Ang Pamangkot Parte sa Adlaw nga Inugpahuway
(Mat. 12:1-8; Mar. 2:23-28)
1Sang isa ka Adlaw nga Inugpahuway, samtang nagaagi sila ni Jesus sa kaumahan sang trigo, nagpangutol ang iya mga sumulunod sang mga uhay sang trigo, kag ginpiripis nila ini kag ginkaon. 2Pero may mga Pariseo nga nagsiling kay Jesus, “Ngaa ginahimo ninyo ang ginadilian nga himuon sa Adlaw nga Inugpahuway?” 3Ginsabat sila ni Jesus, “Wala bala ninyo mabasahi sa Kasulatan ang ginhimo ni David sang siya kag ang iya mga kaupod gin-gutom? 4Nagsulod siya sa balay sang Dios kag nagkuha sang tinapay nga ginhalad sa Dios kag ginkaon niya. Ginpakaon man niya ang iya mga kaupod, bisan pa nga ginadilian sang Kasuguan ang magkaon sadto luwas lang sa mga pari.” 5Nagsiling pa gid si Jesus sa ila, “Ako nga Anak sang Tawo may gahom sa pagsiling kon ano ang husto nga himuon sa Adlaw nga Inugpahuway.”
Ang Tawo nga Pingkaw ang Kamot
(Mat. 12:9-14; Mar. 3:1-6)
6Sang isa naman ka Adlaw nga Inugpahuway, nagsulod si Jesus sa simbahan sang mga Judio sa pagpanudlo. May tawo didto nga pingkaw6:6 pingkaw: ukon, paralisado. ang tuo niya nga kamot. 7Tungod nga ang mga manunudlo sang Kasuguan kag ang mga Pariseo nagapangita gid sang kabangdanan nga maakusar nila si Jesus, ginabantayan nila kon bala ayuhon niya ang ato nga tawo sa Adlaw nga Inugpahuway. 8Pero nahibaluan ni Jesus kon ano ang ara sa ila hunahuna. Gani nagsiling siya sa tawo nga pingkaw, “Tindog ka kag magpalapit diri sa atubangan.” Kag nagtindog siya kag nagkadto kay Jesus. 9Dayon siling ni Jesus sa mga manunudlo sang Kasuguan kag sa mga Pariseo, “Ano bala ang ginatugot sang aton Kasuguan sa Adlaw nga Inugpahuway: ang paghimo sang maayo sa mga tawo, ukon ang paghimo sang malain? Ang pagluwas sang ila kabuhi, ukon ang pagpatay?” 10Nagtulok si Jesus sa ila tanan pero wala gid sing may nagsabat. Dayon naghambal siya sa tawo nga pingkaw, “Untaya ang imo kamot.” Gin-untay niya, kag nag-ayo ini. 11Pero naakig gid ang mga manunudlo sang Kasuguan kag ang mga Pariseo, gani nagsugilanon sila kon ano ang himuon nila kay Jesus.
Ginpili ni Jesus ang Dose ka Apostoles
(Mat. 10:1-4; Mar. 3:13-19)
12Sang sadto nga panahon, nagtaklad si Jesus sa bukid agod magpangamuyo. Kag nagpangamuyo siya didto sa sulod sang isa gid ka gab-i. 13Pagkaaga gintawag niya ang iya mga sumulunod, kag nagpili siya sa ila sang dose, kag gintawag niya sila nga mga apostoles. 14Ang ila mga ngalan amo si Simon (nga gin-ngalanan ni Jesus nga Pedro), si Andres nga iya utod, si Santiago, si Juan, si Felipe, si Bartolome, 15si Mateo, si Tomas, si Santiago nga anak ni Alfeus, si Simon (nga sang una rebelde sa gobyerno sang Roma), 16si Judas nga anak sang isa pa ka Santiago, kag si Judas Iscariote6:16 Judas Iscariote: Indi apelyido ni Judas ang “Iscariote.” Siguro ang buot silingon, Judas nga taga-Keriot. nga amo ang nagtraidor kay Jesus.
Nagpanudlo si Jesus kag Nagpang-ayo
(Mat. 4:23-25)
17Pagkatapos sadto, nagdulhog sila sa patag. Nagtilipon didto ang iya mga sumulunod kag ang madamo nga mga tawo nga halin sa mga banwa sang Judea kag sa siyudad sang Jerusalem. May mga tawo man didto nga halin pa sa mga siyudad sang Tyre kag Sidon nga malapit sa dagat. 18Nagkadto sila didto agod magpamati sa mga ginatudlo ni Jesus kag magpabulong sang ila mga masakit. Ang mga tawo nga ginapaantos sang malaot nga mga espiritu gin-ayo man niya. 19Kag ang tanan nga tawo didto nagatinguha gid nga makatandog sa iya, kay may gahom nga nagaguwa sa iya nga nagaayo sa ila tanan.
Ang Bulahan kag ang Kaluluoy
(Mat. 5:1-12)
20Dayon nagtulok si Jesus sa iya mga sumulunod kag nagsiling,
“Bulahan kamo nga mga imol,
kay sakop kamo sa paghari sang Dios.
21Bulahan kamo nga ginagutom,
kay magaabot ang panahon nga indi na gid kamo paggutumon.
Bulahan kamo nga nagahibi,
kay magakadlaw kamo.
22Bulahan kamo kon tungod sa inyo pagsunod sa akon nga Anak sang Tawo maakig ang mga tawo sa inyo, sikwayon kamo, yagutaon, kag pakalainon ang inyo ngalan.
23Amo man ini ang ginhimo sang ila mga katigulangan sa mga propeta sang una. Gani kon himuon nila ini sa inyo, magkalipay gid kamo tungod nga mabaton ninyo ang dako nga balos sa langit.
24Pero kaluluoy kamo nga mga manggaranon,
kay naangkon na ninyo ang inyo kalipay.
25Kaluluoy kamo nga mga busog subong,
kay magaabot ang adlaw nga gutumon kamo.
Kaluluoy kamo nga nagakadlaw subong,
kay magaabot ang adlaw nga magapangasubo kamo kag magahilibion.
26Kaluluoy man kamo kon ginadayaw kamo sang tanan,
kay amo man ini ang ginhimo sang ila mga katigulangan sa mga indi matuod nga mga propeta.”
Higugmaa Ninyo ang Inyo mga Kaaway
(Mat. 5:38-48; 7:12a)
27“Pero kamo nga nagapamati sa akon, nagasiling ako sa inyo nga higugmaa ninyo ang inyo mga kaaway kag maghimo sang maayo sa mga wala nagahigugma sa inyo. 28Pakamaayuha ang mga nagapakamalaot sa inyo, kag pangamuyui ang mga nagapasipala sa inyo. 29Kon tampaon ka sa isa ka guya, itaya mo pa gid ang pihak mo nga guya. Kon may magkuha sang imo bayo, ihatag. Kag kon pati ang imo kamisita ginakuha pa gid, ihatag man. 30Hatagi ang bisan sin-o nga nagapangayo sa imo; kag kon may magkuha sang imo pagkabutang indi na pagbawia. 31Himua ninyo sa inyo isigkatawo ang bisan ano nga gusto ninyo nga himuon man nila sa inyo.
32“Kon ang nagahigugma sa inyo amo lang ang inyo ginahigugma, makabaton bala kamo sang balos halin sa Dios? Indi gid! Kay bisan pa ang mga makasasala nagahigugma man sa mga nagahigugma sa ila. 33Kag kon nagahimo kamo sing maayo sa mga tawo lang nga maayo sa inyo, makabaton bala kamo sing balos halin sa Dios? Bisan ang mga makasasala nagahimo man sina. 34Kon nagapahulam kamo sa mga tawo nga nahibaluan ninyo nga makabayad, makabaton bala kamo sang balos halin sa Dios? Bisan ang mga makasasala nagapahulam man sa ila kapareho nga mga makasasala basta nahibaluan nila nga makabayad sila. 35Amo ini ang inyo himuon: Higugmaa ninyo ang inyo mga kaaway kag himua ang maayo sa ila. Kon magpahulam kamo, pahulamon ninyo nga wala nagapaabot nga bayaran kamo. Kon amo ini ang inyo ginahimo, mabaton ninyo ang dako nga balos kag takos kamo nga tawgon nga mga anak sang Labing Mataas nga Dios. Kay siya maayo gid bisan pa sa mga tawo nga malaot kag wala sing kabalaslan. 36Magmaluluy-on kamo pareho sang inyo Amay.”
Indi Ninyo Paghukman ang Iban
(Mat. 7:1-5)
37“Indi ninyo paghukman ang iban agod indi man kamo paghukman sang Dios. Indi kamo magsiling nga dapat sila silutan, agod indi man kamo pagsilutan sang Dios. Patawara ninyo ang mga nakasala sa inyo agod patawaron man kamo sang Dios. 38Maghatag kamo agod pagahatagan man kamo sang Dios. Kon maghatag ang Dios sa inyo, ginasukob gid niya sing maayo, ginauyog, ginadasok, kag nagaawas pa antes ibubo sa inyo suludlan. Kay kon paano ang inyo paghatag sa iban amo man ina ang paghatag sang Dios sa inyo.”
39Pagkatapos sadto ginsugiran sila ni Jesus sini nga paanggid, “Wala sing bulag nga sarang makatuytoy sa iya kapareho nga bulag, kay sila nga duha mahulog sa kanal. 40Wala sing estudyante nga labaw pa sa iya maestro, pero kon natudluan gid siya sing maayo kag nakatapos sang iya pagtuon, magapareho man siya sa iya maestro.
41“Ngaa ginahimutaran mo gid ang gamay nga puling sa mata sang imo isigkatawo, pero wala mo gani ginasapak ang imo puling nga daw troso kadako? 42Paano ka makasiling sa iya, ‘Abi, kuhaon ko ang imo puling,’ kon indi mo gani makita ang imo puling nga daw troso kadako? Hipokrito! Kuhaa anay ang puling nga daw troso kadako sa imo mata, agod masanag ang imo pagkuha sang gamay nga puling sa mata sang imo isigkatawo.”
Makilala ang Tawo sa Iya Binuhatan
(Mat. 7:16-20; 12:33-35)
43“Ang maayo nga kahoy wala nagapamunga sang malain, kag ang malain nga kahoy wala nagapamunga sang maayo. 44Ang tagsa ka kahoy makilala mo sa iya bunga. Ang tunukon nga kahoy-kahoy wala nagapamunga sang higos6:44 higos: ang bunga sang kahoy nga higera (ukon, fig tree). ukon ubas. 45Ang tawo pareho sina. Ang maayo nga tawo nagahambal sang maayo kay maayo ang iya tagipusuon. Pero ang malain nga tawo nagahambal sang malain kay malain ang iya tagipusuon. Kon ano ang sa tagipusuon sang tawo amo man ang nagaguwa sa iya baba.”
Ang Matuod nga Sumulunod
(Mat. 7:24-27)
46“Ngaa nagatawag kamo sa akon, ‘Ginoo’? Wala man kamo nagatuman sang ginasiling ko sa inyo. 47Ipakita ko sa inyo ang halimbawa sang tawo nga nagapalapit sa akon, kag nagapamati kag nagatuman sang akon mga ginatudlo. 48Pareho siya sang isa ka tawo nga nagkutkot sing madalom kag nagpatindog sang balay sa pundasyon nga bato. Sang nag-awas ang suba kag nagbaha, gin-agyan sang tubig ang balay, pero wala gid ini maano tungod kay mapag-on ang iya pundasyon. 49Pero ang tawo nga nakabati sang akon mga ginatudlo pero wala nagatuman, pareho siya sa isa ka tawo nga nagpatindog sang balay nga wala sing mapag-on nga pundasyon. Pag-awas sang suba, gin-agyan sang tubig ang balay. Natumba dayon ini kag nawasak.”
Yesu Mbuye wa Sabata
1Tsiku lina la Sabata Yesu ankadutsa mʼminda yatirigu, ndipo ophunzira ake anayamba kubudula ngala zatirigu, namazifikisa mʼmanja mwawo ndi kumadya. 2Ena mwa Afarisi anafunsa kuti, “Kodi nʼchifukwa chiyani mukuchita zosaloledwa pa tsiku la Sabata?”
3Yesu anawayankha iwo kuti, “Kodi simunawerenge zimene Davide anachita pamene iye ndi anzake anali ndi njala? 4Iye analowa mʼnyumba ya Mulungu ndipo atatenga buledi wopatulika anadya amene ndi ololedwa kudya ansembe okha. Ndipo anaperekanso wina kwa anzake.” 5Kenaka Yesu anawawuza kuti, “Mwana wa Munthu ndi Ambuye wa Sabata.”
6La Sabata lina Iye analowa mʼsunagoge kukaphunzitsa ndipo mʼmenemo anapeza munthu wadzanja lolumala. 7Afarisi ndi aphunzitsi amalamulo ankamuyangʼana kuti apeze chifukwa Yesu, choncho anamuyangʼanitsitsa kuti aone ngati Iye akanamuchiritsa pa Sabata. 8Koma Yesu anadziwa zimene ankaganiza ndipo anati kwa munthu wadzanja lolumalayo, “Tanyamuka ndipo uyime patsogolo pa onsewa.” Choncho iye ananyamuka nayima pamenepo.
9Kenaka Yesu anawawuza kuti, “Ndikufunseni, kodi chololedwa pa Sabata ndi chiti: kuchita chabwino kapena kuchita choyipa, kupulumutsa moyo kapena kuwononga?”
10Iye atawayangʼana onsewo, anati kwa munthuyo, “Wongola dzanja lako.” Iye anaterodi, ndipo dzanja lake linachiritsidwa. 11Koma iwo anapsa mtima nayamba kukambirana wina ndi mnzake chomwe akanamuchitira Yesu.
Atumwi Khumi ndi Awiri
12Tsiku lina, masiku amenewo, Yesu anapita ku phiri kukapemphera ndipo anakhala usiku wonse akupemphera kwa Mulungu. 13Kutacha, anayitana ophunzira ake ndipo anasankha khumi ndi awiri a iwo amene anawayika kukhala atumwi: 14Simoni (amene anamutcha Petro), mʼbale wake wa Andreya, Yakobo, Yohane, Filipo, Bartumeyu, 15Mateyu, Tomasi, Yakobo mwana wa Alufeyo, Simoni amene amatchedwa Zaleti, 16Yudasi mwana wa Yakobo ndi Yudasi Isikarioti amene anamupereka.
Madalitso ndi Tsoka
17Iye anatsika pamodzi ndi atumwiwo ndipo anayima pamalo athyathyathya. Gulu lalikulu la ophunzira ake, gulu lalikulu la anthu ochokera ku Yudeya konse, ku Yerusalemu ndi ochokera mʼmphepete mwa nyanja ya Turo ndi Sidoni anali pomwepo. 18Iwo anabwera kudzamvetsera ndi kuchiritsidwa ku matenda awo. Osautsidwa ndi mizimu yoyipa anachiritsidwa, 19ndipo anthu ankayesetsa kuti amukhudze chifukwa mphamvu imatuluka mwa Iye ndi kuchiritsa onse.
20Akuyangʼana ophunzira ake, Iye anati,
“Odala ndinu amene ndi osauka,
chifukwa ufumu wa Mulungu ndi wanu.
21Inu amene mukumva njala tsopano, ndinu odala
chifukwa mudzakhutitsidwa.
Inu amene mukulira tsopano, ndinu odala
chifukwa mudzasekerera.
22Ndinu odala, anthu akamakudani,
kukusalani ndi kukunyozani
ndi kumayipitsa dzina lanu chifukwa cha Mwana wa Munthu.
23“Nthawi imeneyo sangalalani ndipo lumphani ndi chimwemwe chifukwa mphotho yanu ndi yayikulu kumwamba. Pakuti ndi zomwezonso zimene makolo awo anachitira aneneri.
24“Ndinu atsoka, anthu olemera,
popeza mwalandiriratu zokusangalatsani.
25Tsoka inu amene mukudya bwino tsopano,
chifukwa mudzakhala ndi njala.
Ndinu atsoka, amene mukusekerera tsopano,
chifukwa mudzabuma ndi kulira.
26Ndinu atsoka, anthu akamakuyamikirani,
popeza makolo anu anawachitira aneneri onama zomwezi.”
Kukonda Adani
27“Koma Ine ndikuwuza inu amene mukundimva: Kondani adani anu, chitirani zabwino amene amakudani. 28Dalitsani amene amakutembererani, apempherereni amene amakusautsani. 29Ngati wina akumenyani patsaya limodzi mupatseninso tsaya linalo. Ngati wina akulanda mwinjiro wako, umulole atenge ndi mkanjo omwe. 30Mupatseni aliyense amene akupemphani kanthu ndipo ngati wina atenga chinthu chanu, musamulamule kuti akubwezereni. 31Inu muwachitire anthu ena, zomwe mukanafuna kuti iwo akuchitireni.
32“Ngati mukonda okhawo amene amakukondani, mwapindula chiyani? Ngakhale ‘ochimwa’ amakonda amene amawakondanso. 33Ndipo ngati muchita zabwino kwa amene ndi abwino kwa inu, mwapindula chiyani? Ngakhale ‘ochimwa’ amachita izi. 34Ndipo ngati mukongoza amene mukuyembekeza kuti abweza, mwapindula chiyani? Ngakhale ‘ochimwa’ amabwereketsa kwa ochimwa anzawo, ndipo amayembekezera kubwezeredwa zonse. 35Koma kondani adani anu, achitireni zabwino, akongozeni koma osayembekezera kulandira kanthu. Pamenepo mphotho yanu idzakhala yayikulu ndipo inu mudzakhala ana a Wammwambamwamba, chifukwa ndi wokoma mtima kwa anthu osayamika ndi oyipa. 36Khalani achifundo, monga momwe Atate anu ali achifundo.”
Za Kuweruza Ena
37“Musaweruze, ndipo inu simudzaweruzidwa. Musatsutse ndipo inu simudzatsutsidwa. Khululukirani ena ndipo mudzakhululukidwa. 38Perekani ndipo mudzapatsidwa. Adzakupatsani mʼthumba mwanu muyeso wabwino, wotsenderezeka, wokhutchumuka ndi wosefukira. Pakuti muyeso umene mumagwiritsa ntchito, ndi omwewo adzakuyeserani.”
39Iye anawawuzanso fanizo ili, “Kodi munthu wakhungu angatsogolere munthu wakhungu mnzake? Kodi onse sadzagwera mʼdzenje? 40Wophunzira sangapose mphunzitsi wake, koma yense amene waphunzitsidwa bwinobwino adzakhala ngati mphunzitsi wake.
41“Kodi ndi chifukwa chiyani mumaona kachitsotso mʼdiso la mʼbale wanu ndi kusasamala mtengo uli mʼdiso mwanu? 42Kodi munganene bwanji kwa mʼbale wanu kuti, ‘Mʼbale nʼtakuchotsa kachitsotso mʼdiso mwako,’ pamene inu eni ake mukulephera kuona mtengo uli mʼdiso mwanu? Inu achiphamaso, yambani mwachotsa mtengo uli mʼdiso mwanu, ndipo kenaka mudzaona bwinobwino ndi kuchotsa kachitsotso mʼdiso la mʼbale wanu.”
Mtengo ndi Zipatso Zake
43Palibe mtengo wabwino umene umabala chipatso choyipa, kapena mtengo oyipa umene umabala chipatso chabwino. 44Mtengo uliwonse umadziwika ndi chipatso chake. Anthu sathyola nkhuyu pa mtengo waminga, kapena mphesa pa nthungwi. 45Munthu wabwino amatulutsa zinthu zabwino zosungidwa mu mtima mwake, koma munthu oyipa amatulutsa zinthu zoyipa zosungidwa mu mtima mwake. Pakamwa pake pamayankhula zimene zadzaza mu mtima mwake.
Womanga Nyumba Wanzeru ndi Wopusa
46“Kodi nʼchifukwa chiyani munditchula kuti, ‘Ambuye, Ambuye’ koma simuchita zimene Ine ndinena? 47Ine ndidzakuonetsani mmene alili munthu amene amabwera kwa Ine ndi kumva mawu anga ndi kuwachita. 48Iye ali ngati munthu womanga nyumba, amene anakumba mozama nayika maziko ake pa mwala. Madzi osefukira atabwera ndi mphamvu, nawomba nyumbayo koma sinagwedezeka, chifukwa anayimanga bwino. 49Koma amene amamva mawu anga koma osawachita, akufanana ndi munthu amene anamanga nyumba yake koma yopanda maziko. Nthawi yomwe madziwo anawomba nyumbayo, inagwa ndipo inawonongekeratu.”
