Dugang nga Kaayuhan sang Kaalam
1Anak, indi gid pagkalimti ang ginatudlo ko sa imo; tipigi sa imo tagipusuon ang mga ginasugo ko sa imo, 2kay makapalawig ini kag makapauswag sang imo kabuhi. 3Magpabilin ka nga maayo kag matutom; indi ina pagdulaa kundi huptan mo gid sa imo tagipusuon.3:3 indi… tagipusuon: sa literal, ihigot ina sa imo liog kag isulat sa imo tagipusuon. 4Kon himuon mo ini, maluyag sa imo ang Dios kag ang mga tawo, kag mangin maayo ang pagtulok nila sa imo.
5Magsalig ka sa Ginoo sa bug-os mo nga tagipusuon, kag indi ka magsalig sa imo kaugalingon nga kaalam. 6Dumduma ang Ginoo sa tanan mo nga ginahimo, kag tuytuyan niya ikaw sa husto nga dalan. 7Indi ka maghunahuna nga maalam ka na gid kundi magtahod ka sa Ginoo, kag indi ka maghimo sang malain. 8Kay makapaayo kag makapabaskog ina sa imo lawas. 9Padunggi ang Ginoo sa imo mga pagkabutang, pareho halimbawa sa paghalad sa iya sang una nga parte sang tanan mo nga patubas. 10Kon himuon mo ini, magasulubra ang mga patubas sa imo mga bodega kag ang duga sang ubas sa imo mga suludlan.
11Anak, indi pagpakalaina ang pagdisiplina sang Ginoo sa imo.3:11 pagdisiplina sang Ginoo sa imo: ukon, pagtadlong sang Ginoo sa imo pamatasan. Indi maglain ang imo buot kon ginasabdong ka niya. 12Kay ginadisiplina sang Ginoo ang iya mga ginapalangga pareho sang ginahimo sang isa ka amay sa iya anak nga iya ginakalipay.
13Bulahan ang tawo nga nakaangkon sang kaalam kag pag-intiendi. 14Kay mas mapuslanon pa ini sang sa pilak kag bulawan, 15kag mas bilidhon pa sang sa mga alahas.3:15 alahas: Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sini. Kag wala gid sing bisan ano nga butang nga imo ginahandom nga makatupong sini. 16Makapalawig kag makapauswag ini sang imo kabuhi, kag makahatag man sa imo sang kadungganan. 17Makabulig gid ini sa imo kabuhi kag makapaayo sang imo kahimtangan. 18Bulahan ang tawo nga nagapabilin nga maalamon; ang kaalam makapaayo kag makapalawig sang iya kabuhi.3:18 makapaayo… kabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag sang kabuhi.
19-20Paagi sa kaalam kag ihibalo, gintuga sang Ginoo ang kalibutan kag ang kalangitan, kag nagkalabukas ang mga tuburan kag naghatag ang mga panganod sang ulan.
21Anak, tipigi gid ang imo kaalam kag ihibalo sa pagdesisyon sing husto. Indi pagpabay-i nga madula ini sa imo. 22Kay makahatag ini sa imo sang malawig kag matahom nga kabuhi. 23Kag magakabuhi ka nga luwas sa katalagman kag indi ka maano. 24Makatulog ka nga mahamuok, nga wala sing may ginakahadlukan. 25Gani indi ka dapat mahadlok kon gulpi lang nga mag-abot ang makahaladlok nga mga hitabo, ukon kon laglagon na ang mga malaot, 26kay makasalig ka nga bantayan ka sang Ginoo; ilikaw niya ikaw sa katalagman.
27Buligi ang mga dapat buligan kon masarangan mo man lang. 28Indi na pagpabuwasi ang pagbulig sa imo isigkatawo kon mabuligan mo man lang siya subong.
29Indi ka magplano sing malain kontra sa imo isigkatawo nga nagasalig sa imo bilang iya kaingod.
30Indi ka magpakigbais sa imo isigkatawo sa wala sing kabangdanan, labi na kon wala man lang siya sing may nahimo nga malain sa imo.
31Indi ka magkahisa sa mapintas nga tawo ukon magsunod sa iya mga ginahimo. 32Kay ginakangil-aran sang Ginoo ang mga balingag, pero nagasalig siya sa nagakabuhi sing husto.
33Ginapakamalaot sang Ginoo ang panimalay sang mga malaot, pero ginapakamaayo niya ang panimalay sang mga matarong.
34Ginatamay niya ang nagapangtamay, pero ginakaluoyan niya ang mapainubuson.
35Ang mga maalamon padunggan, pero ang mga buang-buang pakahuy-an.
Mais benefícios da sabedoria
1Meu filho, não te esqueças do que te ensinei
e guarda no teu coração os meus mandamentos;
2pois eles te darão uma vida longa e de paz.
3Mantém na tua vida a bondade e a fidelidade;
trá-las contigo, como um colar, e grava-as no teu coração.
4Assim acharás o favor de Deus e a consideração dos homens.
5Confia no Senhor de todo o teu coração
e nunca em ti mesmo.
6Em tudo o que fizeres, põe Deus em primeiro lugar,
e ele te dirigirá nos teus caminhos.
7Não te consideres sábio aos teus próprios olhos;
teme o Senhor e volta as costas ao mal.
8Quando assim fizeres, gozarás saúde e vitalidade.
9Honra o Senhor com os teus ganhos,
com a primeira parte dos teus rendimentos;
10e ele encherá, a transbordar, os teus celeiros;
correrão abundantes os teus vinhos, dos mais finos.
11Meu filho, não desprezes a correção do Senhor
e não desanimes quando ele te mostrar que estás errado.
12Porque o Senhor repreende quem ama,
tal como um pai corrige um filho a quem quer muito bem.
13A pessoa que acha a sabedoria,
que adquire a capacidade de avaliar o certo e o errado, essa é feliz.
14Porque isso é melhor do que grandes riquezas;
a sabedoria vale mais do que ouro.
15É mais preciosa do que pérolas;
nada se lhe pode comparar.
16A sabedoria, por um lado, dá-te uma longa vida;
por outro, dá-te riquezas e honra.3.16 Uma tradução literal deste verso seria algo como: O alongar da vida está na tua mão direita; na tua esquerda, riquezas e honra.
17Os seus caminhos dão felicidade e paz.
18É uma árvore de vida, para os que a alcançam;
felizes são os que se apegam a ela.
19Foi com essa sabedoria que o Senhor firmou a Terra;
com a sua inteligência estabeleceu os céus;
20pelo seu conhecimento, as profundas fontes da Terra abrem-se
e as nuvens gotejam.
21Meu filho, nunca deixes de ter estes dois objetivos:
fazer o que é reto e ter bom senso.
22Porque serão para ti fonte de vida,
como joias que adornam o teu pescoço.
23Então andarás com segurança
e sem risco de tropeçares.
24Poderás deitar-te e adormecer sossegadamente.
25Não terás que recear catástrofes repentinas,
nem a desgraça causada pelos malfeitores.
26Porque o Senhor será a tua segurança;
guardará os teus pés de ficarem presos.
27Não te atrases a fazer o bem que deves a alguém,
se nada te impedir disso.
28Não digas: “Olha, fica para outra vez!”,
se puderes pagar-lhe logo na ocasião.
29Não trames o mal contra o teu próximo,
pois confia em ti.
30Não entres em disputas inúteis,
particularmente com pessoas que nunca te fizeram mal.
31Não tenhas inveja de gente violenta nem a imites.
32Porque o Senhor tem horror a pessoas assim,
mas quer na sua intimidade os que andam retamente.
33A casa do perverso está sob a maldição do Senhor,
mas os retos beneficiam da sua bênção.
34Ele rir-se-á dos que fazem troça de tudo,
mas favorecerá os humildes.
35Os que têm sabedoria adquirem honra,
mas os insensatos obtêm para si desonra.
