1Ang tawo nga gusto lang permi mag-isahanon nagahunahuna lang sang iya kaugalingon, kag ginakontra niya ang husto nga ginaisip sang iban.
2Ang buang-buang nga tawo wala gid sing handom nga makatuon; ang iya lang gusto amo ang pagpahayag sang iya kaugalingon nga opinyon.
3Ang paghimo sang malain kag makahuluya nga butang makahatag sang kahuy-anan.
4Ang pulong sang maalamon nga tawo makahatag sang kaalam sa iban; pareho ini sa nagailig nga tubig nga halin sa madalom nga tuburan.
5Indi maayo ang pag-apin sa nakasala kag ang indi paghatag sang hustisya sa wala sing sala.
6Ang mga ginahambal sang buang-buang nga tawo makapaumpisa sang inaway kag makahatag sa iya sang kasakitan.
7Ang mga ginahambal sang buang-buang nga tawo makahalit sa iya mismo.
8Ang kutsokutso daw pareho sa pagkaon nga namit usapon kag tunlon.
9Ang matamad nga tawo pareho lang kalain sa tawo nga gusto magpanglaglag.
10Ang Ginoo pareho sa mabakod nga tore, kag sa iya nagadangop ang mga matarong agod indi sila maano.
11Nagahunahuna ang mga manggaranon nga ang ila manggad makaprotektar sa ila pareho sa mataas nga mga pader nga nagapalibot sa siyudad.
12Ang pagpabugal sang tawo makalaglag sa iya, pero ang pagpaubos makapadungog sa iya.
13Balingag kag makahuluya ang tawo nga nagasabat nga wala anay nagapamati.
14Ang determinasyon sang tawo nga mabuhi makapabakod sa iya kon nagamasakit siya, pero kon madula ini wala na sing may makabulig pa sa iya.
15Ang tawo nga maalamon kag may pag-intiendi nagatinguha pa gid nga madugangan ang iya kaalam.
16Madali ka nga makapakigkita sa isa ka dungganon nga tawo kon may dala ka nga regalo para sa iya.
17Ang una nga magpamatuod sa korte daw amo na ang husto, hasta nga ang iya kontra naman ang mag-usisa sa iya.
18Ang paggabot-gabot makapauntat sang binaisay, kag makahusay sang kaso sang duha ka gamhanan nga tawo.
19Mabudlayan ka nga magpasag-uli sa imo utod18:19 utod: ukon, paryente; ukon, isigkatawo. nga naglain ang iya buot sa imo. Daw mas mabudlay pa ini himuon sang sa magsalakay sa napaderan nga siyudad.
Subong nga mabudlay gub-on ang mga trangka sang puwertahan sang palasyo, mabudlay man untaton ang pag-inaway sang duha ka tawo.
20Pagaanihon mo ang bunga sang imo mga ginahambal.18:20 ukon, Kon maayo ka maghambal, mabuhi ka.
21Ang imo mga ginahambal makaluwas sang kabuhi ukon makapatay. Gani kon palahambal ka, magbantay ka kay pagaanihon mo ang bunga sang imo mga ginahambal.
22Kon nakapangasawa ka, nakabaton ka sing maayo nga butang, kag nagapakita ina nga maayo ang Ginoo sa imo.
23Nagapakitluoy ang imol, pero nagasabat sing matigdas ang manggaranon.
24May pag-abyanay nga wala nagadugay, pero may pag-abyanay man nga mas mahirop pa sang sa mag-ulutod.
1A person who isn’t friendly looks out only for themselves.
They oppose all good sense by starting fights.
2Foolish people don’t want to understand.
They take delight in saying only what they think.
3People hate it when evil comes.
And they refuse to honor those who bring shame.
4The words of a person’s mouth are like deep water.
But the fountain of wisdom is like a flowing stream.
5It isn’t good to favor those who do wrong.
That would keep justice from those who aren’t guilty.
6What foolish people say leads to arguing.
They are just asking for a beating.
7The words of foolish people drag them down.
They are trapped by what they say.
8The words of anyone who talks about others are like tasty bites of food.
They go deep down inside you.
9Anyone who doesn’t want to work
is like someone who destroys.
10The name of the Lord is like a strong tower.
Godly people run to it and are safe.
11The wealth of rich people is like a city that makes them feel safe.
They think of it as a city with walls that can’t be climbed.
12If a person’s heart is proud, they will be destroyed.
So don’t be proud if you want to be honored.
13To answer before listening
is foolish and shameful.
14A cheerful spirit gives strength even during sickness.
But you can’t keep going if you have a broken spirit.
15Those whose hearts understand what is right get knowledge.
That’s because the ears of those who are wise listen for it.
16A gift opens the door
and helps the giver meet important people.
17In court, the first one to speak seems right.
Then someone else comes forward and questions him.
18Casting lots will put a stop to arguing.
It will keep the strongest enemies apart.
19A broken friendship is harder to handle than a city with high walls around it.
And arguing is like the locked gates of a mighty city.
20Because of what they say a person can fill their stomach.
What their words produce can satisfy them.
21Your tongue has the power of life and death.
Those who love to talk will eat the fruit of their words.
22The one who finds a wife finds what is good.
He receives favor from the Lord.
23Poor people beg for mercy.
But rich people answer in a mean way.
24A person with unfaithful friends soon comes to ruin.
But there is a friend who sticks closer than a brother.
