Ang Nagkalain-lain nga mga Sugo
1Ginsugo sang Ginoo si Moises 2nga ihambal ini sa bug-os nga katilingban sang Israel:
Magkabuhi kamo nga balaan kay ako, ang Ginoo nga inyo Dios, balaan. 3Kinahanglan nga tahuron ninyo ang inyo iloy kag amay, kag kinahanglan nga tumanon ninyo ang akon mga ginapahimo sa inyo sa mga Adlaw nga Inugpahuway. Ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.
4Indi kamo magsimba sa mga dios-dios ukon maghimo sang mga imahen nila. Ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.
5Kon maghalad kamo sa akon sang halad nga para sa maayo nga relasyon, ihalad ninyo ini sa paagi nga mabaton ko para sa inyo. 6Kaunon ninyo ang karne sini sa adlaw sang inyo paghalad ukon sa madason nga adlaw. Pero kon may mabilin nga karne hasta sa ikatatlo nga adlaw kinahanglan nga sunugon na ini. 7Kon kaunon ninyo ini sa ikatatlo nga adlaw, indi ko ini pagbatunon kay makangilil-ad na ini. 8Ang bisan sin-o nga magkaon sini may salabton tungod kay ginabaliwala niya ang butang nga para sa akon; gani ina nga tawo indi na ninyo pagkabigon nga sakop ninyo.
9Kon mag-ani kamo indi ninyo pag-ubuson ani ang ara sa higad sang inyo talamnan, kag indi na ninyo pagbalikon kag siputon ang mga nabilin. 10Amo man sa talamnan sang ubas, indi na ninyo pagbalikon kag kuhaon ang mga bunga nga nabilin ukon ang mga nagkalahulog. Ibilin na lang ninyo ina sa mga imol kag sa mga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo. Ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.
11Indi kamo magpangawat, ukon magbutig, ukon magpangdaya sa inyo isigkatawo.
12Indi kamo magpanumpa sang butig sa akon ngalan, kay kon himuon ninyo ina ginapakahuy-an ninyo ang akon ngalan. Ako amo ang Ginoo.
13Indi ninyo pagpamintahaan ukon pagkawatan ang inyo isigkatawo. Indi na ninyo pagpabuwasan ang paghatag sang suweldo sang tawo nga ginpaobra ninyo.
14Indi ninyo paghambali sang malain ang bungol, kag indi kamo magbutang sang makapasandad sa alagyan sang bulag. Himua ninyo ini sa pagpakita nga nagatahod kamo sa akon nga inyo Dios. Ako amo ang Ginoo.
15Dapat husto kag matarong ang inyo nga paghukom sa korte; indi ninyo pagpaburan ang manggaranon ukon ang imol.
16Indi kamo magkutsokutso sa inyo isigkatawo. Indi kamo maghimo sang bisan ano nga makaguba sang iya kabuhi. Ako amo ang Ginoo.
17Indi ninyo pagdumti ang inyo isigkatawo. Sabdunga ninyo siya kon nakasala siya agod wala kamo sing salabton. 18Indi kamo magbalos ukon magdumot sa iban,19:18 sa iban: ukon, sa inyo kadugo. kundi higugmaa ninyo ang inyo kapareho19:18 kapareho: ukon, kapareho nga Israelinhon. pareho sang inyo paghigugma sa inyo kaugalingon. Ako amo ang Ginoo.
19Tumana ninyo ang akon mga pagsulundan. Indi ninyo pagpakastahi ang isa ka sapat sa lain nga klase sang sapat. Indi kamo magtanom sang duha ka klase nga binhi sa isa ka talamnan. Indi kamo magsuksok sang bayo nga hinimo halin sa duha ka klase sang tela.
20Kon ang isa ka lalaki magpakighilawas sa isa ka suluguon nga babayi nga kalaslon na sa iban nga lalaki, pero ining babayi wala pa matubos ukon mahatagan sing kahilwayan,19:20 ining babayi wala pa matubos ukon mahatagan sing kahilwayan: Ang buot silingon, wala pa mabayaran sang iya nobyo ukon sang iban nga tawo ang iya agalon agod mahilway siya sa pagkaulipon. dapat silutan sila. Pero indi lang sila pagpatyon kay indi pa man hilway ang amo nga babayi. 21-22Kinahanglan nga magdala ang lalaki sang lalaki nga karnero didto dampi sa puwertahan sang Tolda nga Ginapakigkitaan bilang bayad sa iya nga sala. Paagi sa paghalad sang pari sang karnero sa akon presensya, matubos ang lalaki sa iya nga sala kag patawaron ko siya.
23Kon mag-abot na kamo sa duta nga ihatag ko sa inyo, indi ninyo pagkaunon ang mga bunga sang mga kahoy nga inyo gintanom sa nahauna nga tatlo ka tuig. Kabigon ninyo ini nga mahigko.19:23 mahigko: sa literal, wala matuli. 24Sa ikaapat nga tuig, ang tanan nga bunga ihalad ninyo bilang pagdayaw sa akon, gani indi man ninyo ini pagkaunon. 25Pero sa ikalima nga tuig makakaon na kamo sang mga bunga. Kag kon tumanon ninyo ini nga mga pagsulundan, mangin bugana ang mga bunga sang inyo mga kahoy. Ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.
26Indi kamo magkaon sang karne nga may dugo pa.
Indi ninyo paghimuon ang ginahimo sang manugpakot ukon babaylan.
27Kon magpangasubo kamo sa patay indi ninyo pag-utdan ang inyo buhok sa palibot sang inyo ulo ukon ang inyo burangos, 28kag indi man ninyo pagpilasan ang inyo lawas. Kag indi man kamo magpapika. Ako amo ang Ginoo.
29Indi ninyo pagpakahuy-i ang inyo mga anak nga babayi paagi sa pagpilit sa ila nga ibaligya ang ila lawas, kay makaimpluwensya ini sa inyo lugar kag magalapnag ang kalautan.
30Tumana ninyo ang akon mga ginapahimo sa inyo sa mga Adlaw nga Inugpahuway, kag tahura ninyo ang lugar nga ginasimbahan ninyo sa akon. Ako amo ang Ginoo.
31Indi kamo magdangop sa mga espiritista nga nagapakigsugilanon sa kalag sang patay, kay kon himuon ninyo ini kabigon kamo nga mahigko. Ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.
32Tahura ninyo ang mga tigulang, kag tahura man ninyo ako nga inyo Dios. Ako amo ang Ginoo.
33Indi ninyo pagtrataron sing malain ang mga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo. 34Tratara ninyo sila nga daw kapareho ninyo, kag higugmaa ninyo sila pareho sang inyo paghigugma sa inyo kaugalingon, kay mga dumuluong man kamo sadto anay sa Egipto. Ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.
35Indi kamo magdaya sa inyo pagkilo, pagtakos, ukon pagsukob. 36-37Gamita ninyo ang husto nga kilohan, talaksan, ukon sulukban.
Ako ang Ginoo nga inyo Dios nga nagpaguwa sa inyo sa Egipto. Tumana ninyo ang tanan ko nga mga pagsulundan kag mga sugo.
Ibaʼt ibang Kautusan
1Inutusan ng Panginoon si Moises 2na sabihin ito sa lahat ng mamamayan ng Israel: Magpakabanal kayo dahil ako ang Panginoon na inyong Dios ay banal. 3Dapat ninyong igalang ang inyong ina at ama. Sundin ninyo ang ipinapagawa ko sa inyo sa Araw ng Pamamahinga. Ako ang Panginoon na inyong Dios.
4Huwag kayong sasamba sa mga dios-diosan o gagawa ng mga imahen nila. Ako ang Panginoon na inyong Dios.
5Kung mag-aalay kayo ng handog para sa mabuting relasyon, ialay ninyo ito sa paraang katanggap-tanggap sa akin. 6Kainin ninyo ito sa araw ding iyon o sa kinabukasan. Pero kung may matitira pa sa pangatlong araw, sunugin na ninyo ito. 7Kapag sa ikatlong araw ay kinain pa ninyo ito, hindi ko na ito tatanggapin dahil itoʼy karumal-dumal na. 8At ang sinumang kumain nito ay mananagot dahil binalewala niya ang banal na bagay na para sa akin, kaya ang taong iyon ay huwag na ninyong ituring na kababayan.
9Kung mag-aani kayo, huwag ninyong uubusin ang mga nasa gilid ng inyong bukirin, at huwag na ninyong balikan para pulutin ang mga natira. 10Ganoon din sa inyong ubasan, huwag na ninyong babalikan para kunin ang mga natirang bunga o mga nalaglag. Iwanan ninyo iyon para sa mahihirap at mga dayuhan. Ako ang Panginoon na inyong Dios.
11Huwag kayong magnanakaw, o magsisinungaling, o mandadaya ng inyong kapwa.
12Huwag kayong manunumpa ng kasinungalingan sa aking pangalan dahil kapag iyon ay ginawa ninyo iyon nilalapastangan ninyo ang aking pangalan. Ako ang Panginoon. 13Huwag ninyong lalamangan o pagnanakawan ang inyong kapwa. Huwag ninyong ipagpapaliban ang pagbabayad ng sweldo ng taong pinagtatrabaho ninyo.
14Huwag kayong magsasalita ng masama sa bingi, at huwag ninyong lalagyan ng katitisuran ang dinadaanan ng bulag. Ipakita ninyong kayoʼy may takot sa akin sa pamamagitan ng pagsunod ng mga utos ko. Ako ang Panginoon.
15Kinakailangang matuwid at walang kinikilingan ang inyong paghatol sa inyong kapwa, mayaman man o dukha.
16Huwag kayong magtsitsismisan tungkol sa inyong kapwa. Huwag kayong magsasalita o gagawa ng anumang makasisira sa inyong kapwa. Ako ang Panginoon.
17Huwag ninyong kapopootan ang inyong kapwa. Paalalahanan ninyo siya kung siyaʼy nagkasala para kayoʼy walang panagutan.
18Huwag kayong gumanti ng masama o magtatanim ng galit sa inyong kapwa, kundi mahalin ninyo siya gaya ng inyong sarili. Ako ang Panginoon.
19Sundin ninyo ang aking mga utos. Huwag ninyong palalahian ang isang hayop sa ibang uri ng hayop. Huwag kayong magtatanim ng dalawang klaseng binhi sa iisang bukid. Huwag kayong magsusuot ng damit na yari sa dalawang klaseng tela.
20Kung ang isang lalaki ay sumiping sa isang aliping babae na nakatakdang ikasal sa ibang lalaki, pero hindi pa natutubos o napapalaya ang babae,19:20 hindi … ang babae: Ang ibig sabihin, hindi pa siya natutubos ng kanyang mapapangasawa o ng ibang tao sa kanyang amo para siyaʼy lumaya sa pagkaalipin. dapat silang parusahan. Pero huwag silang patayin dahil hindi pa napapalaya ang nasabing babae. 21-22Kinakailangang magdala ang lalaki ng lalaking tupa malapit sa may pintuan ng Toldang Tipanan bilang handog na pambayad sa kanyang kasalanan sa Panginoon. Sa paghahandog ng pari ng tupang iyon sa aking harapan, matutubos ang lalaking iyon sa kanyang kasalanan at patatawarin ko siya.
23Kapag dumating na kayo sa lupaing ibibigay ko sa inyo, huwag ninyong kakainin ang bunga ng mga punongkahoy na inyong itinanim sa loob ng tatlong taon. Ituring ninyong marumi iyon. 24Sa ikaapat na taon, ang lahat ng bunga ay ihandog ninyo sa akin bilang papuri sa akin kaya huwag ninyo itong kakainin. 25Sa ikalimang taon, makakain na ninyo ang mga bunga ng inyong mga pananim. At kung susundin ninyo ang tuntuning ito, magiging sagana ang bunga ng inyong mga pananim. Ako ang Panginoon na inyong Dios.
26Huwag kayong kakain ng karneng may dugo pa.
Huwag ninyong gagawin ang ginagawa ng mga manghuhula at mangkukulam.
27Kung magluluksa kayo sa patay, huwag ninyong pagugupitan ang inyong buhok sa palibot ng inyong ulo o magpuputol ng inyong balbas. 28At huwag din ninyong susugatan ang inyong katawan. Huwag din kayong magpapatato. Ako ang Panginoon.
29Huwag ninyong ilagay sa kahihiyan ang inyong anak na babae sa pamamagitan ng pagpilit sa kanila na ipagbili ang kanilang sarili para sa panandaliang-aliw, dahil ito ang magiging dahilan ng paglaganap ng kasamaan sa inyong bayan.
30Sundin ninyo ang ipinapagawa ko sa inyo sa Araw ng Pamamahinga, at igalang ninyo ang lugar na inyong pinagsasambahan sa akin. Ako ang Panginoon.
31Huwag kayong sasangguni sa mga espiritistang nakikipag-usap sa kaluluwa ng mga patay, dahil kapag ginawa ninyo ito, ituturing kayo na marumi. Ako ang Panginoon na inyong Dios.
32Igalang ninyo ang matatanda. Igalang nʼyo ako na inyong Dios, ako ang Panginoon.
33Huwag ninyong aapihin ang mga dayuhang naninirahang kasama ninyo. 34Ituring ninyo silang gaya ng inyong mga kababayan at ibigin ninyo sila gaya ng sa inyong sarili, dahil kayo rin noon ay naging mga dayuhan sa Egipto. Ako ang Panginoon na inyong Dios.
35Huwag kayong mandadaya sa inyong pagtitimbang, pagsukat at pagtatakal. 36-37Gamitin ninyo ang tamang timbangan, sukatan, o takalan.
Ako ang Panginoon na inyong Dios na naglabas sa inyo sa Egipto. Sundin ninyo ang lahat ng tuntunin at utos ko. Ako ang Panginoon.