Leviticus 14 – HLGN & NEN

Ang Pulong Sang Dios

Leviticus 14:1-57

Ang Pagpakatinlo sang Tawo nga Nag-ayo sa Delikado nga Balatian sa Panit

1-2Amo ini ang mga pagsulundan nga ginsiling sang Ginoo kay Moises parte sa pagpakatinlo sang tawo nga nag-ayo sa delikado nga balatian sa panit:

Pagkatapos nga napahibalo ang pari parte sa balatian sang isa ka tawo, 3magguwa ang pari sa kampo kag tan-awon niya ang lawas sang ato nga tawo. Kon nag-ayo na siya sa iya balatian, 4magpakuha ang pari sang duha ka matinlo14:4 matinlo: buot silingon, puwede kaunon ukon ihalad sa Ginoo. nga pispis nga buhi, isa ka utod sang kahoy nga sedro, pula nga higot, kag isa ka pungpong sang tanom nga isopo. 5Dayon ipaihaw sang pari ang isa ka pispis sa ibabaw sang kolon nga may tubig nga halin sa tuburan. 6Kuhaon niya dayon ang isa pa ka buhi nga pispis, ang kahoy nga sedro, ang pula nga higot, kag ang isopo, kag itum-oy niya ini tanan sa sadto nga tubig nga may dugo sang pispis nga gin-ihaw. 7Kag ang tubig nga may dugo iwisik-wisik niya sing makapito ka beses sa tawo nga nag-ayo sa delikado nga balatian sa panit, kag ipahibalo niya nga matinlo na ang amo nga tawo. Dayon buy-an sang pari atong buhi nga pispis.

8Pero antes siya kabigon nga matinlo na gid, labhan niya anay ang iya bayo, kiskisan niya ang tanan niya nga buhok kag balahibo, kag magpaligo siya. Puwede na siya makasulod sa kampo pero indi siya mag-estar sa iya nga tolda sa sulod sang pito ka adlaw. 9Sa ikapito nga adlaw, kiskisan niya liwat ang tanan niya nga buhok kag balahibo, labhan niya ang iya bayo kag magpaligo.

10Sa ikawalo nga adlaw, kinahanglan nga magdala siya sang duha ka bataon nga karnero nga lalaki kag isa ka babayi nga karnero nga isa ka tuig, nga wala sing deperensya. Magdala man siya sang anom ka kilo nga harina nga maayo nga klase nga ginmikslahan sang mantika bilang halad nga regalo. Kag magdala pa gid siya sang isa ka baso nga mantika. 11Ang pari nga magadeklarar sa iya nga matinlo magadala sa iya kag sang iya mga halad sa presensya sang Ginoo didto dampi sa puwertahan sang Tolda nga Ginapakigkitaan.

12Kuhaon sang pari ang isa ka lalaki nga karnero kag ang isa ka baso nga lana, kag ihalad niya ini bilang halad nga bayad sa sala. Dayon bayawon niya ini sa presensya sang Ginoo bilang halad nga ginabayaw. 13Ihawon niya ang karnero sa balaan nga lugar, didto sa ginaihawan sang halad sa pagpakatinlo kag halad nga ginasunog. Ining halad nga karnero balaan gid, kag iya na ini sang mga pari, pareho man sa halad sa pagpakatinlo. 14Dayon magkuha ang pari sang dugo sang karnero kag ilamhit niya ini sa idalom nga parte sang tuo nga dulunggan sang tawo nga ginatinluan kag sa kumalagko sang iya tuo nga kamot kag tiil. 15Magkuha man ang pari sang lana kag ibutang niya ini sa iya mismo wala nga palad, 16kag ang isa niya ka tudlo sa tuo nga kamot itum-oy niya sa sini nga lana kag iwisik-wisik sing makapito ka beses didto sa presensya sang Ginoo. 17Ang iban nga lana sa iya palad ilamhit niya sa mga parte sang lawas sang tawo nga ginlamhitan niya sang dugo: ang sa idalom nga parte sang tuo nga dulunggan kag sa kumalagko sang iya tuo nga kamot kag tiil. 18-20Ang nabilin nga lana sa palad sang pari ilamhit niya sa ulo sang tawo. Dayon ihalad sang pari ang halad sa pagpakatinlo. Pagkatapos sini, ihawon sang pari ang halad nga ginasunog kag ihalad niya ini sa halaran upod sang halad nga regalo. Paagi sa sining himuon sang pari sa presensya sang Ginoo, makuha ang pagkahigko sang tawo kag kabigon na siya nga matinlo.

21Pero kon imol ang amo nga tawo kag indi siya makasarang sa paghalad sang sini nga mga halad, magdala na lang siya sang isa ka lalaki nga karnero nga ihalad niya bilang bayad sa sala. Bayawon niya ini nga halad sa Ginoo agod matubos siya sa iya nga sala. Magdala man siya sang duha ka kilo nga harina nga maayo nga klase nga ginmikslahan sang mantika bilang halad nga regalo. Kag magdala pa gid siya sang isa ka baso nga lana. 22Kag suno sa iya masarangan, magdala siya sang duha ka pating ukon duha ka tukmo; ang isa ihalad niya bilang halad sa pagpakatinlo kag ang isa bilang halad nga ginasunog.

23Sa ikawalo nga adlaw, dal-on niya ini tanan nga halad sa presensya sang Ginoo didto dampi sa puwertahan sang Tolda nga Ginapakigkitaan, kag ihatag niya ini sa pari. 24Kuhaon sang pari ang karnero nga halad nga bayad sa sala kag ang isa ka baso nga lana kag bayawon niya ini sa presensya sang Ginoo bilang halad nga ginabayaw. 25Dayon ihawon niya ang karnero kag magkuha siya sang dugo sini kag ilamhit niya sa idalom nga parte sang tuo nga dulunggan sang tawo nga ginatinluan kag sa kumalagko sang iya tuo nga kamot kag tiil. 26Dayon magbutang ang pari sang lana sa iya wala nga palad, 27kag paagi sa iya tudlo sa tuo nga kamot, iwisik-wisik niya ang lana sing makapito ka beses didto sa presensya sang Ginoo. 28Ang iban nga lana sa iya palad ilamhit niya sa mga parte sang lawas sang tawo nga ginlamhitan niya sang dugo: ang sa idalom nga parte sang tuo nga dulunggan kag sa kumalagko sang iya tuo nga kamot kag tiil. 29-31Ang nabilin nga lana sa palad sang pari ilamhit niya sa ulo sang tawo. Dayon ihalad sang pari ang duha ka pating ukon ang duha ka tukmo; ang isa halad sa pagpakatinlo kag ang isa halad nga ginasunog. Ihalad man niya ang halad nga regalo. Paagi sa sining himuon sang pari sa presensya sang Ginoo, makuha ang pagkahigko sang tawo. 32Amo ini ang mga pagsulundan parte sa pagpakatinlo sang tawo nga may delikado nga balatian sa panit kag kon ano ang iya himuon kon indi niya masarangan ang ginakinahanglan nga ihalad para sa pagpakatinlo.

Ang mga Pagsulundan Parte sa Agup-op nga Nagatubo sa Balay

33Amo ini ang ginsiling sang Ginoo kay Moises kag kay Aaron 34parte sa ila himuon kon patubuon sang Ginoo ang agup-op14:34 agup-op: sa English, mold. Ini nga klase sang agup-op nga nagatubo sa mga parte sang balay indi ordinaryo nga makita diri sa Pilipinas. Tan-awa man ang footnote sa 13:2. sa ila mga balay kon didto na sila sa Canaan, ang lugar nga ihatag sang Ginoo sa ila nga ila panag-iyahan:

35Kon ang tag-iya sang isa ka balay nakatalupangod nga may agup-op ang iya balay, kinahanglan nga sugiran niya ang pari. 36Kag antes magsulod ang pari sa sadto nga balay agod tan-awon ang agup-op, magsugo siya nga ipaguwa ang tanan nga pagkabutang didto, kay basi pati ini makabig nga mahigko. Pagkatapos sini masulod ang pari sa balay 37kag tan-awon niya ang agup-op sa dingding. Kag kon ang makita niya buloberde ukon mapula-pula nga nagaut-ot hasta sa sulod sang dingding, 38maguwa dayon siya sa balay kag ipasara niya ini sa sulod sang pito ka adlaw. 39Sa ikapito nga adlaw, tan-awon niya ini liwat. Kag kon ang agup-op naglapta sa iban nga parte sang dingding, 40ipakuha niya ang mga parte sang dingding nga may agup-op kag ipahaboy sa guwa sang banwa, didto sa lugar nga ginahabuyan sang mga butang nga ginakabig nga mahigko. 41Kag pakiskisan niya ang tanan nga parte sang dingding sa sulod sang balay kag ang tanan nga kiniskis ipahaboy niya sa guwa sang banwa, didto sa lugar nga ginahabuyan sang mga butang nga ginakabig nga mahigko. 42Dayon pailisan niya ang mga parte sang dingding nga ginpanguha.

43Pero kon pagkatapos sadto gin-agup-opan liwat ang balay, 44kadtuan ini liwat sang pari kag tan-awon. Kon naglapta ang agup-op, kabigon ang ato nga balay nga mahigko, kay ang ini nga klase sang agup-op nagabalik-balik. 45Gani gub-on ang ini nga balay kag ang mga materyales sini ihaboy sa guwa sang banwa, didto sa lugar nga ginahabuyan sang mga butang nga ginakabig nga mahigko.

46Ang bisan sin-o nga magsulod sa sini nga balay sang ginsirado ini kabigon nga mahigko hasta magsirom. 47Kag ang bisan sin-o nga magtulog ukon magkaon sa sini nga balay kinahanglan nga labhan niya ang iya bayo.14:47 Tan-awa ang footnote sa 11:24-28.

48Pero kon sa pagtan-aw sang pari wala man gin-agup-opan liwat ang balay pagkatapos nga gin-ilisan ang parte sang dingding nga gin-agup-opan, ipahibalo sang pari nga matinlo na ang balay kay nadula na ang agup-op. 49Kag agod nga makabig nga matinlo ang balay, magkuha ang pari sang duha ka pispis, kahoy nga sedro, pula nga higot, kag isopo. 50Ihawon niya ang isa ka pispis sa ibabaw sang kolon nga may tubig nga halin sa tuburan. 51Dayon kuhaon niya ang kahoy nga sedro, ang pula nga higot, ang isopo, kag ang buhi nga pispis, kag itum-oy niya ini tanan sa tubig nga may dugo sang pispis nga gin-ihaw. Kag ang tubig nga may dugo iwisik-wisik niya sing makapito ka beses sa balay. 52Gani paagi sa dugo sang pispis, sa tubig nga halin sa tuburan, sa buhi nga pispis, sa kahoy nga sedro, sa isopo, kag sa pula nga higot, matinluan sang pari ang balay. 53Dayon buy-an niya atong buhi nga pispis didto sa guwa sang banwa. Paagi sa sining himuon sang pari, makuha ang pagkahigko sang balay kag mangin matinlo na ini.

54-57Amo ato ang mga pagsulundan parte sa mga delikado nga balatian sa panit nga nagakatol, ukon nagapalamanog, ukon nagaguros-guros, ukon nagalamuti, kag parte sa tagiptip sa bayo kag agup-op sa balay. Kag paagi sa sina nga mga pagsulundan, mahibaluan ninyo kon ano ang matinlo kag ang mahigko.

Kiswahili Contemporary Version (Neno: Bibilia Takatifu)

Walawi 14:1-57

Kutakasa Kutoka Maambukizo Ya Magonjwa Ya Ngozi

1Bwana akamwambia Mose, 214:2 Law 13:57; Kum 24:8; Mt 8:2-4; Mk 1:40-44; Lk 5:12-14; 17:14“Haya ndiyo masharti yamhusuyo mtu mgonjwa wakati wa kufanyiwa ibada ya utakaso wakati aletwapo kwa kuhani: 3Kuhani atakwenda kumchunguza nje ya kambi. Kama mtu huyo atakuwa amepona ugonjwa wake wa ngozi wa kuambukiza, 414:4 Kut 12:22; Hes 19:6; Za 51:7; Ebr 9:19kuhani ataagiza vitu vifuatavyo viletwe kwa ajili ya mtu atakayetakaswa: ndege wawili safi walio hai, mti wa mwerezi, kitani nyekundu, na hisopo. 5Kisha kuhani ataagiza kwamba mmoja wa ndege wale achinjwe kwenye chungu chenye maji safi. 6Kisha kuhani atamchukua ndege aliye hai na kumtumbukiza pamoja na mti wa mwerezi, kitani nyekundu na hisopo ndani ya damu ya yule ndege aliyechinjiwa kwenye maji safi. 714:7 2Fal 5:10-14; Isa 52:15; Eze 36:25; Law 8:11; Ebr 10:22Atamnyunyizia yule mwenye ugonjwa wa kuambukiza maji hayo mara saba, na kumtangaza kuwa safi. Kisha atamwachia yule ndege aliye hai aende zake kwenye mashamba.

814:8 Law 11:25; 13:11; 15:5; 17:15; 22:6; Kut 29:4; Hes 5:2-3; 12:14-15; 19:7-8; 20; 31:24; 2Nya 26:21“Huyo mtu atakayetakaswa ni lazima afue nguo zake, anyoe nywele zake zote, na aoge kwa maji; ndipo atakapokuwa safi kwa desturi ya ibada. Baada ya hili anaweza kuingia kambini, lakini ni lazima akae nje ya hema lake kwa siku saba. 914:9 Law 13:5-6; Hes 6:9; Kum 21:12Siku ya saba ni lazima anyoe nywele zake zote; yaani anyoe nywele za kichwa, ndevu zake, kope zake na nywele nyingine zote. Ni lazima afue nguo zake, na aoge kwa maji, naye atakuwa safi.

1014:10 Hes 6:10; 15:9; 28:20; Mt 8:4; Mk 1:44; Lk 5:14; Law 2:1; 4:32“Siku ya nane, ni lazima alete kondoo dume wawili na kondoo jike mmoja, wote wa mwaka mmoja na wasio na dosari, pamoja na sehemu tatu za kumi za efa14:10 Sehemu tatu za kumi za efa ni sawa na kilo 3. za unga laini uliochanganywa na mafuta, kwa ajili ya sadaka ya nafaka, na logi moja14:10 Logi ni kipimo cha ujazo ambacho ni sawa na lita 0.3. ya mafuta. 1114:11 Hes 6:10, 16Kuhani atakayemtangaza kuwa safi atahitaji kumkabidhi mgonjwa aliyepona pamoja na sadaka zake zote mbele za Bwana katika ingilio la Hema la Kukutania.

1214:12 Law 5:18; 6:6-7; Kut 29:24“Kisha kuhani atamchukua mmoja wa wale kondoo dume na kumtoa kuwa sadaka ya hatia, pamoja na ile logi moja ya mafuta; ataviinua mbele za Bwana kuwa sadaka ya kuinuliwa. 1314:13 Kut 29:11; Law 6:24-30; 7:7; Isa 53:7; Yn 1:29; 1Pet 1:19; Ufu 5:6Atamchinja huyo kondoo katika mahali patakatifu ambapo sadaka ya dhambi na ile ya kuteketezwa huchinjiwa. Kama ilivyo sadaka ya dhambi, sadaka ya hatia ni ya kuhani; nayo ni takatifu sana. 1414:14 Kut 29:20; Law 8:23; Ufu 12:11; Ebr 9:9-14; Kol 1:14; 2Kor 7:1Kuhani atachukua sehemu ya damu ya sadaka ya hatia na kuitia kwenye ncha ya sikio la kuume la yule atakayetakaswa, kwenye kidole gumba cha mkono wake wa kuume, na kidole kikubwa cha mguu wake wa kuume. 15Kuhani atachukua sehemu ya ile logi ya mafuta, ayamimine kwenye kiganja cha mkono wake mwenyewe wa kushoto, 16na achovye kidole chake cha shahada cha mkono wake wa kuume kwenye mafuta yaliyoko kwenye kiganja chake, na kwa kidole hicho anyunyize mafuta hayo mara saba mbele za Bwana. 1714:17 Rum 6:13-22; 1Kor 6:20Kuhani atampaka yule anayetakaswa sehemu ya mafuta yaliyobaki kiganjani kwenye ncha ya sikio lake la kuume, kwenye kidole gumba cha mkono wake wa kuume, na kidole kikubwa cha mguu wake wa kuume, mahali palepale alipompaka damu ya sadaka ya kuondoa hatia. 1814:18 Law 15:15; 4:26; Hes 15:28; Dan 9:24; Rum 3:23-25; 5:11; Efe 2:12-22; Kol 1:19-22Kuhani atayapaka mafuta yaliyobaki kwenye kiganja chake juu ya kichwa cha yule anayetakaswa, na kufanya upatanisho kwa ajili yake mbele za Bwana.

1914:19 Law 5:3; 15:15“Kisha kuhani atatoa dhabihu ya sadaka ya dhambi na kufanya upatanisho kwa ajili ya yule atakayetakaswa kutoka unajisi wake. Baada ya hayo, kuhani atachinja sadaka ya kuteketezwa 2014:20 Law 15:30na kuitoa juu ya madhabahu, pamoja na sadaka ya nafaka ili kumfanyia upatanisho, naye atakuwa safi.

2114:21 Law 5:7; 12:8; Ay 34:19; Mt 11:30; Lk 6:20; Mit 17:5; 1Yn 5:3“Hata hivyo, kama ni maskini na hawezi kupata vitu hivi, lazima achukue mwana-kondoo mmoja kama sadaka ya hatia ipate kuinuliwa ili kumfanyia upatanisho, pamoja na sehemu ya kumi ya efa14:21 Sehemu ya kumi ya efa ni sawa na lita 2. ya unga laini uliochanganywa na logi moja ya mafuta kwa ajili ya sadaka ya nafaka, 2214:22 Law 5:7; 15:30; 12:8; Lk 2:24na hua wawili au makinda mawili ya njiwa, kile atakachoweza kupata, mmoja kwa sadaka ya dhambi, na mwingine kwa sadaka ya kuteketezwa.

23“Katika siku ya nane, lazima avilete vitu hivyo kwa kuhani, kwa ajili ya kutakaswa kwake kwenye ingilio la Hema la Kukutania mbele za Bwana. 2414:24 Hes 6:14; 1The 5:23; 1Yn 1:7; Ufu 7:14Kuhani atamchukua mwana-kondoo kwa ajili ya sadaka ya hatia, pamoja na ile logi ya mafuta ya kuinuliwa mbele za Bwana kuwa sadaka ya kuinuliwa. 2514:25 Kut 29:20Atamchinja huyo mwana-kondoo kwa ajili ya sadaka ya hatia. Pia ataichukua sehemu ya damu yake na kuipaka kwenye ncha ya sikio la kuume la yule anayetakaswa, na aipake pia kwenye kidole gumba cha mkono wa kuume wa huyo mtu, na kidole kikubwa cha mguu wake wa kuume. 26Kuhani atamiminia sehemu ya mafuta kwenye kiganja chake cha mkono wa kushoto, 27na kwa kidole chake cha shahada cha mkono wa kuume, atamnyunyizia yule anayetakaswa yale mafuta yaliyo kwenye kiganja chake mara saba mbele za Bwana. 28Atampaka mafuta yaliyobaki kwenye kiganja chake katika sehemu zote, kama alivyompaka damu ya sadaka ya hatia: yaani, kwenye ncha ya sikio la kuume la yule anayetakaswa, kwenye kidole gumba cha mkono wake wa kuume, na kidole kikubwa cha mguu wake wa kuume. 29Kuhani atayapaka mafuta yaliyobaki katika kiganja chake kwenye kichwa cha yule anayetakaswa, na kufanya upatanisho kwa ajili yake mbele za Bwana. 3014:30 Rum 8:3Kisha atatoa dhabihu wale hua ama yale makinda ya njiwa ambayo mtu ataweza kuwapata, 3114:31 Law 5:7; 15:15, 30mmoja kwa ajili ya sadaka ya dhambi, na mwingine kuwa sadaka ya kuteketezwa, pamoja na sadaka ya nafaka. Kwa njia hii kuhani atafanya upatanisho mbele za Bwana kwa ajili ya yule anayetakaswa.”

3214:32 Law 13:2; 14:34; Mwa 12:5; 17:8; 48:4; Kut 6:4; Hes 13:2; 27:12; 32:22; Kum 3:27; 32:49; Isa 45:7; Amo 3:6Haya ndiyo masharti kwa mtu yeyote mwenye ugonjwa wa ngozi wa kuambukiza, na ambaye hana uwezo wa kutoa sadaka za kawaida kwa ajili ya kutakaswa kwake.

Kutakaswa Upele

33Bwana akawaambia Mose na Aroni, 34“Mtakapoingia katika nchi ya Kanaani ambayo ninawapa kuwa milki yenu, nami nikaweka upele ueneao kwenye nyumba katika nchi ile, 3514:35 Za 91:10; Mit 3:33; Zek 5:4ni lazima mwenye nyumba hiyo akamwambie kuhani, ‘Nimeona kitu fulani kinachofanana na upele kwenye nyumba yangu.’ 3614:36 Hes 19:18; Za 51:7; Isa 52:11; 1Tim 5:22; Ufu 18:4Kuhani ataagiza vitu vyote vitolewe ndani ya nyumba, kabla hajaenda kuchunguza kama ina ugonjwa huo, ili kitu chochote ndani ya nyumba kisitangazwe kuwa najisi. Baada ya hili, kuhani ataingia ndani na kuikagua hiyo nyumba. 3714:37 Law 13:19; 14:38; 13:4-5Atachunguza upele huo katika kuta za nyumba hiyo, nazo kama zina rangi ya kijani kibichi au wekundu, na kuna mibonyeo ndani ya ukuta, 38kuhani atatoka na kufunga mlango wa nyumba hiyo kwa siku saba. 39Siku ya saba, kuhani atarudi kuikagua nyumba. Kama upele umeenea juu ya kuta, 40ataagiza kwamba mawe yote yaliyoambukizwa yaondolewe na kutupwa katika eneo lililo najisi nje ya mji. 41Kuta zote za ndani ya nyumba hiyo ni lazima zikwanguliwe, na kifusi chake kitupwe mahali najisi nje ya mji. 42Kisha watachukua mawe mengine na kujenga palipobomolewa kwa udongo mpya wa mfinyanzi, na kuipiga nyumba hiyo lipu mpya.

43“Ikiwa upele huo utatokea tena ndani ya ile nyumba baada ya mawe kuondolewa na nyumba kukwanguliwa na kuwekwa lipu mpya, 4414:44 Law 13:51kuhani atakwenda kuikagua, na kama upele umeenea ndani ya nyumba, basi ni upele uharibuo; nyumba hiyo ni najisi. 45Ni lazima ibomolewe: mawe yake, mbao na lipu yake, vyote vikatupwe nje ya mji mahali palipo najisi.

4614:46 Law 11:24; 17:15; 22:6; Hes 19:7-10; 1Kor 15:33“Yeyote atakayeingia katika nyumba hiyo ikiwa imefungwa, atakuwa najisi mpaka jioni. 4714:47 Law 11:25Yeyote atakayelala au kula ndani ya nyumba hiyo ni lazima afue nguo zake.

4814:48 Law 13:6; Kum 32:29; Ay 5:18; Hos 6:1; Mk 5:29; Lk 7:21“Lakini ikiwa kuhani atakuja kuikagua na kukuta kuwa upele haujaenea tena baada ya nyumba kupigwa lipu, ataitangaza nyumba ile kuwa safi, kwa sababu upele umekwisha. 4914:49 1Fal 4:33Ili kuitakasa nyumba hiyo, mwenye nyumba ataleta ndege wawili, mti wa mwerezi, kitani nyekundu na hisopo. 50Atamchinja mmoja wa wale ndege kwenye chungu chenye maji safi. 5114:51 Za 51:7; 1Fal 4:33Kisha atachukua mti wa mwerezi, hisopo, kitani nyekundu na ndege aliye hai, na kuvitumbukiza ndani ya damu ya ndege aliyechinjwa pamoja na maji safi, na kuinyunyizia nyumba ile mara saba. 52Ataitakasa nyumba kwa damu ya yule ndege, maji safi, ndege aliye hai, mti wa mwerezi, hisopo na kitani nyekundu. 53Kisha atamwachia yule ndege aliye hai huru mashambani nje ya mji. Kwa njia hii atafanya upatanisho kwa ajili ya nyumba ile, nayo itakuwa safi.”

5414:54 Law 13:2Haya ndiyo masharti kuhusu aina yoyote ya ugonjwa wa ngozi wa kuambukiza, mwasho wowote, 5514:55 Law 13:47-52upele ndani ya nguo au ndani ya nyumba, 5614:56 Law 13:2; 14:57; 10:10; Kut 15:26; Kum 24:8; Za 78:5; 119:96; Mit 6:23kwa uvimbe, vipele au kipaku kingʼaacho, 57kupambanua wakati kitu fulani ni safi au najisi.

Haya ndiyo masharti kuhusu magonjwa ya ngozi ya kuambukiza na upele.