Lucas 22 – HLGN & CARS

Ang Pulong Sang Dios

Lucas 22:1-71

Ang Plano sa Pagpatay kay Jesus

(Mat. 26:1-5; Mar. 14:1-2; Juan 11:45-53)

1Malapit na lang ang Piesta sang Tinapay nga Wala sing Inugpahabok nga ginatawag man nga Piesta sang Paglabay sang Anghel. 2Ang manugdumala nga mga pari kag ang mga manunudlo sang Kasuguan nagapangita sing paagi kon paano nila mapatay si Jesus nga indi magkinagamo, kay nahadlok sila sa mga tawo.

Nagsugot si Judas sa Pagtraidor kay Jesus

(Mat. 26:14-16; Mar. 14:10-11)

3Nagsulod si Satanas kay Judas nga ginatawag Iscariote, nga isa sang dose ka apostoles ni Jesus. 4Gani naglakat siya kag nagpakigkita sa manugdumala nga mga pari kag sa mga opisyal sang mga guwardya sa templo. Ginhambalan nila kon paano niya matugyan si Jesus sa ila. 5Nalipay gid sila kag nagsugot nga bayaran siya. 6Nagsugot man si Judas, kag halin sadto nagpangita siya sing kahigayunan kon paano niya matugyan si Jesus sa ila nga indi mahibaluan sang mga tawo.

Nagsugo si Jesus nga Magpreparar sang Panihapon Para sa Piesta

(Mat. 26:17-25; Mar. 14:12-21; Juan 13:21-30)

7Karon, nag-abot na ang Piesta sang Tinapay nga Wala sing Inugpahabok. Amo ini ang adlaw nga kinahanglan sang mga Judio nga maghalad sing mga karnero nga ila pagakaunon para sa Piesta sang Paglabay sang Anghel. 8Gani ginsugo ni Jesus si Pedro kag si Juan. Siling niya, “Mag-una kamo kag magpreparar sang aton panihapon para sa Piesta sang Paglabay sang Anghel.” 9Nagpamangkot sila sa iya, “Diin bala ang gusto mo nga magpreparar kami sini?” 10Nagsabat si Jesus sa ila, “Pag-abot ninyo sa siyudad sang Jerusalem, may masugata sa inyo nga tawo nga nagadala sang banga nga may tubig. Sunod kamo sa iya sa balay nga iya pagasudlan, 11kag magsiling kamo sa tagbalay, ‘Nagapamangkot ang Manunudlo kon diin ang kuwarto nga pagakaunan niya upod sang iya mga sumulunod sa pagselebrar sang Piesta sang Paglabay sang Anghel.’ 12Ipakita niya sa inyo ang malapad nga kuwarto sa ibabaw nga kompleto sang kagamitan. Didto kamo maghimos sang aton panihapon.” 13Naglakat ang duha nga iya ginsugo, kag nakita nila ang tanan suno sa ginsiling ni Jesus sa ila. Kag ginpreparar nila didto ang panihapon para sa piesta.

Ang Panihapon sang Ginoo

(Mat. 26:26-30; Mar. 14:22-26; 1 Cor. 11:23-25)

14Pag-abot sang tion nga inugpanihapon na, nagpungko si Jesus kaupod sang iya mga apostoles agod magkaon. 15Dayon nagsiling si Jesus sa ila, “Dako gid ang akon handom nga sa wala pa ako mag-antos, mag-ulupod kita anay sa pagkaon sa pagselebrar sining Piesta sang Paglabay sang Anghel. 16Kay ang matuod, indi na ako magkaon liwat sini hasta matuman ang iya matuod nga kahulugan sa paghari sang Dios.” 17Dayon nagkuha siya sang ilimnon, nagpasalamat sa Dios, kag nagsiling, “Palibuta ninyo ini kag bulus-bulusan inom. 18Sugiran ko kamo, indi na ako mag-inom liwat sang ilimnon nga halin sa ubas hasta mag-abot ang paghari sang Dios.” 19Nagkuha siya sang tinapay kag ginpasalamatan niya sa Dios. Ginpamihak-pihak niya dayon, kag ginpanagtag sa ila nga nagasiling, “Amo ini ang akon lawas nga ginahatag para sa inyo. Himua ninyo ini sa pagdumdom sa akon.” 20Pagkatapos nagkuha siya sang ilimnon kag nagsiling, “Ini nga ilimnon amo ang bag-o nga kasugtanan nga patigayunon paagi sa akon dugo nga iula para sa inyo.

21“Pero pamati kamo! Kaupod ta diri sa pagkaon ang tawo nga magatraidor sa akon.22:21 magatraidor sa akon: buot silingon, magatugyan sa akon sa akon mga kaaway. 22Kay ako nga Anak sang Tawo pagapatyon suno sa plano sang Dios, pero kaluluoy ang tawo nga magatraidor sa akon.” 23Pagkabati nila sadto nagpinamangkutanay sila kon sin-o ayhan sa ila ang magahimo sina.

Ang Pagbinais-bais kon Sin-o ang Pinakaimportante

24Sang ulihi nagbinais-bais ang mga apostoles kon sin-o gid sa ila ang pinakaimportante. 25Gani nagsiling si Jesus sa ila, “Ang mga hari sang mga nasyon may gahom sa ila mga sakop. Kag gusto sang sini nga mga manugdumala nga tawgon sila nga mga ‘manugbulig sa mga tawo.’ 26Pero sa inyo iya indi pareho sina. Kay kon sin-o sa inyo ang may mataas nga katungdanan, dapat magpaubos siya. Kag kon sin-o sa inyo ang nagadumala, dapat mangin pareho siya sa suluguon. 27Sin-o sa duha ang mas importante, ang ginaserbihan sang pagkaon ukon ang nagaserbi? Indi bala mas importante ang ginaserbihan? Pero ako mismo ang nagaserbi sa inyo bisan ako ang inyo agalon.”

28Naghambal pa gid si Jesus sa ila, “Kamo ang nagaunong sa akon sa mga pagtilaw nga akon ginaagihan. 29Gani tungod nga ginhatagan ako sang akon Amay sang gahom sa paghari, hatagan ko man kamo sang gahom sa paghari. 30Mangin kaupod ko kamo sa pagkaon kag pag-inom sa akon paghari. Magadumala kag magahukom kamo sa dose ka tribo sang Israel.”

Naghambal si Jesus nga Ipanginwala Siya ni Pedro

(Mat. 26:31-35; Mar. 14:27-31; Juan 13:36-38)

31Dayon naghambal si Jesus kay Pedro, “Simon, pamati bala! Naglisensya si Satanas nga tilawan gid niya kamo.22:31 tilawan gid niya kamo: sa literal, ayagon kamo pareho sang pag-ayag sang trigo. 32Pero ginpangamuyuan ko gid ikaw nga indi madula ang imo pagtuo. Kag kon makapanumbalik ka na, palig-unon mo ang pagtuo sang imo mga utod.” 33Nagsabat si Pedro, “Ginoo, handa gid ako nga mag-unong sa imo bisan sa prisohan ukon sa kamatayon.” 34Nagsiling si Jesus sa iya, “Pedro, sugiran ko ikaw sing matuod, sa wala pa makapamalo ang manok karon nga gab-i ipanginwala mo ako sing tatlo ka beses nga wala ka makakilala sa akon.”

Sa Panahon sang Kabudlayan

35Dayon ginpamangkot ni Jesus ang iya mga apostoles, “Sang ginsugo ko kamo anay nga maglakat sa pagwali, ginsilingan ko kamo nga indi magdala sing kahita, bag, ukon sandalyas. Ti ano, ginkulang bala kamo?” Nagsabat sila, “Wala gid.” 36Nagsiling si Jesus, “Pero karon, ang bisan sin-o nga may kahita ukon bag, dapat dal-on niya. Kag kon sin-o sa inyo ang wala sing espada, magbaligya siya sang iya bayo kag magbakal sing espada. 37Sa pagkamatuod, dapat matuman ang ginasiling sang Kasulatan parte sa akon nga, ‘Ginkabig siya nga isa sang mga kriminal.’22:37 Isa. 53:12. Ang nasulat gani sa Kasulatan parte sa akon nagakatuman na.” 38Nagsiling ang mga apostoles, “Ginoo, ari may duha ka espada diri.” Nagsabat si Jesus, “Husto na ina.”

Nagpangamuyo si Jesus sa Bukid sang mga Olibo

(Mat. 26:36-46; Mar. 14:32-42)

39Sang paghalin didto ni Jesus, nagkadto siya sa Bukid sang mga Olibo pareho sang permi niya nga ginahimo. Nag-upod sa iya ang iya mga sumulunod. 40Pag-abot nila didto nagsiling siya, “Magpangamuyo kamo nga indi kamo madaog sang pagsulay.” 41Nagpalayo siya sa ila kag nagkadto sa ulo-unhan. Didto nagluhod siya kag nagpangamuyo. 42Siling niya, “Amay, kon luyag mo, ilikaw ini nga pag-antos nga nagaabot sa akon. Pero indi ang akon luyag ang dapat matuman kundi ang imo.” [43Nagpakita sa iya ang anghel halin sa langit kag nagpabakod sa iya. 44Tungod sang dako nga kasakit nga iya ginabatyag, nagpangamuyo pa gid siya sing hugot sa iya tagipusuon, kag ang iya balhas daw sa dugo nga nagatulo sa duta.]

45Pagkatapos niya pangamuyo, nagtindog siya kag nagbalik sa iya mga sumulunod. Naabtan niya sila nga nagakatulog tungod kay ginkapoy sila sang puwerte gid nga pagpangasubo. 46Nagsiling si Jesus sa ila, “Ngaa nagakatulog kamo? Magbangon kamo kag magpangamuyo nga indi kamo madaog sang pagsulay.”

Ang Pagdakop kay Jesus

(Mat. 26:47-56; Mar. 14:43-50; Juan 18:3-11)

47Sang nagahambal pa si Jesus, nag-abot ang madamo gid nga mga tawo. Si Judas mismo nga isa sang dose ka apostoles ang nagapanguna sa ila. Nagpalapit si Judas kay Jesus sa paghalok sa iya. 48Nagsiling si Jesus sa iya, “Judas, traiduran mo bala ako nga Anak sang Tawo paagi sa isa ka halok?” 49Sang makita sang mga upod ni Jesus nga may himuon na sa iya ang mga tawo, nagsiling sila, “Ginoo, panglabuon bala namon sila?” 50Kag ginlabo sang isa sang mga sumulunod ni Jesus ang suluguon sang pangulo nga pari, kag nautod ang iya tuo nga dulunggan. 51Pero nagsiling si Jesus sa ila, “Husto na ina!” Dayon ginbalik ni Jesus ang nautod nga dulunggan sang tawo kag gin-ayo niya.

52Dayon nagsiling si Jesus sa manugdumala nga mga pari, sa mga opisyal sang mga guwardya sa templo, kag sa iban nga mga manugdumala sang mga Judio nga nagkadto didto sa pagdakop sa iya, “Ano, tulisan bala ako nga kinahanglan gid nga magdala pa kamo sang mga espada kag mga inuglampos sa pagdakop sa akon? 53Adlaw-adlaw didto ako sa templo kag kamo didto man. Ti ngaa wala ninyo ako pagdakpa? Pero amo na ini ang inyo tion nga dakpon ako. Kag sa sini nga tion nagahari ang kadulom.”

Ginpanginwala ni Pedro si Jesus

(Mat. 26:57-58, 69-75; Mar. 14:53-54, 66-72; Juan 18:12-18, 25-27)

54Gindakop nila si Jesus kag gindala sa balay sang pangulo nga pari. Si Pedro nagsunod man, pero malayo-layo ang iya antad. 55Didto sa tunga sang lagwerta nagadabok sang kalayo ang mga tawo kag nagapungko sa malapit agod magpainit-init. Nagpalapit man si Pedro didto sa ila kag nagpungko. 56May isa ka suluguon nga babayi nga nakakita kay Pedro nga nagapungko malapit sa kalayo. Ginhimutaran niya si Pedro, kag nagsiling dayon, “Ini nga tawo kaupod man sadtong tawo.” 57Pero nagpanginwala si Pedro. Siling niya, “’Day, wala gani ako makakilala sa iya.” 58Dugay-dugay may nakakita naman sa iya nga lalaki nga nagsiling, “Ikaw isa man sang iya mga kaupod.” Pero nagsabat si Pedro, “Indi ako iya kaupod.” 59Pagkaligad sang mga isa ka oras may nagsiling naman, “Matuod gid nga ining tawo kaupod niya kay siya taga-Galilea man.” 60Pero nagsabat si Pedro, “Wala ako kahibalo sang imo ginapanghambal.” Sang nagahambal pa si Pedro, nagpamalo ang manok. 61Nagbalikid ang Ginoo kag gintulok niya si Pedro. Dayon nadumduman ni Pedro ang ginsiling sang Ginoo sa iya, “Sa wala pa makapamalo ang manok karon, ipanginwala mo ako sing tatlo ka beses.” 62Gani nagguwa si Pedro kag naghilibion gid.

Ginyaguta kag Ginbunal si Jesus

(Mat. 26:67-68; Mar. 14:65)

63Ginyaguta kag ginbunal si Jesus sang mga tawo nga nagaguwardya sa iya. 64Ginbuta-butahan nila siya kag ginsumbag, kag ginsilingan, “Pakta abi kon sin-o ang nagsumbag sa imo?” 65Kag madamo pa gid ang ila ginpanghambal nga malain kontra sa iya.

Gindala si Jesus sa Korte sang mga Judio

(Mat. 26:59-66; Mar. 14:55-64; Juan 18:19-24)

66Pagkaaga, nagtilipon ang mga manugdumala sang mga Judio. Ang iban sa ila manugdumala nga mga pari, kag ang iban mga manunudlo sang Kasuguan. Gindala nila si Jesus sa ila Korte. 67Nagsiling sila kay Jesus, “Sugiri kami kon ikaw bala ang Cristo.” Nagsabat siya, “Bisan sugiran ko kamo indi man gihapon kamo magpati. 68Kag kon may pamangkot ako sa inyo indi man kamo magsabat. 69Pero halin subong, ako nga Anak sang Tawo magapungko na sa tuo sang makagagahom nga Dios.” 70Nagsiling sila tanan, “Kon amo, ikaw gali ang Anak sang Dios.” Nagsabat si Jesus, “Ti kamo mismo ang nagasiling.” 71Gani nagsiling sila, “Ti ano pa gid nga mga ebidensya ang aton kinahanglan? Kita na mismo ang nakabati sang iya ginhambal.”

Священное Писание

Лука 22:1-71

Религиозные вожди замышляют убить Ису Масиха

(Мат. 26:2-5; Мк. 14:1-2; Ин. 11:45-53)

1Приближался праздник Пресных хлебов, называемый праздником Освобождения22:1 Праздник Пресных хлебов – в этот праздник, длившийся семь дней, предписывалось есть только пресный хлеб (см. Исх. 12:15-20; 13:3-10; Лев. 23:6-8; Чис. 28:17-25). Праздник Освобождения – этот праздник, предшествующий празднику Пресных хлебов, отмечался в память об избавлении иудейского народа, под руководством пророка Мусы, из Египетского рабства (см. Исх. 12:1-14; Чис. 1:14; Втор. 16:1-8). Со временем оба эти праздника практически слились в один, и поэтому их названия стали взаимозаменяемы.. 2Главные священнослужители и учители Таурата искали способа разделаться с Исой так, чтобы не вызвать возмущения народа.

Иуда Искариот решает предать Ису Масиха

(Мат. 26:14-16; Мк. 14:10-11)

3Тогда сатана вошёл в Иуду, которого называли Искариотом, одного из двенадцати учеников. 4Иуда пошёл и сговорился с главными священнослужителями и с начальниками храмовой стражи, как предать им Ису. 5Те обрадовались и обещали заплатить ему. 6Иуда согласился и стал искать удобного случая, когда с Исой не будет народа, чтобы предать Его.

Приготовление учеников к празднику Освобождения

(Мат. 26:17-19; Мк. 14:12-16)

7Наступил первый день праздника Пресных хлебов, когда иудеям следовало заколоть ягнёнка в память об их освобождении, 8и Иса послал Петира и Иохана с поручением:

– Идите и приготовьте для нас праздничный ужин.

9– Где Ты хочешь, чтобы мы его приготовили? – спросили они.

10Он ответил:

– Когда вы войдёте в город, то встретите человека, несущего кувшин с водой. Идите за ним в дом, куда он войдёт, 11и скажите хозяину дома: «Учитель спрашивает тебя: Где комната для гостей, в которой Я буду есть праздничный ужин с Моими учениками?» 12Он вам покажет большую комнату наверху, в которой уже всё подготовлено. Там и приготовьте ужин.

13Они пошли, и всё произошло так, как им сказал Иса, и они приготовили праздничный ужин.

Последний ужин с учениками

(Мат. 26:20-29; Мк. 14:17-25; 1 Кор. 11:23-25)

14Когда подошло время, Иса со Своими посланниками возлёг у стола. 15Иса сказал им:

– Я очень хотел отметить этот праздник вместе с вами перед Моими страданиями. 16Говорю вам, что Я уже не буду его отмечать до тех пор, пока в Царстве Всевышнего его смысл не будет открыт в полной мере.

17Взяв чашу и поблагодарив за неё Всевышнего, Он сказал:

– Возьмите её и разделите между собой. 18Говорю вам, что Я уже не буду пить от плода виноградного до тех пор, пока не придёт Царство Всевышнего.

19Затем, взяв хлеб и поблагодарив за него Всевышнего, Он разломил его и дал ученикам со словами:

– Это Моё тело, отдаваемое за вас. Делайте это в воспоминание обо Мне.

20Также взял и чашу после ужина и сказал:

– Эта чаша – новое священное соглашение, скреплённое Моей кровью, которая за вас проливается22:20 Ср. Исх. 24:8; Евр. 9:18-20.. 21Но рука того, кто предаёт Меня, на одном столе с Моей. 22Да, Ниспосланный как Человек уходит так, как было предназначено, но горе тому человеку, который предаёт Его.

23Тогда ученики начали спрашивать друг друга, кто из них мог бы совершить такое.

Величайшие – те, кто служит

(Мат. 20:25-28; 19:28; Мк. 10:42-45)

24Потом они начали спорить, кто из них должен считаться самым великим. 25Иса тогда сказал им:

– Цари этого мира господствуют над своими людьми, правители народа именуют себя благодетелями, 26но вы не будьте как они. Напротив, пусть самый великий среди вас будет как самый меньший, и начальник – как слуга. 27Ведь кто важнее: тот, кто возлежит за столом, или тот, кто прислуживает? Разве не тот, кто возлежит? Я же среди вас как слуга. 28Вы были со Мной во всех Моих испытаниях, 29и как Мой Отец дал Мне царскую власть, так Я теперь даю её вам, 30чтобы и вы могли есть и пить за Моим столом в Моём Царстве, и вы сядете на престолах править22:30 Или: «судить». Зачастую в древнем мире правителям приходилось также разбирать судебные тяжбы своих подданных. двенадцатью родами Исраила.

Предсказание об отречении Петира

(Мат. 26:33-35; Мк. 14:29-31; Ин. 13:37-38)

31– Шимон, Шимон, сатана просил и получил разрешение на то, чтобы все вы были испытаны, подобно тому, как просеивают пшеницу, 32но Я молился о тебе, чтобы ты не потерял веру. И ты сам, когда вновь обратишься ко Мне, укрепи своих братьев.

33Петир ответил:

– Повелитель, я готов идти с Тобой и в темницу, и на смерть!

34Но Иса сказал:

– Говорю тебе, Петир, не успеет сегодня и петух пропеть, как ты трижды отречёшься от того, что знаешь Меня.

35Потом Иса спросил их:

– Когда Я посылал вас без кошелька, без сумки, без сандалий, нуждались ли вы в чём-либо?

– Ни в чём, – ответили ученики.

36– Сейчас же, если у вас есть кошелёк, возьмите его, возьмите и сумку, и если у вас нет меча, то продайте плащ, но купите меч22:36 Скорее всего, смысл сказанных здесь слов заключается в том, что Его последователи должны приготовить себя к предстоящей духовной борьбе, к лишениям и гонениям за веру. Буквальное же понимание вступало бы в противоречие со словами Исы (см. Мат. 26:51-53; Лк. 22:49-51; Ин. 18:36; 2 Кор. 10:3-4).. 37Говорю вам, что со Мной должно исполниться сказанное в Писании: «Он был причислен к преступникам»22:37 Ис. 53:12.. Всё, что обо Мне было написано, скоро исполнится.

38Ученики сказали:

– Смотри, Повелитель, у нас есть два меча.

– Достаточно об этом, – ответил Иса.

Молитва на Оливковой горе

(Мат. 26:36-46; Мк. 14:32-42)

39Иса, как обычно, пошёл на Оливковую гору, и Его ученики пошли с Ним. 40Придя на место, Иса сказал:

– Молитесь, чтобы вам не поддаться искушению.

41Он отошёл от них примерно на расстояние брошенного камня, опустился на колени и начал молиться:

42– Отец, если Ты хочешь, пронеси эту чашу страданий мимо Меня, но пусть всё будет не по Моей воле, а по Твоей.

43Тогда с небес Ему явился ангел и укреплял Его. 44В муках Иса стал молиться ещё горячее, и сделался пот Его как капли крови, стекавшие на землю. 45Когда Он поднялся с молитвы и вернулся к ученикам, то нашёл их спящими, потому что они были измучены печалью.

46– Почему вы спите? – спросил Иса. – Вставайте и молитесь, чтобы вам не поддаться искушению.

Иса Масих предан и арестован

(Мат. 26:47-56; Мк. 14:43-50; Ин. 18:3-11)

47Он ещё говорил, когда приблизилась толпа, во главе которой шёл тот, кого звали Иудой, один из двенадцати учеников. Он подошёл к Исе, чтобы поцеловать Его. 48Иса сказал:

– Иуда, ты поцелуем предаёшь Ниспосланного как Человек?

49Когда же те, кто был с Исой, увидели, что происходит, они спросили:

– Повелитель, а что если нам ударить мечом?

50И один из них ударил раба главного священнослужителя и отсёк ему правое ухо. 51Но Иса сказал:

– Прекратите, довольно!

Он прикоснулся к уху раба и исцелил его. 52Затем Иса сказал главным священнослужителям, начальникам храмовой стражи и старейшинам, которые пришли за Ним:

– Что Я, разбойник, что вы пришли с мечами и кольями? 53Я каждый день был с вами в храме, и вы не схватили Меня. Но сейчас ваше время, сейчас власть тьмы.

Отречение Петира

(Мат. 26:67-75; Мк. 14:66-72; Ин. 18:15-18, 25-27)

54Они схватили Его и повели в дом верховного священнослужителя. Петир шёл за ними на некотором расстоянии. 55Посреди двора разожгли костёр, и Петир вместе с другими людьми сел к нему греться. 56Одна из служанок, увидев Петира в свете огня, пристально всмотрелась в него и сказала:

– Этот человек тоже был с Ним.

57Но Петир отрицал это.

– Я не знаю Его, женщина, – сказал он.

58Немного позже кто-то другой увидел его и сказал:

– Ты тоже один из них.

– Нет, друг, – ответил Петир.

59Примерно час спустя ещё кто-то стал утверждать:

– Точно, этот человек тоже был с Ним, ведь он галилеянин.

60Но Петир сказал:

– Я не знаю, о чём ты говоришь!

И тотчас, когда он ещё говорил, пропел петух. 61Повелитель повернулся и посмотрел на Петира. И тогда Петир вспомнил слова Повелителя, как Он сказал ему:

– Прежде чем пропоёт петух сегодня, ты трижды отречёшься от Меня.

62И выйдя наружу, он горько заплакал.

63Люди, охранявшие Ису, стали насмехаться над Ним и бить Его. 64Они завязывали Ему глаза и требовали:

– Эй Ты, пророк! Скажи нам, кто Тебя ударил?

65И говорили Ему много других оскорблений.

Иса Масих на допросе перед Советом религиозных вождей

(Мат. 26:63-65; Мк. 14:61-64; Ин. 18:19-21)

66Рано утром старейшины народа, главные священнослужители и учители Таурата собрались вместе на Совет22:66 Совет (букв.: «синедрион») – высший политический, религиозный и судебный орган иудеев. В состав Совета входил семьдесят один человек.. К ним ввели Ису.

67– Если Ты обещанный Масих, то скажи нам прямо, – требовали они.

Иса ответил:

– Если Я скажу вам, вы не поверите, 68и если Я вас спрошу, вы Мне не ответите. 69Однако с этого времени Ниспосланный как Человек будет сидеть по правую руку от Всемогущего Бога22:69 См. Заб. 109:1..

70Они все стали спрашивать:

– Так Ты что, Сын Всевышнего (Царственный Спаситель)?

Он ответил:

– Вы сами говорите, что это Я.

71Тогда они сказали:

– Какие нам ещё нужны свидетельства?! Мы слышали это из Его собственных уст!