1Indi ka magpabugal parte sa imo himuon buwas, kay wala ka kahibalo kon ano ang matabo sa imo buwas.
2Indi pagdayawa ang imo kaugalingon; pabay-i nga ang iban ang magdayaw sa imo.
3Mabug-at ang bato kag ang balas, pero mas mabug-at batyagon kon paakigon ka sang buang-buang nga tawo.
4Delikado ang tawo nga akig, pero mas delikado ang tawo nga nagapangimon.
5Mas maayo pa nga sawayon mo sing prangka ang isa ka tawo sang sa magsiling ka nga ginahigugma mo siya pero ginapabay-an mo lang siya.
6Ang masakit nga pagsabdong sang isa ka abyan may maayo nga katuyuan, pero ang halok sang kaaway indi masaligan.
7Kon ang isa ka tawo busog na, bisan ang dugos daw wala na sing sabor para sa iya; pero kon gutom siya, bisan ang mapait nga pagkaon matam-is para sa iya.
8Ang tawo nga naglayas sa iya balay pareho sa pispis nga naglayas sa iya pugad.
9Subong nga ang pahamot kag ang insenso makapalipay sa tawo, ang sinsero nga laygay sang isa ka abyan makapalipay man.27:9 ang sinsero… man: Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sini.
10Indi pagkalimti ang imo abyan, ukon ang abyan sang imo amay. Kag kon ara ka sa kalisod, indi ka na magpangayo sang bulig sa imo utod27:10 utod: ukon, paryente. nga didto sa malayo. Ang malapit nga kaingod mas maayo pa sang sa malayo nga utod.
11Anak, magmaalamon ka agod malipay man ako, kag agod may isabat ako sa nagapakahuya sa akon.
12Nagalikaw ang maalamon nga tawo kon masugata niya ang katalagman, pero wala nagalikaw ang tawo nga indi maalamon, gani nagaantos siya.
13Kon magpromisa ang isa ka tawo nga siya ang mabayad sa imo sang utang sang tawo nga indi niya kilala,27:13 Tan-awa ang footnote sa 20:16. siguraduha nga makakuha ka sa iya sang garantiya, bisan bayo niya, agod masiguro mo nga mabayad siya.
14Kon disturbuhon mo aga pa ang imo kaingod sang imo magahod nga bendisyon,27:14 bendisyon: ukon, pagpangamusta. kabigon niya ina nga pagpakamalaot.
15Ang asawa nga permi lang nagabais sa iya bana makaulugot pareho sa nagatinulo nga atop kon tig-ululan. 16Indi mo siya mapahipos, pareho sang hangin nga indi mo mapunggan ukon sang lana nga indi mo makaptan.
17Subong nga ang salsalon mapatalom sang salsalon man, ang tawo makatuon sa iya kapareho nga tawo.
18Kon tatapon mo ang kahoy nga higera, makakaon ka sang iya bunga. Pareho man kon tatapon mo ang imo agalon, padunggan ka niya.
19Subong nga makita ang imo hitsura sa tubig, makita mo man ang imo pagkatawo sa imo tagipusuon.
20Wala nagakaayawan ang kamatayon; amo man ang handom sang tawo.
21Subong nga ang bulawan kag ang pilak matestingan kon puro ukon indi paagi sa kalayo, ang aton kabuhi matestingan paagi sa pagdayaw sang iban nga tawo sa aton.
22Bisan anhon mo ka silot ang buang-buang nga tawo, indi mo gid makuha ang iya pagkabuang-buang.
23Bantayi kag tatapa sing maayo ang imo kasapatan, 24kay ang manggad kag dungog wala nagadugay. 25Pang-utda ang mga hilamon; kag samtang nagatubo ini liwat, pang-utda naman ang mga hilamon sa mga bukid, agod may kalan-on permi ang imo kasapatan. 26Makahimo ka sang mga bayo halin sa bulbol sang mga karnero, kag puwede mo ibaligya ang iban mo nga mga kanding agod makabakal ka sang duta. 27Makakuha ka man sang madamo nga gatas halin sa imo mga kanding para sa imo pamilya pati na sa imo mga suluguon nga babayi.
Amagezi aga Leero n’Ebiseera eby’omu mu Maaso
127:1 a 1Bk 20:11 b Mat 6:34; Luk 12:19-20; Yak 4:13-16Teweenyumirizanga mu bya nkya,
kubanga olunaku bye lunaaleeta tobimanyi.
227:2 Nge 25:27Leka omulala akutenderezenga so si kamwa ko ggwe,
omuntu omulala so si mimwa gyo.
327:3 Yob 6:3Ejjinja lizitowa, n’omusenyu muzito,
naye obulumbaganyi bw’omusirusiru businga byonna okuzitowa.
427:4 Kbl 5:14Obusungu bwa ttima, n’ekiruyi kifugira ddala nnyo,
naye ani ayinza okwolekera amaaso g’obuggya?
5Okunenya mu lwatu,
kisinga okwagala okukisibbwa.
627:6 Zab 141:5; Nge 28:23Okunywegera kw’omulabe kwandiba okungi,
naye ebiwundu by’okunenya kw’owoomukwano tebitiisa.
7Oyo akkuse akyawa omubisi gw’enjuki,
naye eri omuyala n’ekikaawa kiba kiwoomerera.
827:8 Is 16:2Ng’akanyonyi akadduka mu kisu kyako,
bw’atyo bw’abeera omuntu abula mu maka ge.
927:9 Es 2:12; Zab 45:8Ebyakaloosa bisanyusa omutima,
n’obuwoomerevu bw’omukwano gw’omuntu bwe butyo bwe buvaamu okubuulirira okw’amazima.
1027:10 Nge 17:17; 18:24Mukwano gwo ne mukwano gwa kitaawo tobaabuuliranga,
olemenga okutawaana okuswala ewa muganda wo ng’ogudde mu mitawaana.
Muliraanwa wo akira muganda wo akuli ewala.
1127:11 a Nge 10:1; 23:15-16 b Lub 24:60Beeranga n’amagezi mwana wange, osanyusenga omutima gwange,
ndyoke nyanukule oyo yenna ansekerera.
1227:12 Nge 22:3Omuntu omutegeevu alaba akabenje ne yeekweka,
naye abatalina magezi batambula butambuzi ne bagwa mu kabi.
1327:13 Nge 20:16Twalanga ekyambalo ky’oyo eyeeyimirira gw’atamanyi,
era kwatanga eky’oyo eyeeyimirira omukazi omwenzi kye yeeyamye.
14Okulamusa ku muliraanwa wo mu makya ennyo, ng’oleekaana,
obanga amukolimidde.
1527:15 Es 1:18; Nge 19:13Omukazi omuyombi ali ng’enkuba etonnya olutata,
ku lunaku olw’enkuba ennyingi.
16Okumuziyiza obanga aziyiza empewo oba
ng’anyweza omuzigo mu ngalo.
17Ng’ekyuma bwe kiwagala ekyuma,
n’omuntu bw’abangula muntu munne.
1827:18 a 1Ko 9:7 b Luk 19:12-27Buli alabirira omutiini alirya ku bibala byagwo,
n’oyo aweereza mukama we alissibwamu ekitiibwa.
19Ng’amazzi bwe galaga omuntu bw’afaanana mu maaso,
bwe gutyo omutima gw’omuntu bwe gulaga omuntu bw’afaanana.
2027:20 a Nge 30:15-16; Kbk 2:5 b Mub 1:8; 6:7Amagombe ne ggeyeena tebikkuta,
n’amaaso g’abantu nago bwe gatyo tegakkuta.
2127:21 Nge 17:3Entamu erongoosa ya ffeeza n’ekikoomi kikola ku zaabu,
naye omuntu ekimugezesa kutenderezebwa.
22Ne bw’osekula omusirusiru mu kinu,
nga bw’osekula emmere y’empeke mu kinu,
obusirusiru bwe tobumuggyaamu.
2327:23 Nge 12:10Okakasanga nti omanyi bulungi embeera z’ekisibo kyo,
ossangayo omwoyo ku ggana lyo.
2427:24 Nge 23:5Kubanga eby’obugagga tebibeerera mirembe gyonna,
n’engule tebeerera mirembe gyonna.
25Ng’omuddo gw’ensolo omukulu gumaze okusalibwawo, ng’omutoototo gutandise okusibukawo,
nga n’omuddo ogw’omu busozi guleeteddwa,
26abaana b’endiga balikuwa engoye ez’okwambala,
n’embuzi ziritundibwa ne zivaamu ensimbi.
27Olibeera n’amata mangi g’onoggyanga mu mbuzi, okukuliisa ggwe n’ab’omu nnyumba yo,
n’okuliisa abaweereza bo abawala.
