Ang Paanggid Parte sa Manugsab-og
(Mar. 4:1-9; Luc. 8:4-8)
1Sa amo man nga adlaw, nagguwa si Jesus sa balay kag nagkadto siya sa higad sang dagat13:1 dagat: Ang tubig nga ginmitlang diri ginatawag sa English nga “lake” ukon sa iban nga Bisaya, “linaw”. kag nagpungko didto. 2Pero tungod kay gintipunan siya sang madamo nga mga tawo, nagsakay siya sa sakayan nga nagapundo kag didto siya nagpungko sa pagtudlo. Ang mga tawo didto sa higad sang dagat nagapamati samtang nagatudlo siya. 3Madamo nga mga butang ang iya gintudlo sa ila paagi sa mga paanggid. Siling niya,
“May isa ka mangunguma nga nagsab-og sang binhi. 4Sa iya pagsab-og, ang iban nagtupa sa higad sang dalan, kag gintuka ini sang mga pispis. 5Ang iban nagtupa sa kabatuhan. Hapaw lang ang duta sini, gani madali nga nagtubo ang binhi tungod kay manabaw ang duta. 6Pero nalayong ini sang nainitan sang adlaw, kag tungod nga diutay lang ang gamot, nalaya. 7Ang iban nga mga binhi nagtupa kag nagtubo sa duta nga may mga tunukon nga hilamon, pero pagdabong sang mga hilamon nalumos ang tanom. 8Ang iban pa gid nga mga binhi nagtupa sa maayo nga duta, nagtubo kag nagpamunga. Ang iban madamo gid ang bunga, ang iban madamo-damo, kag ang iban hustuhan lang.13:8 Ang iban… hustuhan lang: sa literal, Ang iban 100, ang iban 60, ang iban 30 ka pilo. 9Kamo nga nagapamati, dapat intiendihon gid ninyo ining inyo nabatian.”
Ang Katuyuan sang mga Paanggid
(Mar. 4:10-12; Luc. 8:9-10)
10Dayon nagpalapit kay Jesus ang iya mga sumulunod kag nagpamangkot, “Ngaa nagahambal ka sa mga tawo paagi sa mga paanggid?” 11Nagsabat si Jesus sa ila, “Ang mga tinago nga kamatuoran parte sa paghari sang Dios13:11 Dios: sa literal, langit. Amo man sa bersikulo 24, 31, 33, 44, 45, 47 kag 52. Tan-awa ang footnote sa 3:2. ginasugid sa inyo nga maintiendihan ninyo, pero sa iban wala ginasugid nga maintiendihan nila. 12Kay ang tawo nga nagatuman sang iya nabatian nga kamatuoran pagahatagan pa gid sang pag-intiendi, kag madamo gid ang idugang sa iya. Pero ang tawo nga wala nagatuman sa kamatuoran, bisan ang diutay nga iya naintiendihan, kuhaon pa sa iya. 13Gani nagahambal ako sa ila paagi sa mga paanggid tungod kay nagatulok sila pero indi makakita, kag nagapamati sila pero indi makaintiendi. 14Gani natuman sa ila ang ginsiling sang Dios paagi kay Propeta Isaias,
‘Sige lang kamo pamati, pero indi kamo makaintiendi.
Sige lang kamo tulok, pero indi kamo makakita.
15Tungod kay matig-a ang tagipusuon sang sini nga mga tawo.
Gintakpan nila ang ila mga dulunggan,
kag ginpiyong nila ang ila mga mata.
Kay basi makakita sila kag makabati,
kag makaintiendi kag magbalik sa akon,
kag ayuhon ko sila.’13:15 Isa. 6:9-10.
16Pero bulahan kamo nga nagasunod sa akon, kay nakakita kamo kag nakabati. 17Sa pagkamatuod, madamo nga mga propeta kag matarong nga mga tawo sang una ang naghandom nga makakita kag makabati sang inyo nakita kag nabatian subong, pero wala natabo ini sa ila tiyempo.”
Ginsaysay ni Jesus ang Kahulugan sang Paanggid
(Mar. 4:13-20; Luc. 8:11-15)
18“Gani, pamatii ninyo kag tun-i kon ano ang kahulugan sang paanggid parte sa manugsab-og. 19Ang higad sang dalan nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nagapamati sang pulong parte sa paghari sang Dios, pero wala sila nakaintiendi. Nag-abot si Satanas kag gin-agaw ang pulong sa ila tagipusuon. 20Ang kabatuhan nga manabaw lang ang duta nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nakabati sang pulong sang Dios kag ginbaton nila ini gilayon nga may kalipay. 21Pero indi hugot sa ila tagipusuon. Gani wala magdugay ang ila pagtuo. Pag-abot sang pag-antos ukon paghingabot tungod sa pulong sang Dios nga ila ginbaton, nagbiya sila sa ila pagtuo. 22Ang duta nga may mga hilamon nga tunukon nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nakabati sang pulong sang Dios. Ugaling tungod sa mga palaligban sa pangabuhi kag paghimulat nga makamanggad nalipatan nila ang pulong sang Dios nga ila nabatian kag wala ini namunga sa ila kabuhi. 23Pero ang maayo nga duta nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nagpamati kag nakaintiendi sang pulong sang Dios. Gani namunga gid ang pulong sang Dios sa ila kabuhi. Ang iban sa ila madamo gid ang bunga, ang iban madamo-damo, kag ang iban hustuhan lang.”13:23 Ang iban… hustuhan lang: sa literal, Ang iban 100, ang iban 60, ang iban 30 ka pilo.
Ang Paanggid Parte sa Bugang
24Nagpadayon si Jesus sa iya pagtudlo sa mga tawo paagi sa paanggid. Nagsiling siya, “Ang paghari sang Dios mapaanggid sa sini nga estorya: May tawo nga nagsab-og sang maayo nga binhi sa iya duta. 25Pagkagab-i, samtang ang mga tawo nagakatulog, ang iya kaaway nagkadto didto kag nagsab-og sang liso sang bugang13:25 bugang: sa English, weed. kag nagpauli. 26Sang nagtubo ang trigo kag nagpamunga, nagtubo man ang mga bugang. 27Gani nagkadto sa iya ang iya mga suluguon kag nagsiling, ‘Indi bala maayo nga binhi ang aton ginsab-og sa imo duta? Diin naghalin ang mga bugang?’ 28Nagsabat siya, ‘Ang kaaway amo ang naghimo sini.’ Gani ginpamangkot siya sang mga suluguon, ‘Gabuton bala namon ang mga bugang?’ 29Nagsabat siya, ‘Indi lang, kay basi magabot ninyo pati ang trigo. 30Pabay-i lang ninyo hasta mag-abot ang tig-alani. Sa tig-alani suguon ko ang mga manug-ani nga panggabuton anay ang mga bugang kag bugkuson agod sunugon. Pagkatapos ipatipon ko sa ila ang trigo kag dal-on sa akon bodega.’ ”
Ang Paanggid Parte sa Binhi sang Mustasa
(Mar. 4:30-32; Luc. 13:18-19)
31Ginsugiran pa gid niya sila sini nga paanggid, “Ang paghari sang Dios pareho sa binhi sang mustasa13:31 mustasa: ini isa ka klase sang mustasa nga dako gid. nga ginpanggas sang isa ka tawo sa iya duta. 32Ang binhi sang mustasa amo ang pinakagamay sa tanan nga binhi. Pero kon magtubo na gani amo ang pinakamataas sa mga ulutanon, kag pareho na sa kahoy ang iya kataason. Bisan gani ang mga pispis sarang makapugad sa iya mga sanga.”
Ang Paanggid Parte sa Inugpahabok sa Tinapay
(Luc. 13:20-21)
33Ginsugiran naman niya sila sini nga paanggid, “Ang paghari sang Dios pareho man sa inugpahabok13:33 inugpahabok: ukon, lebadura. Sa English, yeast. nga ginmiksla13:33 ginmiksla: sa iban nga Bisaya, ginmiskla. sang babayi sa isa ka labador nga harina nga iya masahon, kag naghabok dayon ang bug-os nga linamas.”
Kon Ngaa Paanggid ang Gin-gamit ni Jesus sa Pagtudlo
(Mar. 4:33-34)
34Naggamit si Jesus sang mga paanggid sa tanan niya nga pagpanudlo parte sa paghari sang Dios. Wala siya sing may ginhambal sa mga tawo nga indi paagi sa paanggid. 35Katumanan ini sang ginsiling sang Dios paagi sa iya propeta:
“Tudluan ko kamo paagi sa mga paanggid.
Sugiran ko kamo sang mga kamatuoran nga wala pa gid mahibalui halin pa sang pagtuga sang kalibutan.”13:35 Salmo 78:2.
Ginsaysay ni Jesus ang Kahulugan sang Paanggid Parte sa Bugang
36Pagkatapos sadto ginbayaan ni Jesus ang mga tawo kag nagsulod siya sa balay. Nagsulod man didto ang iya mga sumulunod kag nagpamangkot sa iya, “Sugiri kami kon ano ang kahulugan sang paanggid parte sa bugang.” 37Nagsiling siya, “Ang tawo nga nagsab-og sang maayo nga binhi wala sing iban kundi ako nga Anak sang Tawo. 38Ang duta nga ginsab-ugan amo ang kalibutan. Ang maayo nga binhi amo ang mga tawo nga nagapasakop sa paghari sang Dios. Kag ang mga bugang amo ang mga tawo nga sakop ni Satanas. 39Si Satanas amo ang kaaway nga nagsab-og sang mga bugang. Ang tig-alani amo ang katapusan sang kalibutan, kag ang mga manug-ani amo ang mga anghel. 40Subong nga ang bugang ginagabot kag ginasunog dayon, amo man ang magakalatabo sa katapusan sang kalibutan. 41Ako nga Anak sang Tawo magapadala sang akon mga anghel agod tipunon kag paguwaon halin sa mga sakop sang akon paghari ang tanan nga nagahimo sang malain nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang iban. 42Dayon ipilak sila sa nagadabadaba nga kalayo.13:42 nagadabadaba nga kalayo: sa literal, nagadabadaba nga hurnohan. Siguro ang buot silingon sini amo ang impyerno. Amo man sa bersikulo 50. Kag didto magahibi sila kag magabagrot ang ila mga ngipon.13:42 magabagrot ang ila mga ngipon: siguro tungod sa kaakig ukon kasakit. 43Ang mga matarong magasilak pareho sang adlaw sa paghari sang ila Amay. Kamo nga nagapamati, dapat intiendihon gid ninyo ining inyo nabatian.”
Ang Paanggid Parte sa Manggad nga Ginlubong
44“Ang paghari sang Dios pareho man sa manggad nga ginlubong sa duta nga nasapwan sang isa ka tawo. Ang iya ginhimo, gintampukan niya ini liwat, kag nagpauli siya nga malipayon. Ginbaligya niya ang tanan niya nga pagkabutang kag ginbakal niya dayon ato nga duta.”
Ang Paanggid Parte sa Perlas
45“Ang paghari sang Dios pareho man sa negosyante nga nagapangita sang mga perlas. 46Sang makakita siya sang malahalon gid nga perlas, nagpauli siya kag ginbaligya ang tanan niya nga pagkabutang kag ginbakal niya dayon ato nga perlas.”
Ang Paanggid Parte sa Pukot
47“Ang paghari sang Dios pareho man sa pukot nga ginladlad sa dagat, kag sari-sari nga mga isda ang nakuha. 48Sang madamo na ang isda sa pukot ginbutong ini sang mga mangingisda pahigad. Dayon nagpungko sila agod pilion ang mga isda. Ang maayo nga mga isda ginbutang nila sa mga alat, pero ang malain13:48 maayo… malain: ukon, puwede kaunon… indi puwede kaunon. ginpamilak nila. 49Pareho man sini ang matabo sa katapusan sang kalibutan. Magaabot diri ang mga anghel agod painon ang mga tawo nga malain sa mga tawo nga matarong. 50Kag ang mga tawo nga malain ipilak sa nagadabadaba nga kalayo. Magahibi sila kag magabagrot ang ila ngipon.”
51Dayon nagpamangkot si Jesus sa ila, “Nahangpan bala ninyo ang tanan ko nga ginpanghambal?” Nagsabat sila, “Huo.” 52Sa liwat nagsiling si Jesus, “Gani ang kada manunudlo nga may natun-an parte sa paghari sang Dios pareho sang tagbalay nga may madamo nga pagkabutang sa iya bodega. Indi lang ang daan nga mga butang ang iya ginapaguwa sa bodega kundi pati ang mga bag-o man.”13:52 Indi lang… bag-o man: buot silingon, Indi lang ang daan nga mga butang ang iya ginatudlo kundi pati ang mga bag-o man.
Ginsikway si Jesus sa Nazaret
(Mar. 6:1-6; Luc. 4:16-30)
53Pagkatapos nga nagtudlo si Jesus sining mga paanggid, naghalin siya sa sina nga lugar 54kag nagkadto sa iya banwa. Nagpanudlo siya didto sa simbahan sang mga Judio. Natingala sa iya ang mga tawo kag nagpinamangkutanay, “Diin bala siya nagkuha sina nga kaalam kag sang gahom sa paghimo sang mga milagro? 55Indi bala nga anak siya sang panday? Indi bala si Maria ang iya iloy kag ang mga utod niya amo sila ni Santiago, Jose, Simon, kag Judas? 56Indi bala ang iya mga utod nga babayi nagaestar diri? Diin bala siya nagkuha sang iya abilidad?” 57Gani indi gid sila magtuo sa iya. Nagsiling si Jesus sa ila, “Ginatahod ang propeta bisan diin luwas lang sa iya kaugalingon nga banwa kag panimalay.” 58Gani wala naghimo si Jesus sang madamo nga mga milagro didto tungod nga indi sila magtuo sa iya.
1The same day went Jesus out of the house, and sat by the sea side. 2And great multitudes were gathered together unto him, so that he went into a ship, and sat; and the whole multitude stood on the shore. 3And he spake many things unto them in parables, saying, Behold, a sower went forth to sow; 4And when he sowed, some seeds fell by the way side, and the fowls came and devoured them up: 5Some fell upon stony places, where they had not much earth: and forthwith they sprung up, because they had no deepness of earth: 6And when the sun was up, they were scorched; and because they had no root, they withered away. 7And some fell among thorns; and the thorns sprung up, and choked them: 8But other fell into good ground, and brought forth fruit, some an hundredfold, some sixtyfold, some thirtyfold. 9Who hath ears to hear, let him hear. 10And the disciples came, and said unto him, Why speakest thou unto them in parables? 11He answered and said unto them, Because it is given unto you to know the mysteries of the kingdom of heaven, but to them it is not given. 12For whosoever hath, to him shall be given, and he shall have more abundance: but whosoever hath not, from him shall be taken away even that he hath. 13Therefore speak I to them in parables: because they seeing see not; and hearing they hear not, neither do they understand. 14And in them is fulfilled the prophecy of Esaias, which saith, By hearing ye shall hear, and shall not understand; and seeing ye shall see, and shall not perceive: 15For this people’s heart is waxed gross, and their ears are dull of hearing, and their eyes they have closed; lest at any time they should see with their eyes, and hear with their ears, and should understand with their heart, and should be converted, and I should heal them. 16But blessed are your eyes, for they see: and your ears, for they hear. 17For verily I say unto you, That many prophets and righteous men have desired to see those things which ye see, and have not seen them; and to hear those things which ye hear, and have not heard them.
18¶ Hear ye therefore the parable of the sower. 19When any one heareth the word of the kingdom, and understandeth it not, then cometh the wicked one, and catcheth away that which was sown in his heart. This is he which received seed by the way side. 20But he that received the seed into stony places, the same is he that heareth the word, and anon with joy receiveth it; 21Yet hath he not root in himself, but dureth for a while: for when tribulation or persecution ariseth because of the word, by and by he is offended. 22He also that received seed among the thorns is he that heareth the word; and the care of this world, and the deceitfulness of riches, choke the word, and he becometh unfruitful. 23But he that received seed into the good ground is he that heareth the word, and understandeth it; which also beareth fruit, and bringeth forth, some an hundredfold, some sixty, some thirty.
24¶ Another parable put he forth unto them, saying, The kingdom of heaven is likened unto a man which sowed good seed in his field: 25But while men slept, his enemy came and sowed tares among the wheat, and went his way. 26But when the blade was sprung up, and brought forth fruit, then appeared the tares also. 27So the servants of the householder came and said unto him, Sir, didst not thou sow good seed in thy field? from whence then hath it tares? 28He said unto them, An enemy hath done this. The servants said unto him, Wilt thou then that we go and gather them up? 29But he said, Nay; lest while ye gather up the tares, ye root up also the wheat with them. 30Let both grow together until the harvest: and in the time of harvest I will say to the reapers, Gather ye together first the tares, and bind them in bundles to burn them: but gather the wheat into my barn.
31¶ Another parable put he forth unto them, saying, The kingdom of heaven is like to a grain of mustard seed, which a man took, and sowed in his field: 32Which indeed is the least of all seeds: but when it is grown, it is the greatest among herbs, and becometh a tree, so that the birds of the air come and lodge in the branches thereof.
33¶ Another parable spake he unto them; The kingdom of heaven is like unto leaven, which a woman took, and hid in three measures of meal, till the whole was leavened. 34All these things spake Jesus unto the multitude in parables; and without a parable spake he not unto them: 35That it might be fulfilled which was spoken by the prophet, saying, I will open my mouth in parables; I will utter things which have been kept secret from the foundation of the world. 36Then Jesus sent the multitude away, and went into the house: and his disciples came unto him, saying, Declare unto us the parable of the tares of the field. 37He answered and said unto them, He that soweth the good seed is the Son of man; 38The field is the world; the good seed are the children of the kingdom; but the tares are the children of the wicked one; 39The enemy that sowed them is the devil; the harvest is the end of the world; and the reapers are the angels. 40As therefore the tares are gathered and burned in the fire; so shall it be in the end of this world. 41The Son of man shall send forth his angels, and they shall gather out of his kingdom all things that offend, and them which do iniquity; 42And shall cast them into a furnace of fire: there shall be wailing and gnashing of teeth. 43Then shall the righteous shine forth as the sun in the kingdom of their Father. Who hath ears to hear, let him hear.
44¶ Again, the kingdom of heaven is like unto treasure hid in a field; the which when a man hath found, he hideth, and for joy thereof goeth and selleth all that he hath, and buyeth that field.
45¶ Again, the kingdom of heaven is like unto a merchant man, seeking goodly pearls: 46Who, when he had found one pearl of great price, went and sold all that he had, and bought it.
47¶ Again, the kingdom of heaven is like unto a net, that was cast into the sea, and gathered of every kind: 48Which, when it was full, they drew to shore, and sat down, and gathered the good into vessels, but cast the bad away. 49So shall it be at the end of the world: the angels shall come forth, and sever the wicked from among the just, 50And shall cast them into the furnace of fire: there shall be wailing and gnashing of teeth. 51Jesus saith unto them, Have ye understood all these things? They say unto him, Yea, Lord. 52Then said he unto them, Therefore every scribe which is instructed unto the kingdom of heaven is like unto a man that is an householder, which bringeth forth out of his treasure things new and old.
53¶ And it came to pass, that when Jesus had finished these parables, he departed thence. 54And when he was come into his own country, he taught them in their synagogue, insomuch that they were astonished, and said, Whence hath this man this wisdom, and these mighty works? 55Is not this the carpenter’s son? is not his mother called Mary? and his brethren, James, and Joses, and Simon, and Judas? 56And his sisters, are they not all with us? Whence then hath this man all these things? 57And they were offended in him. But Jesus said unto them, A prophet is not without honour, save in his own country, and in his own house. 58And he did not many mighty works there because of their unbelief.
