1Si Raquel wala gihapon nagbusong, gani nahisa siya kay Lea. Nagsiling siya kay Jacob, “Hatagi ako sang anak kay kon indi, mapatay gid ako!” 2Naakig si Jacob sa iya kag ginsilingan siya, “Ngaa, Dios ako haw? Siya ang nagbuot nga indi ka makabata.” 3Nagsiling si Raquel, “Kon amo sina, maghulid ka kay Bilha nga akon suluguon agod bisan paagi na lang sa iya makabaton man ako sang anak.” 4Gani ginhatag niya si Bilha kay Jacob bilang asawa, kag naghulid si Jacob kay Bilha.
5Sang ulihi nagbusong si Bilha kag nagbata sing lalaki. 6Nagsiling si Raquel, “Ginkuha na sang Dios ang akon kahuy-anan. Ginsabat niya ang akon pangamuyo kay ginhatagan niya ako sang isa ka anak nga lalaki.” Gani gin-ngalanan niya ang bata nga Dan.30:6 Dan: buot silingon sa Hebreo, ginkuha niya ang akon kahuy-anan.
7Nagbusong liwat si Bilha nga suluguon ni Raquel kag nagbata sang lalaki nga ikaduha nila nga anak ni Jacob. 8Nagsiling si Raquel, “Puwerte gid ang akon pakigsumpong sa akon utod, kag nagdaog ako.” Gani gin-ngalanan niya ang bata nga Naftali.30:8 Naftali: buot silingon sa Hebreo, pagpakigsumpong.
9Sang indi na si Lea makapamata, ginpaasawa niya kay Jacob ang iya suluguon nga si Zilpa. 10Nagbusong si Zilpa kag nagbata sing lalaki. 11Nagsiling si Lea, “Daw ano nga suwerte.” Gani gin-ngalanan niya ang bata nga Gad.30:11 Gad: buot silingon sa Hebreo, suwerte.
12Nagbata liwat si Zilpa sang lalaki nga ikaduha nila nga anak ni Jacob. 13Nagsiling si Lea, “Malipayon gid ako! Karon magatawag ang mga babayi sa akon nga malipayon.” Gani gin-ngalanan niya ang bata nga Asher.30:13 Asher: buot silingon sa Hebreo, malipayon.
14Isa sadto ka tion sang tig-alani sang trigo,30:14 trigo: sa English, wheat. nagkadto si Reuben sa uma kag may nakita siya nga mga tanom nga mandragora. Nagpanguha siya sang bunga kag gindala sa iya iloy nga si Lea. Pagkakita sadto ni Raquel nagsiling siya kay Lea, “Hatagi man ako sang mga mandragora nga gindala sang imo anak.” 15Pero nagsabat si Lea, “Indi ka pa bala kontento nga ginkuha mo ang akon bana? Kag karon kuhaon mo pa gid ang mga mandragora sang akon anak?” Nagsiling si Raquel, “Kon hatagan mo ako sang mga mandragora pahuliron ko si Jacob sa imo karon sa gab-i.”
16Pag-abot ni Jacob halin sa uma sang sirom na, ginsugata siya ni Lea kag ginsilingan, “Kinahanglan diri ka sa akon maghulid karon nga gab-i, tungod kay ginbayaran ko na ikaw kay Raquel sang mga mandragora nga gindala sang akon anak.” Gani kay Lea naghulid si Jacob sadto nga gab-i.
17Ginsabat sang Dios ang pangamuyo ni Lea kag nagbusong siya. Nagbata siya sang lalaki nga ikalima nila nga anak ni Jacob. 18Nagsiling si Lea, “Ginpadyaan ako sang Dios kay ginhatag ko ang akon suluguon sa akon bana.” Gani gin-ngalanan niya ang bata nga Isacar.30:18 Isacar: posible ang buot silingon sa Hebreo, padya.
19Nagbusong liwat si Lea kag nagbata sing lalaki nga ikaanom nila nga anak ni Jacob. 20Nagsiling siya, “Ginhatagan ako sang Dios sing maayo gid nga regalo. Padunggan na ako sini karon sang akon bana kay nahatagan ko na siya sing anom ka anak nga puro lalaki.” Gani gin-ngalanan niya ang bata nga Zebulun.30:20 Zebulun: posible ang buot silingon sa Hebreo, regalo; ukon, kadungganan.
21Sang ulihi nagbata si Lea sing babayi kag gin-ngalanan niya nga Dina.
22Wala man pagkalimti sang Dios si Raquel. Ginsabat niya ang iya pangamuyo nga makabata man siya. 23Nagbusong siya kag nagbata sing lalaki. Nagsiling siya, “Ginkuha sang Dios ang akon kahuy-anan.” Gani gin-ngalanan niya ang bata nga Jose,30:23 Jose: buot silingon sa Hebreo, ginkuha niya; ukon, hatagan sang isa pa. kay siling niya, 24“Kabay pa nga hatagan ako sang Ginoo sang isa pa ka bata.”
Ang Kasugtanan ni Jacob kag ni Laban
25Pagkatapos nga nabata ni Raquel si Jose, nagsiling si Jacob kay Laban, “Tuguti na ako nga makapauli sa amon lugar. 26Ihatag sa akon ang akon mga asawa nga ginserbisyuhan ko sa imo kag ang akon mga anak, kay mapauli na ako. Nakahibalo ka kon daw ano ang akon pagserbisyo sa imo.” 27Nagsabat si Laban, “Kon mahimo indi anay. Suno sa akon pagpapakot, nahibaluan ko nga30:27 Suno… ko nga: ukon, Nagmanggaranon ako kay. ginpakamaayo ako sang Ginoo tungod sa imo. 28Isiling lang kon pila ang isuhol ko sa imo kay bayaran ko ikaw.” 29Nagsiling si Jacob, “Nakahibalo ka kon daw ano ang akon pagserbisyo sa imo kag kon daw ano ang pagdamo sang imo kasapatan tungod sa akon pagtatap. 30Sang pag-abot ko diri diutay pa lang ang imo kasapatan, pero subong madamo na gid, kay ginpakamaayo ka sang Ginoo tungod sa akon. Karon dapat na siguro nga magpaninguha ako para sa akon kaugalingon nga panimalay.” 31Nagpamangkot si Laban, “Ano bala ang gusto mo nga ibayad ko sa imo?” Nagsabat si Jacob, “Indi na lang ako pagsuhuli. Padayunon ko ang pagtatap sang imo kasapatan kon magsugot ka sa sini nga kondisyon: 32Tan-awon ko karon ang imo mga kasapatan kag kuhaon ko ang itom nga mga karnero kag kambang nga mga kanding. Amo lang ina ang suhol ko. 33Sa ulihi nga mga inadlaw, mahibaluan mo kon masaligan ako ukon indi kon usisaon mo ang mga sapat nga ginsuhol mo sa akon. Kon may makita ka nga kanding nga indi kambang ukon karnero nga indi itom, isipa ina nga kinawatan ko.” 34Nagsabat si Laban, “Kon amo ina ang gusto mo, sugot ako.”
35Pero sadto mismo nga adlaw, ginpain ni Laban ang kambang nga mga kanding nga lalaki kag babayi, pati ang itom nga mga karnero. Ginpaatipan niya ini sa iya mga anak nga lalaki. 36Ginseparar niya ini kay Jacob sa kalayuon nga tatlo ka adlaw kon lakton. Ang nabilin nga mga sapat amo ang ginbantayan ni Jacob.
37Karon, nagkuha si Jacob sang mga sanga sang alamo, abilyano, kag platano kag ginpanitan niya ang iban nga mga parte sini, gani may guray-guray nga puti kon tan-awon ang mga sanga. 38-39Ginbutang niya dayon ato nga mga sanga sa atubangan sang ilimnan sang mga sapat agod makita sang mga sapat kon mag-inom sila. Didto sa atubangan sang sadto nga mga sanga nagakastahanay ang mga kanding kon mag-inom sila. Kon magbata sila, ang ila bata kambang. 40Pero lain ang ginhimo ni Jacob sa mga karnero: Samtang nagakastahanay ini nga mga sapat, ginapaatubang niya sila sa iya kambang nga mga kanding kag sa itom nga mga kanding ni Laban. Sa sini nga paagi nakatipon man si Jacob sang iya kaugalingon nga mga sapat kag wala niya ini gin-impon sa mga sapat ni Laban. 41Kon nagakastahanay na gani ang mga sapat nga maayo sing lawas didto sa ilimnan, ginabutang dayon ni Jacob ato nga mga sanga sa ila atubangan. 42Pero kon ang mga sapat nga maluya ang nagakastahanay, wala niya ginabutang ang mga sanga. Gani ang mga maluya iya ni Laban kag ang mga maayo sing lawas iya ni Jacob. 43Sa sini nga paagi, nagmanggaranon gid si Jacob. Madamo ang iya mga kasapatan pati na ang mga kamelyo kag mga asno. Madamo man ang iya mga suluguon nga lalaki kag babayi.
1Weil Rahel kinderlos blieb, wurde sie eifersüchtig auf ihre Schwester. Sie bestürmte Jakob mit Vorwürfen: »Verschaff mir endlich Kinder, sonst will ich nicht länger leben!« 2Jakob wurde wütend auf sie und rief: »Bin ich denn Gott? Er hat dir Kinder versagt und dich unfruchtbar gemacht, nicht ich!« 3»Dann gebe ich dir eben meine Magd Bilha«, entgegnete Rahel. »Geh und schlaf mit ihr! Wenn sie dann ein Kind bekommt, soll sie es mir überlassen.30,3 Wörtlich: auf meinen Knien gebären. – Bildhafter Ausdruck für die Adoption eines Kindes. So kann ich durch sie doch noch Nachwuchs bekommen.«
4Jakob war einverstanden, und Rahel gab ihm Bilha zur Nebenfrau. Er schlief mit ihr, 5sie wurde schwanger und brachte einen Sohn zur Welt. 6Da sagte Rahel: »Gott hat mir zu meinem Recht verholfen! Er hat auf meine Bitte gehört und mir einen Sohn geschenkt!« Darum nannte sie ihn Dan (»Er hat zum Recht verholfen«).
7Bilha wurde erneut schwanger und schenkte Jakob einen weiteren Sohn. 8»Ich habe mit meiner Schwester einen Kampf um Gottes Gunst ausgefochten30,8 Wörtlich: Kämpfe Gottes habe ich mit meiner Schwester ausgefochten. – Der hebräische Text ist nicht sicher zu deuten. – und ich habe gewonnen!«, sagte Rahel und gab ihm den Namen Naftali (»mein Erkämpfter«).
9Als Lea merkte, dass sie keine Kinder mehr bekam, gab sie Jakob ihre Magd Silpa zur Nebenfrau. 10Silpa wurde schwanger und brachte einen Sohn zur Welt. 11»Mein Glück kehrt zurück!«, freute sich Lea und nannte ihn Gad (»Glück«).
12Als Silpa Jakob einen zweiten Sohn gebar, 13sagte Lea: »Ich Glückliche! Alle Frauen werden mich beglückwünschen!« Darum nannte sie ihn Asser (»glücklich«).
14Zur Zeit der Weizenernte fand Ruben auf einem Feld Alraunfrüchte, auch Liebesäpfel30,14 Die Früchte wurden auch »Liebesäpfel« genannt, weil sie als Mittel zur Förderung der Fruchtbarkeit angesehen wurden. genannt; er nahm sie mit nach Hause und gab sie seiner Mutter Lea. Rahel sah das und bat Lea: »Gib mir doch bitte ein paar davon ab!« 15Aber Lea fuhr sie an: »Reicht es dir nicht, dass du mir meinen Mann weggenommen hast? Musst du mir auch noch die Liebesäpfel wegnehmen, die mein Sohn gefunden hat?« »Ich mache dir einen Vorschlag«, entgegnete Rahel, »du gibst mir die Liebesäpfel, und dafür schläft Jakob diese Nacht bei dir.«
16Am Abend, als Jakob vom Feld nach Hause kam, ging Lea ihm entgegen. »Du schläfst heute Nacht bei mir«, sagte sie, »ich habe mir dieses Vorrecht von Rahel erkauft. Sie hat dafür die Liebesäpfel bekommen, die Ruben gefunden hat.«
Jakob verbrachte die Nacht mit ihr, 17und Gott erhörte Leas Gebete; sie wurde schwanger und bekam ihren fünften Sohn. 18Da sagte sie: »Gott hat mich dafür belohnt, dass ich meinem Mann die Magd gegeben habe!« Darum nannte sie ihn Issachar (»Belohnung«).
19Als Lea erneut schwanger wurde und ihren sechsten Sohn bekam, 20rief sie: »Gott hat mich reich beschenkt! Jetzt wird mich mein Mann anerkennen, weil ich ihm sechs Söhne geboren habe!« Sie gab ihm den Namen Sebulon (»Anerkennung«).
21Danach brachte sie eine Tochter zur Welt, die nannte sie Dina.
22Gott dachte nun auch an Rahel und erhörte ihre Gebete. 23Sie wurde schwanger und bekam einen Sohn. »Endlich hat Gott die Schande von mir genommen! 24Hoffentlich gibt der Herr mir noch einen Sohn dazu!«, sagte sie und nannte ihn Josef (»hinzufügen«)30,24 Der Name Josef beinhaltet ein Wortspiel mit den Verben »wegnehmen« (Vers 23) bzw. »hinzufügen« (Vers 24), die im Hebräischen sehr ähnlich klingen..
Jakobs Handel mit Laban
25Nach der Geburt Josefs ging Jakob zu seinem Onkel Laban. »Erlaube mir, in meine Heimat zurückzukehren!«, bat er. 26»Überlass mir meine Frauen und meine Kinder; um sie zu bekommen, habe ich hart für dich gearbeitet. Du weißt ja selbst, was ich geleistet habe – jetzt lass mich bitte gehen!«
27Aber Laban erwiderte: »Tu mir doch den Gefallen und bleib hier! Ich bin in den letzten Jahren sehr reich geworden, und ich weiß, dass der Herr mir nur deshalb so viel Besitz geschenkt hat, weil du bei mir bist. 28Du darfst deinen Lohn selbst bestimmen – ich gebe dir alles, was du verlangst!«
29Aber Jakob entgegnete: »Du weißt genau, wie viel ich für dich getan habe und wie deine Herden in dieser Zeit gewachsen sind. 30Als ich kam, hattest du nur eine kleine Herde, aber inzwischen haben sich deine Viehbestände immer weiter vergrößert. Der Herr wollte, dass mir alles gelang, was ich für dich unternahm; er hat dich reich gemacht. Aber was habe ich davon? Ich muss jetzt endlich einmal für meine eigene Familie sorgen!«
31»Nenn mir deinen Lohn!«, wiederholte Laban. »Ich will keinen Lohn«, sagte Jakob und schlug vor: »Ich werde mich sogar wieder um dein Vieh kümmern, wenn du mir diese eine Bedingung erfüllst: 32Ich gehe heute durch deine Herden und sondere für mich alle schwarz gefleckten, gesprenkelten und ganz schwarzen Schafe aus. Außerdem nehme ich mir alle weiß gefleckten und gesprenkelten Ziegen. 33Falls unter den Tieren, die in Zukunft geworfen werden, noch welche mit so einem Fell sein sollten, gehören sie ebenfalls mir. An der Farbe meiner Tiere kannst du dann jederzeit prüfen, ob ich dir gegenüber ehrlich bin oder ob ich dich betrüge.« 34»Abgemacht«, sagte Laban, »ich bin mit deinem Vorschlag einverstanden.«
35Am selben Tag noch sonderte Laban alle Ziegen aus, an denen etwas Weißes war, und alle Schafe, an denen etwas Schwarzes war, und schickte seine Söhne mit ihnen fort. 36Sie sollten so weit wegziehen, dass sie von Jakob drei Tagereisen entfernt waren. Dann gab er seine Herde Jakob zur Aufsicht.
37Jakob holte sich frische Zweige von Pappeln, Mandelbäumen und Platanen und schälte einige Streifen von ihrer Rinde ab. 38Die weiß gestreiften Stäbe stellte er in die Tränkrinnen, so dass die Tiere sie vor sich sahen, wenn sie zum Trinken kamen. Dies war nämlich der Ort, an dem sie sich paarten; 39dabei hatten sie die Stäbe vor Augen.30,39 Hier lag die Ansicht zugrunde, dass sichtbare Eindrücke im Augenblick der Empfängnis bei Tieren großen Einfluss auf das Aussehen der Jungen hätten. In der folgenden Zeit wurden gestreifte, gefleckte und gesprenkelte Junge geworfen. 40Jakob sonderte sie aus und ließ sie im Blickfeld der übrigen Herde weiden. Wenn nun die Tiere der Herde brünstig wurden und sich paarten, hatten sie Jakobs Herde vor Augen. Deshalb warfen auch sie gestreifte, gefleckte und gesprenkelte Jungtiere. Daraus bildete er seine eigene Herde. 41Die gestreiften Stäbe legte er aber nur dann in die Tränkrinnen, wenn die kräftigen Tiere sich paarten. 42Bei den schwachen ließ er es sein. Dadurch bekam Laban die schwachen und Jakob die kräftigen Jungtiere.
43So wurde Jakobs Viehherde immer größer, außerdem besaß er Kamele und Esel sowie Sklaven und Sklavinnen.