Spreuken 3 – HTB & KSS

Het Boek

Spreuken 3:1-35

1Mijn zoon, onthoud alles wat ik je leer en bewaar mijn geboden in je hart.

2Zij zullen je leven verlengen, goed als ze zijn voor lichaam en geest.

3Houd liefde en trouw in ere! Draag Gods geboden als een sieraad en prent ze in je hart en geheugen.

4Dat levert je genegenheid en instemming van God en de mensen op.

5Vertrouw met heel je hart op de Here en verwacht het niet van je eigen verstand.

6Laat God delen in alles wat je doet, dan kan Hij je levensweg bepalen.

7Ga niet op je eigen oordeel af, maar koester ontzag voor de Here en ga het verkeerde uit de weg.

8Dat werkt als een medicijn voor je lichaam en dringt diep in de botten door.

9Vereer de Here met wat je bezit en geef Hem zijn deel van je inkomsten.

10Dan zullen je schuren te klein zijn en vloeit de most over de randen van je perskuip.

11Mijn zoon, ga niet voorbij aan de tucht van de Here en laat de moed niet zakken als Hij je straft.

12Want de Here straft degene van wie Hij houdt, net zoals een vader zijn zoon straft die hij liefheeft.

13Gelukkig is de mens die de wijsheid zoekt en haar vindt, en die met verstand leert leven.

14Want wijsheid brengt meer op dan handel in zilver, meer dan het delven van goud.

15Zij is meer en beter dan edelstenen, meer waard dan alles waarvan je ooit droomt.

16Zij gaat gepaard met hoge ouderdom, rijkdom en aanzien.

17Want wijsheid brengt liefde voort en is een voedingsbodem voor vrede en welzijn.

18De wijsheid is als een boom van het leven voor wie haar bezit. Gelukkig zijn zij die zich aan de wijsheid vasthouden.

19Want met wijsheid maakte de Here de aarde en het heelal getuigt van zijn verstand.

20Met zijn kennis gaf Hij het diepe water vorm, maakte Hij wolken die de dauw op aarde brengen.

21Mijn zoon, verlies de wijsheid niet uit het oog! Houd haar vast en toon bedachtzaamheid bij alles wat je doet.

22Dat geeft leven aan je ziel en siert je in ieders ogen.

23Dat geeft je zicht op je levensweg, zodat je niet hoeft te struikelen.

24Als je gaat liggen, zal niets of niemand je doen schrikken, je kunt gaan liggen en rustig slapen.

25Wees niet bang voor plotselinge schrik, laat je niet van de wijs brengen door de ondergang van de goddelozen.

26Want de Here zal een betrouwbaar helper blijken te zijn. Hij zal niet toestaan dat je iets overkomt.

27Geef, als je kunt, ieder wat hem toekomt.

28Zeg niet tegen je naaste: ‘Kom morgen maar terug,’ als je hem het gevraagde ook direct kunt geven.

29En beraam geen kwade plannen tegen iemand die volledig op jou vertrouwt.

30Bind niet zonder reden de strijd aan met iemand die je niets in de weg heeft gelegd.

31Wees niet jaloers op iemand die met ellebogenwerk in deze maatschappij vooruitkomt. Dat mag geen voorbeeld voor je zijn.

32Van zo iemand heeft de Here een afkeer. Vertrouwelijk omgaan doet Hij alleen met mensen die oprecht zijn.

33De Here vervloekt het huis van de goddelozen, maar zegent het huis van de rechtvaardigen.

34Terwijl Hij spotters bespot, is Hij genadig voor de zachtmoedigen.

35Voor wijzen is eer weggelegd, voor dwazen schande.

Kurdi Sorani Standard

پەندەکانی سلێمان 3:1-35

1ڕۆڵە، فێرکردنەکەم لەبیر مەکە،

فەرمانەکانم لەناو دڵتدا هەڵبگرە،

2چونکە ڕۆژگاری درێژ و

ساڵانی ژیان و ئاشتیت بۆ زیاد دەکات.

3با خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی لێت جیا نەبنەوە،

بە ملتەوە گرێیان بدە،

لەسەر پەڕەی دڵت بیاننووسە.

4ئینجا پەسەندی و نازناوی چاک بەدەستدەهێنیت

لەلای خودا و خەڵک.

5پڕ بەدڵ پشت بە یەزدان ببەستە و

بە تێگەیشتوویی خۆت پشت ئەستوور مەبە.

6لە هەموو ڕێگاکانت بیناسە،

ئەویش ڕێچکەکانت ڕاست دەکات.

7لەبەرچاوی خۆت، خۆت بە دانا مەزانە،

لە یەزدان بترسە و لە بەدکاری بەدووربە.

8دەبێتە تەندروستی بۆ لەشت و

خۆراک بۆ ئێسقانەکانت.

9بە سامانت ڕێزی یەزدان بگرە،

بە یەکەمین بەرهەمی هەموو خەرمانەکانت.

10ئەمبارەکەت پڕ دەبێت هەتا تێری،

قەڕابەکەت سەرڕێژ دەبێت لە شەرابی نوێ.

11ڕۆڵەکەم، بە سووکی تەماشای تەمبێکردنی یەزدان مەکە،

ڕقت لە سەرزەنشتی ئەو نەبێتەوە،

12چونکە ئەوەی یەزدان خۆشیبوێ تەمبێی دەکات و

وەک باوکێک بە کوڕ دڵخۆش دەبێت.

13خۆزگە دەخوازرێ بەو کەسەی دانایی دەدۆزێتەوە و

بەو کەسەی تێگەیشتن بەدەستدەهێنێت،

14چونکە قازانجی لە قازانجی زیو باشترە و

بەرهەمیشی لە زێڕ.

15لە یاقووت بەهادارترە و

هەرچی ئارەزووی دەکەیت نابێتە هاوتای.

16تەمەنی درێژ لە دەستی ڕاستیدایە و

دەوڵەمەندی و ڕێزیش لە دەستی چەپی.

17ڕێگاکانی ڕێگای خۆشحاڵین و

هەموو ڕێڕەوەکانی ئاشتین.

18درەختی ژیانە بۆ ئەوانەی خۆیان پێوە گرتووە،

خۆزگە دەخوازرێت بەوانەی پێی پابەند دەبن.

19یەزدان بە دانایی زەوی دامەزراند،

بە تێگەیشتنیش ئاسمانی چەسپاند.

20بە زانیاری ئەو قووڵاییەکان شەق بوون،

هەورەکان شەونمیان دڵۆپاند.

21ڕۆڵە، دەست بە دانایی تەواو و سەلیقەوە بگرە،

ئەمانە لەبەرچاوت دوورنەکەونەوە،

22دەبنە ژیان بۆ تۆ،

ملوانکە بۆ جوانی گەردنت.

23ئەوسا بە ئاسوودەیی بە ڕێگای خۆتدا دەڕۆیت و

ساتمە ناکەیت و ناکەویت.

24کاتێک ڕادەکشێیت بێ ترسیت،

ڕادەکشێیت و خەوت خۆش دەبێت.

25نە لە بەڵای کتوپڕ دەترسیت و

نە لە ماڵی بەدکاران کە وێران دەبێت،

26چونکە یەزدان دەبێتە پشتیوانت و

پێت لە پێوەبوون دەپارێزێت.

27دەستی چاکە مەگرەوە لەوانەی شایستەی چاکەن،

کاتێک لە تواناتدایە بیکەیت.

28بە کەس3‏:28 کەس: لە زمانی عیبری ئەم وشەیە بەم واتایانە دێت: (نزیکەکەت، برادەر، دراوسێ، هاوکار، هاوڕێ، هاوڵاتی). بڕوانە دواوتار 15‏:2 و لۆقا 10‏:29‏.‏ مەڵێ:

«بڕۆ، دواتر وەرەوە، بەیانی دەتدەمێ،»

لە کاتێکدا ئەو شتەت پێیە.

29پیلانی خراپ لە دژی دراوسێکەت مەگێڕە،

لە کاتێکدا ئەو بە دڵنیاییەوە لەلات جێنشین بووە.

30لەخۆڕایی دژایەتی کەسێک مەکە،

ئەگەر خراپەی لەگەڵتدا نەکرد.

31بەغیلی بە پیاوی ستەمکار مەبە،

هیچ ڕێگایەکی ئەو هەڵمەبژێرە،

32چونکە لەلای یەزدان مرۆڤی قەڵپ قێزەونە،

بەڵام نهێنی خۆی لەلای سەرڕاستانە.

33نەفرەتی یەزدان لەسەر ماڵی بەدکارە،

بەڵام ماڵی ڕاستودروستان بەرەکەتدار دەکات.

34هەرچەندە گاڵتە بە گاڵتەجاڕان دەکات،

بەڵام نیعمەت دەداتە بێفیزەکان.

35داناکان ڕێزداری بە میرات دەگرن،

بەڵام گێلەکان شەرمەزاری هەڵدەگرن.