1Verheug u niet bij voorbaat over de dag van morgen, want u weet niet wat een dag zal brengen.
2Laat u liever door een ander prijzen, dat is beter dan dat u zichzelf prijst.
3Een steen is zwaar en zand gewichtig, maar de woede van een dwaas is zwaarder om te dragen.
4Boosheid en overmatige woede brengen wreedheid voort, maar zij zijn nog niets vergeleken bij jaloezie.
5Een openlijke bestraffing is beter dan dat iemand zwijgt uit liefde.
6De berispingen van iemand die van u houdt, worden ingegeven door vriendschap. Maar vriendelijkheid van iemand die u haat, komt voort uit bedrog.
7Iemand die zojuist gegeten heeft, taalt niet meer naar lekker eten, maar honger maakt rauwe bonen zoet.
8Zoals een uit het nest gevallen vogel rondzwerft, zo doolt een man rond die zijn vaderstad verliet.
9Geurige olie maakt het hart blij, net zoals de goede raad die de ene vriend de andere geeft.
10Verlaat uw vriend en die van uw vader niet, maar wendt u in tijden van tegenspoed niet tot uw broeder. Want een goede buurman is beter dan een ver familielid.
11Wees verstandig, mijn zoon, en maak mijn hart blij, dan kan ik wie mij aanvalt van repliek dienen.
12Een bedachtzaam en verstandig mens ziet het dreigend gevaar en verbergt zich, maar de onverstandigen blijven gewoon doorgaan en worden dus gestraft.
13Heeft iemand zich garant gesteld voor een onbekende, neem dan zijn mantel als onderpand.
14Wie zijn kennis al ʼs morgens vroeg luidruchtig en joviaal een groet toeroept, zal met argwaan bekeken worden.
15Een lekkend dak bij zware regen is net zo erg als een ruziënde vrouw.
16Zij is net zo ongrijpbaar als de wind, netzomin te verbergen als de geurige olie die u op uw rechterhand strijkt.
17Zoals ijzer met ijzer wordt geslepen, zo scherpt de ene mens de ander.
18Wie goed voor de vijgenboom zorgt, zal de vijgen ervan eten. Wie zorg heeft voor zijn heer, wordt gerespecteerd.
19Zoals het water het uiterlijk van een mens weerspiegelt, geeft het hart van een mens zijn innerlijk weer.
20Hel en verderf zijn nooit te verzadigen, datzelfde geldt voor de verlangens van een mens.
21Zoals de smeltkroes het zilver toetst en de oven het goud, zo wordt een mens getoetst door zijn reputatie.
22Al stamp je een dwaas in een mortier met een vijzel, midden tussen het gestampte graan, toch raakt hij zijn dwaasheid niet kwijt.
23Doe uw best om elk schaap in uw kudde te kennen, let goed op uw have en vee.
24Want rijkdom duurt niet eeuwig en aanzien en rijkdom gaan niet vanzelfsprekend over van vader op zoon.
25Wanneer het gras opkomt en begint te bloeien, moeten de gewassen op de berghellingen worden geoogst.
26De huiden en de wol van uw lammeren kunt u gebruiken voor kleding, met de bokken kunt u betalen voor de grond.
27Bovendien is de geitenmelk grondstof van veel voedsel voor u, uw gezin en uw personeel.
27
1今日一日、何が起こるかわからないのに、
明日の予定を得意になって話してはいけません。
2自分で自分をほめるより、
人からほめられるようにしなさい。
3神に背く者は、思いどおりにならないと
腹を立て、手のつけようがありません。
4怒られるよりも、嫉妬されるほうが怖いものです。
5愛するあまり、
悪いことをしても何も注意しないより、
しかるときははっきりしかるほうがよいのです。
6敵にうわべだけ親切にされるより、
友に傷つけられるほうがましです。
7腹がいっぱいだと、
どんなごちそうもまずく感じますが、
腹がすいていると何でもおいしく食べられます。
8家を離れてあちこち渡り歩く人は、
巣を離れてさまよう鳥のようです。
9友に励まされるのは、
香水をつけたように気持ちのよいものです。
10自分の友でも父の友人でも、
彼らを大事にしなさい。
いざというとき、
遠くの親類よりあてになります。
11わが子よ。知恵のある人間になりなさい。
そうすれば、
私もどんなに鼻が高いことでしょう。
12何かを始めるとき、
思慮深い人はきちんと見通しを立てますが、
考えの足りない人は
向こう見ずに手をつけて失敗します。
13見ず知らずの人の借金を立て替える以上に
危ない賭けはありません。
14朝まだ暗いうちに大声であいさつすると、
いやがられます。
15気むずかしい女は、
いつまでもしたたり続ける雨もりのようです。
16風を止めることも、油でぬるぬるした手で
物をつかむこともできないように、
彼女のぐちを止めることはできません。
17鉄が鉄によって研がれるように、
友との熱のこもった議論は、
互いを研ぎ合います。
18果樹園の番人がそこの果物を頂けるように、
主人のために働く者が報酬を受けるのは当然です。
19顔を映すのは鏡ですが、
人のほんとうの心は、
その人がどんな友を選ぶかでわかります。
20野心と死には終わりがありません。
21銀と金の純度はるつぼで試され、
人は、称賛を浴びるときに試されます。
22神の教えに背く愚か者につける薬はありません。
23-24財産はすぐになくなり、
王位はいつまでも続きません。
だから自分の収入や、家畜の状態を知っておきなさい。
25-27牧草を刈り取り、二番草も刈り取ったあと、
山の草を集めなさい。
そうすれば、子羊の毛もやぎの乳も十分に取れ、
家族の生活に困りません。
