Ang Nagkalain-lain nga mga Sugo
1Ginsugo sang Ginoo si Moises 2nga ihambal ini sa bug-os nga katilingban sang Israel:
Magkabuhi kamo nga balaan kay ako, ang Ginoo nga inyo Dios, balaan. 3Kinahanglan nga tahuron ninyo ang inyo iloy kag amay, kag kinahanglan nga tumanon ninyo ang akon mga ginapahimo sa inyo sa mga Adlaw nga Inugpahuway. Ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.
4Indi kamo magsimba sa mga dios-dios ukon maghimo sang mga imahen nila. Ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.
5Kon maghalad kamo sa akon sang halad nga para sa maayo nga relasyon, ihalad ninyo ini sa paagi nga mabaton ko para sa inyo. 6Kaunon ninyo ang karne sini sa adlaw sang inyo paghalad ukon sa madason nga adlaw. Pero kon may mabilin nga karne hasta sa ikatatlo nga adlaw kinahanglan nga sunugon na ini. 7Kon kaunon ninyo ini sa ikatatlo nga adlaw, indi ko ini pagbatunon kay makangilil-ad na ini. 8Ang bisan sin-o nga magkaon sini may salabton tungod kay ginabaliwala niya ang butang nga para sa akon; gani ina nga tawo indi na ninyo pagkabigon nga sakop ninyo.
9Kon mag-ani kamo indi ninyo pag-ubuson ani ang ara sa higad sang inyo talamnan, kag indi na ninyo pagbalikon kag siputon ang mga nabilin. 10Amo man sa talamnan sang ubas, indi na ninyo pagbalikon kag kuhaon ang mga bunga nga nabilin ukon ang mga nagkalahulog. Ibilin na lang ninyo ina sa mga imol kag sa mga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo. Ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.
11Indi kamo magpangawat, ukon magbutig, ukon magpangdaya sa inyo isigkatawo.
12Indi kamo magpanumpa sang butig sa akon ngalan, kay kon himuon ninyo ina ginapakahuy-an ninyo ang akon ngalan. Ako amo ang Ginoo.
13Indi ninyo pagpamintahaan ukon pagkawatan ang inyo isigkatawo. Indi na ninyo pagpabuwasan ang paghatag sang suweldo sang tawo nga ginpaobra ninyo.
14Indi ninyo paghambali sang malain ang bungol, kag indi kamo magbutang sang makapasandad sa alagyan sang bulag. Himua ninyo ini sa pagpakita nga nagatahod kamo sa akon nga inyo Dios. Ako amo ang Ginoo.
15Dapat husto kag matarong ang inyo nga paghukom sa korte; indi ninyo pagpaburan ang manggaranon ukon ang imol.
16Indi kamo magkutsokutso sa inyo isigkatawo. Indi kamo maghimo sang bisan ano nga makaguba sang iya kabuhi. Ako amo ang Ginoo.
17Indi ninyo pagdumti ang inyo isigkatawo. Sabdunga ninyo siya kon nakasala siya agod wala kamo sing salabton. 18Indi kamo magbalos ukon magdumot sa iban,19:18 sa iban: ukon, sa inyo kadugo. kundi higugmaa ninyo ang inyo kapareho19:18 kapareho: ukon, kapareho nga Israelinhon. pareho sang inyo paghigugma sa inyo kaugalingon. Ako amo ang Ginoo.
19Tumana ninyo ang akon mga pagsulundan. Indi ninyo pagpakastahi ang isa ka sapat sa lain nga klase sang sapat. Indi kamo magtanom sang duha ka klase nga binhi sa isa ka talamnan. Indi kamo magsuksok sang bayo nga hinimo halin sa duha ka klase sang tela.
20Kon ang isa ka lalaki magpakighilawas sa isa ka suluguon nga babayi nga kalaslon na sa iban nga lalaki, pero ining babayi wala pa matubos ukon mahatagan sing kahilwayan,19:20 ining babayi wala pa matubos ukon mahatagan sing kahilwayan: Ang buot silingon, wala pa mabayaran sang iya nobyo ukon sang iban nga tawo ang iya agalon agod mahilway siya sa pagkaulipon. dapat silutan sila. Pero indi lang sila pagpatyon kay indi pa man hilway ang amo nga babayi. 21-22Kinahanglan nga magdala ang lalaki sang lalaki nga karnero didto dampi sa puwertahan sang Tolda nga Ginapakigkitaan bilang bayad sa iya nga sala. Paagi sa paghalad sang pari sang karnero sa akon presensya, matubos ang lalaki sa iya nga sala kag patawaron ko siya.
23Kon mag-abot na kamo sa duta nga ihatag ko sa inyo, indi ninyo pagkaunon ang mga bunga sang mga kahoy nga inyo gintanom sa nahauna nga tatlo ka tuig. Kabigon ninyo ini nga mahigko.19:23 mahigko: sa literal, wala matuli. 24Sa ikaapat nga tuig, ang tanan nga bunga ihalad ninyo bilang pagdayaw sa akon, gani indi man ninyo ini pagkaunon. 25Pero sa ikalima nga tuig makakaon na kamo sang mga bunga. Kag kon tumanon ninyo ini nga mga pagsulundan, mangin bugana ang mga bunga sang inyo mga kahoy. Ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.
26Indi kamo magkaon sang karne nga may dugo pa.
Indi ninyo paghimuon ang ginahimo sang manugpakot ukon babaylan.
27Kon magpangasubo kamo sa patay indi ninyo pag-utdan ang inyo buhok sa palibot sang inyo ulo ukon ang inyo burangos, 28kag indi man ninyo pagpilasan ang inyo lawas. Kag indi man kamo magpapika. Ako amo ang Ginoo.
29Indi ninyo pagpakahuy-i ang inyo mga anak nga babayi paagi sa pagpilit sa ila nga ibaligya ang ila lawas, kay makaimpluwensya ini sa inyo lugar kag magalapnag ang kalautan.
30Tumana ninyo ang akon mga ginapahimo sa inyo sa mga Adlaw nga Inugpahuway, kag tahura ninyo ang lugar nga ginasimbahan ninyo sa akon. Ako amo ang Ginoo.
31Indi kamo magdangop sa mga espiritista nga nagapakigsugilanon sa kalag sang patay, kay kon himuon ninyo ini kabigon kamo nga mahigko. Ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.
32Tahura ninyo ang mga tigulang, kag tahura man ninyo ako nga inyo Dios. Ako amo ang Ginoo.
33Indi ninyo pagtrataron sing malain ang mga indi Israelinhon nga nagaestar upod sa inyo. 34Tratara ninyo sila nga daw kapareho ninyo, kag higugmaa ninyo sila pareho sang inyo paghigugma sa inyo kaugalingon, kay mga dumuluong man kamo sadto anay sa Egipto. Ako amo ang Ginoo nga inyo Dios.
35Indi kamo magdaya sa inyo pagkilo, pagtakos, ukon pagsukob. 36-37Gamita ninyo ang husto nga kilohan, talaksan, ukon sulukban.
Ako ang Ginoo nga inyo Dios nga nagpaguwa sa inyo sa Egipto. Tumana ninyo ang tanan ko nga mga pagsulundan kag mga sugo.
Mawatho ma Mĩthemba Mĩthemba
1Ningĩ Jehova akĩĩra Musa atĩrĩ, 219:2 Ndar 14:5; Thaam 20:2“Arĩria kĩũngano gĩothe kĩa Isiraeli, ũmeere atĩrĩ, ‘Tuĩkai atheru tondũ niĩ, Jehova Ngai wanyu, ndĩ mũtheru.
319:3 Thaam 20:12; Alaw 11:44“ ‘O mũndũ wanyu no nginya atĩĩe nyina na ithe, na no nginya mũrũmagie Thabatũ ciakwa. Niĩ nĩ niĩ Jehova Ngai wanyu.
419:4 Thaam 20:4; Alaw 11:44“ ‘Mũtikanandirike, mũhooyage mĩhianano kana mwĩthondekere ngai cia kĩgera gĩtweketio. Niĩ nĩ niĩ Jehova Ngai wanyu.
5“ ‘Rĩrĩa mũkũrutĩra Jehova igongona rĩa ũiguano, rĩrutagei na njĩra ĩrĩa ĩngĩtũma igongona rĩu rĩanyu rĩĩtĩkĩrĩke. 6Igongona rĩu mũrĩrĩĩage o mũthenya ũcio rĩarutwo, kana mũthenya ũyũ ũngĩ; kĩndũ o gĩothe kĩa rĩo kĩngĩtigara gĩkinyie mũthenya wa gatatũ, no nginya gĩcinwo kĩhĩe biũ. 7Kĩndũ o na kĩrĩkũ kĩarĩo kĩngĩkaarĩĩo mũthenya wa gatatũ, igongona rĩu ti rĩtheru na rĩtigetĩkĩrwo. 8Mũndũ o wothe ũngĩrĩrĩa mũthenya wa gatatũ, nĩagacookererwo nĩ ũũru ũcio ekĩte, tondũ nĩathaahĩtie kĩndũ kĩarutĩirwo Jehova kĩrĩ gĩtheru; mũndũ ũcio no nginya aingatwo kuuma kũrĩ andũ ao.
919:9 Ruth 2:2; Ayub 24:10“ ‘Rĩrĩa mũkũgetha irio bũrũri-inĩ wanyu, mũtikanagethe nginya ndeere-inĩ cia mĩgũnda yanyu, o na mũtikanonganie rũitĩki rwa magetha manyu. 10Mũtigacookage rĩngĩ kũhaara mĩgũnda-inĩ yanyu ya mĩthabibũ, o na mũtikahaarage thabibũ iria igũĩte thĩ. Citigagĩriei andũ arĩa athĩĩni na arĩa ageni. Niĩ nĩ niĩ Jehova Ngai wanyu.
1119:11 Thaam 20:15; Aef 4:25“ ‘Mũtikanaiye.
“ ‘Mũtikanaheenanie.
“ ‘Mũndũ ndakanaheenie ũrĩa ũngĩ.
1219:12 Jer 5:2; Math 5:33“ ‘Mũtikanehĩte na maheeni mũkĩgwetaga rĩĩtwa rĩakwa, na nĩ ũndũ ũcio mũthaahie rĩĩtwa rĩa Ngai wanyu. Niĩ nĩ niĩ Jehova.
13“ ‘Mũtikaheenie mũndũ ũrĩa ũngĩ, muoe indo ciake kana mũmũtunye indo ciake.
“ ‘Mũtikanaikarie mũcaara wa mũruti wa wĩra ũkinyie rũciũ.
1419:14 Thaam 4:11; Gũcook 27:18“ ‘Mũtikanarume mũndũ ũtaiguaga, kana mũigĩre mũtumumu kĩndũ gĩa kũmũhĩnga, no mwĩtigagĩrei Ngai wanyu. Niĩ nĩ niĩ Jehova.
15“ ‘Mũtikanoogomie kĩhooto; ndũkanacaĩre mũndũ tondũ nĩ mũthĩĩni kana mũndũ mũnene ũrĩ igweta, no tuagĩrai mũndũ ũrĩa ũngĩ ciira na kĩhooto.
16“ ‘Mũtikanorũũre mũgĩcambanagia gatagatĩ-inĩ ka andũ anyu.
“ ‘Mũtikaneke ũndũ ũngĩrehere mũndũ ũrĩa ũngĩ ũgwati. Niĩ nĩ niĩ Jehova.
1719:17 1Joh 2:9; Math 18:15“ ‘Ndũkanathũũre mũrũ wa thoguo ngoro-inĩ yaku. Kaanagia mũndũ ũrĩa ũngĩ maũndũ ũtekũhithĩrĩra nĩgeetha ndũkanagwatanĩre nake mahĩtia-inĩ make.
1819:18 Mar 12:31; Agal 5:14“ ‘Ndũkanerĩhĩrie kana ũtume mũndũ wanyu ũthũ, no endaga mũndũ ũrĩa ũngĩ o ta ũrĩa wĩyendete wee mwene. Niĩ nĩ niĩ Jehova.
1919:19 Kĩam 26:5; Gũcook 22:9, 11“ ‘Rũmagiai uuge wakwa.
“ ‘Ndũkanaciarithanie nyamũ itarĩ cia kĩruka kĩmwe.
“ ‘Ndũkanahaande mũgũnda waku mbeũ mĩthemba ĩĩrĩ.
“ ‘Ndũkanehumbe nguo ĩtumĩtwo na ndigi mĩthemba ĩĩrĩ ĩtahaanaine.
20“ ‘Mũndũ mũrũme angĩkoma na mũndũ-wa-nja ngombo, nake aakorwo nĩmũũrie nĩ mũndũ ũngĩ, no ndakũũrĩtwo kana akarekererio, no nginya maherithio ta ũrĩa kwagĩrĩire. No matikooragwo, tondũ mũndũ-wa-nja ũcio ndatigĩte gũtuĩka ngombo. 21Nake mũndũ mũrũme ũcio-rĩ, no nginya arute ndũrũme, amĩtware itoonyero-inĩ rĩa Hema-ya-Gũtũnganwo ĩtuĩke iruta rĩa kũrutĩrwo Jehova rĩa kũhoroherio mahĩtia. 22Mũthĩnjĩri-Ngai nĩakahoroheria mũndũ ũcio na ndũrũme ĩyo ya iruta rĩa mahĩtia, ĩrutĩrwo hau mbere ya Jehova nĩ ũndũ wa rĩĩhia rĩu ehĩtie, nake nĩakarekerwo rĩĩhia rĩake.
23“ ‘Rĩrĩa mũgaatoonya bũrũri ũcio wa Kaanani, na mũhaande mĩtĩ ya mĩthemba yothe ĩciaraga maciaro-rĩ, nĩ mũgaatua atĩ maciaro macio marĩ na thaahu. Ihinda rĩa mĩaka ĩtatũ nĩmũkamatua atĩ marĩ na thaahu, na matikanarĩĩo. 24Mwaka wa kana, maciaro mothe mayo nĩmagatuĩka matheru, matuĩke maruta ma kũgoocithia Jehova. 25No mwaka wa gatano, no mũrĩe maciaro mayo. Ũguo nĩguo magetha manyu makoongerereka. Niĩ nĩ niĩ Jehova Ngai wanyu.
26“ ‘Mũtikanarĩe nyama ĩrĩ na thakame thĩinĩ wayo.
“ ‘Mũtigekage maũndũ ma kũragũra kana ma kũrogana.
2719:27 Alaw 21:5; 2Sam 10:4-5“ ‘Mũtikanenje njuĩrĩ cianyu thikĩrĩrio-inĩ kana mũrenge mĩthia ya nderu cianyu.
28“ ‘Mũtikanetemange mĩĩrĩ yanyu nĩ ũndũ wa andũ arĩa akuũ, kana mwĩkĩre marũũri mĩĩrĩ-inĩ yanyu. Niĩ nĩ niĩ Jehova.
2919:29 Gũcook 23:18; Kĩam 34:7“ ‘Ndũkanaagithie mwarĩguo gĩtĩĩo na ũndũ wa kũmũrekereria atuĩke mũmaraya, kana ũndũ ũcio ũtũme bũrũri ũgarũrũkĩre ũmaraya, na ũiyũrwo nĩ waganu.
3019:30 Thaam 20:8; Alaw 26:2“ ‘Menyagĩrĩrai Thabatũ ciakwa, na mũtĩĩage handũ hakwa harĩa haamũre. Niĩ nĩ niĩ Jehova.
31“ ‘Mũtikanatuĩrie maũndũ kũrĩ andũ arĩa marĩ maroho ma kũragũra kana arogi, nĩgũkorwo nĩmakamũgwatia thaahu. Niĩ nĩ niĩ Jehova Ngai wanyu.
3219:32 1Ath 12:8; Ayub 2:4“ ‘Rũgamagĩrai andũ arĩa akũrũ, mũmatĩĩage; heagai andũ arĩa akũrũ gĩtĩĩo, na mwĩtigagĩre Ngai wanyu. Niĩ nĩ niĩ Jehova.
33“ ‘Hĩndĩ ĩrĩa mũgeni aatũũrania na inyuĩ bũrũri-inĩ wanyu, mũtikanamwĩke ũũru. 3419:34 Thaam 12:48; Gũcook 10:19Mũgeni ũrĩa ũtũũranagia na inyuĩ no nginya atuagwo taarĩ mũndũ ũciarĩirwo bũrũri wanyu. Mwendei ta ũrĩa mwĩendete inyuĩ ene, nĩgũkorwo o na inyuĩ mwarĩ ageni bũrũri wa Misiri. Niĩ nĩ niĩ Jehova Ngai wanyu.
35“ ‘Mũtikahũthagĩre ithimi itarĩ cia kĩhooto rĩrĩa mũgũthima ũraihu, kana ũritũ, kana ũingĩ. 3619:36 Ayub 31:6; Atiir 6:19Hũthagĩrai ithimi cia kĩhooto, na mahiga ma gũthima ma kĩhooto, na eba ya kĩhooto, na hini ya kĩhooto. Niĩ nĩ niĩ Jehova Ngai wanyu ũrĩa wamũrutire bũrũri wa Misiri.
3719:37 2Ath 17:37; Kĩam 26:5“ ‘Rũmagiai irĩra ciakwa cia watho ciothe na mawatho makwa mothe, na mũmarũmagĩrĩre. Niĩ nĩ niĩ Jehova.’ ”
