1Ang sobra nga pag-inom sang makahulubog nga mga ilimnon nagapamaoy sa tawo. Ang tawo nga nagapahubog indi maalamon.
2Kon maakig ang hari pareho siya sa nagangurob nga leon. Gani kon paakigon mo siya, patyon ka gid niya.
3Ginapadunggan ang tawo nga nagalikaw sa gamo; ang buang-buang lang ang naluyag sang gamo.
4Ang matamad mag-arado sa tion sang tigtalanom wala gid sing may makuha sa tion sang tig-alani.
5Mahimo nga ang panghunahuna sang isa ka tawo pareho sa tubig nga madalom, pero kon maalamon ka, matungkad mo ini.
6Madamo ang nagasiling nga maayo sila, pero may ara bala sa ila nga masaligan?
7Ang matarong nga tawo nagakabuhi nga wala sing kasawayan. Bulahan ang iya mga anak nga nagasunod sa iya pamatasan.
8Kon maghukom ang hari sang kaso, ginasiguro gid niya nga mahibaluan ang naghimo sang malain.
9Wala sing may makasiling nga matinlo na gid ang iya tagipusuon, nga wala na gid siya sing sala.
10Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga nagapangdaya sa pagkilo ukon pagtakos.
11Ang mga binuhatan sang isa ka pamatan-on nagapakita sang iya matuod nga batasan, kon bala matarong siya ukon indi.
12Ginhatagan kita sang Ginoo sang mata agod makakita kag sang dulunggan agod makabati.
13Kon magsagi ka lang katulog, pagagutumon ka, pero kon magbangon ka kag magtrabaho, magadamo ang imo kalan-on.
14Ginahikayan sang manugbakal ang ginabaligya agod makaayo siya. Pero kon mabakal na niya, wala na niya ginahikayan, kundi ginapabugal pa gani niya.
15Madamo ang bulawan kag ang malahalon nga mga bato, pero diutay lang ang mga tawo nga nagahambal nga may kaalam.
16Kon nagpromisa ang isa ka tawo nga siya ang mabayad sa imo sang utang sang tawo nga indi niya kilala, siguraduha nga makakuha ka sa iya sang garantiya, bisan bayo niya, agod masiguro mo nga mabayad siya.
17Nanamitan ang tawo sa pagkaon nga nakuha niya sa pagpangdaya, pero sa ulihi mangin pareho ini sa balas sa iya baba.
18Magpangayo ka sang laygay sa imo nga pagplano ukon antes ka magkadto sa inaway.
19Ang palakutsokutso nagapanugid sang sekreto, gani likawi ang tawo nga pareho sina.
20Ang anak nga nagapakamalaot sa iya ginikanan mapatay pareho sa suga nga napatay sa kadulom.
21Ang palanublion nga gindali-dali mo kuha sa indi pa husto nga tion indi makahatag sa imo sang kaayuhan sa ulihi.
22Indi ka magtimalos. Magsalig ka lang sa Ginoo, kag buligan ka niya.
23Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga nagapangdaya sa pagkilo. Indi ina maayo nga himuon.
24Ang Ginoo amo ang nagabuot sang aton kabuhi, gani indi ta mahibaluan kon ano ang aton palaabuton.20:24 indi ta mahibaluan kon ano ang aton palaabuton: ukon, indi ta gid matungkad ang mga nagakalatabo sa aton.
25Delikado kon magpadasodaso ka sa pagpromisa nga ihalad mo ang isa ka butang sa Ginoo. Dapat hunahunaon mo anay antes ka magpromisa.
26Kon maghukom ang maalamon nga hari, ginasiguro gid niya nga mahibaluan ang naghimo sang malain, kag dayon ginasilutan niya.
27Ang aton konsensya20:27 konsensya: ukon, espiritu. ginagamit sang Ginoo nga magpasanag sang aton kabuhi, kag paagi sini mausisa naton ang aton pagkatawo.
28Kon maayo kag matutom ang isa ka hari, indi siya maano kag magapadayon ang iya paghari.
29Bugal sang mga pamatan-on ang ila kusog, kag dungog sang mga tigulang ang ila katigulangon.20:29 katigulangon: sa literal, mga uban.
30Kon kaisa maayo nga masilutan kita agod magbag-o kita.
1Wine is a mocker, strong drink is raging: and whosoever is deceived thereby is not wise. 2The fear of a king is as the roaring of a lion: whoso provoketh him to anger sinneth against his own soul. 3It is an honour for a man to cease from strife: but every fool will be meddling. 4The sluggard will not plow by reason of the cold; therefore shall he beg in harvest, and have nothing.20.4 cold: or, winter 5Counsel in the heart of man is like deep water; but a man of understanding will draw it out. 6Most men will proclaim every one his own goodness: but a faithful man who can find?20.6 goodness: or, bounty 7The just man walketh in his integrity: his children are blessed after him. 8A king that sitteth in the throne of judgment scattereth away all evil with his eyes. 9Who can say, I have made my heart clean, I am pure from my sin? 10Divers weights, and divers measures, both of them are alike abomination to the LORD.20.10 Divers weights: Heb. A stone and a stone20.10 divers measures: Heb. an ephah and an ephah 11Even a child is known by his doings, whether his work be pure, and whether it be right. 12The hearing ear, and the seeing eye, the LORD hath made even both of them. 13Love not sleep, lest thou come to poverty; open thine eyes, and thou shalt be satisfied with bread. 14It is naught, it is naught, saith the buyer: but when he is gone his way, then he boasteth. 15There is gold, and a multitude of rubies: but the lips of knowledge are a precious jewel. 16Take his garment that is surety for a stranger: and take a pledge of him for a strange woman. 17Bread of deceit is sweet to a man; but afterwards his mouth shall be filled with gravel.20.17 deceit: Heb. lying, or, falsehood 18Every purpose is established by counsel: and with good advice make war. 19He that goeth about as a talebearer revealeth secrets: therefore meddle not with him that flattereth with his lips.20.19 flattereth: or, enticeth 20Whoso curseth his father or his mother, his lamp shall be put out in obscure darkness.20.20 lamp: or, candle 21An inheritance may be gotten hastily at the beginning; but the end thereof shall not be blessed. 22Say not thou, I will recompense evil; but wait on the LORD, and he shall save thee. 23Divers weights are an abomination unto the LORD; and a false balance is not good.20.23 a false…: Heb. balance of deceit 24Man’s goings are of the LORD; how can a man then understand his own way? 25It is a snare to the man who devoureth that which is holy, and after vows to make enquiry. 26A wise king scattereth the wicked, and bringeth the wheel over them. 27The spirit of man is the candle of the LORD, searching all the inward parts of the belly.20.27 candle: or, lamp 28Mercy and truth preserve the king: and his throne is upholden by mercy. 29The glory of young men is their strength: and the beauty of old men is the gray head. 30The blueness of a wound cleanseth away evil: so do stripes the inward parts of the belly.20.30 cleanseth…: Heb. is a purging medicine against