Manugwali 7 – HLGN & NVI

Ang Pulong Sang Dios

Manugwali 7:1-29

Mga Laygay sa Kabuhi

1Subong nga ang maayo nga reputasyon mas maayo sang sa malahalon nga pahamot, ang adlaw sang pagkapatay mas maayo sang sa adlaw sang pagkatawo.

2Mas maayo pa nga magkadto sa balay nga may nagapangasubo sa patay sang sa magkadto sa balay nga may punsyon, kay ang dangatan sang tanan amo ang kamatayon. Dapat dumdumon ini permi sang mga buhi.

3Ang kasubo mas maayo pa sang sa kalipay tungod kay ang kasubo makapatadlong sa kabuhi sang tawo.

4Ang maalamon nga tawo nagahunahuna permi parte sa kamatayon, pero ang buang-buang nga tawo nagahunahuna permi parte sa kalipayan.

5Mas maayo pa nga magpamati ka sa pagsaway sa imo sang maalamon nga tawo sang sa magpamati ka sa pagdayaw sa imo sang buang-buang nga tawo.

6Ang kadlaw sang buang-buang nga tawo pareho sa mga tunok nga nagabitibiti sa kalayo. Wala ini sing pulos.

7Sigurado nga mangin pareho sa buang-buang ang maalamon nga tawo kon magpanguwarta7:7 magpanguwarta: ukon, magpangdaya. siya. Kon magbaton ka sang lagay ginaguba mo lang ang imo kaugalingon.

8Mas maayo pa ang katapusan sang isa ka butang sang sa umpisa sini. Ang pagpasensya mas maayo pa sang sa pagpabugal.

9Indi ka magdali-dali pangakig, kay ang kaakig amo ang kinaandan nga ginahimo sang buang-buang nga tawo.

10Indi ka magpamangkot, “Ngaa mas maayo sang una sang sa subong?” Kay indi ina husto nga pamangkot.

11Ang kaalam maayo nga butang pareho sa palanublion. Makabulig gid ini sa mga nagakabuhi diri sa kalibutan, 12kag makaprotektar ini pareho sa kuwarta. Gani makabulig gid ang kaalam; makatipig ini sa kabuhi sang tawo nga may ara sini.

13Hunahunaa bala kon ano ang ginhimo sang Dios. Sin-o bala ang makatadlong sa ginpatiko sang Dios?

14Kon maayo ang imo kahimtangan, magkalipay ka. Pero kon ara ka sa kalisod, dumduma nga ang Dios indi lamang nagahatag sang maayo nga kahimtangan kundi sang kalisod man. Gani indi ta mahibaluan kon ano ang matabo sa palaabuton.

15Sa sining akon kabuhi nga wala sing pulos, nakita ko ini tanan: ang mga matarong nga nagakalamatay sa pihak sang ila matarong nga kabuhi kag ang mga malaot nga nagakabuhi sing malawig sa pihak sang ila malaot nga kabuhi.

16Indi ka magsobra kaayo ukon kaalam. Kon himuon mo ina, ginaguba mo lang ang imo kaugalingon. 17Indi ka man magsobra kalaot, kag indi ka magbinuang-buang. Kon himuon mo ina, mapatay ka sa wala pa ang imo tion. 18Indi ka magpasobra sa sadto nga mga butang; dapat sa tunga-tunga ka lang, kay ang nagatahod sa Dios wala nagapasobra.

19Dako ang mahimo sang kaalam sa isa ka tawo sang sa mahimo sang napulo ka pangulo sa isa ka siyudad.

20Wala gid sing tawo diri sa kalibutan nga nagahimo permi sang matarong kag wala nagakasala.

21Indi pagpamatii ang tanan nga ginasiling sang tawo, kay basi kon mabatian mo nga ginapakamalaot ka sang imo suluguon. 22Kay nahibaluan mo mismo nga kadamo nga beses nga ginpakamalaot mo man ang iban.

23Gintestingan ko nga intiendihon ang tanan nga nagakalatabo diri sa kalibutan paagi sa akon kaalam. Naghunahuna ako nga maintiendihan ko, pero ato gali indi. 24Indi ko matungkad ang mga nagakalatabo; mabudlay gid ini intiendihon. Wala gid sing may makaintiendi sini. 25Pero padayon ako nga nagtuon kag nag-usisa, agod makaangkon ako sang kaalam kag sabat sa akon mga pamangkot, kag agod mahibaluan ko kon daw ano gid ka buang-buang ang tawo nga nagahimo sang malain kag daw ano kalain sing ulo ang tawo nga nagabinuang.

26Nasapwan ko nga ang babayi nga nagapangsulay mapait pa sang sa kamatayon. Ang iya gugma pareho sa siod, kag ang iya mga kamot nga nagahakos sa imo pareho sa kadena. Makapalagyo sa iya ang tawo nga maayo sa panulok sang Dios, pero ang makasasala iya masiod niya. 27-28Ako nga manugwali nagsiling, “Ginahunahuna ko gid sing maayo ang tagsa ka butang sa akon nga pagpangita sang sabat sa akon mga pamangkot. Sa gihapon wala ko makita ang mga sabat. Pero amo ini ang akon nasapwan: sa 1,000 ka lalaki isa lang ang matarong,7:27-28 matarong: ukon, maalam. pero sa 1,000 ka babayi wala gid sing matarong. 29Labaw sa tanan, nasapwan ko nga ginhimo sang Dios ang tawo nga matarong pero madamo sang ginapadihot ang tawo nga indi matarong.”

Nueva Versión Internacional

Eclesiastés 7:1-29

Nueva escala de valores

1Es mejor el buen nombre que el buen perfume.

Es mejor el día en que se muere que el día en que se nace.

2Es mejor ir a un funeral

que a una casa de fiestas.

Pues la muerte es el fin de todo ser humano,

y los que viven debieran tenerlo presente.

3Es mejor llorar que reír;

porque un rostro triste le hace bien al corazón.

4El sabio tiene presente la muerte;

el necio solo piensa en la diversión.

5Es mejor la reprensión de sabios

que el canto de necios.

6Pues las carcajadas de los necios

son como el crepitar de las espinas bajo la olla.

¡Y también esto es vanidad!

7La extorsión entorpece al sabio

y el soborno corrompe su corazón.

8Vale más el fin de algo que su principio.

Vale más la paciencia que la arrogancia.

9No permitas que el enojo domine tu espíritu,

porque el enojo se aloja en lo íntimo de los necios.

10Nunca preguntes por qué todo tiempo pasado fue mejor.

No es de sabios hacer tales preguntas.

11Buena es la sabiduría sumada a la heredad

y provechosa para los que ven la luz del sol.

12Puedes ponerte a la sombra de la sabiduría

o a la sombra del dinero,

pero la sabiduría tiene la ventaja

de dar vida a quien la posee.

13Contempla las obras de Dios:

¿quién puede enderezar

lo que él ha torcido?

14Cuando te vengan buenos tiempos, disfrútalos;

pero cuando te lleguen los malos,

piensa que unos y otros son obra de Dios,

y que nadie sabe con qué habrá de encontrarse después.

15Todo esto he visto durante mi absurda vida:

hombres justos a quienes su justicia los destruye

y hombres malvados a quienes su maldad les alarga la vida.

16No seas demasiado justo,

tampoco demasiado sabio.

¿Para qué destruirte a ti mismo?

17No seas demasiado malo

ni te portes como un necio.

¿Para qué morir antes de tiempo?

18Bueno es agarrar esto

sin soltar aquello.

Quien teme a Dios evitará los extremos.

19Más fortalece la sabiduría al sabio

que diez gobernantes a una ciudad.

20No hay en la tierra nadie tan justo

que haga el bien y nunca peque.

21No prestes atención a todo lo que se dice

y así no oirás cuando tu siervo hable mal de ti,

22aunque bien sabes

que muchas veces también tú has hablado mal de otros.

Tras la razón de las cosas

23Todo esto lo examiné con sabiduría

y me dispuse a ser sabio,

pero la sabiduría estaba fuera de mi alcance.

24Lejos y demasiado profundo está todo cuanto existe.

¿Quién puede dar con ello?

25Volví entonces mi atención hacia el conocimiento

para investigar e indagar acerca de la sabiduría y la razón de las cosas;

entonces me di cuenta de la insensatez de la maldad

y la locura de la necedad.

26Y encontré algo más amargo que la muerte:

la mujer que es una trampa,

su corazón es una red

y sus brazos son cadenas.

Quien agrada a Dios se librará de ella,

pero el pecador caerá en sus redes.

27Y dijo el Maestro:

«Miren lo que he hallado al buscar la razón de las cosas, una por una:

28¡que todavía estoy buscando

lo que no he encontrado!

Ya he dado con un hombre entre mil,

pero entre todas las mujeres

aún no he encontrado ninguna.

29Tan solo he hallado lo siguiente:

que Dios hizo perfecto al ser humano,

pero este se ha buscado demasiadas complicaciones».