1Nagaplano ang tawo, pero ang Ginoo ang nagabuot kon matuman ina nga plano ukon indi.16:1 ukon, Ang tawo nagaplano kon ano ang iya ihambal, pero ang Ginoo ang nagabuot kon ano gid ang iya ihambal.
2Mahimo nga nagahunahuna kita nga husto na gid ang tanan ta nga ginahimo, pero ang Ginoo ang makahukom kon ano gid ang aton motibo.
3Itugyan sa Ginoo ang tanan nga ginaplano mo nga himuon, kag mangin madinalag-on ka.
4Ginhimo sang Ginoo ang tanan nga may katuyuan,16:4 nga may katuyuan: ukon, sa iya katuyuan. bisan ang mga malaot nga gintalana niya nga malaglag.
5Ginakangil-aran sang Ginoo ang tanan nga bugalon, kag sigurado gid nga pagasilutan sila.
6Kon ginahigugma naton ang Ginoo nga may katutom, patawaron niya ang aton mga sala. Kon ginatahod naton siya, makalikaw kita sa kalautan.
7Kon nalipay ang Ginoo sa aton pagginawi, nagahimo siya sang paagi nga ang aton mga kaaway magpakig-abyan sa aton.
8Mas maayo pa ang gamay nga manggad nga ginpangabudlayan sing husto sang sa madamo nga manggad nga ginkuha sa malain nga paagi.
9Nagaplano ang tawo, pero ang Ginoo ang nagapatigayon sa sina nga plano.
10Kon maghukom ang hari nga ginatuytuyan sang Dios, husto permi ang iya paghukom.16:10 ukon, Nagahukom ang hari nga may awtoridad halin sa Dios, kag husto permi ang iya paghukom.
11Indi luyag sang Ginoo nga magpangdaya kita sa aton negosyo.
12Ginakangil-aran sang mga hari ang paghimo sang malain, kay ang ila pagdumala makapadayon lamang kon maghimo sila sing matarong.
13Nalipay ang mga hari sa mga tawo nga wala nagabutig; palangga nila ang mga tawo nga nagasugid sing matuod.
14Kon maakig ang hari mahimo nga may patyon siya, gani ang maalamon nga tawo nagatinguha gid nga indi maakig ang hari.
15Kon nalipay ang hari sa isa ka tawo, indi niya siya pagpatyon; pakitaan niya siya sing kaayo nga pareho sa ulan sa tion sang tigtulubo sang mga tanom.16:15 tion sang tigtulubo sang mga tanom: sa English, spring.
16Mas labing maayo ang pag-angkon sang kaalam kag pag-intiendi sang sa pag-angkon sang bulawan kag pilak.
17Ang tawo nga nagakabuhi sing husto nagalikaw sa malain, kag ang nagabantay sang iya kaugalingon layo sa katalagman.
18Ang pagpabugal kag pagkamatinaas-taason sang tawo makalaglag sa iya.
19Mas maayo pa nga magkabuhi nga mapainubuson kaupod sa mga imol sang sa magpartidahay sang mga inagaw kaupod sa mga bugalon.
20Ang tawo nga nagapamati kon tudluan magauswag. Bulahan ang tawo nga nagasalig sa Ginoo.
21Ang maalamon nga tawo ginakilala nga may husto nga pag-intiendi, kag kon manami siya maghambal makatuon ang iban sa iya.
22Kon may kaalam ka, makapaayo kag makapalawig ina sa imo kabuhi,16:22 makapaayo… kabuhi: sa literal, tuburan ini nga nagahatag sang kabuhi. pero kon buang-buang ka, silutan ka tungod sang imo pagkabuang-buang.
23Ang maalamon nga tawo nagabantay gid sang iya ginahambal, gani makatuon ang iban sa iya.
24Ang matam-is nga mga pulong pareho sa dugos; makapalipay kag makapabaskog ini sa kabuhi sang tawo.
25Mahimo nga nagahunahuna ka nga ara ka sa husto nga dalan, pero gali ang padulungan sini amo ang kamatayon.
26Ang kagutom nagatulod sa tawo nga mag-obra.
27Ang malaot nga tawo nagaplano sing malain, kag ang iya mga ginahambal makahalit nga daw sa kalayo nga makapaso.
28Ang manuglibak nga tawo nagapaumpisa sang inaway kag nagaguba sang pag-abyanay.
29Ginahaylo sang mapintas nga tawo ang iya isigkatawo nga maghimo sang malain.
30Mag-andam kamo sa mga tawo nga nagayuhom-yuhom kag nagapulupangilay kay basi may malain sila nga plano.
31Ang katigulangon isa ka kadungganan16:31 Ang katigulangon isa ka kadungganan: sa literal, ang mga uban korona sang pagpadungog. nga maangkon sang tawo nga may matarong nga kabuhi.
32Mas maayo pa ang tawo nga mapinasensyahon sang sa tawo nga gamhanan. Mas maayo pa ang tawo nga makakontrolar sang iya kaugalingon sang sa tawo nga makakontrolar sang isa ka siyudad.
33Nagagabot-gabot ang mga tawo agod mahibaluan nila kon ano ang ila himuon, pero ang Ginoo ang nagabuot sa resulta sini.
1Vi mennesker har mange tanker i hovedet,
men Herren kan lægge os ord i munden.
2Vi kan mene, at vi er uskyldige,
men Herren kender de skjulte motiver.
3Søg Herrens hjælp i alt, hvad du gør,
så vil det lykkes for dig.
4Herren har en plan med alt,
og onde mennesker vil få deres straf.
5Herren afskyr de hovmodige,
også de vil få deres straf.
6Ubetinget kærlighed tilgiver synd,
gudsfrygt afværger meget ondt.
7Når mennesker lever ret for Gud,
lader Gud dem leve i fred for fjender.
8Bedre at være fattig og ærlig
end at være rig og uærlig.
9Et menneske kan udtænke gode planer,
men Herren afgør, hvad der sker med dem.
10En konge taler på Guds vegne,
så hans domme skal være retfærdige.
11Herren er med i forretningslivet,
så enhver handel skal være ærlig.
12En konge kan ikke tolerere forbrydelser,
for retfærdighed er grundlaget for hans magt.
13En konge glæder sig over ærlighed,
han sætter stor pris på at høre sandheden.
14En konges vrede er dødsens farlig,
men den kloge forstår at dæmpe den.
15Når kongen smiler, er der fremgang og fred,
hans velvilje fører til vækst som regn i såtiden.
16Bedre at vinde visdom end at grave efter guld,
hellere stræbe efter indsigt end lede efter sølv.
17Den retskafnes vej fører væk fra det onde,
ved at se sig godt for kan man redde livet.
18Hovmod står for fald,
den overmodige snubler let.
19Hellere være tilfreds med det lidt, man har,
end at dele rov med de rige og stolte.
20Den, der har indsigt, klarer sig godt,
velsignet er den, der sætter sin lid til Herren.
21Den vise kendes på sin sunde fornuft,
velvalgte ord bliver der lyttet til.
22God dømmekraft giver den kloge et godt liv,
men den tåbelige straffes for sin dumhed.
23De vise kommer med visdomsord,
derfor lytter man gerne til dem.
24Venlige ord er som honning,
en lise for sjælen og helse til kroppen.
25Mange mener, de følger den rette vej,
og dog ender den med død.
26Arbejderens sult er til gavn for ham,
for den hjælper ham til at arbejde hårdt.
27Ondskabsfulde slyngler skaber ulykker overalt,
deres ord hærger som en steppebrand.
28Folk, der er fulde af løgn, skaber altid splid,
sladder kan skille selv de bedste venner.
29En forbryder opflammer sine kammerater
og trækker dem med i kriminelle handlinger.
30Den, der blinker med øjet, har ondt i sinde,
sammenpressede læber tyder på skumle planer.
31Det er en ære at blive gammel,
for så har man levet et retskaffent liv.
32Det er bedre at være tålmodig end at være stærk,
lettere at indtage en by end at overvinde sig selv.
33Mennesker kaster lod for at finde Guds vilje,
men det er Herren, der bestemmer udfaldet.
