1Mas maayo pa nga magkaon sang tinapay lang nga may kalinong sa sulod sang balay sang sa magpunsyon nga may ilinaway.
2Ang maalamon nga suluguon magagahom sa makahuluya nga anak sang iya agalon, kag hatagan siya sang palanublion kaupod sa iban pa nga mga anak sang iya agalon.
3Ginatilawan sang Ginoo ang aton tagipusuon pareho sa bulawan kag pilak nga ginatilawan sa kalayo kon bala puro ukon indi.
4Ang malaot nga tawo gusto magpamati sa kapareho niya nga malaot,17:4 kapareho niya nga malaot: ukon, malaot nga mga sugilanon. kag ang butigon gusto magpamati sa kapareho niya nga butigon.17:4 kapareho niya nga butigon: ukon, mga binutig.
5Ang nagayaguta sa imol nagainsulto sa Dios nga naghimo sa iya. Pagasilutan ang tawo nga nagakalipay sa malain nga natabo sa iban.
6Bugal sang mga tigulang ang ila mga apo, subong nga bugal man sang mga anak ang ila mga ginikanan.
7Wala nagakabagay nga maghambal ang buang-buang sing maayo nga mga pulong, kag mas labi na gid nga wala nagakabagay nga magbinutig ang isa ka pangulo.
8Nagapati ang iban nga ang lagay pareho sa madyik nga sarang makahimo sang bisan ano.
9Kon patawaron mo ang imo abyan nga nakasala sa imo, magapabilin ang inyo pag-abyanay, pero kon liwat-liwaton mo kahambal ang iya sala, maguba ang inyo pag-abyanay.
10Ang maalamon nga tawo makatuon sa isa lang ka pagsaway, pero ang buang-buang nga tawo indi gid makatuon bisan kapila pa siya hanuton.
11Ang malaot nga tawo gusto lang permi magpangita sang gamo, gani padal-an siya sang mapintas nga tawo nga magsilot sa iya.
12Mas delikado kon masugat-an mo ang buang-buang nga tawo nga nagabinuang sang sa sapat nga oso17:12 oso: sa English, bear. nga nadulaan sang mga bata.
13Kon malain ka sa mga maayo sa imo, permi lang may malain nga magaabot sa imo panimalay.
14Ang nagaumpisa pa lang nga binaisay pareho sa lusbot sa tangke sang tubig. Tapnaa ina sa wala pa magdako.
15Ginakangil-aran sang Ginoo ang tawo nga nagasentensya nga silutan ang wala sing sala ukon nagasentensya nga hilwayon ang may sala.
16Wala sing pulos ang paggasto sa pagpaeskwela sa buang-buang nga tawo kay wala man siya sing gana magtuon.
17Ang isa ka abyan nagahigugma sa imo sa tanan nga tion, kag ang katuyuan nga may paryente ka amo nga agod may magbulig sa imo sa tion sang kalisod.
18Wala sing pag-intiendi ang tawo nga nagapromisa nga magbayad sang utang sang iban.
19Ang tawo nga luyag sang sala luyag sang gamo, kag ang bugalon nga tawo nagapangita lang sang iya kalaglagan.
20Indi gid magmauswagon ang tawo nga tiko ang iya panghunahuna, kag ang butigon nga tawo makaangkon sang kalaglagan.
21Kasubo kag kasakit ang mabatyagan sang isa ka ginikanan sa iya buang-buang nga anak.
22Kon malipayon ka, makapaayo ini sa imo lawas, pero kon masinulub-on ka, makapalain ini sa imo.
23Ang malaot nga tawo nagabaton sang lagay agod indi mahatag ang hustisya.
24Ang tawo nga may pag-intiendi nagahunahuna permi kon paano pa gid siya magmaalamon, pero ang buang-buang nga tawo wala kahibalo kon ano ang iya himuon.
25Nagahatag sang kasubo kag kasakit ang buang-buang nga anak sa iya ginikanan.
26Indi maayo nga silutan ang inosente nga tawo ukon ang dungganon nga tawo nga nagahimo sing husto.
27Ang tawo nga maalamon kag may pag-intiendi indi palawakal kag indi dasodaso.
28Bisan ang buang-buang masal-an nga maalamon kag may pag-intiendi kon maghipos siya.
1Melhor é um pedaço de pão seco, mas comido com tranquilidade,
do que ter a casa cheia de boa comida, no meio de discussões constantes.
2Um mordomo inteligente procurará orientar o filho do patrão que procede mal;
se o fizer, virá a ter direito a uma parte da herança desses filhos.
3O ouro e a prata são purificados pelo fogo,
mas é só o Senhor quem purifica os corações.
4Os pecadores procuram a companhia dos que falam e fazem como eles;
todo o mentiroso escuta a língua maligna.
5Desprezar os pobres é insultar a Deus que criou todos os homens;
não ficará sem castigo aquele que se alegra com a desgraça alheia.
6Para os avós, os netos são a sua coroa de glória,
tal como a coroa dos filhos são os pais.
7Normalmente, não se espera ouvir coisas sensatas da boca dum louco;
dum governante também não contamos que falte à verdade.
8Os presentes funcionam, muitas vezes, como uma chave mágica,
alcançando muito para quem os utiliza.
9A amizade faz esquecer muita coisa mal feita;
os que andam sempre a discutir são capazes de separar os melhores amigos.
10A repreensão dada a uma pessoa sensata é mais eficaz
do que cem açoites aplicados a um insensato.
11Os perversos anseiam a rebeldia;
por isso, não deixarão de ter alguém que os castigue severamente.
12Será menos perigoso ter um encontro com uma ursa enfurecida, a quem roubaram os filhotes,
do que com um louco num acesso de fúria.
13Para quem paga o bem com o mal
haverá sempre maldição na sua casa.
14Começar uma contenda é como abrir uma represa;
por isso, o melhor é evitá-la antes que ela rebente.
15O Senhor repudia tanto os que fecham os olhos às culpas dos maus
como os que condenam os justos.
16De que serve ao insensato ter dinheiro para comprar sabedoria,
se não tem entendimento?
17Um verdadeiro amigo é sempre leal
e é na adversidade que se forma um irmão.
18É prova de pouco juízo ficar por fiador doutra pessoa
e responsabilizar-se pelas suas dívidas.
19Quem ama a transgressão, ama o pecado;
quem se exalta, procura a ruína.
20O homem de coração perverso nunca será feliz;
o de língua mentirosa logo cai em desgraça.
21Triste coisa é ser-se pai dum filho insensato;
o pai de um louco não pode ter alegria.
22Um coração alegre tem o mesmo efeito dum bom remédio,
mas um espírito abatido torna todo o corpo doente.
23O ímpio aceita presentes em segredo,
para desviar o curso da justiça.
24A sabedoria é o grande objetivo das pessoas sensatas;
mas os olhos do louco vagueiam pela Terra,
sem saber o que o satisfaz de facto.
25Um filho insensato é um desgosto para o seu pai;
é a amargura para quem o deu à luz.
26É extremamente mau, quando os governantes castigam os justos,
e punem os que agem com honestidade.
27As pessoas entendidas, que têm conhecimento da vida,
sabem quando devem calar-se.
28Até o tolo é capaz de passar por esperto, quando sabe ficar quieto;
quando cala a boca, até pode ser tomado por inteligente.
