1Eer past net zomin bij een dwaas als sneeuw past bij de zomer en regen bij de oogsttijd.
2Een ongegronde vervloeking treft geen doel, hij zweeft weg als een mus, vliegt op als een zwaluw.
3De zweep is er voor het paard, het bit is er voor de ezel en de roe is er voor de rug van de dwaas.
4Ga niet in op de woorden van een dwaas, anders verlaagt u zich tot zijn niveau.
5Weerleg de woorden van een dwaas, anders denkt hij misschien dat hij nog gelijk heeft ook.
6Wie zijn woorden laat overbrengen door een dwaas, maakt het zichzelf moeilijk en berokkent zich schade.
7Een spreuk in de mond van een dwaas is net zo kreupel als de slappe benen van een verlamde.
8Wie een steen in de slinger vastbindt, zodat hij niet kan worden geworpen, doet hetzelfde als iemand die een dwaas aanzien geeft.
9Een dronkaard kan net zomin omgaan met een doorn in zijn hand als een dwaas met een spreuk.
10Wie dwazen en onbekenden in dienst neemt, lijkt op een boogschutter die in het wilde weg schiet.
11Zoals een hond terugkeert naar zijn eigen braaksel, houdt de dwaas vast aan zijn onverstand.
12Hebt u een man gezien die zichzelf als wijs beschouwt? Welnu, van een dwaas mag u meer verwachten dan van hem.
13De luiaard gebruikt alle mogelijke uitvluchten, desnoods beweert hij dat een gevaarlijke leeuw op straat loopt.
14Zoals een deur op zijn scharnieren draait, zo draait de luiaard zich om in zijn bed.
15De luiaard houdt zijn handen liever in zijn zakken, hij is nog te beroerd om ermee te eten.
16De luiaard acht zichzelf wijzer dan alle verstandige mensen om hem heen.
17Een voorbijganger die zich in een ruzie mengt die hem niet aangaat, is net zo gevaarlijk bezig als iemand die een hond uitdaagt.
18Wie zonder aanleiding als een razende zijn pijlen en bedreigingen om zich heenwerpt,
19is te vergelijken met iemand die zijn naaste bedriegt en dan zegt: ‘Ach, ik deed het toch voor de grap?’
20Zonder hout gaat het vuur uit, zo houdt ook de ruzie op als de roddelaar verdwijnt.
21Zoals kolen het vuur doen opgloeien en hout het vuur laat vlammen, zo laat een ruziezoeker ruzies opvlammen.
22Naar de woorden van een roddelaar wordt gretig geluisterd. Zij zetten zich vast in het gemoed van de toehoorders.
23Een boosaardig hart achter vriendelijk klinkende woorden is als een waardeloos voorwerp, overtrokken met een laagje zilver.
24Wie haatdragend is, laat dat van buiten niet merken, maar in zijn hart gaat heel wat anders om.
25Geloof zijn smeekbeden niet, want u zou gruwen als u in zijn hart kon kijken.
26Ook al tracht iemand zijn haatgevoelens te maskeren, zijn kwade voornemens zullen aan het licht komen.
27Wie een kuil graaft voor een ander, zal er zelf invallen. Wie iemand met een steen wil verpletteren, zal zelf onder die steen terechtkomen.
28Een leugenaar haat degene tegen wie hij zich keert en gladde praatjes richten een mens te gronde.
1Ni la nieve es para el verano,
ni la lluvia para la cosecha,
ni los honores para el necio.
2Como el gorrión sin rumbo o la golondrina sin nido,
la maldición sin motivo jamás llega a su destino.
3El látigo es para los caballos,
el freno, para los asnos
y la vara, para la espalda del necio.
4No respondas al necio con igual necedad
o tú mismo pasarás por uno.
5Respóndele al necio como se merece,
para que no se tenga por sabio.
6Enviar un mensaje por medio de un necio
es como cortarse los pies o sufrir26:6 sufrir. Lit. beber. violencia.
7Inútil es el proverbio en la boca del necio
como inútiles son las piernas de un tullido.
8Rendirle honores al necio es tan absurdo
como atar una piedra a la honda.
9El proverbio en la boca del necio
es como espina en la mano del borracho.
10Como arquero que hiere al azar
es quien contrata a un necio o a cualquiera que pasa.
11Como el perro vuelve a su vómito,
así el necio insiste en su necedad.
12¿Te has fijado en quien se cree muy sabio?
Más se puede esperar de un necio que de gente así.
13Dice el perezoso: «Hay un león en el camino.
¡Por las calles un león anda suelto!».
14Sobre sus goznes gira la puerta;
sobre la cama, el perezoso.
15El perezoso mete la mano en el plato,
pero le pesa llevarse el bocado a la boca.
16El perezoso se cree más sabio
que siete sabios que saben responder.
17Meterse en pleitos ajenos
es como agarrar por las orejas a un perro callejero.
18Como loco que dispara
mortíferas flechas encendidas,
19es quien engaña a su amigo y explica:
«¡Tan solo estaba bromeando!».
20Sin leña se apaga el fuego;
sin chismes se acaba el pleito.
21Con el carbón se hacen brasas, con la leña se prende fuego
y con un pendenciero se inician los pleitos.
22Los chismes son deliciosos manjares;
penetran hasta lo más íntimo del ser.
23Como baño de plata26:23 como baño de plata. Lit. como plata de escoria. sobre vasija de barro
son los labios zalameros de un corazón malvado.
24El que odia se esconde tras sus palabras,
pero en lo íntimo alberga engaño.
25No le creas, aunque te hable con dulzura,
porque su corazón está lleno de siete abominaciones.
26Tal vez disimule con engaños su odio,
pero en la asamblea se descubrirá su maldad.
27Cava una fosa y en ella caerás;
echa a rodar piedras y te aplastarán.
28La lengua mentirosa odia a sus víctimas;
la boca lisonjera lleva a la ruina.
