1Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga nagapangdaya sa pagkilo, pero ginakalipay niya ang mga wala nagapangdaya.
2Ang nagapabugal mahuy-an, pero ang nagapaubos mangin maalamon.
3Ang tawo nga matarong makahibalo kon ano ang iya himuon tungod nga husto ang iya nga pagkabuhi, pero ang maluibon nga tawo malaglag tungod nga indi husto ang iya nga pagkabuhi.
4Ang manggad indi makabulig kon silutan na sang Dios ang tawo sing kamatayon, pero ang matarong nga pagkabuhi makaluwas sa iya sa kamatayon.
5Ang matarong nga pagkabuhi sang tawo nga wala sing kasawayan makapahapos sang iya pagpangabuhi, pero ang malaot nga pagkabuhi sang malaot nga tawo amo ang makapalaglag sa iya.
6Ang matarong nga pagkabuhi sang tawo nga nagakabuhi sing husto makaluwas sa iya, pero ang malaot nga mga handom sang maluibon nga tawo makahalit sa iya mismo.
7Kon mapatay ang mga malaot, madula ang ila paglaom; ang ila mga ginahandom mangin wala sing pulos.
8Ginaluwas sang Dios sa kalisod ang mga matarong pero ang mga malaot iya wala.
9Ginahalitan sang mga indi diosnon ang ila isigkatawo paagi sa ila ginahambal.
Nagakaluwas ang mga matarong paagi sa ila kaalam.
10Nagahinugyaw sa kalipay ang mga pumuluyo sang isa ka siyudad kon nagauswag ang mga matarong kag amo man kon nagakalamatay ang mga malaot.
11Nagauswag ang siyudad paagi sa pagbendisyon sang mga matarong, pero nagakalaglag ini paagi sa pagpakalain sang mga malaot.
12Ang tawo nga wala sing pag-intiendi nagayaguta sa iya isigkatawo, pero ang tawo nga may pag-intiendi wala nagayaguta.
13Ang palakutsokutso nagapanugid sang sekreto, pero ang masaligan nga tawo makatago sang sekreto.
14Malaglag ang isa ka nasyon kon wala ini sing mga manuglaygay, pero kon may madamo ini nga mga manuglaygay, may kalig-on ini.
15Delikado kon magpromisa ka nga magbayad sang utang sang iban. Gani kon indi mo gusto magkaproblema indi ina paghimua.
16Ang mabuot nga babayi nagaani sang pagpadungog, pero ang mapintas nga tawo hasta lang sa pag-angkon sang manggad.
17Kon maayo ka sa iban, makapaayo ini sa imo, pero kon mapintas ka, makahalit ini sa imo.
18Ang malaot nga tawo indi makabaton sang matuod nga balos, pero ang nagahimo sang matarong makabaton sang matuod nga balos.
19Ang tawo nga nagahimo sang matarong padayon nga magakabuhi, pero ang nagahimo sang malaot mapatay.
20Ginakangil-aran sang Ginoo ang mga tawo nga tiko ang ila panghunahuna, pero ginakalipay niya ang mga tawo nga ang ila pagkabuhi wala sing kasawayan.
21Sigurado gid nga pagasilutan ang mga malaot, pero ang mga matarong iya indi.
22Ang katahom sang babayi nga indi maalamon pareho lang sang bulawan nga singsing sa sungad sang baboy.
23Ang mga ginahandom sang mga matarong makapaayo, pero ang mga ginahandom sang mga malaot makapaakig.
24May mga tawo nga mahinatagon pero nagadugang pa gid ang ila manggad; may ara man nga mga dalok pero nagaimol pa gani.
25Ang mahinatagon nga tawo magauswag. Ang tawo nga nagabulig sa iban pagabuligan man.
26Ginapakamalaot sang mga tawo ang nagatago sang iya baligya agod ibaligya ini kon magtaas na ang presyo, pero ginadayaw sang mga tawo ang wala nagatago.
27Ang tawo nga nagahandom sang maayo pakitaan sang kaayo, pero ang tawo nga nagapangita sing gamo makita niya ini.
28Mapaslawan ang tawo nga nagasalig sa manggad, pero ang matarong magauswag pareho sa nagalambo nga tanom.
29Ang mga buang-buang nga nagadala sang gamo sa ila panimalay wala gid sing may mapanubli sa ulihi. Mangin ulipon lang sila sang mga maalamon.
30Ang mga binuhatan sang matarong nga tawo makabulig sa iban nga mag-ayo kag maglawig ang ila kabuhi.11:30 makabulig… kabuhi: sa literal, kahoy nga nagahatag sang kabuhi. Kag madala niya ang mga tawo sa iya kaalam.11:30 Kag… kaalam: Indi klaro ang buot silingon sang Hebreo sini.
31Kon ang mga matarong sa kalibutan nagabaton sang balos sa ila mga ginahimo, labi na gid nga balusan ang mga malaot kag mga makasasala.
111:1 a Lv 19:36; Ma 25:13-16; Nge 20:10, 23 b Nge 16:11Minzaani eteri ya mazima ya muzizo eri Mukama,
naye ebipimo ebituufu bye bimusanyusa.
211:2 a Nge 16:18 b Nge 18:12; 29:23Amalala bwe gajja, ng’obuswavu butuuse,
naye obwetoowaze buleeta amagezi.
311:3 Nge 13:6Obwesimbu bw’abatuukirivu bubaluŋŋamya,
naye enkwe z’abatali beesigwa zibazikirizisa.
411:4 a Ez 7:19; Zef 1:18 b Lub 7:1; Nge 10:2Obugagga tebugasa ku lunaku olw’okusalirwako omusango,
naye obutuukirivu buwonya okufa.
511:5 Nge 5:21-23Obutuukirivu bw’abalongoofu bubatambuliza mu kkubo eggolokofu
naye abakozi b’ebibi bagwa olw’ebikolwa byabwe ebibi.
6Obutuukirivu bw’abagolokofu bubawonya,
naye abatali beesigwa bagwa mu mutego olw’okwegomba ebibi.
711:7 Nge 10:28Omukozi w’ebibi bw’afa, essuubi lye libula,
ne byonna bye yasuubira mu maanyi bikoma.
811:8 Nge 21:18Omutuukirivu aggyibwa mu mitawaana,
naye jjijjira omukozi w’ebibi.
9Akamwa k’oyo atatya Katonda, kazikiriza muliraanwa,
naye olw’okumanya, abatuukirivu bawona.
1011:10 Nge 28:12Abatuukirivu bwe bakulaakulana ekibuga kijaguza;
abakozi b’ebibi bwe bazikirira wawulirwawo amaloboozi ag’essanyu.
1111:11 Nge 29:8Omukisa gw’abatuukirivu gukulaakulanya ekibuga:
naye olw’akamwa k’abakozi b’ebibi, ekibuga kizikirizibwa.
Abeesigwa n’Abatambuza Eŋŋambo
1211:12 Nge 14:21Omuntu atalina magezi anyooma muliraanwa we,
naye omuntu ategeera akuuma olulimi lwe.
1311:13 Lv 19:16; Nge 20:19; 1Ti 5:13Aseetula olugambo atta obwesigwa,
naye omuntu omwesigwa akuuma ekyama.
1411:14 a Nge 20:18 b Nge 15:22; 24:6Awatali kuluŋŋamizibwa eggwanga lidobonkana,
naye abawi b’amagezi abangi baleeta obuwanguzi.
1511:15 Nge 6:1Eyeeyimirira omuntu gw’atamanyiko alibonaabona,
naye oyo akyawa okweyimirira aliba bulungi.
1611:16 Nge 31:31Omukazi ow’ekisa aweebwa ekitiibwa,
naye abasajja ab’amawaggali bakoma ku bugagga bwokka.
17Omusajja alina ekisa aganyulwa,
naye alina ettima yeereetako akabi.
1811:18 Kos 10:12-13Omukozi w’ebibi afuna empeera ey’obukuusa,
naye oyo asiga eby’obutuukirivu akungula empeera eya nnama ddala.
19Omuntu omutuukirivu ddala alifuna obulamu,
naye oyo akola ebitali bya butuukirivu alifa.
2011:20 1By 29:17; Zab 119:1; Nge 12:2, 22Mukama akyawa abantu abalina emitima emikyamu,
naye ab’amakubo amagolokofu be bamusanyusa.
2111:21 Nge 16:5Mutegeerere ddala ng’abakozi b’ebibi tebalirema kubonerezebwa,
naye bazzukulu b’abatuukirivu tebalibaako musango.
22Ng’empeta ya zaabu mu nnyindo y’embizzi,
bw’atyo bw’abeera omukazi omulungi atalaba njawulo wakati w’ekirungi n’ekibi.
23Abatuukirivu bye beegomba bivaamu birungi byereere,
naye abakozi b’ebibi bye bakola bisunguwaza.
Omuntu Omugabi
24Omuntu agaba obuteerekereza, yeeyongera bweyongezi kugaggawala;
naye akwatirira kye yandigabye, yeeyongera kwavuwala.
2511:25 Mat 5:7; 2Ko 9:6-9Omuntu agaba anagaggawalanga,
n’oyo ayamba talibulako amuyamba.
26Abantu bakolimira oyo akweka eŋŋaano mu kiseera eky’obwetaavu,
naye oyo agitunda mu kiseera ekyo afuna emikisa.
2711:27 Es 7:10; Zab 7:15-16Oyo anyiikira okukola obulungi afuna okuganja,
naye oyo anoonya ekibi, kimujjira.
2811:28 a Yob 31:24-28; Zab 49:6; 52:7; Mak 10:25; 1Ti 6:17 b Zab 1:3; 92:12-14; Yer 17:8Oyo eyeesiga obugagga bwe aligwa,
naye abatuukirivu banaakulaakulananga ne baba ng’amalagala amalamu.
2911:29 Nge 14:19Omuntu aleeta emitawaana mu maka g’ewaabwe, alisikira mpewo;
era n’omusirusiru aliba muddu w’oyo alina omutima ogw’amagezi.
3011:30 Yak 5:20Ekibala ky’omutuukirivu muti gwa bulamu,
era n’oyo asikiriza emyoyo gy’abantu ne balokoka wa magezi.
3111:31 Nge 13:21; Yer 25:29; 1Pe 4:18Obanga omutuukirivu alifuna ekimusaanidde ku nsi kuno,
oyo atatya Katonda n’omwonoonyi balirema obutafuna ekibasaanidde?
