまいました。 4それでも、高台の礼拝所だけは取り除かなかったので、民は相変わらず、そこでいけにえをささげたり、香をたいたりしていました。
5王国をしっかり掌握すると、アマツヤは父ヨアシュを暗殺した者たちを殺しました。 6しかし、その子どもたちまでは殺しませんでした。モーセの律法で、こう定めていたからです。「父親が子どもの罪で死刑になることはない。子どもも父親の罪で死刑になることはない。だれでも、自分自身の罪を償わなければならない。」
7アマツヤ王は塩の谷で、一万人ものエドム人を殺しました。また、セラを占領して、ヨクテエルと名を変えました。今もそう呼ばれています。
アマツヤ王とヨアシュ王の戦い
8ある日、アマツヤ王は、エホアハズの子でエフーの孫に当たる、イスラエルの王ヨアシュに使者を送り、「さあ出て来て、戦いを交えよう」と言いました。 9しかし、ヨアシュ王は答えました。「レバノンのあざみがレバノンの大きな杉の木に、『娘さんを息子の嫁にくれないか』と言っていると、通りかかった野獣があざみを踏みつけてしまったそうだ。 10あなたは、エドムを撃破したことで鼻を高くしておられるようだ。悪いことは言わないから、得意になるのはそれくらいにして、家に引っ込んでいなさい。わざわざ事をかまえて、自分とユダとに災いをもたらすこともないだろう。」
11しかし、ユダのアマツヤ王はこれを無視しました。そこで、ヨアシュ王も軍を召集しました。いよいよユダの町ベテ・シェメシュで戦いの火ぶたが切られると、 12ユダ軍はさんざんな負け戦となり、ほうほうのていで逃げ帰りました。 13アマツヤは捕らえられ、イスラエル軍がエルサレムに進軍して来ました。そして、城壁をエフライムの門から隅の門まで、約二百メートル近くにわたって破壊したのです。 14ヨアシュは、多くの人質をはじめ、神殿や宮殿の宝物倉にある金、銀、金の杯などをごっそりサマリヤへ持ち帰りました。
15ヨアシュのその他の業績や、ユダのアマツヤとの戦いのことは、『イスラエル諸王の年代記』に記録されています。 16ヨアシュ王は死んで、歴代のイスラエルの王とともにサマリヤに葬られ、息子ヤロブアム二世が王位につきました。
17ユダの王アマツヤはヨアシュ王の死後、なお十五年生き長らえました。 18アマツヤのその他の業績は、『ユダ諸王の年代記』に記録されています。 19エルサレムで謀反が起こった時、王はラキシュへ逃げました。しかし、王のいのちをつけねらう者たちは、暗殺者を送り込んで王を殺しました。 20遺体は馬でエルサレムに運ばれ、ダビデの町の王室墓地に葬られました。 21そののちアマツヤの子アザルヤ（ウジヤ）が、十六歳で新しい王となりました。 22父の死後、アザルヤ王はエラテを再建し、再びユダの領地としました。
イスラエルの王ヤロブアム二世
23一方、イスラエルでは、ユダの王アマツヤの第十五年に、ヤロブアム二世が王となりました。ヤロブアムの治世は四十一年間でした。 24彼は、イスラエルに偶像礼拝の罪を犯させた、ネバテの子ヤロブアム一世と同じくらい主の前に悪を行いました。 25ヤロブアム二世は、レボ・ハマテと死海の間の領土を取り戻しました。アミタイの子でガテ・ヘフェル出身の預言者ヨナを通して、神が前もって語っていたとおりでした。 26そうなったのは、主がイスラエルの苦境を見て、しかもイスラエルを助ける者が一人もいなかったからです。 27主はイスラエルを抹殺するとは言っておらず、ヤロブアム二世に力を貸して、イスラエルを救ったのです。
28ヤロブアム二世の強大な勢力、戦功、ユダに占領されていたダマスコとハマテを取り戻したことなどは、『イスラエル諸王の年代記』に記録されています。 29ヤロブアム二世は死んで、イスラエルの歴代の王とともに葬られ、息子ゼカリヤが新しい王となりました。
Ang Paghari ni Amazia sa Juda
(2 Cro. 25:1-28)
1Nangin hari sang Juda si Amazia nga anak ni Joash sang ikaduha nga tuig sang paghari ni Jehoash, nga anak ni Jehoahaz, sa Israel. 2Nagaedad si Amazia sing 25 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 29 ka tuig. Ang iya iloy amo si Jehoadin nga taga-Jerusalem. 3Maayo ang ginhimo ni Amazia sa panulok sang Ginoo, pero indi gid pareho sa ginhimo ni David nga iya katigulangan. Ginsunod niya ang iya amay nga si Joash. 4Wala man niya ginpaguba ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar, gani padayon didto ang mga tawo sa paghalad sang mga halad kag sa pagsunog sang mga insenso.
5Sang malig-on na ang paghari ni Amazia, ginpapatay niya ang mga opisyal nga nagpatay sa iya amay nga hari. 6Pero wala niya ginpapatay ang ila mga anak, kay suno sa nasulat sa Libro sang Kasuguan ni Moises, nagsiling ang Ginoo, “Indi dapat pagpatyon ang mga ginikanan tungod sa sala sang ila mga anak, kag ang mga anak indi man dapat pagpatyon tungod sa sala sang ila mga ginikanan. Patyon lang ang tawo tungod sa iya kaugalingon nga sala.”
7Si Amazia amo ang nakapatay sang 10,000 ka Edomnon sa kapatagan nga ginatawag Asin. Naagaw man niya sa inaway ang Sela, kag gintawag niya ini nga Jokteel, kag amo gihapon ang ngalan sini hasta subong.
8Isa ka adlaw, nagpadala si Amazia sang mga mensahero sa hari sang Israel nga si Jehoash nga anak ni Jehoahaz kag apo ni Jehu. Ginhangkat niya si Jehoash nga mag-inaway sila. 9Pero ginsabat siya ni Haring Jehoash paagi sa sini nga estorya: “Didto sa Lebanon may tunukon nga tanom nga nagpadala sang sini nga mensahi sa kahoy nga sedro: ‘Ipaasawa ang imo anak nga babayi sa akon anak nga lalaki.’ Pero may nag-agi nga talunon nga sapat kag gintasak-tasak niya ang tunukon nga tanom. 10Amazia, matuod nga napierdi mo ang Edom kag ginapabugal mo ina. Magkontento ka na lang sa imo pagdaog kag magpabilin sa imo lugar. Ngaa gusto mo gid ang gamo nga magadala lang sang kalaglagan sa imo kag sa Juda?”
11Pero wala nagpamati si Amazia, gani ginsalakay siya ni Haring Jehoash kag sang iya mga soldado. Nag-away sila sa Bet Shemesh nga sakop sang Juda. 12Napierdi ang Juda sa Israel, kag ang tagsa ka soldado sang Juda nagpalagyo pauli. 13Nadakpan ni Haring Jehoash si Haring Amazia didto sa Bet Shemesh. Dayon nagkadto si Jehoash sa Jerusalem kag gin-guba niya ang mga pader sini halin sa Puwertahan sang Efraim pakadto sa Pamusod nga Puwertahan, nga mga 600 ka tapak ang kalabaon. 14Ginpanguha niya ang tanan nga bulawan, pilak, kag kagamitan nga iya nakita sa templo sang Ginoo kag sa bodega sang palasyo. Nagdala man siya sang mga bihag sa iya nga pagbalik sa Samaria.
15Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Jehoash, kag ang iya bantog nga mga binuhatan kag ang iban pa niya nga ginhimo, pati ang iya pagpakig-away kay Haring Amazia sang Juda, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. 16Sang napatay si Jehoash, ginlubong siya sa ginlubngan sang mga hari sang Israel sa Samaria. Kag ang iya anak nga si Jeroboam II amo ang nagbulos sa iya bilang hari.
17Nagkabuhi pa si Haring Amazia sang Juda sang 15 ka tuig sa tapos nga mapatay si Haring Jehoash sang Israel. 18Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Amazia nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda.
19May mga tawo sadto nga nagplano sa pagpatay kay Amazia sa Jerusalem, gani nagpalagyo siya sa Lakish. Pero ginpasundan nila siya sa Lakish, kag ginpatay siya didto. 20Ang iya bangkay ginkarga sa kabayo kag gindala pabalik sa Jerusalem kag ginlubong sa ginlubngan sang iya mga katigulangan sa Banwa ni David. 21Ang ginbulos sang katawhan sang Juda kay Amazia bilang hari amo ang iya anak nga si Azaria14:21 Azaria: ukon, Uzia. nga nagaedad sang 16 ka tuig. 22Siya ang nagbawi sang Elat kag nagpatindog liwat sini sa tapos mapatay ang iya amay nga si Amazia.
Ang Paghari ni Jeroboam II sa Israel
23Nangin hari sang Israel si Jeroboam II nga anak ni Jehoash sang ika-15 nga tuig sang paghari ni Amazia, nga anak ni Joash, sa Juda. Sa Samaria nag-estar si Jeroboam II, kag naghari siya sa sulod sang 41 ka tuig. 24Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo. Wala siya nagbiya sa mga sala ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel. 25Siya ang nagbawi sang mga lugar nga iya sadto sang Israel, halin sa Lebo Hamat pakadto sa Patay nga Dagat.14:25 Patay nga Dagat: sa Hebreo, Dagat sang Araba. Amo ini ang ginpromisa sang Ginoo, ang Dios sang Israel, paagi sa iya alagad nga propeta nga si Jonas, nga anak ni Amitai nga taga-Gat Hefer. 26Ginbuot sang Ginoo nga matabo ini kay nakita niya ang puwerte nga pag-antos sang mga Israelinhon, ulipon man ukon indi. Wala gid sing may makabulig sa ila. 27Kag tungod nga wala nagsiling ang Ginoo nga dulaon niya ang Israel sa kalibutan, ginluwas niya sila paagi kay Jeroboam II, nga anak ni Jehoash.
28Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Jeroboam II, kag ang iya bantog nga mga binuhatan kag ang iban pa niya nga ginhimo, pati ang iya pagbawi sa Damascus kag Hamat nga bahin sadto sang Juda,14:28 Juda: buot silingon, ang bug-os nga nasyon sang Israel sang wala pa maparte sa duha ka ginharian. nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Israel. 29Sang napatay si Jeroboam II, ginlubong siya sa ginlubngan sang mga hari sang Israel. Kag si Zacarias nga iya anak amo ang nagbulos sa iya bilang hari.
