1Verheug u niet bij voorbaat over de dag van morgen, want u weet niet wat een dag zal brengen.
2Laat u liever door een ander prijzen, dat is beter dan dat u zichzelf prijst.
3Een steen is zwaar en zand gewichtig, maar de woede van een dwaas is zwaarder om te dragen.
4Boosheid en overmatige woede brengen wreedheid voort, maar zij zijn nog niets vergeleken bij jaloezie.
5Een openlijke bestraffing is beter dan dat iemand zwijgt uit liefde.
6De berispingen van iemand die van u houdt, worden ingegeven door vriendschap. Maar vriendelijkheid van iemand die u haat, komt voort uit bedrog.
7Iemand die zojuist gegeten heeft, taalt niet meer naar lekker eten, maar honger maakt rauwe bonen zoet.
8Zoals een uit het nest gevallen vogel rondzwerft, zo doolt een man rond die zijn vaderstad verliet.
9Geurige olie maakt het hart blij, net zoals de goede raad die de ene vriend de andere geeft.
10Verlaat uw vriend en die van uw vader niet, maar wendt u in tijden van tegenspoed niet tot uw broeder. Want een goede buurman is beter dan een ver familielid.
11Wees verstandig, mijn zoon, en maak mijn hart blij, dan kan ik wie mij aanvalt van repliek dienen.
12Een bedachtzaam en verstandig mens ziet het dreigend gevaar en verbergt zich, maar de onverstandigen blijven gewoon doorgaan en worden dus gestraft.
13Heeft iemand zich garant gesteld voor een onbekende, neem dan zijn mantel als onderpand.
14Wie zijn kennis al ʼs morgens vroeg luidruchtig en joviaal een groet toeroept, zal met argwaan bekeken worden.
15Een lekkend dak bij zware regen is net zo erg als een ruziënde vrouw.
16Zij is net zo ongrijpbaar als de wind, netzomin te verbergen als de geurige olie die u op uw rechterhand strijkt.
17Zoals ijzer met ijzer wordt geslepen, zo scherpt de ene mens de ander.
18Wie goed voor de vijgenboom zorgt, zal de vijgen ervan eten. Wie zorg heeft voor zijn heer, wordt gerespecteerd.
19Zoals het water het uiterlijk van een mens weerspiegelt, geeft het hart van een mens zijn innerlijk weer.
20Hel en verderf zijn nooit te verzadigen, datzelfde geldt voor de verlangens van een mens.
21Zoals de smeltkroes het zilver toetst en de oven het goud, zo wordt een mens getoetst door zijn reputatie.
22Al stamp je een dwaas in een mortier met een vijzel, midden tussen het gestampte graan, toch raakt hij zijn dwaasheid niet kwijt.
23Doe uw best om elk schaap in uw kudde te kennen, let goed op uw have en vee.
24Want rijkdom duurt niet eeuwig en aanzien en rijkdom gaan niet vanzelfsprekend over van vader op zoon.
25Wanneer het gras opkomt en begint te bloeien, moeten de gewassen op de berghellingen worden geoogst.
26De huiden en de wol van uw lammeren kunt u gebruiken voor kleding, met de bokken kunt u betalen voor de grond.
27Bovendien is de geitenmelk grondstof van veel voedsel voor u, uw gezin en uw personeel.
1Mfa ɔkyena nhoahoa wo ho,
na wunnim nea ɛda bi de bɛba.
2Ma ɔfoforo nkamfo wo; na ɛnyɛ wo ankasa;
ma emfi ɔfoforo anom na ɛnyɛ wo.
3Ɔbo mu yɛ duru, na nwea yɛ adesoa,
nanso ɔkwasea abufuwhyew yɛ duru sen emu biara.
4Abufuw tirim yɛ den, na abufuwhyew sɛe ade,
na hena na obetumi agyina ninkutwe ano?
5Animka a ɛda gua
ye sen ɔdɔ a asuma.
6Apirakuru a efi adamfo nkyɛn no ye
sen ɔtamfo mfewano bebrebe.
7Ɛwo nyɛ nea wamee akɔnnɔ,
nanso nea ɛyɛ nwen mpo yɛ nea ɔkɔm de no no nʼanom dɛ.
8Onipa a wayera ne fi kwan,
te sɛ anomaa a wafi ne berebuw mu rekyinkyin.
9Ngo ne aduhuam ma koma ani gye,
adamfo ho anigye fi nʼafotu pa a ɔma.
10Nnyaa wʼadamfo ne wʼagya adamfo mu,
nkɔ wo nuabarima fi bere a ɔhaw ato wo,
na ɔyɔnko a ɔbɛn wo no ye sen onuabarima a ɔwɔ akyirikyiri.
11Me ba, hu nyansa na ma me koma ani nnye;
ɛno na ɛbɛma manya mmuae ama obiara a obu me animtiaa.
12Mmadwemma hu asiane na wohintaw,
nanso ntetekwaafo kɔ wɔn anim kɔtɔ mu.
13Fa atade a ɛhyɛ obi a odi ɔhɔho akagyinamu;
sɛ ɔregyina ɔbea huhufo akyi a, fa si awowa.
14Sɛ obi teɛ mu hyira ne yɔnko anɔpahema a,
wɔbɛfa no sɛ ɛyɛ nnome.
15Ɔyere tɔkwapɛfo te sɛ
ahumtuda nsusosɔ wɔ ɔdan a enwin so;
16sɛ wopata no a, ɛte sɛ nea wopata mframa
anaa wode wo nsa beso ngo mu.
17Dade sew dade,
saa ara na onipa sew ɔfoforo.
18Nea ɔhwɛ borɔdɔma dua so no bedi so aba,
na nea ɔsom ne wura no, wɔbɛhyɛ no anuonyam.
19Sɛnea nsu yi animdua kyerɛ no,
saa ara na onipa koma da onipa no adi.
20Sɛnea Owu ne Ɔsɛe bo ntɔ da no,
saa ara, na onipa ani nso bo ntɔ da.
21Kyɛmfɛre wɔ hɔ ma dwetɛ na fononoo wɔ hɔ ma sikakɔkɔɔ,
nanso wɔnam nkamfo a onipa nya so na ɛsɔ no hwɛ.
22Sɛ wowɔw ɔkwasea wɔ ɔwaduru mu,
sɛ wode ɔwɔma wɔw no te sɛnea wusiw aburow a,
worentumi nyi agyimisɛm mfi ne ho.
23Ma ɛnyɛ wo asɛnhia sɛ wubehu wo nguankuw tebea,
na ma wʼani nkɔ wo anantwikuw so;
24efisɛ, ahonya ntena hɔ daa,
na ahenkyɛw ntena hɔ mma awo ntoantoaso nyinaa.
25Sɛ wotwa sare no na foforo fifi,
na wɔboaboa nkoko so sare no ano a,
26ɛno de, nguantenmma no bɛma wo ntama,
na mmirekyi ama sika a ɛtɔ mfuw.
27Wubenya mmirekyi nufusu bebree
ama wo ne wʼabusuafo adi
ne aduan ama wo mmaawa.
