1Si Raquel wala gihapon nagbusong, gani nahisa siya kay Lea. Nagsiling siya kay Jacob, “Hatagi ako sang anak kay kon indi, mapatay gid ako!” 2Naakig si Jacob sa iya kag ginsilingan siya, “Ngaa, Dios ako haw? Siya ang nagbuot nga indi ka makabata.” 3Nagsiling si Raquel, “Kon amo sina, maghulid ka kay Bilha nga akon suluguon agod bisan paagi na lang sa iya makabaton man ako sang anak.” 4Gani ginhatag niya si Bilha kay Jacob bilang asawa, kag naghulid si Jacob kay Bilha.
5Sang ulihi nagbusong si Bilha kag nagbata sing lalaki. 6Nagsiling si Raquel, “Ginkuha na sang Dios ang akon kahuy-anan. Ginsabat niya ang akon pangamuyo kay ginhatagan niya ako sang isa ka anak nga lalaki.” Gani gin-ngalanan niya ang bata nga Dan.30:6 Dan: buot silingon sa Hebreo, ginkuha niya ang akon kahuy-anan.
7Nagbusong liwat si Bilha nga suluguon ni Raquel kag nagbata sang lalaki nga ikaduha nila nga anak ni Jacob. 8Nagsiling si Raquel, “Puwerte gid ang akon pakigsumpong sa akon utod, kag nagdaog ako.” Gani gin-ngalanan niya ang bata nga Naftali.30:8 Naftali: buot silingon sa Hebreo, pagpakigsumpong.
9Sang indi na si Lea makapamata, ginpaasawa niya kay Jacob ang iya suluguon nga si Zilpa. 10Nagbusong si Zilpa kag nagbata sing lalaki. 11Nagsiling si Lea, “Daw ano nga suwerte.” Gani gin-ngalanan niya ang bata nga Gad.30:11 Gad: buot silingon sa Hebreo, suwerte.
12Nagbata liwat si Zilpa sang lalaki nga ikaduha nila nga anak ni Jacob. 13Nagsiling si Lea, “Malipayon gid ako! Karon magatawag ang mga babayi sa akon nga malipayon.” Gani gin-ngalanan niya ang bata nga Asher.30:13 Asher: buot silingon sa Hebreo, malipayon.
14Isa sadto ka tion sang tig-alani sang trigo,30:14 trigo: sa English, wheat. nagkadto si Reuben sa uma kag may nakita siya nga mga tanom nga mandragora. Nagpanguha siya sang bunga kag gindala sa iya iloy nga si Lea. Pagkakita sadto ni Raquel nagsiling siya kay Lea, “Hatagi man ako sang mga mandragora nga gindala sang imo anak.” 15Pero nagsabat si Lea, “Indi ka pa bala kontento nga ginkuha mo ang akon bana? Kag karon kuhaon mo pa gid ang mga mandragora sang akon anak?” Nagsiling si Raquel, “Kon hatagan mo ako sang mga mandragora pahuliron ko si Jacob sa imo karon sa gab-i.”
16Pag-abot ni Jacob halin sa uma sang sirom na, ginsugata siya ni Lea kag ginsilingan, “Kinahanglan diri ka sa akon maghulid karon nga gab-i, tungod kay ginbayaran ko na ikaw kay Raquel sang mga mandragora nga gindala sang akon anak.” Gani kay Lea naghulid si Jacob sadto nga gab-i.
17Ginsabat sang Dios ang pangamuyo ni Lea kag nagbusong siya. Nagbata siya sang lalaki nga ikalima nila nga anak ni Jacob. 18Nagsiling si Lea, “Ginpadyaan ako sang Dios kay ginhatag ko ang akon suluguon sa akon bana.” Gani gin-ngalanan niya ang bata nga Isacar.30:18 Isacar: posible ang buot silingon sa Hebreo, padya.
19Nagbusong liwat si Lea kag nagbata sing lalaki nga ikaanom nila nga anak ni Jacob. 20Nagsiling siya, “Ginhatagan ako sang Dios sing maayo gid nga regalo. Padunggan na ako sini karon sang akon bana kay nahatagan ko na siya sing anom ka anak nga puro lalaki.” Gani gin-ngalanan niya ang bata nga Zebulun.30:20 Zebulun: posible ang buot silingon sa Hebreo, regalo; ukon, kadungganan.
21Sang ulihi nagbata si Lea sing babayi kag gin-ngalanan niya nga Dina.
22Wala man pagkalimti sang Dios si Raquel. Ginsabat niya ang iya pangamuyo nga makabata man siya. 23Nagbusong siya kag nagbata sing lalaki. Nagsiling siya, “Ginkuha sang Dios ang akon kahuy-anan.” Gani gin-ngalanan niya ang bata nga Jose,30:23 Jose: buot silingon sa Hebreo, ginkuha niya; ukon, hatagan sang isa pa. kay siling niya, 24“Kabay pa nga hatagan ako sang Ginoo sang isa pa ka bata.”
Ang Kasugtanan ni Jacob kag ni Laban
25Pagkatapos nga nabata ni Raquel si Jose, nagsiling si Jacob kay Laban, “Tuguti na ako nga makapauli sa amon lugar. 26Ihatag sa akon ang akon mga asawa nga ginserbisyuhan ko sa imo kag ang akon mga anak, kay mapauli na ako. Nakahibalo ka kon daw ano ang akon pagserbisyo sa imo.” 27Nagsabat si Laban, “Kon mahimo indi anay. Suno sa akon pagpapakot, nahibaluan ko nga30:27 Suno… ko nga: ukon, Nagmanggaranon ako kay. ginpakamaayo ako sang Ginoo tungod sa imo. 28Isiling lang kon pila ang isuhol ko sa imo kay bayaran ko ikaw.” 29Nagsiling si Jacob, “Nakahibalo ka kon daw ano ang akon pagserbisyo sa imo kag kon daw ano ang pagdamo sang imo kasapatan tungod sa akon pagtatap. 30Sang pag-abot ko diri diutay pa lang ang imo kasapatan, pero subong madamo na gid, kay ginpakamaayo ka sang Ginoo tungod sa akon. Karon dapat na siguro nga magpaninguha ako para sa akon kaugalingon nga panimalay.” 31Nagpamangkot si Laban, “Ano bala ang gusto mo nga ibayad ko sa imo?” Nagsabat si Jacob, “Indi na lang ako pagsuhuli. Padayunon ko ang pagtatap sang imo kasapatan kon magsugot ka sa sini nga kondisyon: 32Tan-awon ko karon ang imo mga kasapatan kag kuhaon ko ang itom nga mga karnero kag kambang nga mga kanding. Amo lang ina ang suhol ko. 33Sa ulihi nga mga inadlaw, mahibaluan mo kon masaligan ako ukon indi kon usisaon mo ang mga sapat nga ginsuhol mo sa akon. Kon may makita ka nga kanding nga indi kambang ukon karnero nga indi itom, isipa ina nga kinawatan ko.” 34Nagsabat si Laban, “Kon amo ina ang gusto mo, sugot ako.”
35Pero sadto mismo nga adlaw, ginpain ni Laban ang kambang nga mga kanding nga lalaki kag babayi, pati ang itom nga mga karnero. Ginpaatipan niya ini sa iya mga anak nga lalaki. 36Ginseparar niya ini kay Jacob sa kalayuon nga tatlo ka adlaw kon lakton. Ang nabilin nga mga sapat amo ang ginbantayan ni Jacob.
37Karon, nagkuha si Jacob sang mga sanga sang alamo, abilyano, kag platano kag ginpanitan niya ang iban nga mga parte sini, gani may guray-guray nga puti kon tan-awon ang mga sanga. 38-39Ginbutang niya dayon ato nga mga sanga sa atubangan sang ilimnan sang mga sapat agod makita sang mga sapat kon mag-inom sila. Didto sa atubangan sang sadto nga mga sanga nagakastahanay ang mga kanding kon mag-inom sila. Kon magbata sila, ang ila bata kambang. 40Pero lain ang ginhimo ni Jacob sa mga karnero: Samtang nagakastahanay ini nga mga sapat, ginapaatubang niya sila sa iya kambang nga mga kanding kag sa itom nga mga kanding ni Laban. Sa sini nga paagi nakatipon man si Jacob sang iya kaugalingon nga mga sapat kag wala niya ini gin-impon sa mga sapat ni Laban. 41Kon nagakastahanay na gani ang mga sapat nga maayo sing lawas didto sa ilimnan, ginabutang dayon ni Jacob ato nga mga sanga sa ila atubangan. 42Pero kon ang mga sapat nga maluya ang nagakastahanay, wala niya ginabutang ang mga sanga. Gani ang mga maluya iya ni Laban kag ang mga maayo sing lawas iya ni Jacob. 43Sa sini nga paagi, nagmanggaranon gid si Jacob. Madamo ang iya mga kasapatan pati na ang mga kamelyo kag mga asno. Madamo man ang iya mga suluguon nga lalaki kag babayi.
1When Rachel saw that she was not bearing Jacob any children, she became jealous of her sister. So she said to Jacob, “Give me children, or I’ll die!”
2Jacob became angry with her and said, “Am I in the place of God, who has kept you from having children?”
3Then she said, “Here is Bilhah, my servant. Sleep with her so that she can bear children for me and I too can build a family through her.”
4So she gave him her servant Bilhah as a wife. Jacob slept with her, 5and she became pregnant and bore him a son. 6Then Rachel said, “God has vindicated me; he has listened to my plea and given me a son.” Because of this she named him Dan.30:6 Dan here means he has vindicated.
7Rachel’s servant Bilhah conceived again and bore Jacob a second son. 8Then Rachel said, “I have had a great struggle with my sister, and I have won.” So she named him Naphtali.30:8 Naphtali means my struggle.
9When Leah saw that she had stopped having children, she took her servant Zilpah and gave her to Jacob as a wife. 10Leah’s servant Zilpah bore Jacob a son. 11Then Leah said, “What good fortune!”30:11 Or “A troop is coming!” So she named him Gad.30:11 Gad can mean good fortune or troop.
12Leah’s servant Zilpah bore Jacob a second son. 13Then Leah said, “How happy I am! The women will call me happy.” So she named him Asher.30:13 Asher means happy.
14During wheat harvest, Reuben went out into the fields and found some mandrake plants, which he brought to his mother Leah. Rachel said to Leah, “Please give me some of your son’s mandrakes.”
15But she said to her, “Wasn’t it enough that you took away my husband? Will you take my son’s mandrakes too?”
“Very well,” Rachel said, “he can sleep with you tonight in return for your son’s mandrakes.”
16So when Jacob came in from the fields that evening, Leah went out to meet him. “You must sleep with me,” she said. “I have hired you with my son’s mandrakes.” So he slept with her that night.
17God listened to Leah, and she became pregnant and bore Jacob a fifth son. 18Then Leah said, “God has rewarded me for giving my servant to my husband.” So she named him Issachar.30:18 Issachar sounds like the Hebrew for reward.
19Leah conceived again and bore Jacob a sixth son. 20Then Leah said, “God has presented me with a precious gift. This time my husband will treat me with honor, because I have borne him six sons.” So she named him Zebulun.30:20 Zebulun probably means honor.
21Some time later she gave birth to a daughter and named her Dinah.
22Then God remembered Rachel; he listened to her and enabled her to conceive. 23She became pregnant and gave birth to a son and said, “God has taken away my disgrace.” 24She named him Joseph,30:24 Joseph means may he add. and said, “May the Lord add to me another son.”
Jacob’s Flocks Increase
25After Rachel gave birth to Joseph, Jacob said to Laban, “Send me on my way so I can go back to my own homeland. 26Give me my wives and children, for whom I have served you, and I will be on my way. You know how much work I’ve done for you.”
27But Laban said to him, “If I have found favor in your eyes, please stay. I have learned by divination that the Lord has blessed me because of you.” 28He added, “Name your wages, and I will pay them.”
29Jacob said to him, “You know how I have worked for you and how your livestock has fared under my care. 30The little you had before I came has increased greatly, and the Lord has blessed you wherever I have been. But now, when may I do something for my own household?”
31“What shall I give you?” he asked.
“Don’t give me anything,” Jacob replied. “But if you will do this one thing for me, I will go on tending your flocks and watching over them: 32Let me go through all your flocks today and remove from them every speckled or spotted sheep, every dark-colored lamb and every spotted or speckled goat. They will be my wages. 33And my honesty will testify for me in the future, whenever you check on the wages you have paid me. Any goat in my possession that is not speckled or spotted, or any lamb that is not dark-colored, will be considered stolen.”
34“Agreed,” said Laban. “Let it be as you have said.” 35That same day he removed all the male goats that were streaked or spotted, and all the speckled or spotted female goats (all that had white on them) and all the dark-colored lambs, and he placed them in the care of his sons. 36Then he put a three-day journey between himself and Jacob, while Jacob continued to tend the rest of Laban’s flocks.
37Jacob, however, took fresh-cut branches from poplar, almond and plane trees and made white stripes on them by peeling the bark and exposing the white inner wood of the branches. 38Then he placed the peeled branches in all the watering troughs, so that they would be directly in front of the flocks when they came to drink. When the flocks were in heat and came to drink, 39they mated in front of the branches. And they bore young that were streaked or speckled or spotted. 40Jacob set apart the young of the flock by themselves, but made the rest face the streaked and dark-colored animals that belonged to Laban. Thus he made separate flocks for himself and did not put them with Laban’s animals. 41Whenever the stronger females were in heat, Jacob would place the branches in the troughs in front of the animals so they would mate near the branches, 42but if the animals were weak, he would not place them there. So the weak animals went to Laban and the strong ones to Jacob. 43In this way the man grew exceedingly prosperous and came to own large flocks, and female and male servants, and camels and donkeys.
