Hulubaton 17 – HLGN & HOF

Ang Pulong Sang Dios

Hulubaton 17:1-28

1Mas maayo pa nga magkaon sang tinapay lang nga may kalinong sa sulod sang balay sang sa magpunsyon nga may ilinaway.

2Ang maalamon nga suluguon magagahom sa makahuluya nga anak sang iya agalon, kag hatagan siya sang palanublion kaupod sa iban pa nga mga anak sang iya agalon.

3Ginatilawan sang Ginoo ang aton tagipusuon pareho sa bulawan kag pilak nga ginatilawan sa kalayo kon bala puro ukon indi.

4Ang malaot nga tawo gusto magpamati sa kapareho niya nga malaot,17:4 kapareho niya nga malaot: ukon, malaot nga mga sugilanon. kag ang butigon gusto magpamati sa kapareho niya nga butigon.17:4 kapareho niya nga butigon: ukon, mga binutig.

5Ang nagayaguta sa imol nagainsulto sa Dios nga naghimo sa iya. Pagasilutan ang tawo nga nagakalipay sa malain nga natabo sa iban.

6Bugal sang mga tigulang ang ila mga apo, subong nga bugal man sang mga anak ang ila mga ginikanan.

7Wala nagakabagay nga maghambal ang buang-buang sing maayo nga mga pulong, kag mas labi na gid nga wala nagakabagay nga magbinutig ang isa ka pangulo.

8Nagapati ang iban nga ang lagay pareho sa madyik nga sarang makahimo sang bisan ano.

9Kon patawaron mo ang imo abyan nga nakasala sa imo, magapabilin ang inyo pag-abyanay, pero kon liwat-liwaton mo kahambal ang iya sala, maguba ang inyo pag-abyanay.

10Ang maalamon nga tawo makatuon sa isa lang ka pagsaway, pero ang buang-buang nga tawo indi gid makatuon bisan kapila pa siya hanuton.

11Ang malaot nga tawo gusto lang permi magpangita sang gamo, gani padal-an siya sang mapintas nga tawo nga magsilot sa iya.

12Mas delikado kon masugat-an mo ang buang-buang nga tawo nga nagabinuang sang sa sapat nga oso17:12 oso: sa English, bear. nga nadulaan sang mga bata.

13Kon malain ka sa mga maayo sa imo, permi lang may malain nga magaabot sa imo panimalay.

14Ang nagaumpisa pa lang nga binaisay pareho sa lusbot sa tangke sang tubig. Tapnaa ina sa wala pa magdako.

15Ginakangil-aran sang Ginoo ang tawo nga nagasentensya nga silutan ang wala sing sala ukon nagasentensya nga hilwayon ang may sala.

16Wala sing pulos ang paggasto sa pagpaeskwela sa buang-buang nga tawo kay wala man siya sing gana magtuon.

17Ang isa ka abyan nagahigugma sa imo sa tanan nga tion, kag ang katuyuan nga may paryente ka amo nga agod may magbulig sa imo sa tion sang kalisod.

18Wala sing pag-intiendi ang tawo nga nagapromisa nga magbayad sang utang sang iban.

19Ang tawo nga luyag sang sala luyag sang gamo, kag ang bugalon nga tawo nagapangita lang sang iya kalaglagan.

20Indi gid magmauswagon ang tawo nga tiko ang iya panghunahuna, kag ang butigon nga tawo makaangkon sang kalaglagan.

21Kasubo kag kasakit ang mabatyagan sang isa ka ginikanan sa iya buang-buang nga anak.

22Kon malipayon ka, makapaayo ini sa imo lawas, pero kon masinulub-on ka, makapalain ini sa imo.

23Ang malaot nga tawo nagabaton sang lagay agod indi mahatag ang hustisya.

24Ang tawo nga may pag-intiendi nagahunahuna permi kon paano pa gid siya magmaalamon, pero ang buang-buang nga tawo wala kahibalo kon ano ang iya himuon.

25Nagahatag sang kasubo kag kasakit ang buang-buang nga anak sa iya ginikanan.

26Indi maayo nga silutan ang inosente nga tawo ukon ang dungganon nga tawo nga nagahimo sing husto.

27Ang tawo nga maalamon kag may pag-intiendi indi palawakal kag indi dasodaso.

28Bisan ang buang-buang masal-an nga maalamon kag may pag-intiendi kon maghipos siya.

Hoffnung für Alle

Sprüche 17:1-28

Weisheit lässt sich nicht erkaufen

1Lieber in Ruhe und Frieden ein trockenes Stück Brot essen als ein Festmahl mit Zank und Streit!

2Ein fähiger Diener tritt an die Stelle eines nichtsnutzigen Sohnes, ja, er darf sich zusammen mit den anderen Söhnen das Erbe teilen.

3Gold und Silber prüft man durch Schmelzen, aber was im Herzen des Menschen vorgeht, das prüft der Herr.

4Ein Übeltäter hört gern zu, wenn Böses geredet wird, und einem Lügner gefallen betrügerische Worte, die andere ins Unglück stürzen.

5Wer den Armen verspottet, verhöhnt dessen Schöpfer. Wer sich am Unglück anderer freut, bekommt seine Strafe.

6Alte Menschen sind stolz auf ihre Enkelkinder, und Kinder sind stolz auf ihre Eltern.

7Zu einem Dummkopf passen keine vernünftigen Worte, wie viel weniger passt Lüge zu einem geachteten Menschen!

8Manche glauben, Bestechung sei ein Zaubermittel, das ihnen überall Erfolg verspricht.

9Wer über die Verfehlungen anderer hinwegsieht, gewinnt ihre Liebe; wer alte Fehler immer wieder ausgräbt, zerstört jede Freundschaft.

10Ein vernünftiger Mensch lernt durch einen Tadel mehr als ein Dummkopf durch hundert Schläge!

11Ein Unruhestifter sucht nur den Aufstand, darum wird ihn eine grausame Strafe treffen17,11 Wörtlich: ein grausamer Bote wird gegen ihn gesandt..

12Lieber einer Bärin begegnen, der man die Jungen geraubt hat, als einem Dummen, der nur Unsinn im Kopf hat!

13Wer Gutes mit Bösem vergilt, in dessen Familie ist das Unglück ein ständiger Gast.

14Ein angefangener Rechtsstreit ist so schwer aufzuhalten wie Wasserfluten, wenn der Damm einmal gebrochen ist – darum lass es gar nicht erst so weit kommen!

15Der Herr verabscheut es, wenn der Schuldige freigesprochen und der Unschuldige verurteilt wird.

16Ein Dummkopf kann sich Weisheit nicht erkaufen, sie würde ihm auch gar nichts nützen – er hat ja doch keinen Verstand!

17Ein guter Freund steht immer zu dir, und ein Bruder ist in Zeiten der Not für dich da.

18Wer sich mit Handschlag für die Schulden eines anderen verbürgt, hat den Verstand verloren!

19Der Streitsüchtige liebt die Bosheit; und wer zu hoch hinauswill, wird tief fallen17,19 Wörtlich: und wer seine Tür zu hoch baut, sucht den Einsturz..

20Ein verdorbener Mensch hat nichts Gutes zu erwarten; und wer Lügen verbreitet, stürzt sich ins Unglück.

21Wer einen nichtsnutzigen Sohn hat, kennt nur Sorge und Leid.

22Ein fröhliches Herz macht den Körper gesund; aber ein trauriges Gemüt macht kraftlos und krank.

23Ein gottloser Richter nimmt heimlich Bestechungsgelder an und verdreht das Recht.

24Ein vernünftiger Mensch bemüht sich um Weisheit, aber ein dummer hat nur andere Dinge im Kopf17,24 Wörtlich: aber die Augen des Dummkopfs sind am Ende der Erde..

25Ein leichtsinniger Sohn bereitet seinen Eltern viel Ärger und Enttäuschung.

26Es ist schlimm genug, wenn ein Unschuldiger mit einer Geldstrafe belegt wird; aber es verstößt gegen jedes Recht, wenn ein anständiger Mann eine Prügelstrafe bekommt!

27Ein weiser Mensch ist sparsam mit seinen Worten, denn wer sich selbst beherrschen kann, ist vernünftig.

28Sogar einen Dummkopf könnte man für klug halten – wenn er sich nicht durch seine eigenen Worte verraten würde!