1Ang maalamon nga asawa nagapalig-on sang iya panimalay, pero ang buang-buang iya nagaguba sang iya panimalay.
2Ang tawo nga nagakabuhi sing husto nagatahod sa Ginoo, pero ang wala nagakabuhi sing husto nagatamay sa iya.
3Ang mga ginahambal sang buang-buang nga tawo makahalit sa iya, pero ang mga ginahambal sang maalamon nga tawo makatipig sa iya.
4Kon wala ka sing sapat nga inug-arado wala ka sing anihon, pero kon may sapat ka, kag makusog pa, madamo ang imo anihon.
5Ang masaligan nga saksi wala nagabutig, pero ang indi masaligan puro kabutigan ang iya ginahambal.
6Ang tawo nga nagapangyaguta indi gid makaangkon sang kaalam bisan ano pa niya katinguha, pero ang tawo nga may pag-intiendi dali lang makatuon.
7Likawi ang mga buang-buang kay wala ka sing may matun-an nga maayo sa ila.
8Ang kaalam sang tawo nga nakahibalo magtimbang-timbang kon diin ang husto ukon indi amo ang nagahatag sa iya sang ihibalo kon ano ang iya himuon, pero ang kabuangan sang buang-buang nga tawo nagapatalang sa iya.
9Daw sa wala lang sa mga buang-buang kon makasala sila, pero sa mga matarong nga tawo nga nagakabuhi sing husto, gusto nila nga batunon sila sang Dios.14:9 Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sa sini nga bersikulo.
10Ikaw lang ang nakahibalo kon ano ka gid kamalipayon ukon kamasinulub-on.
11Pagalaglagon ang panimalay sang mga malaot, pero pauswagon ang panimalay sang mga nagakabuhi sing husto.
12Mahimo nga nagahunahuna ka nga ara ka sa husto nga dalan, pero gali ang padulungan sini amo ang kamatayon.
13Puwede mo matago ang imo kasubo sa imo nga pagkadlaw, pero kon tapos ka na kadlaw ang kasubo ara man gihapon.
14Ang tawo pagabalusan sang nagakabagay gid sa iya nga mga ginhimo, maayo man ukon malain.
15Ang tawo nga wala sing alam nagapati sang bisan ano; ang tawo nga nakahibalo magtimbang-timbang kon diin ang husto ukon indi nagabantay gid sang iya mga tikang.
16Ang maalamon nga tawo nagahalong sang iya kaugalingon kag nagalikaw sa gamo, pero ang buang-buang nga tawo wala nagahalong kundi nagapadasodaso.
17Ang tawo nga dali lang maakig nagahimo sang kabuangan. Ang tawo nga nagapadihot sing malain ginakaugtan sang Dios. 14:17 Dios: ukon, iya isigkatawo.
18Makita ang kabuangan sa tawo nga wala sing alam, pero makita ang kaalam sa tawo nga nakahibalo magtimbang-timbang kon diin ang husto ukon indi.
19Magasaludo kag magapakitluoy ang mga malaot sa mga matarong.
20Wala kaayo sing may nagapakig-abyan sa mga imol, bisan ang ila mga kaingod, pero ang mga manggaranon iya madamo sing mga abyan.
21Makasasala ang tawo nga nagatamay sa iya isigkatawo nga imol, pero bulahan ang tawo nga maayo sa imol.
22Makasala ka lang kon magplano ka sing malain sa imo isigkatawo, pero kon magplano ka sing maayo, may mga tawo nga magahigugma kag magaunong sa imo.
23Ang pagtrabaho sing tudo may pulos, pero ang pagsagi wakal magapaimol lang sa tawo.
24Ang balos sa mga maalamon amo ang ila manggad, pero ang balos sa mga buang-buang sa ila nga kabuangan amo ang dugang nga kabuangan.
25Ang saksi nga nagasugid sang matuod makaluwas sa kabuhi sang tawo. Traidor ang saksi nga nagabutig.
26Ang pagtahod sa Ginoo nagahatag sang sigurado nga kalig-on kag proteksyon sa tawo kag sa iya mga anak.
27Ang pagtahod sa Ginoo makapaayo kag makapalawig sang imo kabuhi,14:27 makapaayo… kabuhi: sa literal, tuburan nga nagahatag sang kabuhi. kag makapalikaw sa imo sa kamatayon.
28Ang pagkagamhanan sang hari nagadepende sa kadamuon sang iya katawhan; kon wala ang iya katawhan malaglag ang hari.
29Ang mapinasensyahon nga tawo maalamon gid, pero ang tawo nga dali maakig nagapakita sang iya pagkabuang-buang.
30Ang malinong nga panghunahuna makapaayo sa lawas, pero ang kahisa14:30 kahisa: ukon, kaimon. pareho sa sakit nga nagaut-ot sa mga tul-an.
31Ang nagapigos sa mga imol nagainsulto sa Dios nga naghimo sa ila, pero ang nagakaluoy sa mga imol nagapadungog sa Dios.
32Ginalaglag sang Dios ang mga malaot tungod sang ila malaot nga mga binuhatan, pero ginaprotektaran niya ang mga matarong tungod sang ila pagkadiosnon.14:32 tungod sang ila pagkadiosnon: Amo ini sa Septuagint kag sa Syriac. Sa Hebreo, sa ila kamatayon.
33Ang kaalam ara sa hunahuna sang tawo nga may pag-intiendi, pero ang mga buang-buang wala sing14:33 wala sing: Wala ini sa Hebreo, pero ara sa Septuagint kag sa Syriac. may nahibaluan parte sa kaalam.
34Magauswag ang isa ka nasyon kon ang mga pumuluyo sini magkabuhi sing matarong, pero kon magpakasala sila, mahuy-an ang ila nasyon.
35Nagakalipay ang hari sa maalamon nga suluguon, pero ginakaugtan niya ang suluguon nga nagapakahuya sa iya.
1智慧的女子建立家园，
愚昧的女子亲手拆毁。
2行为正直的人敬畏耶和华，
行事邪僻的人轻视耶和华。
3愚人的狂言招来鞭打，
智者的唇舌保护自己。
4没有耕牛槽头净，
五谷丰登需壮牛。
5忠实的证人不会撒谎，
虚假的证人谎话连篇。
6嘲讽者徒然寻智慧，
明哲人轻易得知识。
7你要远离愚昧人，
他口中毫无知识。
8明哲凭智慧辨道，
愚人被愚昧欺骗。
9愚妄人戏看罪恶，
正直人彼此恩待。
10心头的愁苦，唯有自己明白；
心中的喜乐，外人无法分享。
11恶人的房屋必遭毁灭，
正直人的帐篷必兴盛。
12有的路看似正确，
最终却通向死亡。
13欢笑难消内心的痛苦，
欢乐过后，悲伤犹在。
14背弃正道，自食恶果；
善人行善，必得善报。
15愚昧人什么都信，
明哲人步步谨慎。
16智者小心谨慎，远离恶事；
愚人骄傲自负，行事鲁莽。
17急躁易怒的人做事愚昧，
阴险奸诈之人遭人痛恨。
18愚昧人得愚昧作产业，
明哲人得知识为冠冕。
19坏人俯伏在善人面前，
恶人俯伏在义人门口。
20穷人遭邻舍厌，
富人朋友众多。
21藐视邻舍是罪过，
怜悯穷人蒙福乐。
22图谋恶事的步入歧途，
行善的受爱戴和拥护。
23殷勤工作，带来益处；
满嘴空谈，导致贫穷。
24智者以财富为冠冕，
愚人以愚昧为装饰。
25诚实的证人挽救性命，
口吐谎言者欺骗他人。
26敬畏耶和华的信心坚定，
他的子孙也有庇护所。
27敬畏耶和华是生命的泉源，
可以使人避开死亡的陷阱。
28人民众多，是君王的荣耀；
没有臣民，君主必然败亡。
29不轻易发怒者深明事理，
鲁莽急躁的人显出愚昧。
30心平气和，滋润生命；
妒火中烧，啃蚀骨头。
31欺压穷人等于侮辱造物主，
怜悯贫弱就是尊敬造物主。
32恶人因恶行而灭亡，
义人到死仍有倚靠。
33智慧存在哲士心里，
愚人心中充满无知。
34公义能叫邦国兴盛，
罪恶是人民的耻辱。
35明智的臣子蒙王喜悦，
可耻的仆人惹王发怒。
