Si Gideon
1Naghimo liwat sing malain ang mga Israelinhon sa panulok sang Ginoo, gani ginpasakop sila sang Ginoo sa mga Midianhon sa sulod sang pito ka tuig. 2Tama kapintas sang mga Midianhon, gani napilitan ang mga Israelinhon nga magpanago sa mga bukid, sa mga kuweba, kag sa iban pa nga mga tago nga lugar. 3Kon magpananom na gani ang mga Israelinhon, ginasalakay dayon sila sang mga Midianhon, Amaleknon, kag sang iban pa nga mga katawhan sa sidlangan. 4Ini sila nagakampo sa lugar sang mga Israelinhon, kag ginapamierdi nila ang mga tanom sang mga Israelinhon hasta sa Gaza. Ginapanguha nila ang tanan nga karnero, baka, kag asno, kag wala gid sila sing may ginabilin para sa mga Israelinhon. 5Nagasalakay sila nga dala ang ila mga tolda kag mga kasapatan nga daw pareho kadamo sa mga apan. Indi gid maisip ang kadamuon nila pati ang ila mga kamelyo. Nagaabot sila sa paglaglag sa duta sang mga Israelinhon. 6Nangin makaluluoy ang kahimtangan sang mga Israelinhon tungod sang mga Midianhon, gani nagpangayo sila sang bulig sa Ginoo.
7Sang pagpanawag nila sa Ginoo, 8ginpadal-an sila sang Ginoo sang isa ka propeta nga nagsiling sa ila, “Amo ini ang ginasiling sang Ginoo, ang Dios sang Israel: ‘Ginpaguwa ko kamo sa Egipto nga sa diin gin-ulipon kamo. 9Ginluwas ko kamo sa mga Egiptohanon kag sa tanan nga nagapigos sa inyo. Ginpatabog ko sa inyo ang inyo mga kaaway kag ginhatag ko sa inyo ang ila mga duta. 10Nagsiling ako sa inyo nga ako ang Ginoo nga inyo Dios kag dapat indi kamo magsimba sa mga dios sang mga Amornon nga ang ila lugar amo ang inyo ginaestaran subong. Pero wala kamo nagpamati sa akon.’ ”
11Karon, nag-abot ang anghel sang Ginoo sa Ofra. Nagpungko siya didto sa puno sang kahoy nga terebinto nga iya ni Joash nga kaliwat ni Abiezer. Si Gideon nga anak ni Joash nagalinas sadto sang trigo sa may pulugaan sang ubas agod indi makita sang mga Midianhon ang trigo. 12Nagpakita sa iya ang anghel sang Ginoo kag nagsiling, “Ang Ginoo kaupod mo, maisog kag makusog nga tawo.” 13Nagsabat si Gideon, “Sir, kon ang Ginoo kaupod namon, ngaa amo ini ang amon kahimtangan? Ngaa wala siya nagahimo sang mga milagro pareho sang iya ginhimo sadto sang ginpaguwa niya sa Egipto ang amon mga katigulangan, suno sa ginsugid nila sa amon? Pero karon ginpabay-an na kami sang Ginoo kag gintugyan sa mga Midianhon.”
14Dayon nagsiling ang Ginoo kay Gideon, “Lakat, kag gamita ang bug-os mo nga kusog sa pagluwas sa Israel sa mga Midianhon. Ako gid ang nagapadala sa imo.” 15Nagsabat si Gideon, “Pero, Ginoo, paano ko maluwas ang Israel, kay ang amon pamilya amo ang pinakapigaw sa tribo ni Manase kag ako pa gid ang labing kubos sa amon pamilya.” 16Nagsabat ang Ginoo, “Buligan ko ikaw, kag laglagon mo ang mga Midianhon nga daw sa nagpakig-away ka lang sa isa ka tawo.”
17Nagsiling si Gideon, “Kon nalipay ka sa akon, hatagi ako sang tanda nga ikaw gid matuod ang nagasugo sa akon. 18Indi ka anay maghalin kay makuha ako sang akon ihalad sa imo.” Nagsabat ang Ginoo, “Hulaton ko ikaw.”
19Nagpauli si Gideon kag nagluto sang isa ka bataon nga kanding, kag naghimo siya sang tinapay nga wala sing inugpahabok halin sa mga tunga sa sako nga harina. Pagkatapos niya butang sang karne sa basket kag sang sabaw sini sa kaldero, gindala niya ang pagkaon sa anghel didto sa puno sang kahoy nga terebinto.
20Nagsiling sa iya ang anghel sang Dios, “Itungtong ang karne kag tinapay sa sini nga bato, kag bubui sang sabaw.” Gintuman ini ni Gideon. 21Dayon gintandog sang anghel sang Ginoo ang pagkaon paagi sa punta sang baston nga iya ginauyatan. Gulpi lang nga nagkalayo halin sa bato, kag ginlamon sang kalayo ang karne kag ang tinapay. Dayon nadula ang anghel sang Ginoo.
22Sang mareyalisar ni Gideon nga ang iya nakita anghel gid man sang Ginoo, nagsiling siya, “O Ginoong Dios, nakita ko ang imo anghel kag nag-atubangay gid kami.” 23Pero ginsilingan siya sang Ginoo, “Magpakalinong ka. Indi ka magkahadlok. Indi ka mapatay.”
24Nagpatindog didto si Gideon sang halaran para sa Ginoo kag gintawag niya ini nga “Nagahatag sang Kalinong ang Ginoo.” Kag hasta subong ara pa ini nga halaran didto sa Ofra, sa lugar sang mga kaliwat ni Abiezer.
25Sadto man nga gab-i nagsiling ang Ginoo kay Gideon, “Kuhaa ang ikaduha sa pinakamaayo nga turo nga baka sang imo amay, atong pito na ka tuig. Dayon gub-a ang halaran ni Baal nga ginpatindog sang imo amay kag gub-a man ang hulohaligi nga simbolo sang diosa nga si Ashera nga ara sa tupad sang halaran. 26Pagkatapos magpatindog ka sang husto nga halaran para sa akon, ang Ginoo nga imo Dios, sa ibabaw sang sini nga bulobukid. Dayon ihalad mo sa akon ang turo bilang halad nga ginasunog. Kag gamita nga gatong ang hulohaligi ni Ashera nga imo ginpang-utod.” 27Gani gin-upod ni Gideon ang napulo niya ka suluguon kag ginhimo niya ang ginsugo sang Ginoo sa iya. Pero ginhimo niya ini sang gab-i tungod kay nahadlok siya sa iya pamilya kag sa iya mga kasimanwa.
28Pagkaaga, nabugtawan sang mga tawo nga guba na ang halaran ni Baal, kag utod-utod na ang hulohaligi ni Ashera kag amo na ang ginagatong sa baka nga ginahalad sa bag-o nga halaran. 29Nagpinamangkutanay sila kon sin-o ang naghimo sadto. Gin-usisa nila ini kag nahibaluan nila nga si Gideon nga anak ni Joash ang naghimo sadto. 30Gani ginsilingan nila si Joash, “Paguwaa diri ang imo anak! Kay patyon namon siya, tungod kay gin-guba niya ang halaran ni Baal kag ginpang-utod ang hulohaligi ni Ashera sa tupad sini.”
31Nagsabat si Joash sa akig nga mga tawo nga nagapalibot sa iya, “Nagapakigbais bala kamo para kay Baal? Ginaapinan gid bala ninyo siya? Ang nagaapin kay Baal amo ang dapat patyon sa sini nga aga. Kon si Baal matuod gid nga Dios, dapat depensahan niya ang iya kaugalingon sa nagguba sang iya halaran.” 32Halin sadto gintawag si Gideon nga “Jerubaal” nga ang buot silingon, “Pabay-i nga depensahan ni Baal ang iya kaugalingon,” tungod kay gin-guba niya ang halaran ni Baal.
33Karon nag-isa ang mga Midianhon, Amaleknon, kag iban pa nga mga katawhan sa sidlangan sa pagkontra sa Israel. Nagtabok sila sa Suba sang Jordan kag nagkampo sa Kapatagan sang Jezreel. 34Gin-gamhan si Gideon sang Espiritu sang Ginoo kag ginpatunog niya ang budyong sa pagpanawag sa mga kaliwat ni Abiezer sa pagsunod sa iya. 35Nagpadala siya sang mga mensahero sa bug-os nga tribo ni Manase, kag pati sa mga tribo ni Asher, Zebulun kag Naftali, sa pagtawag sa ila nga mag-upod sa pagpakig-away. Kag nag-upod sila kay Gideon.
36Nagsiling si Gideon sa Dios, “Nagsiling ka nga gamiton mo ako sa pagluwas sa Israel. 37Karon mabutang ako sang bulbol sang karnero sa duta nga ginalinasan namon sang trigo. Kon mabasa gani ini sang tun-og bisan mamala ang duta, mahibaluan ko nga ako gid man ang gamiton mo nga magluwas sa Israel suno sa ginhambal mo.” 38Kag amo gid man ang natabo. Kay sang sunod nga adlaw, aga pa gid nagbugtaw si Gideon kag ginkuha niya ang bulbol sang karnero kag ginpuga, kag napuno gid ang isa ka yahong. 39Dayon nagsiling si Gideon sa Dios, “Indi ka lang maakig sa akon; may isa na lang ako nga ipangabay sa imo. Tuguti nga mapamatud-an ko liwat paagi sa bulbol. Gusto ko nga magmala naman ini nga bulbol sang karnero kag mabasa sang tun-og ang duta sa palibot sini.” 40Pagkagab-i, ginhimo ato sang Dios. Nagmala ang bulbol sang karnero pero nabasa sang tun-og ang duta sa palibot sini.
Gideoni
1Aisraeli anachitanso zinthu zoyipira Yehova, choncho Yehova anawapereka mʼmanja mwa Amidiyani kwa zaka zisanu ndi ziwiri. 2Amidiyani anapondereza Aisraeli. Tsono chifukwa cha Amidiyaniwa, Aisraeli anakonza malo obisalamo mʼmapiri ndi mʼmapanga. Anamanganso malinga. 3Aisraeli amati akadzala mbewu, Amidiyani, Aamaleki ndi anthu ena akummawa amabwera ndi kudzawathira nkhondo. 4Iwo anamanga misasa mʼdzikomo ndi kuwononga zokolola zawo zonse mpaka ku Gaza, ndipo sanawasiyireko chamoyo chilichonse Aisraeliwo, kaya nkhosa kapena ngʼombe ndi bulu yemwe. 5Iwo ankabwera ndi zoweta zawo ndi matenti awo omwe. Ankabwera ambiri ngati dzombe, motero kuti kunali kovuta kuwawerenga anthuwo ndi ngamira zawo. Tsono iwo ankabwera ndi kuwononga dziko lonse. 6Aisraeli anasauka chifukwa cha Amidiyani ndipo analirira kwa Yehova kuti awathandize.
7Pamene Aisraeli analirira kwa Yehova chifukwa cha Amidiyaniwo, 8Iye anawatumizira mneneri amene anati, “Yehova Mulungu wa Israeli akuti, ‘Ndine amene ndinakutsogolerani kuchokera ku Igupto. Ndinakutulutsani mʼdziko la ukapolo. 9Ine ndinakupulumutsani ku ulamuliro wa Igupto komanso mʼmanja mwa amene amakuzunzani. Ndinawathamangitsa adani anu inu mukufika, ndikukupatsani dziko lawo.’ 10Ndipo ndinakuwuzani kuti, ‘Ine ndine Yehova Mulungu wanu; musapembedze Milungu ya Aamori amene mukukhala mʼdziko lawo.’ Koma inu simunandimvere.”
11Tsiku lina mngelo wa Yehova anabwera ku Ofura ndi kukhala pansi pa tsinde pa mtengo wa thundu umene unali wa Yowasi Mwabiezeri. Tsono Gideoni, mwana wake nʼkuti pa nthawiyo akupuntha tirigu mʼmalo ofinyira mphesa mowabisalira Amidiyani. 12Tsono mngelo wa Yehova uja anamuonekera Gideoni nati kwa iye, “Yehova ali nawe, iwe munthu wamphamvu ndi wolimba mtima.”
13Gideoni anayankha, “Koma mbuye wanga, ngati Yehova ali nafedi, nʼchifukwa chiyani zonsezi zationekera? Nanga ntchito zake zodabwitsa zimene makolo athu anatiwuza pamene anati, ‘Yehova anatitulutsa ku dziko la Igupto,’ zili kuti? Koma tsopano Yehova watitaya ndi kutipereka mʼmanja mwa Amidiyani.”
14Yehova anamuyangʼana namuwuza kuti, “Pita ndi mphamvu zomwe uli nazo, ukapulumutse Aisraeli mʼmanja mwa Amidiyani. Kodi si ndine amene ndakutuma?”
15Koma Gideoni anafunsa kuti, “Kodi Ambuye anga ine ndingapulumutse bwanji Israeli? Mbumba yanga ndi yopanda mphamvu mu fuko la Manase, ndiponso ine ndine wamngʼono kwambiri mʼbanja mwa abambo anga.”
16Yehova anamuyankha kuti, “Ine ndidzakhala nawe, ndipo Amidiyaniwo udzawagonjetsa ngati munthu mmodzi.”
17Gideoni anati, “Ngati tsopano mwandikomera mtima, ndionetseni chizindikiro kusonyeza kuti ndinudi mukuyankhula ndi ine. 18Chonde musachoke msanga mpaka nditabwerera kwa inu ndi chopereka changa cha chakudya kudzachipereka kwa inu.”
Ndipo Yehova anamuwuza kuti, “Ine ndikudikira mpaka utabweranso.”
19Gideoni analowa mʼnyumba, ndipo anakakonza mwana wambuzi, nakonzanso makeke wopanda yisiti a ufa wa makilogalamu khumi. Nayika nyamayo mʼdengu ndipo msuzi wake anawuthira mu mʼphika. Anabwera nazo ndi kukazipereka kwa mngelo uja pa tsinde pa mtengo wa thundu paja.
20Mngelo wa Mulungu anamuwuza iye kuti, “Tenga nyamayi pamodzi ndi makekewa, uziyike pa mwala uwu ndi kuthirapo msuziwu.” Ndipo Gideoni anatero. 21Mngelo wa Yehova anatenga msonga ya ndodo imene inali mʼmanja mwake nakhudza nayo nyama ndi makeke aja. Nthawi yomweyo moto unabuka pa thanthwepo ndi kupsereza nyama yonse ndi makeke aja. Ndipo mngelo wa Yehova sanaonekenso. 22Apo Gideoni anazindikira kuti analidi mngelo wa Ambuye, ndipo anati, “Kalanga ine Yehova Wamphamvuzonse! Ine ndaona mngelo wa Yehova ndi maso!”
23Koma Yehova anamuwuza kuti, “Mtendere ukhale ndi iwe! Usachite mantha, sufa ayi.”
24Choncho Gideoni anamanga guwa lansembe la Yehova pamenepo ndipo analitcha kuti, Yehova ndiye mtendere. Kufikira lero lino guwali lilipo ku Ofura wa Mwabiezeri.
25Usiku womwewo Yehova anati kwa Gideoni, “Tenga ngʼombe ya mphongo ya abambo ako, ngʼombe ina yachiwiri ya zaka zisanu ndi ziwiri ndipo ugwetse guwa la Baala limene abambo ako ali nalo, ndi kugwetsanso fano la Asera limene lili pafupi pake. 26Kenaka umangire Yehova Mulungu wako guwa lansembe ndi miyala yoyala bwino pamwamba pa chiwunda chimenecho. Utenge ngʼombe ya mphongo yachiwiri ija ndipo uyipereke ngati nsembe yopsereza pogwiritsa ntchito mitengo ya fano la Asera imene udule ngati nkhunizo.”
27Choncho Gideoni anatenga antchito ake khumi nachita monga Yehova anamuwuzira. Ndipo popeza ankaopa anthu a pa banja lake ndiponso anthu a mʼmudzimo sanachite zimenezi masana koma usiku.
28Anthu a mu mzindamo atadzuka mʼmamawa anangoona guwa la Baala litagwetsedwa ndi fano la Asera limene linali pamwamba pake litadulidwa ndiponso ngʼombe yamphongo yachiwiri ija itaperekedwa ngati nsembe yopsereza pa guwa limene linamangidwa lija.
29Iwo anafunsana wina ndi mnzake, “Wachita zimenezi ndani?”
Atafufuza ndi kufunsafunsa, analingalira kuti, “Gideoni mwana wa Yowasi ndiye wachita zimenezi.”
30Ndipo anthuwo anawuza Yowasi kuti, “Tulutsa mwana wako, ayenera kufa chifukwa wagumula guwa lansembe la Baala ndipo wadula fano la Asera lomwe linali pamwamba pake.”
31Koma Yowasi anawuza anthu amene anamuzungulirawo kuti, “Kodi inu mukuti mukhale woyankhulira Baala mlandu? Kodi ndinu amene mukuti mumupulumutse? Amene akufuna kumumenyera nkhondo Baala akhala atafa pofika mmawa! Ngati Baalayo ndi mulungudi, musiyeni adzimenyere yekha nkhondo popeza munthu wina wamugwetsera guwa lansembe lake.” 32Choncho tsiku limenelo Gideoni anatchedwa, Yeru-Baala, kutanthauza kuti, “Baala alimbana naye, popeza anagwetsa guwa lake la nsembe.”
33Tsopano Amidiyani, Amaleki ndi anthu ena akummawa anasonkhana ndipo atawoloka Yorodani anakamanga zinthando za nkhondo ku chigwa cha Yezireeli. 34Ndipo Mzimu wa Yehova unatsikira pa Gideoni, ndipo anayimba lipenga kuyitana Abiezeri kuti amutsatire iye. 35Iye anatumiza amithenga mʼdziko lonse la Manase kuti akamenye nkhondo ndipo Amanase anayitanidwanso kuti amutsate. Anatumanso amithenga kwa Aseri, Azebuloni ndi Anafutali, ndipo onsewo anapita kukakumana naye.
36Gideoni anati kwa Mulungu, “Ngati mudzapulumutsa Israeli ndi dzanja langa monga mwalonjezeramu, 37onani, ine ndiyala ubweya wankhosa pa malo opunthira tirigu. Ngati mame adzagwera pa ubweya wankhosa pokhapa, pa nthaka ponse pakhala powuma, ndiye ndidziwa kuti mudzapulumutsadi Israeli ndi dzanja langa monga mwanenera.” 38Ndipo zimenezi zinachitikadi. Gideoni atadzuka mʼmamawa ndi kuwufinya ubweya uja, anafinya madzi odzaza mtsuko.
39Kenaka Gideoni anati kwa Mulungu, “Musandikwiyire. Mundilole ndiyankhule kamodzi kokhaka. Ndiyeseko kamodzi kokha ndi ubweyawu kuti pa ubweya pokhapa pakhale powuma koma pa nthaka ponse pakhale ponyowa ndi mame.” 40Ndipo Mulungu anachita zomwezo usiku umenewo. Pa ubweya pokha panali powuma, koma pa nthaka ponse panagwa mame.
