1Dumduma ang imo Manunuga samtang bataon ka pa, sa wala pa mag-abot ang mga tion sang kalisod nga magasiling ka, “Wala ako nalipay sa akon kabuhi.” 2Dumduma siya sa wala pa magdulom sa imo ang kasanag sang adlaw, bulan kag mga bituon, kag sa wala pa magdulom sa imo ang imo palibot nga daw sa nadulman permi sang gal-om. 3Magaabot ang adlaw nga ang imo mga butkon12:3 mga butkon: sa literal, mga manugtipig sang balay. magakulurog kag ang imo mga tiil12:3 mga tiil: sa literal, mga makusog nga mga tawo. magaluya. Ang imo mga ngipon12:3 mga ngipon: sa literal, mga babayi nga nagagaling. indi na makausang tungod kay pila na lang ini ka bilog, kag ang imo mga mata12:3 mga mata: sa literal, mga babayi nga nagapamintana. indi na makakita sing maayo. 4Ang imo mga dulunggan12:4 mga dulunggan: sa literal, mga puwertahan malapit sa karsada. indi na kaayo makabati, bisan sang gahod sang galingan ukon huni sang mga pispis ukon sang sunata. 5Mahadlok ka na magsaka sa mataas nga lugar ukon maglakat-lakat sa karsada. Magaputi na ang imo mga buhok kag madula ang imo kapagros kag mga handom. Sa ulihi magakadto ka sa lugar nga imo puy-an sa wala sing katapusan, kag madamo ang magapangasubo para sa imo sa mga karsada.
6Gani dumduma ang Dios sa wala ka pa mapatay, sa wala pa mabugto ang kadena nga pilak kag mabuka ang suludlan nga bulawan, ukon sa wala pa mabugto ang higot sang tibod nga ginatimba sa bubon, kag mawasak ang tibod. 7Magabalik ka sa duta nga amo ang imo ginhalinan, kag ang imo espiritu12:7 espiritu: ukon, ginhawa. Tan-awa sa Salmo 104:29 kag Job 12:10. magabalik sa Dios nga amo ang naghatag sini.
8Ako nga manugwali12:8 manugwali: ukon, manunudlo; ukon, maalamon nga tawo. nagasiling, “Wala gid sing pulos! Wala gid sing pulos ang tanan!”
Tahura kag Tumana ang Dios
9Wala labot nga maalamon ang amo nga manugwali, ginatudluan man niya ang mga tawo parte sa iya nahibaluan. Gintun-an niya sing maayo ang madamo nga mga hulubaton nga iya ginplastar diri. 10Gintinguhaan niya nga magamit ang ensakto nga mga pulong, kag ang iya mga ginsulat diri husto kag matuod. 11Ang mga pulong sang maalamon nga tawo pareho sa taliwis nga baston nga ginagamit sa pagtuytoy sa mga sapat, kag pareho man ini sang lansang nga nagadulot sing maayo. Ginhatag ini sang isa ka Manugbantay.
12Anak, mag-andam ka sa sining isa pa ka butang: Ang pagsulat sang mga libro wala sing katapusan, kag ang sobra nga pagtuon makapakapoy sa imo.
13Karon nga nabasahan12:13 nabasahan: sa Hebreo, nabatian. Sadto anay nagatuon ang mga Israelinhon sang kasulatan paagi sa pagpamati sa manunudlo. mo ini tanan, amo ini ang akon masiling sa katapusan: Magtahod ka sa Dios kag tumana ang iya mga sugo, kay amo ini ang katungdanan sang tagsa ka tawo. 14Kay hukman sang Dios ang tanan ta nga ginahimo, maayo man ukon malain, pati ang mga ginahimo naton sa tago.
1Remember your Creator.
Remember him while you are still young.
Think about him before your times of trouble come.
The years will come when you will say,
“I don’t find any pleasure in them.”
2That’s when the sunlight will become dark.
The moon and the stars will also grow dark.
And the clouds will return after it rains.
3Remember your Creator before those who guard the house tremble with old age.
That’s when strong men will be bent over.
The women who grind grain will stop because there are so few of them left.
Those who look through the windows won’t be able to see very well.
4Remember your Creator before the front doors are closed.
That’s when the sound of grinding will fade away.
Old people will rise up when they hear birds singing.
But they will barely hear any of their songs.
5Remember your Creator before you become afraid of places that are too high.
You will also be terrified because of danger in the streets.
Remember your Creator before the almond trees have buds on them.
That’s when grasshoppers will drag themselves along.
Old people will lose their desire.
That’s when people will go to their dark homes in the grave.
And those who mourn for the dead will walk around in the streets.
6Remember your Creator before the silver cord is cut.
Remember him before the golden bowl is broken.
The wheel will be broken at the well.
The pitcher will be smashed at the spring.
7Remember your Creator before you return to the dust you came from.
Remember him before your spirit goes back to God who gave it.
8“Meaningless! Everything is meaningless!”
says the Teacher.
“Nothing has any meaning.”
Have Respect for God and Obey His Commandments
9The Teacher was wise. He gave knowledge to people. He tried out many proverbs. He thought about them carefully. Then he wrote them down in order. 10He did his best to find just the right words. And what he wrote was honest and true.
11The sayings of those who are wise move people to take action. Their collected sayings are like nails pounded in firm and deep. These sayings are given to us by one shepherd. 12My son, be careful not to pay attention to anything added to them.
Books will never stop being written. Too much studying makes people tired.
13Everything has now been heard.
And here’s the final thing I want to say.
Have respect for God and obey his commandments.
This is what he expects of all human beings.
14God will judge everything people do.
That includes everything they try to hide.
He’ll judge everything, whether it’s good or evil.
