1Wijn maakt een mens overmoedig en sterke drank zorgt voor veel opwinding, het is niet verstandig te veel te drinken.
2De woede van een koning jaagt de mensen evenveel schrik aan als het gebrul van een jonge leeuw. Wie met hem de strijd aanbindt, speelt met zijn leven.
3Het is een eer voor een man als hij ruzies vermijdt, alleen een dwaas mengt zich in geschillen.
4Vanwege de naderende winter laat de luiaard het ploegen na, om er in de oogsttijd achter te komen dat er voor hem niets te oogsten valt.
5Het hart van een verstandig man is een onuitputtelijk reservoir van wijsheid. Wie verstandig is, tracht van hem te leren.
6De meerderheid van de mensen gaat prat op eigen goedheid, maar is er nog wel een trouw mens te vinden?
7Het leven van een rechtvaardige ademt zijn oprechtheid, zijn kinderen zijn gelukkig te prijzen.
8Een koning die vanaf zijn troon rechtspreekt, haalt met één oogopslag recht en onrecht uit elkaar.
9Is er iemand die kan zeggen: ‘Ik heb mijn hart gereinigd en ben gezuiverd van mijn zonde’?
10De Here heeft een afkeer van veel dingen, maar van deze twee zeker: ongelijke gewichten en ongelijke inhoudsmaten.
11Een jongen geeft zich, in zijn kinderlijkheid, gemakkelijk bloot en toont zo wat hij in zich heeft, of zijn daden oprecht en eerlijk zullen zijn.
12De Here heeft veel dingen gemaakt, ogen om mee te zien en oren om mee te horen.
13Wees niet lui en slaperig, anders wacht u de armoede. Als u uw ogen openhoudt, zult u genoeg hebben om in uw lichamelijke behoeften te voorzien.
14‘Dat lijkt me niets, het is niets waard,’ zal de koper roepen, maar wanneer de koop gesloten is, wrijft hij zich tevreden in de handen.
15Goud en robijnen zijn er in overvloed, maar wijze en goede woorden zijn een schaars en kostbaar goed.
16Heeft iemand zich garant gesteld voor een onbekende, neem dan zijn mantel als onderpand.
17Onrechtmatig verkregen goed smaakt aanvankelijk zoet, maar verandert ten slotte in een mondvol scherpe stenen.
18Goede adviezen brengen gedachten tot uitvoer. Bind de strijd pas aan na overleg.
19Een roddelaar maakt zaken bekend die verborgen moesten blijven, bemoei u daarom niet met mensen die u uitspraken ontlokken.
20Wie zijn ouders vervloekt, zal alles verliezen en achterblijven in een inktzwarte duisternis, zonder enig lichtpunt.
21Snel vergaarde rijkdom verliest ten slotte zijn waarde.
22Zeg niet dat u het onrecht zult wreken, wacht liever op de Here, want Hij zal u bijstaan.
23De Here verafschuwt ongelijke gewichten en een weegschaal waarmee geknoeid is, is een zonde.
24De Here bepaalt het leven van de mens, dus hoe zou de mens zijn levensweg kunnen begrijpen?
25Mensen maken gemakkelijk de fout God iets te beloven, om daarna pas te beseffen wat zij hebben gezegd.
26Een verstandige koning ontdoet zich van goddelozen en straft hen zwaar.
27De Here heeft de mens het vermogen gegeven zelf een licht te werpen op zijn diepste gedachten en beweegredenen.
28Goedheid en liefde voor de waarheid zijn van levensbelang voor de koning, op die goedheid steunt zijn troon.
29Het sieraad van de jeugd is kracht, dat van de ouderen het grijze haar.
30Alleen zware straffen kunnen een boosdoener zuiveren, alleen slagen die hem diep treffen, kunnen zijn innerlijk veranderen.
1Ang sobra nga pag-inom sa ilimnong makahubog magpahimo sa tawo nga bastos. Ang tawo nga maghubog-hubog dili maalamon.
2Ang hari kon masuko morag nagangulob nga liyon. Kon pasuk-on mo siya, patyon ka gayod niya.
3Dalaygon ang tawo nga maglikay sa kasamok; ang buang-buang lang ang gustog gubot.
4Ang tapolan nga modaro sa panahon sa tingtanom walay anihon.
5Ang hunahuna sa tawo mahimong sama kalawom sa tubig, apan kon maalamon ka, matugkad mo kini.
6Daghan ang moingon nga maayo silang tawo, apan anaa ba kanilay masaligan?
7Ang matarong nga tawo dili salawayon. Bulahan ang iyang mga anak nga nagasunod sa iyang pamatasan.
8Kon mohukom ang hari, sutaon gayod niya pag-ayo kon kinsay naghimog daotan.
9Wala gayoy makaingon nga hinlo na gayod ang iyang kasingkasing, nga wala na gayod siyay sala.
10Ngil-aran ang Ginoo sa manglimbong ug timbang o pagtakos.
11Ang mga binuhatan sa usa ka batan-on nagapadayag sa iyang pamatasan, kon siya matarong o dili.
12Gihatagan kita sa Ginoo ug mata aron makakita ug dalunggan aron makabati.
13Kon sige ka lang ug katulog, magutman ka. Bangon ug pagtrabaho, ug moabunda ang imong pagkaon.
14Sawayon sa mamalitay ang baligya aron makahangyo siya. Apan kon mapalit na niya kini, ipasigarbo dayon niya kini.
15Daghang mga bulawan ug mahalong mga bato, apan diotay ra ang manulti nga may kaalam.
16Kon may tawo nga mosaad nga siyay mobayad kanimo sa utang sa tawo nga dili niya kaila,20:16 tawo nga dili niya kaila: o, daotang babaye. siguroha nga makakuha ka gikan kaniya ug garantiya, aron masiguro mo nga mobayad siya.
17Ganahag kaon ang tawo sa iyang linimbongan, apan sa ulihi, mahisama kini sa balas diha sa iyang baba.
18Pangayog tambag kabahin sa imong mga plano o sa dili ka pa moadto sa gira.
19Ang libakera manabi ug mga sekreto, busa likayi ang tawo nga sama niana.
20Ang anak nga manunglo ug ginikanan mamatay sama sa suga nga napalong diha sa kangitngit.
21Ang panulondon nga sa sinugdan imong gikuha sa dili pa hustong panahon dili makahatag kanimo ug kaayohan sa kaulahian.
22Ayaw panimalos. Salig lang sa Ginoo, ug tabangan ka niya.
23Ginakangil-aran sa Ginoo ang mga tawong nagapanglimbong sa timbangan. Dili kana maayo nga buhat.
24Ang Ginoo maoy nagabuot sa atong kinabuhi, busa dili nato mahibaloan ang atong kapalaran.20:24 dili nato mahibaloan ang atong kapalaran: o, dili gayod nato matugkad ang mga nagakahitabo kanato.
25Makuyaw ang pagdali-dali ug saad nga imong ihalad ang usa ka butang ngadto sa Ginoo. Kinahanglang hunahunaon mo una kini sa dili ka pa mosaad.
26Kon mohukom ang maalamon nga hari, sigurohon gayod niya kon kinsay naghimo ug daotan, ug silotan niya kini.
27Ang atong konsensya o hunahuna20:27 konsensya o hunahuna: o, espiritu. gamiton sa Ginoo sa paglamdag sa atong kinabuhi aron masusi nato ang atong pagkatawo.
28Kon buotan ug matinud-anon ang usa ka hari, walay daotang mahitabo kaniya ug molungtad ang iyang paghari.
29Garbo sa mga batan-on ang ilang kusog, ug dungog sa mga tigulang ang ilang katigulangon.20:29 katigulangon: sa literal, uban.
30Usahay maayo nga masilotan kita aron magbag-o kita.
