1Ang maalamon nga anak nagapamati kon ginatadlong sang iya amay ang iya pamatasan, pero ang nagayaguta nga anak wala nagapamati kon ginasaway.
2Ang tawo nga maayo ang iya mga ginahambal balusan sing maayo nga mga butang, pero ang maluibon nga tawo balusan sing pagpamintas.
3Ang nagabantay sa iya ginahambal nagahalong sang iya kabuhi, pero ang nagapataka lang kahambal ginalaglag niya ang iya kaugalingon.
4Kon matamad ang isa ka tawo, bisan ano pa ang iya ginahandom, indi gid niya ini maangkon, pero kon mapisan siya, maangkon niya ang sobra pa sa iya ginahandom.
5Ang matarong nga tawo indi gusto sang binutig, pero ang malaot nga tawo nagahimo sang makahuluya nga mga butang.
6Ang tawo nga wala sing kasawayan indi maano tungod sang iya matarong nga pagkabuhi, pero ang makasasala nga tawo malaglag tungod sang iya kalautan.
7May mga tawo nga nagapakuno-kuno nga manggaranon, pero imol gali. Kag may mga tawo man nga nagapakuno-kuno nga imol, pero manggaranon gali.
8Ang manggaranon nagabayad agod magawad ang iya kabuhi sa mga nagapahog sa iya, pero ang imol, wala sing may nagapahog sa iya.
9Ang kabuhi sang matarong nga tawo pareho sa suga nga nagasiga gid sing masanag, pero ang kabuhi sang malaot nga tawo pareho sa suga nga napatay.
10Sa sobra nga bugal, may mga tawo nga indi magpamati sang laygay, kag ini nagapaumpisa sing gamo. Kon gusto nila nga magmaalamon dapat magpamati sila sang laygay.
11Ang manggad nga nakuha sa malain nga paagi madali lang madula, pero ang manggad nga ginpangabudlayan nagadugang pa gid.
12Ang handom sang tawo nga wala matuman nagapaluya sa iya, pero ang iya handom nga natuman nagapabaskog kag nagapalipay sang iya kabuhi.13:12 nagapabaskog… kabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag sang kabuhi.
13Ang tawo nga nagasikway sa mga ginatudlo kag ginasugo sa iya magaantos, pero ang tawo nga nagatuman sini hatagan sang balos.
14Ang ginatudlo sang mga maalamon makapaayo kag makapalawig sang imo kabuhi,13:14 makapaayo… kabuhi: sa literal, tuburan nga nagahatag sang kabuhi. kag makapalikaw sa imo sa kamatayon.
15Ginatahod ang tawo nga may maayo nga panghunahuna. Ang maluibon nga tawo nagapadulong sa kalaglagan.13:15 nagapadulong sa kalaglagan: Amo ini sa Septuagint. Pero sa Hebreo, ang iya pagginawi magapadayon.
16Ang tawo nga nakahibalo magtimbang-timbang kon diin ang husto ukon indi nagahunahuna anay antes niya himuon ang isa ka butang, pero ang buang-buang iya wala nagahunahuna, gani ginapakita gid niya ang iya pagkabuang-buang.
17Ang malaot nga mensahero nagapagamo sa mga tawo, pero ang masaligan nga mensahero nagapaayo sang ila relasyon.
18Ang tawo nga indi magpatadlong sang iya pamatasan magaimol kag mahuy-an, pero ang nagapatadlong sang iya pamatasan padunggan.
19Daw ano kanami ang mabatyagan sang tawo kon matuman ang iya ginahandom; amo gani nga ang mga buang-buang indi man mag-untat sa paghimo sang kalautan.
20Kon mag-upod ka sa mga maalamon, mangin maalamon ka man, pero kon mag-upod ka sa mga buang-buang, magaantos ka.
21Magaabot ang kalaglagan sa mga makasasala bisan diin man sila magkadto, pero ang mga matarong iya balusan sang maayo nga mga butang.
22Ang manggad sang maayo nga tawo panublion sang iya mga kaapuhan, pero ang manggad sang makasasala panublion sang mga matarong.
23Bisan makapatubas sing bugana ang duta sang mga imol, indi sila makapulos sini tungod sa indi matarong nga ginahimo sang iban.
24Wala mo ginahigugma ang imo bata kon wala mo siya ginadisiplina. Kon ginahigugma mo siya, ginatadlong mo ang iya pamatasan.
25Ang mga matarong magakaon nga busog gid, pero ang mga malaot gutumon.
1Os filhos sensatos aceitam os avisos dos pais;
mas os arrogantes desprezam-nos.
2As pessoas honestas ganham as suas causas com uma argumentação cuidada e séria;
os transgressores só sabem defender-se por meio da violência.
3O que sabe controlar o seu espírito sabe também, com certeza, dominar a língua;
quem abre precipitadamente a boca leva tudo à ruína.
4O preguiçoso quer ter muita coisa, mas é muito pouco o que consegue obter,
mas os que trabalham aplicadamente prosperam.
5Os justos aborrecem a mentira;
os pecadores mentem constantemente e espalham infâmias por toda a parte.
6A própria justiça protege aquele cuja conduta é íntegra;
a maldade dos pecadores destruí-los-á.
7Há quem se faça passar por rico e nada tem;
outros há que passam por pobres e têm grandes riquezas.
8Raptos e pedidos de milhões para resgate,
nunca foi coisa que preocupasse os pobres.
9A vida dos justos está cheia de luz;
o caminho dos pecadores é escuro e até a luzinha que o ilumina virá a apagar-se.
10O orgulho leva sempre a discussões,
mas os que admitem conselhos são verdadeiros sábios.
11A riqueza obtida à pressa, por especulação, virá a desaparecer,
mas aquela que se obtém pelo trabalho virá a aumentar.
12Uma esperança muito demorada põe o coração doente;
quando os sonhos se realizam é como uma árvore de vida.
13O que despreza a palavra de Deus virá a perder-se,
mas o que respeita os seus mandamentos será bem sucedido.
14O ensino dos sábios é uma fonte de vida,
capaz de nos desviar das armadilhas da morte.
15O bom senso é coisa sempre apreciada;
o caminho de gente corrupta é duro de trilhar.
16Um indivíduo prudente age com conhecimento de causa;
o insensato até faz gala da sua loucura.
17Um mensageiro que não é de confiança causa desgraça;
o embaixador digno de crédito sana as situações.
18Aquele que rejeita a repreensão virá a cair na pobreza e na desgraça;
quem sabe aceitar a crítica sã está no caminho da honra.
19Um sonho que se realiza é coisa que faz bem à alma;
os loucos recusam abandonar os seus desejos, quando são abomináveis.
20Se fores companheiro de pessoas sensatas, ganharás entendimento;
se andares com gente louca, ver-te-ás em apuros.
21O mal persegue os pecadores,
mas as bênçãos seguem os passos dos justos.
22Uma pessoa de entendimento procura deixar uma herança para os filhos e netos;
mas a riqueza dos pecadores irá para os justos.
23A terra que o pobre cultiva pode ser muito rica,
mas frequentemente são as injustiças que o tornam pobre.
24Se recusares disciplinar o teu filho, dás provas de que não o amas devidamente;
se o amasses saberias castigá-lo sempre que é preciso.
25O justo come e fica satisfeito;
no entanto, os maus andam sempre com fome.
