Mateo 13 – HLGN & CCB

Ang Pulong Sang Dios

Mateo 13:1-58

Ang Paanggid Parte sa Manugsab-og

(Mar. 4:1-9; Luc. 8:4-8)

1Sa amo man nga adlaw, nagguwa si Jesus sa balay kag nagkadto siya sa higad sang dagat13:1 dagat: Ang tubig nga ginmitlang diri ginatawag sa English nga “lake” ukon sa iban nga Bisaya, “linaw”. kag nagpungko didto. 2Pero tungod kay gintipunan siya sang madamo nga mga tawo, nagsakay siya sa sakayan nga nagapundo kag didto siya nagpungko sa pagtudlo. Ang mga tawo didto sa higad sang dagat nagapamati samtang nagatudlo siya. 3Madamo nga mga butang ang iya gintudlo sa ila paagi sa mga paanggid. Siling niya,

“May isa ka mangunguma nga nagsab-og sang binhi. 4Sa iya pagsab-og, ang iban nagtupa sa higad sang dalan, kag gintuka ini sang mga pispis. 5Ang iban nagtupa sa kabatuhan. Hapaw lang ang duta sini, gani madali nga nagtubo ang binhi tungod kay manabaw ang duta. 6Pero nalayong ini sang nainitan sang adlaw, kag tungod nga diutay lang ang gamot, nalaya. 7Ang iban nga mga binhi nagtupa kag nagtubo sa duta nga may mga tunukon nga hilamon, pero pagdabong sang mga hilamon nalumos ang tanom. 8Ang iban pa gid nga mga binhi nagtupa sa maayo nga duta, nagtubo kag nagpamunga. Ang iban madamo gid ang bunga, ang iban madamo-damo, kag ang iban hustuhan lang.13:8 Ang iban… hustuhan lang: sa literal, Ang iban 100, ang iban 60, ang iban 30 ka pilo. 9Kamo nga nagapamati, dapat intiendihon gid ninyo ining inyo nabatian.”

Ang Katuyuan sang mga Paanggid

(Mar. 4:10-12; Luc. 8:9-10)

10Dayon nagpalapit kay Jesus ang iya mga sumulunod kag nagpamangkot, “Ngaa nagahambal ka sa mga tawo paagi sa mga paanggid?” 11Nagsabat si Jesus sa ila, “Ang mga tinago nga kamatuoran parte sa paghari sang Dios13:11 Dios: sa literal, langit. Amo man sa bersikulo 24, 31, 33, 44, 45, 47 kag 52. Tan-awa ang footnote sa 3:2. ginasugid sa inyo nga maintiendihan ninyo, pero sa iban wala ginasugid nga maintiendihan nila. 12Kay ang tawo nga nagatuman sang iya nabatian nga kamatuoran pagahatagan pa gid sang pag-intiendi, kag madamo gid ang idugang sa iya. Pero ang tawo nga wala nagatuman sa kamatuoran, bisan ang diutay nga iya naintiendihan, kuhaon pa sa iya. 13Gani nagahambal ako sa ila paagi sa mga paanggid tungod kay nagatulok sila pero indi makakita, kag nagapamati sila pero indi makaintiendi. 14Gani natuman sa ila ang ginsiling sang Dios paagi kay Propeta Isaias,

‘Sige lang kamo pamati, pero indi kamo makaintiendi.

Sige lang kamo tulok, pero indi kamo makakita.

15Tungod kay matig-a ang tagipusuon sang sini nga mga tawo.

Gintakpan nila ang ila mga dulunggan,

kag ginpiyong nila ang ila mga mata.

Kay basi makakita sila kag makabati,

kag makaintiendi kag magbalik sa akon,

kag ayuhon ko sila.’13:15 Isa. 6:9-10.

16Pero bulahan kamo nga nagasunod sa akon, kay nakakita kamo kag nakabati. 17Sa pagkamatuod, madamo nga mga propeta kag matarong nga mga tawo sang una ang naghandom nga makakita kag makabati sang inyo nakita kag nabatian subong, pero wala natabo ini sa ila tiyempo.”

Ginsaysay ni Jesus ang Kahulugan sang Paanggid

(Mar. 4:13-20; Luc. 8:11-15)

18“Gani, pamatii ninyo kag tun-i kon ano ang kahulugan sang paanggid parte sa manugsab-og. 19Ang higad sang dalan nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nagapamati sang pulong parte sa paghari sang Dios, pero wala sila nakaintiendi. Nag-abot si Satanas kag gin-agaw ang pulong sa ila tagipusuon. 20Ang kabatuhan nga manabaw lang ang duta nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nakabati sang pulong sang Dios kag ginbaton nila ini gilayon nga may kalipay. 21Pero indi hugot sa ila tagipusuon. Gani wala magdugay ang ila pagtuo. Pag-abot sang pag-antos ukon paghingabot tungod sa pulong sang Dios nga ila ginbaton, nagbiya sila sa ila pagtuo. 22Ang duta nga may mga hilamon nga tunukon nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nakabati sang pulong sang Dios. Ugaling tungod sa mga palaligban sa pangabuhi kag paghimulat nga makamanggad nalipatan nila ang pulong sang Dios nga ila nabatian kag wala ini namunga sa ila kabuhi. 23Pero ang maayo nga duta nga gintup-an sang binhi amo ang mga tawo nga nagpamati kag nakaintiendi sang pulong sang Dios. Gani namunga gid ang pulong sang Dios sa ila kabuhi. Ang iban sa ila madamo gid ang bunga, ang iban madamo-damo, kag ang iban hustuhan lang.”13:23 Ang iban… hustuhan lang: sa literal, Ang iban 100, ang iban 60, ang iban 30 ka pilo.

Ang Paanggid Parte sa Bugang

24Nagpadayon si Jesus sa iya pagtudlo sa mga tawo paagi sa paanggid. Nagsiling siya, “Ang paghari sang Dios mapaanggid sa sini nga estorya: May tawo nga nagsab-og sang maayo nga binhi sa iya duta. 25Pagkagab-i, samtang ang mga tawo nagakatulog, ang iya kaaway nagkadto didto kag nagsab-og sang liso sang bugang13:25 bugang: sa English, weed. kag nagpauli. 26Sang nagtubo ang trigo kag nagpamunga, nagtubo man ang mga bugang. 27Gani nagkadto sa iya ang iya mga suluguon kag nagsiling, ‘Indi bala maayo nga binhi ang aton ginsab-og sa imo duta? Diin naghalin ang mga bugang?’ 28Nagsabat siya, ‘Ang kaaway amo ang naghimo sini.’ Gani ginpamangkot siya sang mga suluguon, ‘Gabuton bala namon ang mga bugang?’ 29Nagsabat siya, ‘Indi lang, kay basi magabot ninyo pati ang trigo. 30Pabay-i lang ninyo hasta mag-abot ang tig-alani. Sa tig-alani suguon ko ang mga manug-ani nga panggabuton anay ang mga bugang kag bugkuson agod sunugon. Pagkatapos ipatipon ko sa ila ang trigo kag dal-on sa akon bodega.’ ”

Ang Paanggid Parte sa Binhi sang Mustasa

(Mar. 4:30-32; Luc. 13:18-19)

31Ginsugiran pa gid niya sila sini nga paanggid, “Ang paghari sang Dios pareho sa binhi sang mustasa13:31 mustasa: ini isa ka klase sang mustasa nga dako gid. nga ginpanggas sang isa ka tawo sa iya duta. 32Ang binhi sang mustasa amo ang pinakagamay sa tanan nga binhi. Pero kon magtubo na gani amo ang pinakamataas sa mga ulutanon, kag pareho na sa kahoy ang iya kataason. Bisan gani ang mga pispis sarang makapugad sa iya mga sanga.”

Ang Paanggid Parte sa Inugpahabok sa Tinapay

(Luc. 13:20-21)

33Ginsugiran naman niya sila sini nga paanggid, “Ang paghari sang Dios pareho man sa inugpahabok13:33 inugpahabok: ukon, lebadura. Sa English, yeast. nga ginmiksla13:33 ginmiksla: sa iban nga Bisaya, ginmiskla. sang babayi sa isa ka labador nga harina nga iya masahon, kag naghabok dayon ang bug-os nga linamas.”

Kon Ngaa Paanggid ang Gin-gamit ni Jesus sa Pagtudlo

(Mar. 4:33-34)

34Naggamit si Jesus sang mga paanggid sa tanan niya nga pagpanudlo parte sa paghari sang Dios. Wala siya sing may ginhambal sa mga tawo nga indi paagi sa paanggid. 35Katumanan ini sang ginsiling sang Dios paagi sa iya propeta:

“Tudluan ko kamo paagi sa mga paanggid.

Sugiran ko kamo sang mga kamatuoran nga wala pa gid mahibalui halin pa sang pagtuga sang kalibutan.”13:35 Salmo 78:2.

Ginsaysay ni Jesus ang Kahulugan sang Paanggid Parte sa Bugang

36Pagkatapos sadto ginbayaan ni Jesus ang mga tawo kag nagsulod siya sa balay. Nagsulod man didto ang iya mga sumulunod kag nagpamangkot sa iya, “Sugiri kami kon ano ang kahulugan sang paanggid parte sa bugang.” 37Nagsiling siya, “Ang tawo nga nagsab-og sang maayo nga binhi wala sing iban kundi ako nga Anak sang Tawo. 38Ang duta nga ginsab-ugan amo ang kalibutan. Ang maayo nga binhi amo ang mga tawo nga nagapasakop sa paghari sang Dios. Kag ang mga bugang amo ang mga tawo nga sakop ni Satanas. 39Si Satanas amo ang kaaway nga nagsab-og sang mga bugang. Ang tig-alani amo ang katapusan sang kalibutan, kag ang mga manug-ani amo ang mga anghel. 40Subong nga ang bugang ginagabot kag ginasunog dayon, amo man ang magakalatabo sa katapusan sang kalibutan. 41Ako nga Anak sang Tawo magapadala sang akon mga anghel agod tipunon kag paguwaon halin sa mga sakop sang akon paghari ang tanan nga nagahimo sang malain nga nangin kabangdanan sang pagpakasala sang iban. 42Dayon ipilak sila sa nagadabadaba nga kalayo.13:42 nagadabadaba nga kalayo: sa literal, nagadabadaba nga hurnohan. Siguro ang buot silingon sini amo ang impyerno. Amo man sa bersikulo 50. Kag didto magahibi sila kag magabagrot ang ila mga ngipon.13:42 magabagrot ang ila mga ngipon: siguro tungod sa kaakig ukon kasakit. 43Ang mga matarong magasilak pareho sang adlaw sa paghari sang ila Amay. Kamo nga nagapamati, dapat intiendihon gid ninyo ining inyo nabatian.”

Ang Paanggid Parte sa Manggad nga Ginlubong

44“Ang paghari sang Dios pareho man sa manggad nga ginlubong sa duta nga nasapwan sang isa ka tawo. Ang iya ginhimo, gintampukan niya ini liwat, kag nagpauli siya nga malipayon. Ginbaligya niya ang tanan niya nga pagkabutang kag ginbakal niya dayon ato nga duta.”

Ang Paanggid Parte sa Perlas

45“Ang paghari sang Dios pareho man sa negosyante nga nagapangita sang mga perlas. 46Sang makakita siya sang malahalon gid nga perlas, nagpauli siya kag ginbaligya ang tanan niya nga pagkabutang kag ginbakal niya dayon ato nga perlas.”

Ang Paanggid Parte sa Pukot

47“Ang paghari sang Dios pareho man sa pukot nga ginladlad sa dagat, kag sari-sari nga mga isda ang nakuha. 48Sang madamo na ang isda sa pukot ginbutong ini sang mga mangingisda pahigad. Dayon nagpungko sila agod pilion ang mga isda. Ang maayo nga mga isda ginbutang nila sa mga alat, pero ang malain13:48 maayo… malain: ukon, puwede kaunon… indi puwede kaunon. ginpamilak nila. 49Pareho man sini ang matabo sa katapusan sang kalibutan. Magaabot diri ang mga anghel agod painon ang mga tawo nga malain sa mga tawo nga matarong. 50Kag ang mga tawo nga malain ipilak sa nagadabadaba nga kalayo. Magahibi sila kag magabagrot ang ila ngipon.”

51Dayon nagpamangkot si Jesus sa ila, “Nahangpan bala ninyo ang tanan ko nga ginpanghambal?” Nagsabat sila, “Huo.” 52Sa liwat nagsiling si Jesus, “Gani ang kada manunudlo nga may natun-an parte sa paghari sang Dios pareho sang tagbalay nga may madamo nga pagkabutang sa iya bodega. Indi lang ang daan nga mga butang ang iya ginapaguwa sa bodega kundi pati ang mga bag-o man.”13:52 Indi lang… bag-o man: buot silingon, Indi lang ang daan nga mga butang ang iya ginatudlo kundi pati ang mga bag-o man.

Ginsikway si Jesus sa Nazaret

(Mar. 6:1-6; Luc. 4:16-30)

53Pagkatapos nga nagtudlo si Jesus sining mga paanggid, naghalin siya sa sina nga lugar 54kag nagkadto sa iya banwa. Nagpanudlo siya didto sa simbahan sang mga Judio. Natingala sa iya ang mga tawo kag nagpinamangkutanay, “Diin bala siya nagkuha sina nga kaalam kag sang gahom sa paghimo sang mga milagro? 55Indi bala nga anak siya sang panday? Indi bala si Maria ang iya iloy kag ang mga utod niya amo sila ni Santiago, Jose, Simon, kag Judas? 56Indi bala ang iya mga utod nga babayi nagaestar diri? Diin bala siya nagkuha sang iya abilidad?” 57Gani indi gid sila magtuo sa iya. Nagsiling si Jesus sa ila, “Ginatahod ang propeta bisan diin luwas lang sa iya kaugalingon nga banwa kag panimalay.” 58Gani wala naghimo si Jesus sang madamo nga mga milagro didto tungod nga indi sila magtuo sa iya.

Chinese Contemporary Bible (Simplified)

马太福音 13:1-58

撒种的比喻

1当天,耶稣离开房子,坐在湖边。 2有一大群人聚集到祂周围,祂只好上船坐下,众人都站在岸上。 3祂用比喻给他们讲许多道理,说:“有一个农夫出去撒种。 4撒种的时候,有些种子落在路旁,被飞鸟吃掉了; 5有些落在石头地上,因为泥土不深,种子很快就发芽了,然而因为没有根, 6被太阳一晒,就枯萎了; 7有些落在荆棘丛中,荆棘长起来便把嫩苗挤住了; 8有些落在沃土里,就结出果实,收成多达三十倍、六十倍、一百倍。 9有耳朵的,都应当听。”

用比喻的目的

10门徒上前问耶稣:“你为什么要用比喻来教导他们呢?”

11耶稣回答说:“天国的奥秘只让你们知道,不让他们知道。 12因为凡有的,还要给他更多,他就丰富有余;凡没有的,连他仅有的也要夺去。 13我用比喻教导他们是因为他们视而不见,听而不闻,闻而不悟。 14以赛亚的预言正应验在他们身上,

“‘你们听了又听,却不明白;

看了又看,却不领悟。

15因为这些人心灵麻木,

耳朵发背,眼睛昏花,

以致眼睛看不见,耳朵听不见,

心里不明白,无法回心转意,

得不到我的医治。’

16“但你们的眼睛是有福的,因为看得见;你们的耳朵也是有福的,因为听得见。 17我实在告诉你们,以前有许多先知和义人曾渴望看见你们所看见的,听见你们所听见的,却未能如愿。

解释比喻

18“所以,你们应当留心这撒种的比喻。 19种子落在路旁,是指人听了天国的道理却不明白,魔鬼乘虚而入,把撒在他心里的夺走了; 20种子落在石头地上,是指人听了道后,立刻欢喜地接受了, 21但因为他心里没有根基,不过是暂时接受,一旦为道遭受患难或迫害,就立刻放弃了信仰; 22种子落在荆棘丛中,是指人虽然听过道,但生活的忧虑和钱财的迷惑把道挤住了,以致不能结出果实。 23种子落在沃土里,是指人听了道,并明白了道,就结出果实来,有的多达一百倍,有的六十倍,有的三十倍。”

毒麦的比喻

24耶稣又给他们讲了一个比喻,说:“天国就像一个人,将好种子撒在田里。 25人们睡觉的时候,仇敌过来把毒麦撒在他的麦田里,就走了。 26当麦子长苗吐穗时,毒麦也长起来了。 27奴仆看见了就来问主人,‘主人啊!你不是把好种子撒在田里了吗?从哪里来的毒麦呢?’

28“主人回答说,‘这是仇敌做的。’奴仆问道,‘要我们去拔掉它们吗?’

29“主人说,‘不用了,因为拔毒麦会连麦子一起拔掉。 30让它们跟麦子一起生长吧,到收割的时候,我会吩咐收割的工人先把毒麦收集起来,扎成捆,留着烧,然后将麦子存入谷仓。’”

芥菜种和面酵的比喻

31耶稣又给他们讲了一个比喻:“天国就像一粒芥菜种,人把它种在田里。 32它虽然是种子中最小的,却长得比其他蔬菜都大,并且长成一棵树,天空的飞鸟也来栖息。”

33祂又给他们讲了个比喻:“天国就像面酵,妇人拿来掺在三斗面里,使整盆面都发起来。”

34耶稣总是用比喻对众人讲这些事,祂每次对他们讲话时都用比喻。 35这是要应验先知的话:“我要开口讲比喻,道出创世以来隐藏的事。”

解释毒麦的比喻

36后来,耶稣离开人群,进到屋里。门徒也跟着进去,对耶稣说:“请为我们解释毒麦的比喻。”

37耶稣说:“那撒下好种子的就是人子, 38麦田代表整个世界,那些好种子就是天国的子民。毒麦就是那些属于魔鬼的人, 39撒毒麦的仇敌就是魔鬼。收割的日子便是世界的末日,收割的工人就是天使。

40“毒麦怎样被拔出来丢在火里烧,同样,在世界末日的时候, 41人子也将派天使把一切引人犯罪和作孽的人从祂国里挑出来, 42丢进火里。那时,他们将在那里哀哭切齿。 43那时,义人要在他们天父的国度像太阳一样发出光辉。有耳朵的,都应当听。

宝藏与珍珠的比喻

44“天国就像藏在地里的宝贝,有人发现了,就把它埋好,然后欢然变卖他所有的财产去买那块地。

45“天国就像一个四处搜购贵重珍珠的商人。 46他找到一颗极贵重的珍珠,就变卖了一切的产业,把它买下来。

撒网的比喻

47“天国就像一张渔网,撒在海里捕到了各种鱼。 48网满了,人们把网拉上岸,然后坐下来挑选,好的就收起来,不好的就丢掉。 49世界末日的时候也是这样。天使必把恶人从义人中拣出来, 50丢在火炉里,让恶人在那里哀哭切齿。 51你们明白这些事了吗?”

他们回答说:“我们明白了。”

52耶稣说:“律法教师成为天国的门徒后,就像一个家的主人,能从他的库房里拿出新的和旧的东西来。”

拿撒勒人厌弃耶稣

53耶稣讲完了这些比喻,就离开那里, 54回到自己的家乡拿撒勒,在会堂里教导人。人们很惊奇,说:“这个人从哪里得到如此的智慧和神奇的能力呢? 55这不是那木匠的儿子吗?祂母亲不是玛丽亚吗?祂的弟弟不是雅各约瑟西门犹大吗? 56祂的妹妹们不也是住在我们这里吗?祂究竟从哪里得来这一身本领呢?” 57他们就对祂很反感。

耶稣对他们说:“先知到处受人尊敬,只有在本乡本家例外。” 58因为他们不信,耶稣就没有在那里多行神迹。