1Mas maayo pa nga magkaon sang tinapay lang nga may kalinong sa sulod sang balay sang sa magpunsyon nga may ilinaway.
2Ang maalamon nga suluguon magagahom sa makahuluya nga anak sang iya agalon, kag hatagan siya sang palanublion kaupod sa iban pa nga mga anak sang iya agalon.
3Ginatilawan sang Ginoo ang aton tagipusuon pareho sa bulawan kag pilak nga ginatilawan sa kalayo kon bala puro ukon indi.
4Ang malaot nga tawo gusto magpamati sa kapareho niya nga malaot,17:4 kapareho niya nga malaot: ukon, malaot nga mga sugilanon. kag ang butigon gusto magpamati sa kapareho niya nga butigon.17:4 kapareho niya nga butigon: ukon, mga binutig.
5Ang nagayaguta sa imol nagainsulto sa Dios nga naghimo sa iya. Pagasilutan ang tawo nga nagakalipay sa malain nga natabo sa iban.
6Bugal sang mga tigulang ang ila mga apo, subong nga bugal man sang mga anak ang ila mga ginikanan.
7Wala nagakabagay nga maghambal ang buang-buang sing maayo nga mga pulong, kag mas labi na gid nga wala nagakabagay nga magbinutig ang isa ka pangulo.
8Nagapati ang iban nga ang lagay pareho sa madyik nga sarang makahimo sang bisan ano.
9Kon patawaron mo ang imo abyan nga nakasala sa imo, magapabilin ang inyo pag-abyanay, pero kon liwat-liwaton mo kahambal ang iya sala, maguba ang inyo pag-abyanay.
10Ang maalamon nga tawo makatuon sa isa lang ka pagsaway, pero ang buang-buang nga tawo indi gid makatuon bisan kapila pa siya hanuton.
11Ang malaot nga tawo gusto lang permi magpangita sang gamo, gani padal-an siya sang mapintas nga tawo nga magsilot sa iya.
12Mas delikado kon masugat-an mo ang buang-buang nga tawo nga nagabinuang sang sa sapat nga oso17:12 oso: sa English, bear. nga nadulaan sang mga bata.
13Kon malain ka sa mga maayo sa imo, permi lang may malain nga magaabot sa imo panimalay.
14Ang nagaumpisa pa lang nga binaisay pareho sa lusbot sa tangke sang tubig. Tapnaa ina sa wala pa magdako.
15Ginakangil-aran sang Ginoo ang tawo nga nagasentensya nga silutan ang wala sing sala ukon nagasentensya nga hilwayon ang may sala.
16Wala sing pulos ang paggasto sa pagpaeskwela sa buang-buang nga tawo kay wala man siya sing gana magtuon.
17Ang isa ka abyan nagahigugma sa imo sa tanan nga tion, kag ang katuyuan nga may paryente ka amo nga agod may magbulig sa imo sa tion sang kalisod.
18Wala sing pag-intiendi ang tawo nga nagapromisa nga magbayad sang utang sang iban.
19Ang tawo nga luyag sang sala luyag sang gamo, kag ang bugalon nga tawo nagapangita lang sang iya kalaglagan.
20Indi gid magmauswagon ang tawo nga tiko ang iya panghunahuna, kag ang butigon nga tawo makaangkon sang kalaglagan.
21Kasubo kag kasakit ang mabatyagan sang isa ka ginikanan sa iya buang-buang nga anak.
22Kon malipayon ka, makapaayo ini sa imo lawas, pero kon masinulub-on ka, makapalain ini sa imo.
23Ang malaot nga tawo nagabaton sang lagay agod indi mahatag ang hustisya.
24Ang tawo nga may pag-intiendi nagahunahuna permi kon paano pa gid siya magmaalamon, pero ang buang-buang nga tawo wala kahibalo kon ano ang iya himuon.
25Nagahatag sang kasubo kag kasakit ang buang-buang nga anak sa iya ginikanan.
26Indi maayo nga silutan ang inosente nga tawo ukon ang dungganon nga tawo nga nagahimo sing husto.
27Ang tawo nga maalamon kag may pag-intiendi indi palawakal kag indi dasodaso.
28Bisan ang buang-buang masal-an nga maalamon kag may pag-intiendi kon maghipos siya.
1Nʼkwabwino kudya mkute koma pali mtendere,
kuposa kuchita madyerero mʼnyumba mʼmene muli mikangano.
2Kapolo wanzeru adzalamulira mwana wochititsa manyazi,
ndipo kapoloyo adzagawana nawo cholowa ngati mmodzi mwa abale.
3Siliva amamuyesa mʼngʼanjo ndipo golide amamuyesa mʼngʼanjo,
koma Yehova amayesa mitima.
4Munthu woyipa amamvera malangizo oyipa;
munthu wabodza amatchera khutu mawu osakaza.
5Iye amene amalalatira mʼmphawi amanyoza mlengi wake;
amene amakondwerera tsoka la mnzake sadzakhala osalangidwa.
6Zidzukulu ndiye ulemu wa anthu okalamba,
ndipo makolo ndiye ulemerero wa ana.
7Kuyankhula bwino sikuyenerana ndi chitsiru,
nanji kuyankhula bodza kungayenerane kodi ndi mfumu?
8Chiphuphu chili ngati mankhwala amwayi kwa wochiperekayo;
kulikonse kumene amapita zinthu zimamuyendera.
9Iye amene amakhululukira zolakwa za wina, amafunitsitsa chikondi;
wobwerezabwereza nkhani amapha chibwenzi.
10Munthu wanzeru amamva kamodzi kokha,
munthu wopanda nzeru ndi samvamkunkhu.
11Munthu woyipa maganizo ake ali pa kuwukira basi;
ndipo bwana adzamutumizira wamthenga wankhanza.
12Nʼkwabwino kukumana ndi chimbalangondo cholandidwa ana ake
kusiyana ndi kukumana ndi chitsiru mu uchitsiru wake.
13Ngati munthu abwezera choyipa kusinthana ndi zabwino,
ndiye choyipa sichidzachoka mʼnyumba mwake.
14Chiyambi cha mikangano chili ngati kukhamulira madzi,
choncho uzichokapo mkangano usanayambe.
15Kumasula munthu wolakwa kapena kumanga munthu wosalakwa,
zonse ziwirizi Yehova zimamunyansa.
16Ndalama zogulira nzeru zili ndi phindu lanji mʼmanja mwa chitsiru
poti iyeyo mutu wake sumayenda bwino?
17Bwenzi lako limakukonda nthawi zonse,
ndipo mʼbale wako anabadwa kuti azikuthandiza pamavuto.
18Munthu wopanda nzeru amavomereza zopereka chikole
ndipo iyeyo amasanduka chikole cha mnansi wake.
19Wokonda zolakwa amakonda mkangano,
ndipo wokonda kuyankhula zonyada amadziyitanira chiwonongeko.
20Munthu wamtima woyipa zinthu sizimuyendera bwino;
ndipo woyankhula zachinyengo amagwa mʼmavuto.
21Mwana wopusa amamvetsa chisoni abambo ake,
abambo a chitsiru sakhala ndi chimwemwe.
22Mtima wosangalala uli ngati mankhwala abwino,
koma mtima wokhumudwa umafowoketsa mafupa.
23Munthu woyipa amalandira chiphuphu chamseri
kuti apotoze chiweruzo cholungama.
24Munthu wozindikira zinthu, maso ake amakhala pa nzeru,
koma chitsiru chimwazamwaza maso ake pa dziko lonse lapansi.
25Mwana wopusa amamvetsa chisoni abambo ake
ndipo amapweteketsa mtima amayi ake.
26Sibwino kulipitsa munthu wosalakwa,
kapena kulanga anthu osalakwa.
27Munthu wosunga pakamwa ndiye wodziwa zinthu,
ndipo wodekha mtima ndiye womvetsa bwino zinthu.
28Ngakhale chitsiru chimakhala ngati chanzeru chikakhala chete;
ndipo chikatseka pakamwa chimakhala ngati munthu wochenjera.
