Josia zuivert de tempel
1Koning Josia riep alle leiders van Juda en Jeruzalem bijeen om met hem naar de tempel te gaan. 2Alle priesters, profeten en andere mensen, van groot tot klein, verzamelden zich bij de tempel. Daar liet de koning het boek van het verbond dat in de tempel was gevonden, voorlezen. 3De koning stond naast de pilaar en samen met het aanwezige volk beloofde hij de Here plechtig dat hij Hem met hart en ziel zou gehoorzamen en zou doen wat in het boek werd bevolen.
4Daarna gaf de koning de hogepriester Hilkia, de rest van de priesters en de tempelwachters opdracht alle voorwerpen in de tempel te vernietigen die iets te maken hadden met de verering van Baäl, Asjéra en de zon, de maan en de sterren. De koning liet alles naar buiten brengen en verbranden in de velden van het Kidron-dal buiten Jeruzalem en hij liet de as naar Betel brengen. 5Hij zette de valse priesters af, die waren aangesteld door de vroegere koningen van Juda. Zij hadden reukwerk verbrand op de heuvels door heel Juda en zelfs in Jeruzalem. Tevens hadden zij reukwerk geofferd aan Baäl en aan de zon, de maan en de sterren. 6Hij verwijderde het schandelijke afgodsbeeld van Asjéra uit de tempel en bracht het buiten Jeruzalem naar de beek Kidron. Daar verbrandde hij het en gooide de overgebleven as op de begraafplaats van de gewone mensen. 7Hij verwijderde ook de bordelen rond de tempel, waar mannelijke prostituees huisden en de vrouwen gewaden weefden voor het beeld van Asjéra. 8Hij haalde de priesters van de Here, die al die tijd in de andere steden van Juda hadden gewoond, terug naar Jeruzalem en verwoestte alle altaren op de heuvels waar men reukwerk had verbrand, zelfs in uithoeken als Geba en Berseba. Eenzelfde lot trof de altaren bij de ingang van het paleis van Jozua, de vroegere stadsbestuurder, dat bij de binnenkomst door de stadspoort aan de linkerkant ligt. 9Deze priesters mochten echter geen dienst doen bij het altaar van de Here in Jeruzalem, ook al aten zij wel samen met de andere priesters van het ongezuurde brood. 10Daarna ontwijdde en verwoestte de koning het altaar van Tofeth in het dal van Ben-Hinnom, zodat daar voortaan niemand meer zijn zoon of dochter levend kon verbranden als offer aan Moloch. 11Ook haalde hij de standbeelden van paarden en strijdwagens weg die bij de ingang van de tempel stonden, vlakbij de verblijven van de hofdienaar Nathan-Melech. Deze standbeelden waren door vroegere koningen van Juda aan de zon gewijd. 12Vervolgens verwoestte hij de altaren die de koningen van Juda op het dak van het paleis boven de zaal van Achaz hadden neergezet. Hetzelfde gebeurde met de altaren die Manasse had geplaatst in de twee binnenhoven van de tempel. Hij sloeg ze in stukken en wierp het puin in het dal van de beek Kidron. 13Vervolgens ontwijdde en vernietigde hij de altaren op de heuvels ten oosten van Jeruzalem en ten zuiden van de Verwoestingsberg. Salomo had die gebouwd voor Astoreth, de afschuwelijke godin van de Sidoniërs, voor Kemos, de afschuwelijke god van Moab, en voor Milkom, de weerzinwekkende god van de Ammonieten. 14Ook sloeg hij de gewijde pilaren kapot en haalde de beelden van Asjéra omver, waarna hij die plaatsen verontreinigde door er menselijke beenderen op te gooien. 15Hij verwoestte ook het altaar en de offerheuvel in Betel die Jerobeam de Eerste had gemaakt toen hij Israël zijn zondige voorbeeld gaf. Hij sloeg de stenen tot gruis en verbrandde het walgelijke beeld van Asjéra.
16Terwijl hij rondkeek, zag Josia diverse graven in de berghelling. Hij beval zijn mannen de beenderen eruit te halen en ze te verbranden op het altaar in Betel, zodat dat werd verontreinigd. Dat was precies wat de profeet van de Here had gezegd dat zou gebeuren met het altaar van Jerobeam. 17‘Wat is dat voor een monument daar?’ vroeg hij. En de mannen van de stad zeiden: ‘Dat is het graf van de profeet uit Juda, die voorspelde dat wat u nu juist hebt gedaan, zou gebeuren met dit altaar hier in Betel.’ 18Koning Josia beval: ‘Laat dat graf maar liggen. Verstoor de rust van zijn overblijfselen niet.’ Zo werden zijn beenderen en die van de profeet uit Samaria niet verbrand. 19Verder verwoestte Josia alle tempels op de heuvels in heel Samaria. Deze waren gebouwd door de vroegere koningen van Israël en waren de Here altijd een doorn in het oog geweest. Maar Josia veranderde die in puinhopen, net zoals hij in Betel had gedaan. 20Hij doodde de priesters van de heidense tempels op hun eigen altaren en verbrandde menselijke beenderen op de altaren om ze te verontreinigen. Nadat dit alles was uitgevoerd, ging hij terug naar Jeruzalem.
21De koning gaf zijn onderdanen vervolgens opdracht Pesach, het Paasfeest, te vieren, zoals de Here, hun God, dat in het Boek van het Verbond had geschreven. 22Sinds de tijd van de richters van Israël was Pesach niet meer zo gevierd, ook niet onder de koningen van Israël en Juda. 23Deze Pesach-viering had plaats in het achttiende regeringsjaar van koning Josia en werd in Jeruzalem gevierd. 24Josia maakte ook een eind aan het bestaan van waarzeggers, tovenaars en elk soort afgodenverering, zowel in Jeruzalem als in de andere delen van het land. Josia wilde namelijk alle wetten naleven die waren opgetekend in het boek dat de priester Hilkia in de tempel had gevonden. 25Niet eerder was er een koning geweest die zich zo overtuigd tot de Here had gekeerd en alle wetten van Mozes gehoorzaamde. Ook van Josiaʼs opvolgers kon niemand zich met hem vergelijken. 26Maar ondanks dit alles was de Here nog steeds zeer toornig op Juda wegens de zonden van koning Manasse. 27Want de Here had gezegd: ‘Ik zal Juda net zo uit mijn ogen verwijderen als Ik met Israël heb gedaan. Ik zal mijn uitverkoren stad Jeruzalem de rug toekeren, evenals de tempel, waarvan Ik zei dat Ik er voor eeuwig mijn naam aan zou verbinden.’
28De rest van de levensbeschrijving van Josia is te vinden in de Kronieken van de koningen van Juda.
29In die tijd trok koning Necho van Egypte op tegen de koning van Assyrië bij de Eufraat. Koning Josia wilde hem tegenhouden, maar koning Necho doodde Josia bij Megiddo, zodra hij hem zag. 30Zijn officieren brachten zijn lijk met een wagen van Megiddo naar Jeruzalem en begroeven hem op de plaats die hij zelf had uitgekozen. De inwoners van Juda zalfden zijn zoon Joahaz tot nieuwe koning.
31-32 Bij de troonsbestijging was Joahaz drieëntwintig jaar en zijn bewind in Jeruzalem duurde slechts drie maanden. Zijn moeder heette Hamutal en was een dochter van Jeremia uit Libna. Hij voerde een goddeloos bewind, evenals zijn voorgangers. 33Farao Necho sloot hem op in de stad Ribla in de streek Hamath om te voorkomen dat hij in Jeruzalem aan de macht kwam. Hij eiste van Juda een belasting van drieduizend kilo zilver en dertig kilo goud. 34Daarna koos de Egyptische koning Eljakim, een andere zoon van Josia, uit om in Jeruzalem als koning te regeren en veranderde diens naam in Jojakim. Koning Joahaz werd meegenomen naar Egypte, waar hij enige tijd later stierf. 35Jojakim zorgde ervoor dat de belasting die de farao eiste, ook werd opgebracht overeenkomstig de aanslagen die hij oplegde.
36-37 Toen Jojakim koning werd, was hij vijfentwintig jaar en zijn bewind in Jeruzalem duurde elf jaar. De naam van zijn moeder was Zebudda, een dochter van Podaja uit Ruma. Ook zijn bewind was goddeloos, net als dat van zijn voorgangers.
Ang mga Pagbag-o nga Ginhimo ni Josia
(2 Cro. 34:3-7, 29-33)
1Dayon ginpatawag ni Haring Josia ang tanan nga manugdumala sang Juda kag Jerusalem. 2Nagkadto siya sa templo sang Ginoo upod ang tanan nga katawhan sang Juda kag Jerusalem halin sa pinakadungganon hasta sa pinakakubos. Nag-upod man ang mga pari kag mga propeta. Ginbasa ni Josia sa ila ang tanan nga nasulat sa Libro sang Kasugtanan, nga nakita sa templo sang Ginoo. 3Dayon nagtindog si Josia sa kilid sang haligi23:3 haligi nga masami nga ginatindugan sang hari.. Kag naghimo siya sang kasugtanan sa presensya sang Ginoo nga magsunod siya sa Ginoo paagi sa pagtuman sa iya mga sugo, pagpanudlo, kag pagsulundan sa bug-os niya nga tagipusuon kag kalag. Sa sini nga paagi matuman ang mga ginapatuman sang kasugtanan sang Dios nga nasulat sa sini nga libro. Kag nagpromisa man ang mga tawo nga magtuman sa kasugtanan sang Dios.
4Dayon ginsugo ni Haring Josia si Hilkia nga pangulo nga pari, ang mga pari nga sunod sa rangko ni Hilkia, kag ang mga pari nga nagabantay sa puwertahan sang templo, sa pagkuha sa templo sang Ginoo sang tanan nga kagamitan nga ginagamit sa pagsimba kay Baal, kay Ashera, kag sa tanan nga butang sa langit. Ginpasunog niya ini sa guwa sang Jerusalem, sa uma sang Kidron, kag gindala dayon ang abo sa Betel. 5Ginpahalin niya sa ila katungdanan ang mga pari nga nagaalagad sa mga dios-dios. Ini nga mga pari gintugyanan sang mga hari sang Juda sa pagsunog sang mga insenso sa mga simbahan sa mataas nga mga lugar didto sa mga banwa sang Juda kag sa palibot sang Jerusalem. Nagsunog sila sang mga insenso kay Baal kag sa mga ara sa langit—sa adlaw, sa bulan, kag sa mga bituon. 6Ginpakuha man ni Haring Josia ang hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera sa templo sang Ginoo kag gindala sa guwa sang Jerusalem, sa Kidron nga ililigan sang tubig, kag ginsunog didto. Dayon ginpapudpod niya ini sing mapino kag ginsabwag ang abo sa patyo. 7Ginpaguba man niya ang mga balay sang mga lalaki kag babayi nga nagabaligya sang ila lawas, nga ara sa templo sang Ginoo. Didto nagatahi ang mga babayi sang mga bayo nga ginagamit sa pagsimba kay Ashera.23:7 mga bayo… kay Ashera: ukon, tabon para sa hulohaligi nga simbolo ni Ashera.
8Ginpabalik ni Josia sa Jerusalem ang tanan nga pari nga nagaestar sa iban nga mga banwa sang Juda. Gindagtaan niya ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar, halin sa Geba hasta sa Beersheba, sa diin nagasunog ang mga pari sang mga insenso. Ginpaguba niya ang mga simbahan sa Puwertahan ni Josue, ang manugdumala sang Jerusalem. Ini nga puwertahan ara sa wala dampi sang puwertahan sang siyudad. 9Ang mga pari nga nag-alagad sa mga simbahan sa mataas nga mga lugar wala gintugutan nga mag-alagad sa halaran sang Ginoo sa Jerusalem, pero gintugutan sila nga magkaon sang tinapay nga wala sing inugpahabok upod sa iban nga mga pari.
10Gindagtaan man ni Josia ang halaran sang Tofet, sa Pulopatag sang Ben Hinom, agod wala sing may maghalad didto sang iya bata sa kalayo para kay Molec. 11Ginkuha man niya sa puwertahan sang templo sang Ginoo ang mga kabayo23:11 mga kabayo: Posible man nga mga estatwa ini. nga gindedikar sang mga hari sang Juda sa adlaw. Ini nga mga kabayo ara dampi sa lagwerta sang templo, malapit sa kuwarto sang opisyal nga si Natan Melec. Ginsunog man ni Josia ang mga karwahe nga ginhalad sa adlaw.
12Ginpaguba niya ang mga halaran nga ginpatindog sang mga hari sang Juda sa matapan nga atop sang ibabaw nga kuwarto ni Ahaz, pati ang mga halaran nga ginpahimo ni Manase sa duha ka lagwerta sang templo sang Ginoo. Ginpangdugmok niya ini sing mapino kag ginsabwag ang abo sa Kidron nga ililigan sang tubig. 13Gindagtaan man niya ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar sa sidlangan sang Jerusalem kag sa bagatnan sang Bukid sang Kalautan. Ini nga mga simbahan ginpatindog ni Haring Solomon sang Israel para kay Ashtoret, ang makangilil-ad nga diosa sang mga Sidonhon, kag para kay Kemosh, ang makangilil-ad nga dios sang mga Moabnon, kag para man kay Molec, ang makangilil-ad nga dios sang mga Ammonhon. 14Ginpangdugmok ni Josia ang handumanan nga mga bato kag ginpang-utod ang mga hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera. Dayon gindagtaan niya ato nga mga lugar paagi sa paglapta didto sang tul-an sang mga tawo. 15Bisan ang halaran sa simbahan sa mataas nga lugar didto sa Betel gin-guba ni Josia. Ini nga simbahan ginpahimo ni Jeroboam nga anak ni Nebat, nga amo ang nangin kabangdanan sang pagpakasala sang mga taga-Israel. Gindugmok ini ni Josia sing mapino kag ginsunog, pati ang hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera. 16Kag samtang nagatulok siya sa palibot, nakita niya ang mga lulubngan sa kilid sang bukid. Ginpakuha niya ang mga tul-an sa mga lulubngan kag ginsunog niya didto sa halaran sa Betel sa pagdagta sini. Natabo ini suno sa ginsiling sang Ginoo paagi sa iya alagad nga nagtagna sini nga mga butang. 17Nagpamangkot si Haring Josia parte sa isa pa ka lulubngan nga iya nakita, “Kay sin-o ina lulubngan?” Nagsabat ang mga tawo sang siyudad, “Lulubngan ina sang alagad sang Dios nga taga-Juda. Siya ang nagtagna sining imo ginhimo subong sa halaran sa Betel.” 18Nagsiling ang hari, “Pabay-i lang ninyo ang iya lulubngan. Indi ninyo pagkuhaa ang iya mga tul-an.” Gani wala nila pagkuhaa ang iya mga tul-an kag pati ang mga tul-an sang propeta nga taga-Samaria.
19Dayon gin-guba ni Josia ang mga simbahan sa mataas nga mga lugar sa Samaria, pareho sa ginhimo niya sa Betel. Ini nga mga simbahan nga ginpahimo sang mga hari sang Israel nakapaakig gid sa Ginoo. 20Ginpamatay ni Josia ang tanan nga pari sang sadto nga mga simbahan didto mismo sa mga halaran sini. Kag nagsunog siya sang mga tul-an sang tawo sa sadto nga mga halaran sa pagdagta sini. Dayon nagbalik siya sa Jerusalem.
Ginselebrar ni Josia ang Piesta sang Paglabay sang Anghel
(2 Cro. 35:1-19)
21Nagmando si Josia sa tanan nga tawo, “Magsaulog kita sang Piesta sang Paglabay sang Anghel sa pagpadungog sa Ginoo nga aton Dios, suno sa nasulat diri sa Libro sang Kasugtanan.” 22Kay wala sing pareho sina nga klase sang pagselebrar sang Piesta sang Paglabay sang Anghel sang panahon sang mga pangulo nga nagdumala sa Israel kag sang panahon sang mga hari sang Israel kag Juda. 23Ginsaulog ini nga piesta sa Jerusalem sa pagpadungog sa Ginoo sang ika-18 nga tuig sang paghari ni Josia.
24Gindula man ni Josia sa Juda kag Jerusalem ang mga espiritista nga nagapakigsugilanon sa kalag sang patay, ang mga dios sang mga panimalay, ang iban pa nga mga dios-dios, kag ang tanan nga makangilil-ad nga ginasimba sang mga tawo. Ginhimo ini ni Josia sa pagtuman sa mga sugo nga nasulat sa libro nga nakita ni Hilkia nga pari sa templo sang Ginoo. 25Wala pa gid sing hari nga pareho kay Josia nga nagsunod sa Ginoo sa bug-os niya nga tagipusuon, sa bug-os niya nga kalag, kag sa bug-os niya nga kusog. Gintuman gid niya ang tanan nga Kasuguan ni Moises. Kag wala na sing pareho sa iya sa masunod nga mga hari.
26Pero bisan pa sining tanan, wala gihapon nakuha ang puwerte nga kaakig sang Ginoo sa Juda, tungod sa tanan nga ginhimo ni Manase nga nakapaakig sa iya. 27Gani nagsiling ang Ginoo, “Pahalinon ko ang mga taga-Juda sa ila lugar palayo sa akon presensya pareho sa ginhimo ko sa mga taga-Israel. Kag sikwayon ko ang Jerusalem, ang siyudad nga akon ginpili, pati ang ini nga templo nga ginsiling ko nga diri ako padunggan.”
Ang Katapusan sang Paghari ni Josia
(2 Cro. 35:20–36:1)
28Ang iban pa nga estorya parte sa paghari ni Josia, kag ang tanan nga iya ginhimo, nasulat sa Libro sang Kasaysayan sang mga Hari sang Juda.
29Sang nagahari pa si Josia, si Faraon Neco nga hari sang Egipto nagkadto sa Suba sang Eufrates sa pagbulig sa hari sang Asiria. Naglakat si Haring Josia kag ang iya mga soldado sa pagpakig-away kay Neco, pero ginpatay siya ni Neco sang magkitaay sila sa Megido. 30Ginkarga sang iya mga alagad ang iya bangkay sa karwahe kag gindala balik sa Jerusalem kag ginlubong sa iya kaugalingon nga lulubngan. Ang iya anak nga si Jehoahaz amo ang ginbulos sang katawhan sang Juda nga hari paagi sa paghaplas sa iya sang lana.
Ang Paghari ni Jehoahaz sa Juda
(2 Cro. 36:2-4)
31Nagaedad si Jehoahaz sang 23 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang tatlo ka bulan. Ang iya iloy amo si Hamutal nga anak ni Jeremias nga taga-Libna. 32Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo, pareho sa ginhimo sang iya mga katigulangan. 33Ginpriso siya ni Faraon Neco sa Ribla nga sakop sang duta sang Hamat, agod indi siya maghari sa Jerusalem. Ginpabayad ni Neco ang Juda sang buhis nga mga 3,500 ka kilo nga pilak kag 35 ka kilo nga bulawan. 34Si Eliakim nga isa pa ka anak ni Josia amo ang ginbulos ni Neco nga hari. Gin-ilisan ni Neco ang ngalan ni Eliakim nga Jehoyakim. Si Jehoahaz iya gindala ni Neco sa Egipto kag didto siya napatay. 35Ginpabayad ni Haring Jehoyakim sang buhis ang mga taga-Juda suno sa ila manggad, agod makabayad siya sang buhis nga ginapabayad ni Faraon Neco.
Ang Paghari ni Jehoyakim sa Juda
(2 Cro. 36:5-8)
36Nagaedad si Jehoyakim sang 25 ka tuig sang nangin hari siya. Sa Jerusalem siya nag-estar, kag naghari siya sa sulod sang 11 ka tuig. Ang iya iloy amo si Zebida nga anak ni Pedaya nga taga-Ruma. 37Malain ang iya ginhimo sa panulok sang Ginoo, pareho sa ginhimo sang iya mga katigulangan.
