1Indi ka magpabugal parte sa imo himuon buwas, kay wala ka kahibalo kon ano ang matabo sa imo buwas.
2Indi pagdayawa ang imo kaugalingon; pabay-i nga ang iban ang magdayaw sa imo.
3Mabug-at ang bato kag ang balas, pero mas mabug-at batyagon kon paakigon ka sang buang-buang nga tawo.
4Delikado ang tawo nga akig, pero mas delikado ang tawo nga nagapangimon.
5Mas maayo pa nga sawayon mo sing prangka ang isa ka tawo sang sa magsiling ka nga ginahigugma mo siya pero ginapabay-an mo lang siya.
6Ang masakit nga pagsabdong sang isa ka abyan may maayo nga katuyuan, pero ang halok sang kaaway indi masaligan.
7Kon ang isa ka tawo busog na, bisan ang dugos daw wala na sing sabor para sa iya; pero kon gutom siya, bisan ang mapait nga pagkaon matam-is para sa iya.
8Ang tawo nga naglayas sa iya balay pareho sa pispis nga naglayas sa iya pugad.
9Subong nga ang pahamot kag ang insenso makapalipay sa tawo, ang sinsero nga laygay sang isa ka abyan makapalipay man.27:9 ang sinsero… man: Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sini.
10Indi pagkalimti ang imo abyan, ukon ang abyan sang imo amay. Kag kon ara ka sa kalisod, indi ka na magpangayo sang bulig sa imo utod27:10 utod: ukon, paryente. nga didto sa malayo. Ang malapit nga kaingod mas maayo pa sang sa malayo nga utod.
11Anak, magmaalamon ka agod malipay man ako, kag agod may isabat ako sa nagapakahuya sa akon.
12Nagalikaw ang maalamon nga tawo kon masugata niya ang katalagman, pero wala nagalikaw ang tawo nga indi maalamon, gani nagaantos siya.
13Kon magpromisa ang isa ka tawo nga siya ang mabayad sa imo sang utang sang tawo nga indi niya kilala,27:13 Tan-awa ang footnote sa 20:16. siguraduha nga makakuha ka sa iya sang garantiya, bisan bayo niya, agod masiguro mo nga mabayad siya.
14Kon disturbuhon mo aga pa ang imo kaingod sang imo magahod nga bendisyon,27:14 bendisyon: ukon, pagpangamusta. kabigon niya ina nga pagpakamalaot.
15Ang asawa nga permi lang nagabais sa iya bana makaulugot pareho sa nagatinulo nga atop kon tig-ululan. 16Indi mo siya mapahipos, pareho sang hangin nga indi mo mapunggan ukon sang lana nga indi mo makaptan.
17Subong nga ang salsalon mapatalom sang salsalon man, ang tawo makatuon sa iya kapareho nga tawo.
18Kon tatapon mo ang kahoy nga higera, makakaon ka sang iya bunga. Pareho man kon tatapon mo ang imo agalon, padunggan ka niya.
19Subong nga makita ang imo hitsura sa tubig, makita mo man ang imo pagkatawo sa imo tagipusuon.
20Wala nagakaayawan ang kamatayon; amo man ang handom sang tawo.
21Subong nga ang bulawan kag ang pilak matestingan kon puro ukon indi paagi sa kalayo, ang aton kabuhi matestingan paagi sa pagdayaw sang iban nga tawo sa aton.
22Bisan anhon mo ka silot ang buang-buang nga tawo, indi mo gid makuha ang iya pagkabuang-buang.
23Bantayi kag tatapa sing maayo ang imo kasapatan, 24kay ang manggad kag dungog wala nagadugay. 25Pang-utda ang mga hilamon; kag samtang nagatubo ini liwat, pang-utda naman ang mga hilamon sa mga bukid, agod may kalan-on permi ang imo kasapatan. 26Makahimo ka sang mga bayo halin sa bulbol sang mga karnero, kag puwede mo ibaligya ang iban mo nga mga kanding agod makabakal ka sang duta. 27Makakuha ka man sang madamo nga gatas halin sa imo mga kanding para sa imo pamilya pati na sa imo mga suluguon nga babayi.
1Chớ khoe khoang về ngày mai,
vì con đâu biết được việc gì sẽ xảy ra trong tương lai.
2Hãy để người khác khen con, miệng con chẳng nên làm;
hãy để người ngoài khen, môi con đừng làm thế.
3Đá thì nặng và cát cũng nặng,
nhưng cơn nóng giận của người dại nặng hơn cả đá và cát.
4Sự phẫn nộ thật độc ác, cơn giận thật bạo tàn,
nhưng sự ghen tương còn nguy hiểm bội phần.
5Ra mặt quở trách tỏ tường
hơn là yêu thương lặng lẽ.
6Thương tổn do bạn gây ra, ấy là bởi lòng thành;
còn đáng tin hơn vô số cái hôn của kẻ thù.
7Khi no, chê cả mật,
lúc đói, đắng hóa ngọt.
8Người lưu lạc xa quê hương,
giống như chim lạc bầy bay xa tổ.
9Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái tâm hồn,
lời khuyên ngọt ngào của bằng hữu cũng êm dịu dường ấy.
10Chớ từ bỏ bạn—dù bạn mình hoặc bạn của cha.
Lúc hoạn nạn, đừng lo đi kiếm anh em họ hàng.
Vì láng giềng gần hơn họ hàng ở xa.
11Con ơi, hãy khôn ngoan, và làm cho lòng cha sung sướng.
Vì khi đó cha có thể đáp lại những lời chỉ trích xem thường.
12Người khôn tránh né nguy nan.
Người dại đâm đầu hướng tới tai họa.
13Phải nắm lấy áo ai bảo lãnh cho người không quen.
Giữ vật làm tin của hắn vì hắn bảo lãnh cho người đàn bà xa lạ.
14Lớn tiếng chúc phước người hàng xóm lúc sáng sớm,
họ sẽ xem câu chúc đó như lời nguyền rủa.
15Nhà dột trong ngày mưa tháng gió
cũng làm khổ như người đàn bà cãi cọ.
16Bịt miệng nàng, khác chi đưa tay cản gió
hay ngửa tay đựng dầu.
17Sắt mài sắt,
bạn rèn bạn.
18Săn sóc cây vả sẽ được ăn quả;
phục vụ hết lòng, chủ sẽ thưởng công.
19Nước phản chiếu khuôn mặt,
tấm lòng biểu lộ chân tướng con người.
20Mắt đầy tham vọng, chẳng bao giờ chán;
âm ty nuốt người không hề thỏa mãn.
21Lửa dùng thử bạc, thử vàng,
lời khen thử con người.
22Dùng chày giã người dại như giã thóc,
cũng không làm tróc ngu si của nó.
23Hãy biết rõ tình trạng bầy chiên của con,
và phải chịu khó chăm nom đàn súc vật,
24vì giàu có chóng qua,
và mão miện chẳng trường tồn.
25Khi cỏ khô đã cắt và cỏ non lại mọc,
và cỏ xanh trên đồi núi được gom về,
26thì chiên cung cấp cho con quần áo che thân,
và dê sẽ giúp con tiền mua đất ruộng.
27Sữa dê sẽ dồi dào để nuôi con, nuôi cả gia đình
và luôn cả các tớ gái con nữa.