Dugang nga Kaayuhan sang Kaalam
1Anak, indi gid pagkalimti ang ginatudlo ko sa imo; tipigi sa imo tagipusuon ang mga ginasugo ko sa imo, 2kay makapalawig ini kag makapauswag sang imo kabuhi. 3Magpabilin ka nga maayo kag matutom; indi ina pagdulaa kundi huptan mo gid sa imo tagipusuon.3:3 indi… tagipusuon: sa literal, ihigot ina sa imo liog kag isulat sa imo tagipusuon. 4Kon himuon mo ini, maluyag sa imo ang Dios kag ang mga tawo, kag mangin maayo ang pagtulok nila sa imo.
5Magsalig ka sa Ginoo sa bug-os mo nga tagipusuon, kag indi ka magsalig sa imo kaugalingon nga kaalam. 6Dumduma ang Ginoo sa tanan mo nga ginahimo, kag tuytuyan niya ikaw sa husto nga dalan. 7Indi ka maghunahuna nga maalam ka na gid kundi magtahod ka sa Ginoo, kag indi ka maghimo sang malain. 8Kay makapaayo kag makapabaskog ina sa imo lawas. 9Padunggi ang Ginoo sa imo mga pagkabutang, pareho halimbawa sa paghalad sa iya sang una nga parte sang tanan mo nga patubas. 10Kon himuon mo ini, magasulubra ang mga patubas sa imo mga bodega kag ang duga sang ubas sa imo mga suludlan.
11Anak, indi pagpakalaina ang pagdisiplina sang Ginoo sa imo.3:11 pagdisiplina sang Ginoo sa imo: ukon, pagtadlong sang Ginoo sa imo pamatasan. Indi maglain ang imo buot kon ginasabdong ka niya. 12Kay ginadisiplina sang Ginoo ang iya mga ginapalangga pareho sang ginahimo sang isa ka amay sa iya anak nga iya ginakalipay.
13Bulahan ang tawo nga nakaangkon sang kaalam kag pag-intiendi. 14Kay mas mapuslanon pa ini sang sa pilak kag bulawan, 15kag mas bilidhon pa sang sa mga alahas.3:15 alahas: Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sini. Kag wala gid sing bisan ano nga butang nga imo ginahandom nga makatupong sini. 16Makapalawig kag makapauswag ini sang imo kabuhi, kag makahatag man sa imo sang kadungganan. 17Makabulig gid ini sa imo kabuhi kag makapaayo sang imo kahimtangan. 18Bulahan ang tawo nga nagapabilin nga maalamon; ang kaalam makapaayo kag makapalawig sang iya kabuhi.3:18 makapaayo… kabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag sang kabuhi.
19-20Paagi sa kaalam kag ihibalo, gintuga sang Ginoo ang kalibutan kag ang kalangitan, kag nagkalabukas ang mga tuburan kag naghatag ang mga panganod sang ulan.
21Anak, tipigi gid ang imo kaalam kag ihibalo sa pagdesisyon sing husto. Indi pagpabay-i nga madula ini sa imo. 22Kay makahatag ini sa imo sang malawig kag matahom nga kabuhi. 23Kag magakabuhi ka nga luwas sa katalagman kag indi ka maano. 24Makatulog ka nga mahamuok, nga wala sing may ginakahadlukan. 25Gani indi ka dapat mahadlok kon gulpi lang nga mag-abot ang makahaladlok nga mga hitabo, ukon kon laglagon na ang mga malaot, 26kay makasalig ka nga bantayan ka sang Ginoo; ilikaw niya ikaw sa katalagman.
27Buligi ang mga dapat buligan kon masarangan mo man lang. 28Indi na pagpabuwasi ang pagbulig sa imo isigkatawo kon mabuligan mo man lang siya subong.
29Indi ka magplano sing malain kontra sa imo isigkatawo nga nagasalig sa imo bilang iya kaingod.
30Indi ka magpakigbais sa imo isigkatawo sa wala sing kabangdanan, labi na kon wala man lang siya sing may nahimo nga malain sa imo.
31Indi ka magkahisa sa mapintas nga tawo ukon magsunod sa iya mga ginahimo. 32Kay ginakangil-aran sang Ginoo ang mga balingag, pero nagasalig siya sa nagakabuhi sing husto.
33Ginapakamalaot sang Ginoo ang panimalay sang mga malaot, pero ginapakamaayo niya ang panimalay sang mga matarong.
34Ginatamay niya ang nagapangtamay, pero ginakaluoyan niya ang mapainubuson.
35Ang mga maalamon padunggan, pero ang mga buang-buang pakahuy-an.
Phindu Lina la Nzeru
1Mwana wanga, usayiwale malangizo anga,
mtima wako usunge malamulo anga.
2Ukatero zaka za moyo wako zidzachuluka
ndipo udzakhala pa mtendere.
3Makhalidwe ochitira ena chifundo ndi owonetsa kukhulupirika asakuchokere.
Uwamangirire mʼkhosi mwako ngati mkanda
ndi kuwalemba pa mtima pako.
4Ukatero udzapeza kuyanja ndi mbiri yabwino
pamaso pa Mulungu ndi anthu.
5Uzikhulupirira Yehova ndi mtima wako wonse
ndipo usadalire nzeru zako za kumvetsa zinthu.
6Pa zochita zako zonse uvomereze kuti Mulungu alipo,
ndipo Iye adzawongola njira zako.
7Usamadzione ngati wa nzeru.
Uziopa Yehova ndi kupewa zoyipa.
8Ukatero thupi lako lidzakhala la moyo wabwino
ndi mafupa ako adzakhala olimba.
9Uzilemekeza Yehova ndi chuma chako chonse;
zokolola zonse zoyamba kucha uzilemekeza nazonso Yehova.
10Ukatero nkhokwe zako zidzadzaza ndi zinthu zambiri,
ndiponso mitsuko yako idzadzaza ndi vinyo.
11Mwana wanga usanyoze malangizo a Yehova,
ndipo usayipidwe ndi chidzudzulo chake.
12Paja Yehova amadzudzula amene amamukonda,
monga abambo achitira mwana amene amakondwera naye.
13Wodala munthu amene wapeza nzeru,
munthu amene walandira nzeru zomvetsa zinthu,
14pakuti phindu la nzeru ndi labwino kuposa la siliva,
phindu lakelo ndi labwino kuposanso golide.
15Nzeru ndi yoposa miyala yamtengowapatali;
ndipo zonse zimene umazikhumba sizingafanane ndi nzeru.
16Mʼdzanja lake lamanja muli moyo wautali;
mʼdzanja lake lamanzere muli chuma ndi ulemu.
17Njira zake ndi njira zosangalatsa,
ndipo mu njira zake zonse muli mtendere.
18Nzeru ili ngati mtengo wopatsa moyo kwa oyigwiritsitsa;
wodala munthu amene amayigwiritsa kwambiri.
19Yehova anakhazikitsa dziko lapansi pogwiritsa ntchito nzeru.
Anagwiritsanso ntchito nzeru zakudziwa bwino zinthu pamene ankakhazikitsa zakumwamba.
20Mwa nzeru zake Yehova anatumphutsa madzi kuchokera mʼnthaka
ndiponso mitambo inagwetsa mvula.
21Mwana wanga usunge nzeru yeniyeni ndi khalidwe lomalingarira zinthu bwino.
Zimenezi zisakuchokere.
22Zimenezi zidzakupatsa moyo,
moyo wake wosangalatsa ndi wabwino ngati mkanda wa mʼkhosi.
23Choncho udzayenda pa njira yako mosaopa kanthu,
ndipo phazi lako silidzapunthwa;
24pamene ugona pansi, sudzachita mantha;
ukadzagona pansi tulo tako tidzakhala tokoma.
25Usaope tsoka lobwera mwadzidzidzi
kapena chiwonongeko chimene chidzagwera anthu oyipa,
26pakuti Yehova adzakulimbitsa mtima
ndipo adzasunga phazi lako kuti lisakodwe mu msampha.
27Usaleke kuchitira zabwino amene ayenera kulandira zabwino,
pamene uli nazo mphamvu zochitira zimenezi.
28Usanene kwa mnansi wako kuti,
“Pita, uchite kubweranso. Ndidzakupatsa mawa”
pamene uli nazo tsopano.
29Usamukonzere chiwembu mnansi wako,
amene anakhala nawe pafupi mokudalira.
30Usakangane ndi munthu wopanda chifukwa
pamene iye sanakuchitire zoyipa.
31Usachite naye nsanje munthu wachiwawa
kapena kutsanzira khalidwe lake lililonse.
32Pakuti Yehova amanyansidwa ndi munthu woyipa
koma amayanjana nawo anthu olungama.
33Yehova amatemberera nyumba ya munthu woyipa,
koma amadalitsa nyumba ya anthu olungama.
34Anthu onyoza, Iye amawanyoza,
koma amakomera mtima anthu odzichepetsa.
35Anthu anzeru adzalandira ulemu,
koma zitsiru adzazichititsa manyazi.
