Numero 22 – HLGN & NVI

Ang Pulong Sang Dios

Numero 22:1-41

Ginpatawag ni Haring Balak si Balaam

1Nagpadayon sa paglakat ang mga Israelinhon hasta nga nakaabot sila sa kapatagan sang Moab, kag nagkampo sila sa sidlangan sang Suba sang Jordan, sa atubangan sang Jerico.

2Karon, nahibaluan ni Haring Balak sang Moab, nga anak ni Zipor, ang tanan nga ginhimo sang mga Israelinhon sa mga Amornon. 3Hinadlukan gid siya kag ang mga Moabnon tungod sa kadamuon sang mga Israelinhon.

4Nagsiling ang mga Moabnon sa mga manugdumala sang Midian, “Ubuson gid kita sining madamo nga mga tawo, pareho sa baka nga nagasipot sang mga hilamon.”

Gani si Balak nga anak ni Zipor, nga amo ang hari sang Moab sang sina nga panahon, 5nagpadala sang mga mensahero sa pagpatawag kay Balaam nga anak ni Beor nga nagaestar sa Petor. Diri natawo si Balaam sa Petor, nga malapit sa Suba sang Eufrates. Amo ini ang mensahi ni Balak:

“May mga tawo nga naghalin sa Egipto kag puwerte sila kadamo kag nagaestar malapit sa amon. 6Gani kadto diri kag pakamalauta ini nga mga tawo, kay mas gamhanan sila sang sa amon. Kag basi pa lang mapierdi ko sila kag matabog palayo sa akon duta. Kay nahibaluan ko nga ang bisan sin-o nga bendisyunan mo ginabendisyunan, kag ang pakamalauton mo ginapakamalaot.”

7Gani naglakat ang mga manugdumala sang Moab kag Midian nga dala ang bayad para kay Balaam. Ginsilingan nila siya sang ginsiling ni Balak. 8Kag nagsiling si Balaam sa ila, “Diri lang kamo tulog sa gab-i, kag isugid ko sa inyo buwas kon ano ang ihambal sang Ginoo sa akon.” Gani didto nagtulog ang mga pangulo sang Moab.

9Karon, nagpamangkot ang Dios kay Balaam, “Sin-o ining upod mo nga mga tawo?” 10Nagsabat si Balaam sa Dios, “Sila ang mga mensahero nga ginpadala ni Haring Balak sang Moab, nga anak ni Zipor. Amo ini ang iya mensahi: 11‘May mga tawo nga naghalin sa Egipto kag puwerte sila kadamo. Gani kadto ka diri kag pakamalauta ini nga mga tawo para sa akon. Kay basi pa lang mapierdi ko sila kag matabog palayo.’ ”

12Pero nagsiling ang Dios kay Balaam, “Indi ka mag-upod sa ila. Kag indi pagpakamalauta ang mga tawo nga ginasiling nila, kay ginpakamaayo ko sila.”

13Pagbugtaw ni Balaam pagkaaga, ginsilingan niya ang mga pangulo ni Balak, “Pauli na lang kamo sa inyo nasyon kay indi magsugot ang Ginoo nga mag-upod ako sa inyo.”

14Gani nagbalik ang mga pangulo sang Moab kay Balak kag nagsiling, “Indi mag-upod si Balaam sa amon.”

15Gani nagpadala liwat si Balak sang mga pangulo nga mas madamo kag mas dungganon pa sang sa nahauna. 16Nagkadto sila kay Balaam kag nagsiling:

“Amo ini ang ginpasiling ni Balak nga anak ni Zipor: ‘Indi pagtuguti nga may magsablag sa imo sa pagkadto diri. 17Bayaran ko ikaw sing maayo kag himuon ko ang bisan ano nga gusto mo. Sige na, kadto na diri kag pakamalauta ini nga mga tawo para sa akon.’ ”

18Pero nagsabat si Balaam sa ila, “Bisan ihatag pa ni Balak sa akon ang iya palasyo nga puno sang pilak kag bulawan, indi ko mahimo nga lapason ang sugo sang Ginoo nga akon Dios, bisan sa dako ukon sa gamay lang nga bagay. 19Pero diri lang anay kamo tulog sa gab-i pareho sang ginhimo sang iban ninyo nga kaupod, kay basi kon may iban pa nga ihambal ang Ginoo sa akon.”

20Sadto nga gab-i nagsiling ang Dios kay Balaam, “Total nagkadto gid man diri ini nga mga tawo sa pagtawag sa imo, mag-upod ka na lang sa ila, pero ang isiling ko lang sa imo amo ang himua.”

Ang Asno ni Balaam

21Gani pagkaaga, ginpreparar ni Balaam ang iya asno kag nag-upod sa mga pangulo sang Moab, 22upod sang iya duha ka suluguon. Pero samtang nagapanglakaton22:22 samtang nagapanglakaton: ukon, tungod nga naglakat. si Balaam nga nagasakay sa asno, naakig gid ang Dios, gani ginbalabagan siya sang anghel sang Ginoo sa dalan. 23Pagkakita sang asno nga nagatindog ang anghel sang Ginoo sa dalan nga nagauyat sang espada, naglipas sang dalan ang asno kag nagpakadto sa uma. Gani ginhanot ini ni Balaam kag ginpabalik sa dalan.

24Dayon nagtindog ang anghel sang Ginoo sa makitid nga dalan sa gin-utlan sang duha ka pader sang mga talamnan sang ubas. 25Pagkakita sang asno sa anghel sang Ginoo, nagpangalihid siya sa pader hasta nga naipit ang tiil ni Balaam. Gani ginhanot siya liwat ni Balaam.

26Dayon naglakat sa unhan ang anghel sang Ginoo kag nagtindog sa mas makitid pa nga dalan nga indi na gid makaliso sa wala ukon sa tuo. 27Pagkakita sang asno sa anghel sang Ginoo nagluko na lang siya, kag naakig gid si Balaam kag ginhanot niya ini sang iya baston. 28Dayon ginpahambal sang Ginoo ang asno, kag nagsiling ini kay Balaam, “Ano bala ang nahimo ko sa imo nga ginhanot mo ako sing tatlo na ka beses?” 29Nagsabat si Balaam sa asno, “Ginhimo mo ako nga daw sa buang-buang! Kon may espada lang ako, patyon ta gid ka subong.” 30Nagsiling ang asno kay Balaam, “Indi bala nga ako ang imo asno nga permi mo ginasakyan? Nakaagi bala nga nagbisyo ako sing pareho sini?” Nagsabat si Balaam, “Wala.”

31Dayon ginpakita sang Ginoo kay Balaam ang iya anghel nga nagatindog sa dalan nga nagauyat sang espada. Gani nagluhod si Balaam sa duta.

32Nagpamangkot sa iya ang anghel sang Ginoo, “Ngaa bala nga ginhanot mo ang imo asno sing tatlo gid ka beses? Ari ako diri sa pagbalabag sa imo kay ang imo pagginawi indi husto sa akon panulok. 33Nakita ako sang imo asno kag naglikaw siya sa akon sing tatlo ka beses. Kon wala siya naglikaw sa akon, ginpatay ko na kuntani ikaw, kag ang imo asno ginpabay-an ko nga mabuhi.”

34Nagsiling si Balaam sa anghel sang Ginoo, “Nakasala ako! Wala gid ako nakahibalo nga nagatindog ka gali dira sa dalan sa pagbalabag sa akon. Karon, kon para sa imo malaot ang akon ginahimo, mapauli na lang ako.”

35Nagsiling ang anghel sang Ginoo kay Balaam, “Upod ka sa sina nga mga tawo, pero ihambal lang ang isiling ko sa imo.” Gani nag-upod si Balaam sa mga pangulo ni Balak.

36Pagkahibalo ni Balak nga nagapadulong si Balaam, naglakat siya sa pagsugata sa iya didto sa isa ka banwa sang Moab malapit sa Arnon, sa dulunan sang iya teritoryo.

37Nagsiling si Balak kay Balaam, “Indi bala nga dali-dali ko ikaw nga ginpatawag? Ngaa wala ka nagkadto gilayon? Nagahunahuna ka bala nga indi ko ikaw pagsuhulan?” 38Nagsabat si Balaam, “Ti, ari na ako. Pero wala ako sing iban nga ihambal kundi ang ipahambal lang sang Dios sa akon.”

39Dayon nag-upod si Balaam kay Balak sa Kiriat Huzot. 40Kag didto naghalad si Balak sang baka kag karnero. Ginhatag niya ang iban nga karne kay Balaam kag sa mga pangulo nga kaupod niya. 41Pagkaaga, gindala ni Balak si Balaam sa Bamot Baal, kag didto nakita niya sa ubos ang iban nga mga katawhan sang Israel.

Nueva Versión Internacional

Números 22:1-41

Balac manda llamar a Balán

1Los israelitas se pusieron otra vez en marcha y acamparon en las llanuras de Moab, al otro lado del Jordán, a la altura de Jericó.

2Cuando Balac, hijo de Zipor, se dio cuenta de todo lo que Israel había hecho con los amorreos, 3los moabitas sintieron mucho miedo de los israelitas. Estaban verdaderamente aterrorizados de ellos, porque eran muchísimos.

4Entonces dijeron los moabitas a los jefes de Madián: «¡Esta muchedumbre devorará todo lo que hay a nuestro alrededor, como cuando el ganado devora la hierba del campo!».

En aquel tiempo, Balac, hijo de Zipor, era rey de Moab; 5así que mandó llamar a Balán, hijo de Beor, quien vivía en Petor, a orillas del río Éufrates, en la tierra de los amavitas.22:5 de los amavitas. Alt. de los hijos de su pueblo. Balac mandó a decirle:

«Hay un pueblo que salió de Egipto, y que ahora cubre toda la tierra y ha venido a asentarse cerca de mí. 6Te ruego que vengas y maldigas por mí a este pueblo, porque es más poderoso que yo. Tal vez así pueda yo vencerlos y echarlos fuera del país. Yo sé que a quien tú bendices queda bendito y a quien tú maldices queda maldito».

7Los jefes de Moab y de Madián fueron a dar a Balán el mensaje que Balac enviaba y llevaron consigo dinero para pagarle sus adivinaciones.

8Balán los invitó a pasar allí la noche, prometiendo comunicarles después lo que el Señor dijera. Y los oficiales se quedaron con él.

9Dios apareció a Balán y dijo:

—¿Quiénes son estos hombres que están contigo?

10Balán respondió:

—Son los mensajeros que envió Balac, hijo de Zipor, que es el rey de Moab. Los envió a decirme: 11“Un pueblo que salió de Egipto cubre ahora toda la tierra. Ven a maldecirlos por mí. Tal vez así pueda yo luchar contra ellos y echarlos fuera de mi territorio”.

12Pero Dios dijo a Balán:

—No irás con ellos ni pronunciarás ninguna maldición sobre los israelitas, porque son un pueblo bendito.

13La mañana siguiente Balán se levantó y dijo a los oficiales enviados por Balac: «Regresen a su tierra, porque el Señor no quiere que yo vaya con ustedes».

14Los oficiales moabitas regresaron adonde estaba Balac y dijeron: «Balán no quiere venir con nosotros».

15Balac envió entonces a otros oficiales, más numerosos y distinguidos que los primeros, 16quienes fueron y dijeron a Balán:

—Esto es lo que dice Balac, hijo de Zipor: No permitas que nada te impida venir a verme, 17porque yo te recompensaré con creces y haré todo lo que tú me pidas. Te ruego que vengas y maldigas por mí a este pueblo.

18Pero Balán respondió a los siervos de Balac:

—Aun si Balac me diera su palacio lleno de oro y de plata, yo no podría hacer nada grande ni pequeño, sino ajustarme al mandamiento del Señor mi Dios. 19Ustedes pueden también quedarse aquí esta noche, mientras yo averiguo si el Señor quiere decirme alguna otra cosa.

20Aquella noche Dios se apareció a Balán y dijo: «Ya que estos hombres han venido a llamarte, ve con ellos, pero solo harás lo que yo te ordene».

Balán y su burra

21Balán se levantó por la mañana, ensilló su burra y partió con los oficiales de Moab. 22Mientras iba con ellos, la ira de Dios se encendió y en el camino el ángel del Señor se hizo presente, dispuesto a no dejarlo pasar. Balán iba montado en su burra y sus dos criados lo acompañaban. 23Cuando la burra vio al ángel del Señor en medio del camino con la espada desenvainada, se apartó del camino y se fue por el campo. Pero Balán la golpeó para hacerla volver al camino.

24El ángel del Señor se detuvo en un sendero estrecho que estaba entre dos viñas, con cercos de piedra en ambos lados. 25Cuando la burra vio al ángel del Señor, se arrimó contra la pared, apretando el pie de Balán contra ella. Entonces Balán volvió a pegarle.

26El ángel del Señor se les adelantó y se detuvo en un lugar más estrecho, donde ya no había hacia dónde ir, ni a derecha ni a izquierda. 27Cuando la burra vio al ángel del Señor, se echó al suelo con Balán encima. Entonces se encendió la ira de Balán y golpeó a la burra con un palo. 28Pero el Señor hizo hablar a la burra, y esta dijo a Balán:

—¿Se puede saber qué te he hecho, para que me hayas pegado tres veces?

29Balán respondió:

—¡Te has venido burlando de mí! Si hubiera tenido una espada en la mano, te habría matado de inmediato.

30La burra contestó a Balán:

—¿Acaso no soy la burra sobre la que siempre has montado hasta el día de hoy? ¿Alguna vez te hice algo así?

—No —respondió Balán.

31El Señor abrió los ojos de Balán y este pudo ver en el camino al ángel del Señor empuñando la espada. Entonces, Balán se inclinó y se postró rostro en tierra.

32El ángel del Señor preguntó:

—¿Por qué golpeaste tres veces a tu burra? ¿No te das cuenta de que vengo dispuesto a no dejarte pasar porque he visto que tus caminos son malos?22:32 son malos (véanse LXX y Vulgata). Texto de difícil traducción. 33Cuando la burra me vio, se apartó de mí tres veces. De no haber sido por ella, tú estarías ya muerto y ella seguiría con vida.

34Balán dijo al ángel del Señor:

—He pecado. No me di cuenta de tu presencia en el camino para cerrarme el paso. Ahora bien, como esto te parece mal, voy a regresar.

35Pero el ángel del Señor dijo a Balán:

—Ve con esos hombres, pero limítate a decir solo lo que yo te mande.

Y Balán se fue con los oficiales que Balac había enviado.

Balac se encuentra con Balán

36Cuando Balac se enteró de que Balán venía, salió a recibirlo en una ciudad moabita que está en la frontera del río Arnón. 37Balac dijo a Balán:

—¿Acaso no te mandé llamar? ¿Por qué no viniste a mí? ¿Crees que no soy capaz de recompensarte?

38—¡Bueno, ya estoy aquí! —contestó Balán—. Solo que no podré decir nada que Dios no ponga en mi boca.

39De allí se fueron Balán y Balac a Quiriat Jusot. 40Balac ofreció en sacrificio vacas y ovejas, y las compartió con Balán y los oficiales que estaban con él. 41A la mañana siguiente, Balac llevó a Balán a Bamot Baal, desde donde Balán pudo ver parte del campamento israelita.