Leviticus 25 – HLGN & HOF

Ang Pulong Sang Dios

Leviticus 25:1-55

Ang Tuig nga Inugpahuway sang Duta

1Sang didto si Moises sa Bukid sang Sinai, ginsugo siya sang Ginoo 2nga ihambal ini sa mga Israelinhon:

Kon mag-abot na kamo sa duta nga ihatag ko sa inyo, indi ninyo pagtamnan ang duta kada ikapito nga tuig agod mapadunggan ninyo ako. 3-4Sa sulod sang anom ka tuig makatanom kamo kag makaani, pero sa ikapito nga tuig kinahanglan nga papahuwayon ninyo ang duta. Indi ninyo pagtamnan ang inyo mga uma kag indi man ninyo pagtapsan sang mga sanga ang inyo tanom nga mga ubas. 5Kag indi man ninyo pag-anihon ang mga uhay ukon pagduguson ang mga bunga sang mga tanom nga nagatubo lang. 6Pero puwede kamo magpanguha sini para lang kaunon ninyo sang inyo mga suluguon, sang inyo mga trabahador, sang mga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo, 7sang inyo mga kasapatan, kag sang mga talunon nga mga sapat sa inyo duta.

Ang Tuig sang Paghilway kag Pag-uli

8-9Sa kada 49 ka tuig,25:8-9 Sa kada 49 ka tuig: sa literal, pito ka tuig nga inugpahuway, pito ka pito ka tuig. sa ikanapulo nga adlaw sang ikapito nga bulan nga amo ang Adlaw sang Pagtubos, patunugon ninyo ang mga budyong sa bug-os nga lugar. 10Kabigon ninyo ang ika-50 nga tuig nga pinasahi nga tuig, kay tion ini sang paghilway sa mga ulipon agod makabalik na sila sa ila pamilya kag sa pag-uli sa tag-iya sang iya mga duta nga iya ginbaligya. 11-12Sa sini nga Tuig sang Paghilway kag Pag-uli, indi kamo magtanom, kag indi man kamo mag-ani ukon magdugos sang mga bunga sang mga tanom nga nagatubo lang, pero puwede kamo makapanguha para lang kaunon. Balaan ini nga tuig para sa inyo.

13Sa sini nga tuig, ang tanan nga pagkabutang nga ginbaligya sa inyo ibalik ninyo sa tag-iya. 14Gani kon magbaligya kamo ukon magbakal sang duta sa inyo kasimanwa, indi kamo magdinayaay. 15Kinahanglan nga ang bili sang duta suno sa kadamuon sang mga tinuig nga makapatubas ini sa wala pa ang sunod nga Tuig sang Paghilway kag Pag-uli. 16Kon madamo pa ang mga tinuig antes mag-abot ang Tuig sang Paghilway kag Pag-uli, pataasan ninyo ang presyo sang duta, pero kon gamay na lang, panubuan ninyo. Kay ang matuod, ang ginabakal indi ang duta mismo kundi ang kadamuon sang mapatubas sang duta. 17Indi kamo magdinayaay kundi tahura ninyo ako, kay ako ang Ginoo nga inyo Dios. 18-19Tumana gid ninyo ang akon mga pagsulundan kag mga sugo agod magkabuhi kamo nga malinong sa duta nga inyo estaran kag indi kamo mawad-an sang pagkaon tungod sa bugana nga mga patubas sang duta. 20Indi kamo magkabalaka kon ano ang inyo kaunon sa ikapito nga tuig nga indi kamo makatanom ukon makaani. 21Kay bendisyunan ko ang inyo duta sa ikaanom nga tuig agod magpatubas ini sang madamo nga kalan-on nga para sa tatlo ka tuig. 22Gani samtang nagatanom kamo sa ikawalo nga tuig, ang inyo kaunon amo pa ang inyo inani sang ikaanom nga tuig, kag madamo pa ang inyo kalan-on hasta sa tig-alani sa ikasiyam nga tuig.

23Indi dapat ibaligya ang duta nga indi na mabawi pa, kay ang ini nga duta akon; ginapaestaran kag ginapaagsahan ko lang ini sa inyo. 24Gani tugutan ninyo nga mabawi pa sang tag-iya ang iya duta sa inyo. Himuon ninyo ini sa tanan nga duta nga inyo ginbakal.

25Kon nag-imol ang kapareho ninyo nga Israelinhon, kag tungod sini ginbaligya niya ang iya duta, ang iya pinakamalapit nga paryente amo ang maggawad sang iya ginbaligya. 26Pero kon wala siya sing paryente nga maggawad sini para sa iya, puwede niya gihapon ini mabawi kon may ikasarang na siya sa paggawad sini. 27Kon matabo ini bayaran niya ang nagbakal sang iya duta sang kantidad nga suno sa mapatubas sang duta hasta sa pag-abot sang Tuig sang Paghilway kag Pag-uli, dayon puwede na niya mabawi ang iya duta. 28Pero kon kulang pa ang iya inuggawad, magapabilin ini sa nagbakal hasta sa pag-abot sang Tuig sang Paghilway kag Pag-uli. Sa sina nga tuig, mabawi na niya ang iya duta nga wala sing bayad.

29Kon ang isa ka tawo magbaligya sang iya balay nga ara sa banwa nga napalibutan sang pader, magawad pa niya ini sa sulod sang isa ka tuig halin sang tion sang iya pagbaligya. 30Pero kon indi niya ini magawad sa sulod sang isa ka tuig, ang amo nga balay mangin iya na sang nagbakal kag sang iya mga kaliwat hasta san-o. Indi na ini mabawi sang tag-iya sa Tuig sang Paghilway kag Pag-uli. 31Pero ang mga balay sa mga baryo nga wala sing pader pagakabigon nga pareho sang mga uma, nga puwede magawad kag mabawi sa Tuig sang Paghilway kag Pag-uli.

32Ang mga kaliwat ni Levi puwede nga makagawad bisan san-o sang ila mga balay nga ara sa mga banwa nga ginapanag-iyahan nila. 33Kon indi nila ini magawad, iuli ini sa ila sa Tuig sang Paghilway kag Pag-uli. Kay ang mga balay dira sa ila mga banwa ila ina nga bahin halin sa ila kapareho nga mga Israelinhon. 34Ang mga palahalban nga ara dampi sa ila mga banwa kinahanglan nga indi pag-ibaligya, kay ila ina nga pagkabutang hasta san-o.

35Kon nag-imol ang kapareho ninyo nga Israelinhon kag indi na siya makasarang nga magsuporta sa iya kaugalingon, buligan ninyo siya pareho sang pagbulig ninyo sa mga indi Israelinhon nga permanente nga nagaestar upod sa inyo ukon temporaryo lang, agod makapadayon siya sa pag-estar upod sa inyo. 36-37Pahulama ninyo siya sang kuwarta nga wala sing saka, kag baligyai ninyo siya sang pagkaon nga wala sing ganansya, agod makapadayon siya sa pag-estar upod sa inyo. Himua ninyo ina sa pagpakita nga nagatahod kamo sa akon nga inyo Dios. 38Ako ang Ginoo nga inyo Dios nga nagpaguwa sa inyo sa Egipto agod ihatag ko sa inyo ang duta sang Canaan kag agod mangin Dios ninyo ako.

39Kon nag-imol ang kapareho ninyo nga Israelinhon, kag tungod sini ginbaligya niya ang iya kaugalingon sa inyo bilang ulipon, indi ninyo siya pagpaobrahon pareho sang isa ka ordinaryo lang nga ulipon. 40Kabigon ninyo siya nga isa ka sinuhulan nga trabahador ukon isa ka bisita nga nagaestar lang sa inyo. Magaobra siya sa inyo hasta sa Tuig sang Paghilway kag Pag-uli. 41Sa sina nga tuig, hilway na siya kag ang iya mga anak, kag makabalik na sila sa ila mga kaparyentihan kag mangin ila liwat ang mga pagkabutang sang ila mga katigulangan. 42Mga ulipon ko kamo, kamo nga mga Israelinhon nga ginpaguwa ko sa Egipto. Gani indi dapat nga ibaligya ninyo ang inyo kaugalingon nga ulipon hasta san-o. 43Indi ninyo pagpintasan ang kapareho ninyo nga Israelinhon nga ulipon ninyo. Himua ninyo ina sa pagpakita nga nagatahod kamo sa akon nga inyo Dios.

44Kon gusto ninyo nga may mga ulipon kamo, magbakal kamo sa mga nasyon sa palibot ninyo. 45Puwede man ninyo baklon ang mga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo ukon ang mga miyembro sang ila panimalay nga natawo sa inyo lugar. Ang mga ulipon nga nabakal ninyo sa ila mangin pagkabutang na ninyo, 46kag puwede ninyo sila ipanubli sa inyo mga anak agod magserbisyo sa ila samtang buhi sila. Pero indi gid ninyo pagpintasan ang kapareho ninyo nga Israelinhon nga ulipon ninyo.

47Kon ang isa ka imol nga Israelinhon nagbaligya sang iya kaugalingon bilang ulipon sa isa ka manggaranon nga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo ukon sa iya sini paryente, 48ang ina nga Israelinhon puwede pa nga magawad. Puwede siya nga gawaron sang iya utod, 49tiyo, pakaisa, ukon sang bisan sin-o sa malapit niya nga mga paryente. Puwede man nga siya mismo ang maggawad sang iya kaugalingon kon may ikasarang na siya. 50-52Ang iya himuon sumahon niya kag sang nagbakal sa iya kon pila ka tuig ang iya pagserbisyo kag kon pila ang maiguan sini kon bayaran siya pareho sa ginahimo sa isa ka sinuhulan nga trabahador. Ang maiguan nga kantidad ibuhin niya sa kantidad nga ginbayad sa iya sadto anay sang pagbakal sa iya bilang isa ka ulipon. (Ang amo nga kantidad ginabasi sa kadamuon sang tinuig halin sa pagbakal sa iya hasta sa Tuig sang Paghilway kag Pag-uli.) Kag kon pila ang mabilin amo ina ang ibayad niya para magawad siya. 53Kinahanglan nga kabigon siya sang nagbakal sa iya nga daw isa ka sinuhulan nga trabahador kag indi niya siya pagpintasan. 54Kon indi siya magawad sa sini nga mga paagi, mahilway gihapon siya kag ang iya mga anak sa Tuig sang Paghilway kag Pag-uli. 55Gani indi kamo magpaulipon sa inyo isigkatawo hasta san-o, kay mga ulipon ko kamo, kamo nga ginpaguwa ko sa Egipto. Ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.

Hoffnung für Alle

3. Mose 25:1-55

Das Ruhejahr für Äcker und Weinberge

1Auf dem Berg Sinai sprach der Herr zu Mose: 2-3»Dies sollst du den Israeliten weitersagen:

Wenn ihr in das Land kommt, das ich euch schenken will, sollen nach jedem sechsten Jahr alle Äcker und Weinberge ein Jahr lang zu meiner Ehre brachliegen. Bestellt eure Felder, beschneidet eure Weinberge und erntet die Früchte eurer Arbeit sechs Jahre lang! 4Im siebten Jahr aber soll das Land ruhen und sich erholen. Dieses Jahr ist mir, dem Herrn, geweiht25,4 Wörtlich: ist ein Sabbat für den Herrn.. Dann dürft ihr weder eure Felder bestellen noch eure Weinstöcke beschneiden. 5Bringt auch keine Ernte ein, weder vom Getreide, das wild auf den Feldern wächst, noch von den Trauben an euren unbeschnittenen Weinstöcken! Das Land soll ein Ruhejahr haben. 6Jeder darf aber einsammeln, was er für sich selbst zum Leben braucht: ihr, eure Sklaven und Sklavinnen, eure Lohnarbeiter und die Fremden, die bei euch leben. 7Auch euer Vieh und die wilden Tiere können das fressen, was sie auf den Feldern finden.«

Das Erlassjahr

8»Nach sieben Ruhejahren25,8 Wörtlich: Sabbatjahren., also nach 49 Jahren, 9sollt ihr im 50. Jahr am Versöhnungstag, am 10. Tag des 7. Monats, die Signalhörner im ganzen Land blasen lassen. 10Das 50. Jahr soll für euch ein heiliges Jahr sein! Es ist ein Erlassjahr. Gebt dann allen Bewohnern des Landes, die sich hoch verschuldet haben und so zu Sklaven wurden, ihre Freiheit wieder. Jeder erhält seinen verpfändeten Grundbesitz zurück und kann zu seiner Sippe zurückkehren. 11Alle Schulden müssen in diesem Jahr erlassen werden. Streut kein Saatgut aus! Bringt keine Ernte ein – auch nicht von dem, was auf den Feldern von selbst nachwächst – und haltet keine Weinlese! 12Das Erlassjahr soll für euch heilig sein. Jeder darf täglich nur das einsammeln, was er zum Leben braucht. 13In diesem Jahr soll auch jeder von euch seinen alten Grundbesitz zurückbekommen.

14Betrügt einander nicht beim Kauf oder Verkauf von Land! 15Weil im Erlassjahr jedes Stück Land wieder dem alten Besitzer zufällt, soll beim Kaufpreis berücksichtigt werden, wie viele Jahre der Käufer das Land noch bewirtschaften kann: 16Je höher die Anzahl der Ertragsjahre ist, desto höher ist auch der Kaufpreis. Umgekehrt mindert sich der Preis umso mehr, je näher das Erlassjahr kommt. Der Preis des Landes hängt ab von der Zahl der Ernten bis zum nächsten Erlassjahr.

17Betrügt einander nicht! Habt Ehrfurcht vor mir, denn ich bin der Herr, euer Gott!

18Haltet euch an meine Ordnungen, richtet euch nach meinen Geboten! Wenn ihr danach lebt, werdet ihr in eurem Land sicher wohnen. 19Es wird reichen Ertrag bringen, und ihr habt genug zu essen. In Ruhe und Frieden könnt ihr dort leben. 20Wenn ihr euch fragt, was ihr im siebten Jahr essen sollt, weil ihr nicht sät und erntet, 21dann sollt ihr wissen: Ich schenke euch im sechsten Jahr genug Ertrag für drei Jahre. 22Wenn ihr im achten Jahr wieder aussät, werdet ihr euch noch bis zur kommenden Ernte vom Ertrag des sechsten Jahres ernähren können.«

Verkauf und Rückgabe von Grundbesitz

23»Ihr dürft euren Grund und Boden nicht endgültig verkaufen, denn das Land gehört nicht euch, sondern mir! Ihr wohnt hier als Gäste. 24Im ganzen Land sollt ihr ein Rückkaufsrecht auf Grund und Boden gewähren.

25Wenn ein Israelit verarmt und deshalb einen Teil seines Grundbesitzes verkauft, muss sein nächster Verwandter für ihn einstehen und das Grundstück zurückerwerben. 26Hat er keinen Verwandten, der es an seiner Stelle kauft, bringt aber selbst nach einiger Zeit die erforderliche Summe auf, 27dann soll er die Jahre seit dem Verkauf auf den Wert anrechnen und den Restwert dem Käufer auszahlen. So kommt das Grundstück wieder in seinen Besitz. 28Wenn er aber das Geld für den Rückkauf nicht aufbringen kann, bleibt das Grundstück bis zum nächsten Erlassjahr im Besitz des Käufers. Dann wird es wieder Eigentum des ursprünglichen Besitzers.

29Wenn jemand ein Wohnhaus in einer ummauerten Stadt verkauft, gilt das Rückkaufsrecht nur für ein volles Jahr vom Verkaufsdatum an. 30Wird das Haus innerhalb dieses Jahres nicht zurückgekauft, bleibt es für immer im Besitz des Käufers und seiner Nachkommen und wird auch im Erlassjahr nicht zurückgegeben. Dies gilt nur für Wohnhäuser in ummauerten Städten.

31Wohnhäuser in Dörfern ohne Stadtmauern werden rechtlich wie Land behandelt: Man kann sie immer zurückkaufen, und im Erlassjahr müssen sie zurückgegeben werden.

32Die Leviten haben jederzeit das Recht, die Häuser in den ihnen zugeteilten Städten zurückzukaufen. 33Nimmt ein Levit dies nicht in Anspruch, so fällt sein Eigentum im Erlassjahr wieder an ihn zurück. Denn die Häuser der Leviten in ihren Städten sind ihr einziger Besitz. 34Das dazugehörige Weideland darf nie verkauft werden, denn es gehört ihnen für immer.

35Wenn jemand aus deinem Volk seinen Besitz verliert und verarmt, musst du ihn genauso unterstützen wie einen Fremden oder einen Gast, der nur vorübergehend bei euch wohnt. Tu alles, was nötig ist, damit er weiterhin bei euch leben kann. 36Verlange keine Zinsen und keinen Aufpreis! Hab Ehrfurcht vor mir, deinem Gott, und hilf dem Verarmten in deiner Nachbarschaft! 37Leih ihm zinslos Geld und Nahrungsmittel! 38Ich bin der Herr, euer Gott, der euch aus Ägypten geführt hat, um euch das Land Kanaan zu geben. Ich will euer Gott sein!«

Die Rechte israelitischer Sklaven

39»Wenn ein Israelit aus deiner Nachbarschaft in Armut gerät und sich dir als Sklave verkauft, dann sollst du ihn keine Sklavenarbeit verrichten lassen! 40Behandle ihn wie einen Lohnarbeiter oder wie einen Fremden, der vorübergehend bei dir lebt. Er darf höchstens bis zum nächsten Erlassjahr für dich arbeiten. 41Dann sind er und seine Kinder wieder frei! Lass sie zu ihrer Sippe und ihrem Land zurückkehren, das sie von ihren Vorfahren geerbt haben. 42Denn die Israeliten sind mein Eigentum, ich habe sie aus Ägypten herausgeführt. Ist einer von ihnen dein Sklave geworden, dann darfst du ihn nicht verkaufen! 43Du sollst ihn auch nicht schlecht behandeln oder ihm Gewalt antun. Hab Ehrfurcht vor mir, deinem Gott!

44Wenn ihr Sklaven und Sklavinnen braucht, könnt ihr sie von den umliegenden Völkern kaufen, 45ebenso die im Land geborenen Kinder der Fremden, die bei euch leben. Sie sind dann euer Eigentum, 46und ihr könnt sie euren Kindern als bleibenden Besitz vererben. Ausländer dürft ihr als Sklaven erwerben, aber die Israeliten – Menschen aus eurem eigenen Volk – dürft ihr nicht wie Sklaven behandeln!

47Wenn ein Fremder, der bei euch lebt, zu Wohlstand kommt und ein armer Israelit sich an ihn oder seine Nachkommen verkauft, 48dann muss es für den israelitischen Sklaven ein Rückkaufsrecht geben. Jemand aus seiner Familie soll ihn zurückkaufen, entweder sein Bruder, 49sein Onkel, dessen Sohn oder ein anderer naher Verwandter aus seiner Sippe. Hat der Sklave selbst wieder Besitz erworben, kann er sich auch selbst freikaufen. 50In diesem Fall muss er mit dem, der ihn gekauft hat, den Rückkaufspreis nach der Anzahl der Jahre berechnen, die zwischen dem Jahr des Kaufs und dem nächsten Erlassjahr liegen. Der Kaufpreis soll mit dem Lohn seiner Dienstjahre verrechnet werden, wobei die Arbeitszeit eines Lohnarbeiters zugrunde gelegt wird. 51Wenn es bis zum nächsten Erlassjahr noch viele Jahre sind, muss er für seinen Loskauf einen entsprechend höheren Restanteil des ursprünglichen Kaufpreises zahlen. 52Sind es nur wenige Jahre bis zum nächsten Erlassjahr, fällt der Loskaufpreis entsprechend niedriger aus. 53Der israelitische Sklave soll von seinem Herrn den Lohn eines Arbeiters bekommen, solange er bei ihm ist. Sorgt dafür, dass er nicht wie ein Sklave behandelt wird! 54Wenn er nun nicht losgekauft werden kann, muss er im Erlassjahr auf jeden Fall zusammen mit seinen Kindern freigelassen werden! 55Denn ihr Israeliten seid mein Eigentum, ihr seid meine Diener, die ich aus Ägypten befreit habe. Ich bin der Herr, euer Gott.«